STADSNIEUWS BUITENLAND Jaargang WOENSDAG 7 JUNI 1939 No. 24293 HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt |i;.jarige knaap besteelt zijn moeder voor f. 1800.— Dit nummer bestaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD verwacht Algemeene Toestand De diplomatieke besprekrnaen LEJDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: P" regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar i«ntschappen van ons BLad gevestigd zijn Voor alle andere I jdvertentles 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk liger tarief. Kleine advertenties uitsluitend bi) vooruitbetaling I Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden un 30. - Incasso volgens postrecht Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f.0.18 Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj lor aandrang van zijn 27-jarigen broer. «j langdurige nasporingen Is de recherche r geslaagd klaarheid te brengen in een jeimzlnnige diefstal, welke kort na Pa ir. werd gepleegd en waaromtrent, men luvankelijk volkomen in het duister Eütt. [Omstreeks dien tijd deed de vrouw van j groentenhandelaar hier tpr stede aan- tt, dat te haren nadeele uit een geslo- L trommel, staande in een afgesloten een bedrag van ongeveer achttien- iilerd gulden was ontvreemd. IK spoor omtrent de daders ontbrak lamel. I in de sindsdien verloopen weken verza adde de recherche echter voldoende ge- pens om gisteren te kunnen overgaan tot i arrestatie vanden vijftienjarigen ka des huizes, die al spoedig bekende het ti te hebben weggenomen op verzoek En zijn 27-jarigen broer, die eveneens is toehouden. Tóe knaap wist zelf niet eens hoeveel geld I; gestolen had: hij had maar willekeurig ïi handvol bankbiljetten in zijn zak ge fopt en daarvan f. 300 gegeven aan zijn er en de rest aan een overbuurman S., het geld voor hem zou bewaren en rvoor vanzelfsprekend ook zijn deel van Ie buit kreeg. [De politie heeft gisteren ten huize van htn S. een huiszoeking verricht en daar- I. kwam op alle mogelijke en vooral on gelijke plaatsen het gestolen, geld te o'rschijn. De jeugdige dief, die reeds eerder wegens fstal tot een voorwaardelijke hechtenls- werd veroordeeld, had zelf een be- van ongeveer honderd gulden ver lept; zijn broer had de ontvangen drie- fenderd gulden in den handel gestoken, zijl S. voor zijn aandeel eenlge fhtumes. een regenjas, een horloge en lelijke zaken had gekocht. [Van de vermiste f.1800 is een bedrag hut. 1160 aan contanten teruggevonden. Het. drietal is voorloopig in het politle- Veau Ingesloten en zal ter beschikking I den Officier van Justitie worden ge- I Een vermeldenswaardige bijzonderheid is «aslotte nog, dat de echtgenoot van de Kolen vrouw onkundig was van het be- trin van dit spaarpotje. Nidat de diefstal gepleegd was. durfde spaarzame vrouw haar man de volle arbeid nog niet „bekennen", zoodat zij orgaf, dat slechts een bedrag van f 800 s gestolen! URGADERING VAN DEN ARMENRAAD. Rede van dr. S. Rozemond over .(Bestrijding van demoraliseering: als gevolg van werkloosheid en armoede". Gisteravond vergaderde de Armenraad Hotel „Den Burcht" onder leiding van W. dr. N. Bakhuizen van den Brink. De Wgadering was met het oog op de lezing 'a dr. Rozemond voor belangstellenden kgankelijk. 8e rekening over 1938 en de begrooting :)r 1940 werden vastgesteld. Hierna sprak dr. Rozemond over: DemoralLseerlng als gevolg van werk- nolield en armoede." Deze lezing werd kaouden in verband met een circulaire Ji.de Ned. Ver. voor Armenzorg en Wei nigheid gericht aan de Besturende col- 9» der instellingen van weldadigheid, «rin worden middelen aangemoedigd, klke hetzij kunnen strekken tot vermin- "fof en voorkoming van werkloosheid 0 armoede, hetzij tot het voorkomen van jdr.oralisatie ter kennis te brengen van hui maatschapjrelijke werkers, die met in JW verkeerende gezinnen in aanraking twen. 8r Rozemond begon met op te merken. 61 demoralisatie behalve gevolg van ".(loosheid en armoede «ook oorzaak -'bin kan zijn. maar dat deze aan den ."deren kant niet altijd tot demoralisatie -boeven te leiden. Daarna trachtte hij bi definitie te geven van het begrip de moralisatie. Dit is niet het gebrek op zich- noch immoraliteit en criminaliteit, "moralisatie is het verlies van mensch- "ordigheid. De mensoh leeft en heeft '"«de naar mate hij dient en strijdt; valt o dienstbaarheid weg dan verliest hij ".waardegevoel. De mensch is een so- tJ wezen, de demoralisatie wordt geken- *®kt door een kloof tusschcn enkeling en nsohap Het geschokt vertrouwen der Juinen moet worden hersteld. Uitgangs- daarbij moet zijn het bewustzijn, dat i' ilechts kan geschieden door versterking toloofskracht en door het openen van .-Wire perspectieven. Men moet de werk geld niet zien als probleeim op zich zelf «W ais de keerzijde van het probleem ;n arbeid en arbeidsvreugde Men moet wcr'*looz? niet teveel waardeeren als P-'oductie fector Noedig is in hem te rmt- a de talenten, die hij heeft en die Wjontwikkelen kan. Hierbij dient niet al- gelet te worden op arbeidskracht; 2» moet trachten het geloof in de waar- t0 van den mensch in den werklooze over te brengen en bij hem bereidheid te wek ken zijn menschiwaardigheid te bewaren in het belang van de gemeenschap. Kan men dit geloof in dezen tijd behouden? Als Christen, ja! Ook In anderen leeft deze overtuiging. Spreker herinnert aan een uit spraak van Herman de Man, die zegt dat de mensch in ieder probleem wat de tijd stelt een opdracht moet zien; wordt deze door ieder naar individueele begaafdheid en Invloedsfeer opgelost, dan is levens vreugde mogelijk. Men ziet de voorbeelden hiervan om zich heen. Dat met het probleem van de werkloos heid ln alle kringen geworsteld wordt om te trachten een oplossig te vinden is voor den werklooze een moed- en hoopgevende gedachte. Zooals ook uit een onlangs verschenen rapport van den Hoogen Raad van Arbeid blijkt, weten wij in de wereld en vooral in Nederland weinig van de werkloosheid ais probleem. Spreker vindt dit een ver troostend verschijnsel, daar niemand we tenschappelijk gefundeerd kan zeggen, dat de werklooze overbodig is. Er bestaan twee gevaren bij de bestrij ding van de werkloosheid: piet meer te ge- looven in uitwegen en te gelooven in het bestaan van een gemakkelijken uitweg. Nergens is nog een afdoende oplossing ge vonden en altijd zal een deel blijven be staan. dat de zorg van den medemensch noodig heeft. Het belangrijkste blijft het vinden van arbeid. Daarnaast bestaat voor kerkelijke en particuliere instellingen de taak door verschillende middelen de gezinnen eenigcr- mate het hoofd te doen bieden.aan de moeilijkheden. Gewezen moet worden op de volgende mogelijkheden: voor huismoe ders en oudere meisjes het bestaan van kook- en naailessen: voor oudere werk- loozen vak- en ontwikkelingscursussen, le zingen. enz.; vacantieverblijven; volks- tuinvereenigingenvoor jeugdige werkloo- zen centrale werkplaats, ontwikkelings cursussen en kampenmogelijkheid tot deelneming aan jeugdvereenigingen. Van a' deze middelen wordt te weinig gebruik gemaakt. Dit. ligt ten deele aan gebrek aan levensmoed, gedeeltelijk aan de onbe kendheid met de gelegenheid. De men- schen moeten geactiveerd worden. Met de woorden „noodig is met diepe rust, groot geduld, en heilige vechtlust te trachten te redden wat er te redden valt" besloot dr. Rozemond zijn rede. Hierop werden tal van vragen tot den spreker gericht, welke hem aanleiding ga ven tot een belangwekkende beantwoor ding. Daarna sloot de voorzitter met dank aan den Inleider de vergadering. LIBERALE STAATSPARTU. NED. VER. VAN HUISVROUWEN AFD. LEIDEN. Verlooning lilm Gemeente-reinigings- en Ontsinettingsdienst en Stedelijke Fabrieken van gas en electriciteit. Tot besluit van het seizoen was gistermid dag door het bestuur van de Huisvrouwen- vereeniging een theemiddag georganiseerd, waarop bovenstaande film zou worden ver toond en het Leidsch Huisvrouwenkoortje eenige liederen ten beste zou geven. Door de groote warmte waren de aanwezigen niet zoo talrijk, maar degenen die er waren, heb ben kunnen genieten van de film over de Reinigingsdienst en Ontsmettingsdienst, welke voor de pauze werd vertoond Hier heb ben zij kunnen zien. hoe deze dienst in de 25 jaren dat hij bestaat is uitgegroeid tot een dienst die er mag zijn. Wat is er toch veel wat de hygiëne betreft, verbeterd. Voor de pauze werden door het koortje uitge voerd de „Zigeunerlieder" van Joh. Brahms met als soliste de dirigente mevr. Tiny Leih. Wij voor ons hooren dit koortje veel en veel liever in het zaaltje van het Nutsgebouw, waar de huisvrouwen gisteren vergaderd wa ren dan in het eigen clublokaal. Hier komt het stemmenmateriaal veel beter tot zijn recht. Na de pauze zongen de dames op pret tige wijze nog twee Fransche werkjes. De pianobegeleiding was in goede handen, n.l. in die van mevr. W. E. v. d. HeydenBrakel. Na het zingen was de beurt weer aan den heer v. d. Meer voor de vertooning van de film over de Stedelijke fabrieken van gas en electriciteit. een van de grootste bedrijven van Leiden, waarop alle Leidenaars met recht trotsch kunnen zijn. De presidente mevr. v. Gilsevan Gelder- malsen dankte allen die tot het welslagen van dezen middag hebben meegeholpen. Nu volgt van de huisvrouwen nog een excur sie naar de Hooge Veluwe. Met recht kan het bestuur tevreden terug zien op een goed besteed vereenigingsseizoen. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd voor het doctoraal examen rechtende heeren O. Simon (Voorburg) en A. F. A .van Velzen (Schiedam): voor het doctoraal examen wis- en natuurkunde, hoofdvak dierkunde: de heer L. Tinbergen (Den Haag); voor het voorbereidend ker kelijk examen: de heer D. Lekkerkerker iBennebroek). Nog zijn geslaagd voor het doctoraal exa men Rechten: de heer B. J. Geveke (Den Haagi mej. J. C. H. van Vliet 'Bussum) en de heer J. Berlage ('t Joppe, Gld.l; voor het candidaatsexamen Wis- en Natuur kunde. letter E, mcj. M. D. C. Tam-on (D n Haag); voor het voorbereidend kerkelijk examen, de heer J. Dirkse (Leiden). Verkiezingsvergadering in 't Schuttershof. In verband met de gemeenteraadsverkie zingen had de afdeeling Leiden van de Li berale Staatspartij gisteravond een open bare vergadering belegd in 't Schuttershof, waarop de eerste drie candidaten op de liberale lijst, prof. mr. J. M. van Bemme- !en, mr. M. B. Vos en prof. dr. C. de Boer het woord hebben gevoerd. Na een openingswoord door den vice- voorzitter, notaris J. C. van Eek, werd het eerste couplet van het Wilhelmus gezon gen, waarna mr. M. B. Vos. No. 2 van de candidatcnlijst, het woord kreeg. Spr. zal geen negatieve geluiden doen hooren en geen aanvallen doen op andere politieke partijen, zooals een avond te voren is ge schied op de propagandavergadering van de Katholieke Staatspartij. Er zijn teleur- gestelden in eigen politieke partijen, die in nieuwe partijtjes willen trachten een rolletje te spelen. Het liberalisme stelt ieder instaat en openlijk zijn godsdienst te belijden .Ook de vrijheid van drukpers wordt door het libe ralisme verzekerd, mits in redelijken vorm gehouden. Voorts staat het liberalisme een krachtig gezag voor. mits dit niet leidt tot een staatsgezag. Het verwerpt voorts het onverantwoordelijk gelduitgeven voor im productieve doeleinden. Overal waar men deze waarheid niet heeft erkend, is een financieele débacle gevolgd. Juist omdat de defensie-uitgaven zoo vele offers vra gen. dient men op andere posten te bezui nigen, hetgeen de overheid niet altijd vol doende doet. Vervolgens besprak spr. de opkomst van industrie en middenstand tot 1914, dank zij het liberale stelsel, dat men tot dat jaar gevolgd had; wat afwijking der liberale beginselen tengevolge kon heb ben, leert o.m. het jaarverslag van mr. Trip van de Nederlandsche Bank. Onjuist achtte spr. het optreden der regeering ten opzichte van de Ned. Spoorwegen in haar strijd tegen de z.g. wilde bussen. Evenmin kan spr. zich vereenigen met de geldende steunregeling, waarbij voor den werklooze geen prikkel tot werken bestaat. Onjuist acht spr. ook onproductieve uitgaven voor kunstmatige werkverschaffing. Beter kan omscholing plaats hebben tot arbeiders waaraan behoefte bestaat. Lasten voor in dustrie en middenstand dienen verminderd te worden. Het is niet waar. dat het liberalisme te verstandelijk zou zijn. Meer en meer komt men van dit verwijt terug; vandaar dat men meer en meer tot het liberalisme te rugkeert. De volgende spreker, prof. dr. C. de Boer, begon met uiteen te zetten, dat de libera len in het verleden vaak hebben bloot ge staan aan vijandschap, laster, domheid, onverstand, bekrompenheid, gebrek aan ontwikkeling en ijverzucht. Volgens spr. is er in ons land alleen plaats voor vijf par tijen. n.l. de communistische, de S.DA.P., de Anti-Revolutionnalren. de Katholieken en de Liberale Partij. Spr. acht het ten eenenmale onjuist, dat men van het libe ralisme beweert, dat het niet mede geëvo lueerd zou zijn: de beginselen van Van Houten en Telders zijn wel dezelfde, maar in haar practisch optreden zijn de begin selen aan de veranderde omstandigheden aangepast. Uitvoerig zette spr. uiteen.dat de liberalen wel degelijk een positieve hou ding hebben aangenomen en nog positief zijn. Een tactische fout, achtte spr. het, dat de Liberale Partij den naam van Vrijheids bond heeft aangenomen. Dit getuigde van weinig fierheid Het ligt op den weg der Christelijk-His- torischen om niet te stemmen op de recht- partijen, maar op de liberalen en dit des te eerder, nu de Liberale Partij de Bijbel- sche geschiedenis op de openbare school ln haar programma heeft opgenomen. Spr. hoopte, dat Leiden, waar de oudste universiteit, van ons land gevestigd is, de universiteit, die haar ontstaan geheel te danken heeft aan de liberale gedachte, ook de plaats zal zijn, die mannen zal plaat sen niet naast Colijn, maar naast Van Bemmelen. Na een korte pauze was het woord aan prof. dr. J M. van Bemmelen, No. 1 van de candidatenlijst. Spr. begon met er aan te herinneren dat hij ook reeds bij de vo rige gemeenteraadsverkiezingen heeft be toogd, dat er te Leiden meer contact dien de te komen tusschen gemeente en univer siteit. Het was. hoewel begrijpelijk, on juist, dat de intellectueelen na de invoe ring van het algemeen kiesrecht zich verre van de politiek hebben gehouden. Het ver heugt spr. dat men thans overal tot de overtuiging is gekomen van het goede, dat in het liberalisme schuilt. Dat Telders op het oogenblik de leiding van de Liberale Staatspartij heeft. Is een bewijs te meer, dat er onder de jongeren weer hernieuwde belangstelling voor het liberalisme bestaat Uitvoerig betoogde spr vervolgens de groo te betcekenis. welke de Universiteit voor de stad en voor de burgerij heeft. Wel komt het contact tusschen stad en universiteit tot uitdrukking in het feit, dat de burge meester president-curator van de universi teit is. maar het is niet juist, dat geen der hoogleeraren zitting in den gemeenteraad heeft, ook al doet de universiteit als zoo danig niet aan politiek. Gaat men echter tal van vereenigingen op sociaal gebied te Leiden na. dan blijkt, dat vele hoog leeraren belangstelling in deze vereenigin gen toonen; zoo is het Volkshuis door drie Leldsche hoogleerarer opgericht. Al doet j de universiteit dan niet aan politiek, de politiek bemoeit zich wel met de universi- teit. Trouwens in de gemeenteraden zelf Is ook weinig aanleiding tot het voeren van politiek. Als men de algem. beschouwingen bij de begrootlngsdebatten nagaat, blijkt, dat veel wat daar besproken wordt, met het direct gemeentebelang weinig uitstaan de heeft. Toch hebben deze discussies hun nut, omdat daaruit blijkt in hoeverre de gekozen leden hun beginselen nog trouw zijn gebleven of in hoeverre ze deze gewij zigd mochten hebben. Te allen tijde is de Leidsche universiteit voor de vrijheid op gekomen en thans in onze dagen, wordt aan buitenlandsche geleerden, die daartoe in eigen land geen mogelijkheid meer heb ben, gelegenheid gegeven (ook in spreker's faculteit)om vrij hun wetenschappelijk werk voort te zetten. Zou het liberalisme verloren gaan, dan is het met onze vrijheid ook gedaan. Geen partij, aldus spr., heeft, zóó onver anderd op de bres gestaan voor een sterke landsvertegenwoordiging als de liberale en waren de liberalen aan het bewind geble ven, dan zou men er niet zoo moeilijk voor staan als thans het geval is. Er dient voor gewaakt te worden, dat op het nageslacht niet te groote lasten wor den gelegd; bovendien dient steeds voor sluitende begrootingen te worden gezorgd. Na nog gewezen te hebben op het groote werk van de drooglegging van de Zuider zee, waaraan de namen van zoovele libe ralen verbonden zijn, sprak spr. de hoop uit. dat in de stad, waar zoovele eeuwen terug de vrijheid van ons land geboren is, velen bij de verkiezingen het bewijs zul len geven, de liberale beginselen weer aan te hangen door te stemmen op de candi daten van de Liberale Staatspartij. CONCERT IN ..ENDEGEEST". Gisteravond werd onder begunstiging van schitterend zomerweer een concert gegeven op het kasteelplein van Endegeest, dat werd aangeboden door het muziekgezel schap Orpheus" directeur de heer W. Chr. de Vries. Het was een avond, welke allen intens deed genieten en die hoop op her haling wekte. De geneesheer-directeur dr. F. J. Stuurman heeft het gezelschap uit naam der patiënten hartelijk dank gezegd voor het gebodene. R.KJH.V. „DE HANZE". Gisteravond vergaderde de R.K.M.V. „de Hanze" in de bovenzaal van den „Turk". De voorzitter de heer H. L. J. Tobé veront schuldigde het bestuur om met zoon warmte te gaan vergaderen. Maar de cen trale raadsvergadering die heden te Den Haag wordt gehouden, maakt het verkiezen van een afgevaardigde naar die vergade ring noodzakelijk. De notulen van den secretaris den heer Ph. v d. Drift gaven een keurig verslag van den laatstgehouden jaarvergadering en werden onder applaus goedgekeurd. De ingekomen stukken gingen vlug onder den hamer door. Als afgevaardigde naar de centrale raads vergadering werd gekozen de heer Schinck. De daar te bespreken punten werden vluchtig behandeld, waarna door de ver gadering besloten werd verlenging van ver- eenigingsduur en goedkeuring der ver nieuwde statuten aan te vragen. Er is een 22 tal nieuwe leden toegetre den, die in de volgende vergadering zullen worden geïnstalleerd. De rondvraag alsmede een schrijven van een der leden deed de vergadering nog even ln discussie komen over de wet op de uit- verkoopen en de ontduiking daarvan. Er is niets aan te doen" zeggen officieele per sonen en instellingen, hetgeen een der leden een droevig en belachelijk figuur voor de Nederlandsche wetgeving noemde. Het bestuur zal echter niet stil zitten en po gingen in het werk stellen dat aan dit „er is niets aan te doen" een einde kan ko men. Hierna volgde nog vóór tien uur sluiting od de gebruikelijke wijze. BINNENLAND. Een warme zomer verwacht, voorspelling van de Bilt. (3e Blad) Verbindend-verklaring der bedrijfsregelin gen in den Landbouw; naar bedrijfsor ganen met verordenende bevoegdheid. 3e Blad) Wetsontwerp van den heer van Houten in zake verbetering van de Leerlingen- schaal en verdwijning van den kweeke- ling met akte. (Kerk en School, 3e Blad) Vergadering van Centrale Landbouworgani saties. (Landbouw, 3e Blad) Tegen valsche munters straffen van 9 en 4 jaar geëischt. (Rechtzaken, le Blad) AMSTERDAMSCHE BEURS. Onbelangrijke markt - Koersen prac tisch op vorige niveau - Affaire uiterst gering - Suikerwaarden aantrekkend - Amerikanen vaster - Beleggingen ver deeld. BUITENLAND. Hitier spreekt tot het Condor-legioen. (le Blad) Weer ongeregeldheden op het gebied van Danzig. (Buitenland, le Blad) Een Engelschman bij Sjanghai door de Ja panners gedood. (Buitenland, le Blad) Reeds in vredestijd in Frankrijk opperbevel hebbers benoemd. (Buitenland, le Blad) ZEE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Voor het geheele land: Koeler overdag. Droog, helder tot half be wolkt. Zwakke tot matige wind uit Noordelijke richtingen. Zoowel te Londen als Parijs wordt druk geconfereerd. Lord Halifax ontving achter eenvolgens de gezanten van Italië, Frank rijk, Polen en de sovjets. De Finoohe minister van buitenlandsche zaken. Erkko, heeft gisteren in het parle ment een verklaring afgelegd, waarin hij o.m. zeide: „Ieder, die ons wil helpen, zonder dat wij er om gevraagd hebben, zal be schouwd worden als een aanvaller en zal teruggeslagen worden." Finland kan. zoo verklaarde de minister verder, geen waarborg aanvaarden, waartoe besloten is zonder zijn goedkeuring. Finland had reeds aldus voegde hij hieraan toe zijn voornemen te kennen gegeven om buiten iedere greepeering van mogendheden te blijven; het zet zijn samenwerking met de Scandinavische lan den voort. In verantwoordelijke kringen te Belgrado wordt weinig commentaaT geleverd op de reis van prins-regent Paul naar Berlijn. De indruk welken men krijgt, kan als volgt worden samengevat; „geen nieuws". Het bezoek wordt beschouwd als een uiting van neutraliteitspolitiek van Zuid- Slavië Zuid-Slavië wil geen partij kiezen tusschen de beide fronten, welke zich thans in Europa vormen. Zijn politiek is gericht op het handhaven van den vrede, het on derhouden van goede betrekkingen met zijn buren en het naleven van de verplich tingen van het Balkan-verdrag. Hitier heeft op voorstel van Goering be paald. dat twee oude Servische kanonnen, die zioh tot dusver in het legermuseum te Weensn bevonden, .als zichtbaar blijk van de vriendschappelijke verbondenheid" aan Toego-Slavië er 'iin weermacht teruggege ven zullen worden. Het betreft hier een houwitser en een veldkanon, die prins Karageorge. de grond legger van de Servische dynastie, bij hdl

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 1