Ifransche radicaal-socialisten bijeen ZWANENBERG De heide brandt: Jasrgang LEfDSCH DAGBLAD, Maandag 5 Juni 1939 Vierde Biad Ho. 24291 Vereeniging „Het Spinozahuis' LAND- EN TUINBOUW RECHTZAKEN IN/T IN LITTEKEN GEZOND EN BESPAREND! De Jaarvergadering te Rijnsburg Onvoorzichtigheid met vuur veroorzaakt groote schade Rede van Daladier I In een rede voor het u'tvoerend comité je radicaal-socialistische party heeft Indiër de houding van Frankrijk ten «jen van de groote internationale vraag den uiteengezet. j«taat het buitenlandsche gevaar soms je verbeelding? Zijn drie millioen bui- .i.vdsche soldaten, die aan de overzijde jrenzen gemobiliseerd zijn. plotseling «ten geworden? Niemand zou redelijker- jg kunnen volhouden, dat het gevaar kt bestaat. ja verklaard te hebben, dat alles doet op een spoedig en gunstig besluit r ie thans aan den sang zijnde inter- «nale onderhandelingen, zeide de pre- jr ik zeg en hei-zeg, dat Europa de keus git toischen samen-werking en overheer- De Fransche regeering heeft alles ge daan en doet nog alles om Europa in staat te stellen, gelukkig te leven in vrije samenwerking. Doch tegelijkertijd ■il ik de wereld de verzekering geven, dat Frankrijk in het eerste gelid staat van d: mogendheden, die zullen ver hinderen. dat Europa geleid wordt naar rampen als gevolg van machtsonder- nrmingen. lij zijn voor samenwerking, hetgeen het imovergestelde van omsingeling Is. Doch lens wanneer wij een schrede gedaan jxn op den weg der samenwerking, lit men ons met een gewelddadige actie iwoord. TElkens wanneer wij een aanbod tot sa- erking hebben gedaan, werd dit van band gewezen. Zij die ons aanbod van hand wezen, wilden ons tegelijkertijd recht ontzeggen, met anderen samen wken. Deze samenwerking, welke zij irigerd hebben, is het, die zij omsingeling nen. Welk duidelijker bewijs zouden zij kunnen geven van hun streven naar (tmonie? Zoo men dus de neiging heeft, het («nwicht en den vrede in Europa te bedreigen, hebben wij alle reden, ons vastberaden tegen zulke avonturen te venetten. Wij zeggen neen op agres sie op autarchischc tyrannie, op ideo logisch fanatisme, op eischen van zoo genaamde levensruimte en wij zeggen seen op alles wat geweld en ruwheid is. Wij zeggen ja op eik streven naar goede verstandhouding en loyale sa menwerking. op alles wat zou kunnen leiden tot een hervatting van het economisch verkeer over de geheele wereld en tot een billijker verdeeling tan de grondstoffen. sorts wees Daladier op de toeneming productie, de verbetering van de positie taluta en de vergrooting van de een- li des lands. Hij verklaarde, dat de ing een ..politiek van nationaal be- voert. welke niet bli klassen steun itt. doch bij alle levende krachten der DE VERLENGING VAN DE ZITTINGSPERIODE VAN HET PARLEMENT. De voorzitters en algemeen secretarissen van de departementale federaties van de radicaal-socialistische partij hebben beslo ten, aan Daladier de conclusies voor te leggen, waartoe zll gekomen zijn ten aanzien van de kwestie eener eventueele verlenging van de zittingsperiode van het parlement. Deze conclusies komen hierop neer: 1 Daar het niet bekend is, hoe de in ternationale gebeurtenissen zich zullen ontwikkelen, is het niet mogelijk, reeds thans een besluit te nemen ten aanzien van de verlenging. 2 De vergadering verwerpt iedere ver lenging op termijn, alsook het geldig ver klaren van een zesjarig mandaat voor het thans zittende parlement. 3. De vergadering meent het niettemin aan Daladier te kunnen overlaten te beslis sen over een „voorloopls uitstellen" van den verkiezingsstrijd, indien de noodzaak hiervan in den eerstkomenden tijd mocht blijken. VRAGEN EN ANTWOORDEN. Vraag: Heb in mijn tuin een vijfjarig prui- meboompje dat voor het eerst vrucht draagt maar nu veel heeft te lijden van luis. Wat in dezen te doen? W. d. H. te L. Antw.: U werkt in dezen heel vlug en Af doende met het volgende. Spuit of sproei de scheuten en bladeren tegen den avond flink nat met water. Koop in een tabakszaak een zakje tabakszand. dat zeer weinig kost en be strooi daarme den geheelen boom. Deze ziet er dan zeer vuil uit, maar het nicotinewater, het welk zich vormt, doodt de luis. Spuit of sproei den boom den volgenden dag met water schoon. Vraag: Mijn Azalia of vingerplant heeft veel nieuwe bladeren gemaakt, nu gaan de ouderen slap hangen. Wat kan daarvan oorzaak zijn? A. L. H. R. v. G. te L. Antw.: Het zfjn de oudere bladeren, welke de plant verliest. Dit is een gewoon verschijnsel. Het is goed dat U vloeimest heeft toegediend. Houdt de plant flink nat. KANTONGERECHT ALPHEN. Bedorven vleesch. De keurmeester B. V. uit Bodegraven, had tegen een slager aldaar proces-verbaal opge maakt wegens het in voorraad houden van 26% KG. bedorven rundvleesch. Verdachte, die niet ter zitting was verschenen, had echter bij schrif telijk verweer kenbaar gemaakt, dat hij op den bewusten dag weg was geroepen, in ver band met een operatie van zijn verloofde. De keurmeester leverde het bewijs door middel van stempels etc.. dat een hoeveelheid van 15 KG. bedorven en de overige 11% KG. den dag daarna eveneens bedorven en afgekeurd waren. Tevens bleek, dat verdachte reeds meer was veroordeeld, zoodat de ambtenaar van het O.M. meende, dat hier krachtig moet worden inge grepen. Eisch f.50 subs 20 d., veroordeeling f40 subs. 20 dagen. Hij verkocht de melk te goedkoop. Een landbouwer-veehouder te Nieuwkoop, had melk verkocht voor den prijs van 8 ct. per liter, terwijl de voorgeschreven prijs 11 ct. was. Hij had geen vergunning voor straat- of verkoop in het klein. Verdachte deelde mede, deze melk te hebben verkocht aan vier buren; de hoeveel heid bedroeg niet meer dan 10 liter. Reeds 1? jaar lang had hij aan deze arme menscnen ver kocht. Hoewel hij aan de A.V.M. om inlichtin gen had gevraagd, had hij niets vernomen en daarom gedacht, dat de zaak in orde was. Hij verkoopt nu al zijn melk aan een fabriek en van vergunningen van A.V.M, of C.M.C. wist hij niet af. De ambtenaar gaf hem den raad een en ander met deze instanties in orde te maken, om niet den kan ste loopen voor meer vervolgingen en hoogere boeten. Hij wilde thans volstaan met een boete van f. 5 subs. 5 d.. waarmede de kantonrechter zich kon veree nigen. LODEWIJK VAN DEIJSSEL GEHULDIGD. Borstbeeld aangeboden. Zaterdagmiddag is de bekende schrijver dr. K. J. L. Alberdingk Thijm, beter bekend onder zijn pseudoniem Lodewfjk van Dejjssel, door een schare vrienden en belangstellenden op hartelijke wijze gehuldigd. Namens een huldi gingscomité werd hem een door de beeldhouw ster Nel Bakema vervaardigde buste aangebo den. De plechtigheid geschiedde in een der zalen van restaurant Brinkmann te Haarlem. Lodewijk van Deijssel werd toegesproken door den kunstschilder H. F. Boot, voorzitter van het huldigingscomité en zeide. ten zeerste ont roerd te zijn door de huldiging, omdat daaruit zoo'n groote waardeering sprak voor zijn werk. 11'56 Geen boter noodig, als U Zwanenberg's leverpastei op het brood geeft! Dat spaart, voofal omdat Zwanenberg's leverpastei drie maal zoo goedkoop is als boter! Kinderen zijn er dol op en gedijen er van... want 't is gezonde, vitominerijke lever. De smaak? Heerlijk - evenals Zwanenberg's worst, hot dogs, gehakt, Frankfurter worst of boterham worst, geraffineerd gekruid! maakt u)at smaakt! (Ingez. Med.V sindler verklaarde tenslotte, dat de re lt? een politiek tot vergrooting van het ortecijfer zal voeren en kondigde de «èlge afkondiging aan van een wet tot w.H'ging van het Fransche gezin. UITEENZETTING VAN MISTLER. [ide rede van Daladier heeft het execu- comité een uiteenzetting aangehoord den voorzitter der Kamercommissie 'buitenlandsche zaken. Mistier, over de Sinlandsche politiek. Hij wees er o.m. 1 dat ln de pacten, die thans gesloten Hen, terzelfdertijd voorzieningen wor- Jtetroffen voor de middelen om de ge- ■bearantle te verzekeren, terwijl alleen '-dies van vitaal belang de casus foede- hn optreden. Ook wordt er niet veel gelaten voor juridische exegese. Met met Turkije is nog slechts een alt van dagen. De sluitsteen echter van sssteem. dat thans uitgewerkt wordt. «orden gevormd door het accoord met •j-md. Ongetwijfeld, zoo verklaarde spr., «idt eerste Engelsche voorstellen niet J J'tn aard, dat zii konden worden aan- Wat men thans Rusland voorstelt, "bttr de afsluiting van een pact op voet werkelijke gelijkheid en in een geest tlgeheele wederkeerigheld. Het ls san Rusland een verzoeningsgezind "f te maken. Wij hopen, aldus spr., dat JWtdig een einde zien komen aan deze «atieke traagheden, die gevaarlijk -omdat zjj zekere verwachtingen wek- Rome en Berlijn. De Duitschers thans begrijpen, dat zli slechts ff besprekingen op economisch ge- ,ffirien krijgen, wanneer zij erkennen, w tijdvak van de gewelddadige over ga gesloten is en dat het uit is met unilaterale manleren om verdragen ■"scheuren. Mistier besloot met aan te toonen, t alle gesloten of nog te sluiten pac- tn slechts defensief zijn, want het r°pe2sche evenwicht moet gehand- jafd blijven. .,De ware zenuwoorlog is -?°nnen: Het Fransche volk kan idhouden, zoolang als noodig zal tijn-. comité nam vervolgens met Eïfi mm€n een motie aan. waarin (iïlj andsche en buitenlandsche poli- reReer nwerd goedgekeurd, terwijl '"'ien in de re?eerin« wordt uitge- n voor de vastberaden voortzetting ^"Sevangen arbeid en voor ver- *an de eenheid der Franschen. 4721 (Ingez. Med.) Gistermiddag heeft de Ver. ..Het Spinoza huis" te Rijnsburg haar jaarvergadering gehouden onder voorzitterschap van dr. J. D. Bierens de Haan uit Aerdenhout. Na een openingswoord van den voorzitter bracht de secretaris, de heer W. G. van der Tak het verslag uit omtrent den staat van het Genootschap. Hieruit bleek, dat het Rijnsburgsche Spinozahuis zich in een toenemende belangstelling mag verheugen. Het ledental der vereeniging bleef con stant; het bezoek is echter grooter geweest dan het vorig jaar. Herstellingen aan de woning behoefden niet te worden uitge voerd. Ook de toestand der boekerij is goed. De samenstelling van het bestuur bleef ongewijzigd. De namen van de in het af- geloopen jaar overleden heeren A. Coert en E. D. Rink werden gedachtig aan de ge durende vele jaren door hen betoonde be langstelling, dankbaar vermeld. De heer Coert, in leven directeur van „de Laken hal" te Leiden, had zich steeds welwillend met het toezicht op de onderhoudswerken aan de woning willen belasten. Nadat o.a. iets was meegedeeld omtrent de opvatting van Boerhaave aangaande Spinoza en omtrent de voorgenomen publi catie van door den heer A. M. Vaz Dias aan het licht gebrachte archivalia betrek kelijk Jarich Jelles, alsmede een door baron Cay van Brokdorff nieuw uitgegeven ge schrift van Thomas Hobbes („Of Liberty and Necessity") ter gelegenheid van de Bij Somcren. Zaterdagmiddag omstreeks half een ont dekten arbeiders, die uit de werkverschaf fing naar huls keerden naiblj het Beu-ven aan het pad van Lierap naar Someren CN. Br.) brand ln de helde, nabij de bosschen, welke met renteloos voorschot van den Staat zijn aangelegd. Zij trachtten eerst zelf het vuur te blus- schen, doch toen zij hierin niet spoedig slaagden waarschuwden zij in allerijl de brandweer, die met de brandspuit en ver der bluschmaterieel onmiddellijk derwaarts ging. Er werden verdere arbeiders gere- quireerd en met nog een aantal vrijwlli- gers poogde men door water te geven, met zand t-e werpen en met bebladerde takken te slaan, het vuur tot staan te brengen. Eerst te half vijf was men zoover. De vlammen hadden zich in vier uur tijds, aangewakkerd door den Noord-oostelijken wnd. in de richting van den provincialen weg SomerenHeeze voortgevreten, zoodat een opervlakte van honderd ha, welke be groeid was met heide en vliegdennen, ver brandde. Een kostbaar natuurmonument is hiermede verloren gegaan. Het Beu-ven was een geliefkoosde plek van talrijke watervogels, de in dit ven hun nesten hadden gemaakt. Een groot aantal moet in den versbikkenden rook zijn omgekomen. Dit is deze week de tweede maal, dat in deze streek brand heeft gewoed. Bij Doetliichem. Op het landgoed Slangenburg te Doetin- chem is Zaterdagmiddag een boschbrand uitgebroken, die zich aanvankelijk ernstig liet aanzien Gelukkig was de windrichting gunstig, daar anders alle bosschen tot aan het landgoed Groenendaal niet behouden zouden zijn gebleven. Thans slaagde men er, met behulp van te Doetinchem geleger de militairen, in, den brand te localisee- ren, zoodat de schade zich bepaalde tot het verlies van ruim een ha twaalfjarige dennen. Ook deze brand is vermoedelijk aan achteloosheid te wijten. Bij Harskamp. Een brandwacht van het Staatsbosch- beheer ontdekte Zaterdagmiddag omstreeks vijf uur, toen hij op de hooge heuvels bij den Harskamp patrouilledienst deed, dat ten Noord-oosten van Radio Kootwijk, tus- sohen Gerritsflesoh en Stevenpoi, dicht onder een beukenlaan, brand was uitgebro ken. Nauwelijks was de boschbrandweer gewaarschuwd, of ook tem Zuiden van de hooge masten stond de helde eensklaps in lichterlaaie. Aangewakkerd door den ster ken Noordoostenwind vraten de vlammen zioh op beide plaatsen gretig verder in de droge heide en ln een oogwenk stond de Veluwsehe natuur op twee plaatsen ln laat enden gloed. De plaatselijke groepen van de Veluw sehe boschbrandweer uit Stroe. Essen. Kootwijk, den Harskamp en Ugchelen wa ren spoedig per auto met hun materiaal gearriveerd en bonden gezamenlijk den strijd aan. Al spoedig kwam er hulp uit het schiet kamp de Harskamp Ook uit Apeldoorn arriveerden militairen, terwijl het vaste en losse personeel van Radio Kootwijk en van het Staatsboschbeheer weldra aanwezig was en Slag leverde tegen het hevige vuur. Omstreeks zes uur waren ongeveer vijfhonderd man met het blusschingserk bezig. Nog steeds bleek de brand toen niet te stuiten. De meest Noordelijke brand bedreigde een oogenblik de torens van het radio-sta tion. doch hier bleven de boschbrandweren het vuur ten slotte meester. Ten Zuiden van de torens vrat het vuur echter steeds ver der door, liep aan de eene zijde dood op het water van het meertje Gerritsflesoh, maar schoot aan den anderen kant eens klaps over de eerste koppen der zandver stuivingen de woeste natuur van het Kootwijksche zand binnen, om verderop de dennenbosschen aan te tasten. Op deze gevaarlijke plaats werd de ver dediging geconcentreerd en omstreeks half- acht was men den brand meester De bur gemeester. die gedurende het blusschings- werk aanwijzingen gaf, begaf zich telkens van den eenen blusscher naar den anderen en kon dit ditmaal, dank zij de welwillen de medewerking van de ruitersportschool uit Oegstgeest, die gedurende de zomer maanden een ruiterkamp heeft in de om geving van Kootwijk cn een van haar paarden beschikbaar stelde, uitvoeren. De brand bleef zoo overzichtelijk en kon beperkt blijven tot ongeveer 90 a 100 H.A. heide, vliegdennen en enkele dennenbos schen. Helaas is heel wat wild verloren gegaan, als korhoenders, wulpen, wilde- eenden en hazen. De politie uit Barneveld heeft verschil lende personen gehoord en is daardoor ge sterkt in haar vermoeden, dat hier van kwaadwilligheid sprake kan zijn. Men heeft namelijk personen in de omgeving gesig naleerd, die evenwel nog niet opgespoord konden worden. Het toeval wil. dat een ge deelte van het terein op Hoog Buurlo, twee jaar geleden, ook reeds door een brand werd geteisterd. Het overige terrein was altijd nog gespaard gebleven, het geen vooral ge lukkig was om haar belangrijkheid voor flora en fauna van de Veluwe. Bij Bakel. Gistermiddag om ongeveer half vier brak onder de gemeente Bakel brand uit in een complex toschterein ln de nabijheid van den weg Helmond-Bakel. De Helmondsche brandweer werd gerequireerd. terwijl uit Bakel een aantal militairen te hulp werd geroepen. Het vuur had intusschen grooten omvang aangenomen en enkele zomerhuis jes liepen ernstig gevaar. Men wist het vuur echter meester te worden en om on geveer half zes was de brand bedwongen. Circa tien H.A. hoog opgaand dennenbosch, toebehoorende aan particulieren te Hel mond, is ln vlammen opgegaan. In de afgeloopen veertien dagen is al leen al ln het oosten vain Noord-Brabant evenveel bosch- en heidegrond door brand verwoest als in 1938 in ïiet geheele land Bij Bergeijk. Gisternamiddag te ca. 6 uur brak door tot nu onbekende oorzaak brand uit in de gemeente-bosschen van Bergeijk, ter plaats Watyt.. De boschbrandweer bestreed het vuur op krachtige wijze en mocht er ln slagen den brand te beperken tot- 20 H.A. dennen bosch. welke geheel en al vernield werden. Op de Leusderheide. Gisteravond om half acht brak een felle brand uit ln de nabijheid van het mi litaire pioniersterrein op de Leusderheide. Brandweer en militairen, die in allerijl met vrachtauto's uit Soesterberg waren aangerukt, wisten de vlammen vrij spoe dig te dooven. Een aanzienlijke oppervlak te heide met laag struikgewas werd door het vuur vernield Te Beekbergen. Vermoedelijk door het achteloos weg werpen van rookgerei heeft gistermiddag om vier uur bij Beekbergen een bosch- en heidebrand gewoed welke gestuit werd door de Veluwsehe boschbrandweer, geholpen door militairen uit de Harskamp en Apel doorn. Een heideveld van 50 H A werd door het vuur geteisterd. Een klein gedeelte was met jong dennenbosch beplant, dat even eens in vlammen opging. 350ste verjaring van diens geboorte, werd overgegaan tot het verslag van den pen ningmeester. den heer mr. J. Coert uit Rot terdam. Beide verslagen werden goedge keurd onder dankzegging aan de samen stellers. De heer F. L. G. d'Aumerie, die aan de beurt van aftreden was, werd bij accla matie tot bestuurslid herkozen. Vervolgens hield Dr. C. A. Crommelin uit Leiden een voordracht over Spinoza's denken. natuurwetenschappelijk In de oudheid is de natuurleer onafschei delijk verbonden met de wijsbegeerte: men kan zelfs terecht beweren, dat de natuur wetenschappen haar oorsprong in het wijs- geerlg denken hebben gevonden. Tot een eigenlijke ontwikkeling dezer wetenschap pen komt het echter in de oudheid niet en evenmin in de Middeleeuwen; de voort gang is tastend en traag. Pas in de 17de eeuw begint een vruchtbare samen werking tusschen theorie en proefneming en daarmede een groote opbloei. Sommige natuuronderzoekers laten het oude verband tusschen natuurleer en wijs begeerte vrijwel varen iGalilei. Huygens, Newton), bij anderen blijft dit verband min of meer behouden (Descartes). Tot de laatste categorie behoort ook Spi noza, wiens natuur-wetenschappelljk den ken ln vele opzichten eng met zijn wijsgee- rig denken verbonden was. Hij heeft gedu rende zijn geheele leven voor allerlei on derdeden der natuurwetenschappen f schei kunde, natuurkunde, mechanica, ook zui vere wiskunde) belangstelling getoond, deze wetenschappen met min of meer succes beoefend, doch tot de ontwikkeling daarvan niet noemenswaardig bijgedragen. Toch is het zeer interessant deze werk zaamheid van Spinoza in bijzonderheden na te gaan; men krijgt daardoor een zuiverder inzicht in het gedachtenleven van den wijs geer en men kan daardoor beter de plaats bepalen, die hij in het 17de eeuwsche na tuur-wetenschappelljk en wijsgeerig den ken inneemt. Een polemiek met Robert Boyle over een chemische proef toont ons Spinoza als aan hanger van Descartes' corpusculaire theo rie. die geen zuivere atomistiek is, aange zien volgens Descartes, ondanks het be staan van de corpuscula, de stof toch tot in het oneindige deelbaar is. In een brief van 1667 komen merkwaardige bijzonder heden voor over een proef, waarbij een goudmaker, door middel van den steen der wijzen, lood in goud veranderd. In deze proef schijnt Spinoza echter niet geloofd te hebben. Ook over problemen betreffende het evenwicht, den druk en de beweging van gassen en vloeistoffen komen in de cor respondentie beschouwingen voor. zoo ook over practische en theoretische optica. Spi noza heeft niet alleen brilleglazen geslepen, maar ook lenzen voor kijkers en microsco pen en heeft daarover berekeningen uit gevoerd, die blijk geven van een goed in zicht in de theoretische optica. Deze werk zaamheid is aanleiding geweest tot Spino za's omgang met Christiaan Huygens. uit wiens correspondentie wij allerlei bijzon derheden hierover vernemen. Tot het optische werk van Spinoza be hoort ook zijn korte verhandeling over den regenboog: Descartes had dit verschijnsel juist verklaard, zonder echter zijn bereke ning mede te deelen Spinoza heeft deze berekening uitgevoerd. Ten slotte vermelden wij een verhande ling over de kansrekening, waarschijnlijk door Spinoza geschreven, waarin de schrij ver een oplossing geeft van eenige vraag stukken, die, zonder oplossing, voorkomen in Huygens' ,,Van Rekeningh in spelen van Geluck". Al heeft met dit alles Spinoza niet bij gedragen tot de ontwikkeling der natuur wetenschappen, is het toch gerechtvaardigd uan zijn natuurwetenschappelijk denken te spreken, al volgde hij in dat denken ook veelal Descartes en al was zijn gedachten- leven ook in hoofdzaak wijsgeerig. Over sommige natuur-wetenschappelijke onder werpen. b.v. de atomistiek, heeft Spinoza stellig diep nagedacht en ook tn zijn wijs geerig denken speelde de natuurleer een belangrijke rol. zooals de Ethica ons be wijst. Tenslotte werd een bezoek gebracht aan het Spinozahuis te Rijnsburg. waarna het meerendeel der aanwezigen zich vereenig- de aan een maaltijd in „den Vergulden Turk" te Leiden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 13