STADSNIEUWS
Osfe Jaargang
DONDERDAG 1 JUNI 1939
No. 24288
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
OFFICIEELE KENNISGEVING
Vereeniging voor Chr.
Volksonderwijs
Een maand verlof voor
grenstroepen
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
sgentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
t
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque^ en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
de algemeene vergadering.
In restaurant „Savoy" alhier werd heden
de 48ste algemeene vergadering van de
Ver voor Chr. Volksonderwijs gehouden.
Deze vergadering, die onder leiding stond
ran den voorzitter, prof. dr. W. J. Aalders
te Groningen, werd geopend met het zingen
van Gez. 3 1 en 3, het lezen van 1 Petr.
11—12 en gebed.
Namens het bestuur der scholen voor
C.V.O. te Leiden, werden woorden van
vedcom gesproken. Hierop sprak prof. Aal
ders de openingsrede uit.
Openingsrede.
Onze vergadering sta. aldus spr., in het
(telen van het: Geloofd zij God.
Onze vereeniging heeft een belangrijk
jaar gehad. Zij bracht een groot verlies in
het heengaan van den heer Brants, die
coor spreker met eerbied en dankbaarheid
vardt herdacht. De heer Brants heeft niet
beleefd het tot stand komen van ons bureau
iet eigen directeur en gebouw, waarvoor
hij zoo krachtig heeft geijverd. Nu hebben
tij ons bureau en den directeur, den heer
nr. A Evenhuis.
Wij hooren van alle kanten de leus: mo-
teele en geestelijke herbewapening en zien
allerlei proeven nemen om haar te reali-
aeeren. Hier ligt stellig ook een belangrijke
laat van de school, met haar functie van
onderwijs en opvoeding. Wij zij diep over-
toigd, dat het leven een strijd is. op leven
(n dood. en dat het Evangelie daarbij hèt
Tapen bij uitnemendheid is. Deze strijd ls
tiet slechts een wedstrijd, een sport; hij
!s werkelijkheid, een bloedig conflict, dat
Wist over leven en dood, zaligheid en
rampzaligheid.
Het is aan ons, mannen van het onder-
tijs, den kinderen van ons volk te leeren
(it wapen te kennen en te hanteeren, en
irbij zeiven voor te gaan. Wij moeten
emerzijds er tegen waken, dat spel ernst
TOrdt. anderzijds dat ernst spel wordt. Wij
sten in het licht van de eeuwigheids-
oorden, waarmede wij begonnen zijn. den
trijd aanvaarden, allereerst persoonlijk, en
(an ook in ons werk, ook in de stof, de
lethoden daarvan, om deel te nemen aan
Ce herbewapening, waartoe ons niet slechts
mze souvereine, maar vooral onze hemel-
Khe Souverein oproept, de God en Vader
nn onzen Heere Jezus Christus.
Hierna werden de jaarverslagen uitge
bracht.
Voor 1940 werd de contributie der school
besturen op f. 4.50 per onderwijzer vast
gesteld.
In de middagvergadering sprak de heer
G. Ch. Dun, rijksinspecteur van het L. O.
te Alkmaar over: „Wat heeft de drang
naar onderwijsvernieuwing te zeggen voor
de bij C.V.O. aangesloten schoten?"
Spr. begon met te wijzen op het feit, dat
de Ned. Volksschool beschouwd wordt als
..ernstig krank" te zijn. Aan haar ziekbed
worden geroepen binnenlandsche en bui-
tenlandsehe specialisten op psychologisch,
paedagogisch en didactisch terrein. Ieder
stelt ziin eigen diagnose variëerend van
doodelijk geïnfecteerd tot kerngezond. Er
zijn er zelfs die haar dood willen verhaas
ten. daar zij gelooven aan eep reïncarnatie.
De eeds aangewende en nog aan te wenden
fniddelen tot herstel kunnen worden sa
mengevat in de woorden van den titel:
Drang tot Onderwijsvernieuwing.
Bij dien drang tot O.V. zijn volgens spr's
meening geen specifieke C.V.O. belangen
betrokken, vooral niet als C.V.O. zou moe
ten worden gezien als tegenstelling met
andere Chr. of bijzondere schoten, zelfs
nauwelijks met openbare. De plicht, het
beste te zoeken voor het kind, het Gods
geschenk bij uitnemendheid, een algemeen
Chr. gedachte geldt ten slotte voor alle
schoten, dus ook voor die van C.V.O. Daar
om komt ook tot deze scholen de roep om
mede leiding te geven, stuwend en stimu-
leerend. waar dit gewenscht ls. waar
schuwend, waar dit noodlg is. remmend,
waar dit gebiedend is.
En dit is op zichzelf reeds een hoogst
belangrijke taak.
Spr. wekte C.V.O. in deze op geestelijk en
maatschappelijk gebied zoo geweldige tijden
op tot nieuwe orienteering, nieuwe aan
passing. nieuwe psychologische en didacti
sche instelling en met inspanning van alle
kracht mee te zoeken naar nieuwe wegen,
als zou blijken, dat de tot dusver bewan
delde paden platgetreden zijn.
Drang naar O.V. is iuister gezegd dan
O.V. De inhoud aan dit laatste gegeven is
zeer verschillend. Als oorzaken van dien
drang geeft spr. aan de voortschrijdende
uitkometen der wetenschappelijke psycho
logie, vooral der kinderpsychologie en de
ontevredenheid over de resultaten der
hedendaagsche school. Voor het acuut wor
den van dezen drang de verschijning van
het Belgisch Leerplan en de actie ontwik
keld door de Noordelijke inspectie van het
L.O.
In dit verband wees spr. op de leiding te
dezen opziohte uitgegaan van Overheids
organen. Staatsbemoeiing ten opzichte der
De minister van Defensie
heeft bij beschikking bepaald,
dat zoo spoedig als de om
standigheden zullen toelaten,
een regeling zal worden inge
voerd, waarbij telkens aan een
tiende gedeelte van de opge-
roepenen van de grenstroepen
een maand verlof zal worden
gegeven. Het ligt in de bedoe
ling voor dit verlof in de
allereerste plaats in aanmer
king te doen komen de mili
tairen, die uit de burgermaat
schappij noode kunnen worden
gemist.
'an den buitenkant van onze stad. op
«n hoek van den Rijnsburgerweg en de
gierstraat stond tot voor kort een aardig
herenhuis.
Heelemaal geen luxueuze villa, maar een
tedlc landhuis, van welks eerste verdie-
'tnS men naar de Oegsgeester zijde een
fMthtig uitzioht had over de groene wei-
miden.
Het huis staat er nog. maar het heeft op-
Wjouden een aardig landhuis te zijn.
Want het hierboven bedoelde uitzicht is
«taal verdwenen als gevolg van het feit,
op slechts enkele meters afstand een
jtew huis wordt opgetrokken, zoodat de
Powers van landhuis No. 1 inplaats van
'witnde voorjaarsbloemen in een groene,
mlhndsche weide, door hun vensters
'.hts eentonige gele baksteenen zien
Het is natuurlijk aan geen twijfel onder
hevig of voor dezen bouw is van gemeente
wege toestemming verleend, omdat hij niet
in strijd was met het uitbreidingsplan en
naar het Inzicht der desbetreffende auto
riteiten aan alle aesthetische en architecto
nische eischen voldeed.
Maar wèl verwonderen wij en velen
met ons' ons erover, dat daarbij blijkbaar
zoo weinig rekening is gehouden met de be
langen van de aldaar wonenden, wier
eigendom door deze dichte nabuurschap
stellig niet onbelangrijk in waarde is ach
teruitgegaan.
Onze foto laat duidelijk zien hoe het uit
zicht naar links door het raam op de eerste
verdieping door het in aanbouw zijnde per
ceel volkomen is gemaskeerd.
Byz. School kan niet uitgesloten worden.
De staat heeft het recht en den plicht er
voor te waken, dat de millioenen voor het
B.O. uitgegeven, goed worden besteed. Ten
opzichte echter van het leerplan heeft de
B S. een eigen taak en roeping en dient te
worden geëerbiedigd. Spr twijfelt geen
oogenblik of dit zal ook geschieden. Toch
blijve waakzaamheid geboden.
Indien overheidsorganen de hun bii de
wet vastgestelde bevoegdheden zouden
overschrijden, dan dient een krachtig halt
te worden toegeroepen
Ook hierin heeft C.V.O. een taak. Daar
tegenover staat echter, dat dankbaar mag
worden aanvaard de hulp, die ten opzichte
der O.V. de Rijksinspectie biedt ook aan
het B.O. om te trachten zwakke plekken
te versterken en wonde plekken te heelen.
Ook het B O behoeft en mag de Rijksin
spectie niet zien als een tegenover zich
staande macht, wel als een meestrijdenden
makker bil het zoeken naar het beste voor
de jeugd van ons volk. Zij dringt zich niet
op. maar biedt zich aan.
Spr. merkte in den drang naar O.V. twee
hoofdstroomingen op. die hij typeert als
..Onderwljsverfrissching" en ..Onderwijs
vernieuwing". De laatste gaat verder dan
de eerste. De eerste bedoelt „verlegging
van het accent", verfrissching van de teer
stof en de aanbieding ervan, juister ver
houding der vakken van onderwijs, b.v. re
kenen en Ned. Taal. De tweede gaat ver
der en grijpt dieper in in het wezen der
school en haar leerstof. Dat is vooral de
Belgische richting, die echter in ons land
ook reeds belangrijken voortgang maakt.
Spr. waarschuwde voor de tegenstelling
oude en nieuwe school. De school van he
den bevat veel kostbaars, dat niet zonder
schade overboord geworpen kan worden en
de gedachte behoeft allerminst gewekt te
worden alsof deze aftands is. integendeel.
De school van heden wordt vrij alge
meen verweten „levensvreemd" te zijn. In
het begrip „teven" raken we de verschil
lende levens- en wereldbeschouwing. Voor
de Chr. en dus ook voor de bij C.V.O. aan
gesloten scholen blijve als het allerhoogste
gelden: Dit is het ware teven dat zij U
kennen en Jezus Christus. Dien Gij gezon
den hebt. Daarnaast echter lette men op
wat het gewone leven vraagt. Levens
vreemde kennis worde geweerd, levens
echte bevorderd. In dit verband wees spr.
op het vele levensechte, dat ook reeds in
de hedendaagsche school is binnengeko
men.
Met nadruk bestreed spr. de uniformiteit
van het leerplan, de didactische eenheids-
school. Eigen sfeer, eigen omgeving, eigen
initiatief kome beter tot haar recht. Op de
verantwoordelijkheid van den onderwijzer
worde de volle nadruk gelegd Spr. licht dit
met voorbeelden uit de praktijk toe.
De leerlingen worden zooveel mogelijk
geactiveerd, hieraan ontbreekt nog veel. Al
aanvaardt spr. de tegenstelling luister- en
doe-school. niet, vele scholen hebben aan
leiding gegeven, dat deze gemaakt is. Hier
in kan gemakkelijk verandering komen,
zooals met practische voorbeelden werd
aangetoond.
Spr. gaf nog enkele gedachten omtrent
het onderwijs gegroepeerd om zgn. cen
tres d'intérêt en wekte op zelve centres
uit te werken, in het bijzonder geëigend
voor de Chr. scholen. Spr. gaf zelf een voor
beeld van zulk een centre in het onderwijs
gegroepeerd om Kerstmis.
Als slot van zijn betoog merkte spr. op,
dat alles betreffende O.V. staat of valt met
de persoonlijkheid van den onderwijzer.
Met een opwekkingswoord tot zelfonder
zoek en nieuwe bezieling eindigde spr. zijn
rede.
In deze vergadering werden als hoofd
bestuursleden herkozen de heeren S. Ste-
merding te Voorburg, ds. J- T p Valeton
te Zwolle en mr. W. W. C. v~n -ïomondt
Vis te 's Gravenhage.
EXAMENS MIDDENSTANDSDIPLOMA
„ALGEMEENE HANDELSKENNIS".
De examens alhier afgenomen door de
Onderwijs Centrale van den Christelijken
Middenstandsbond, werden gisteren voort
gezet.
Voor het „Speciaal" examen werden 21
candidaten geëxamineerd, voor het „Nor
maal" examen 51 candidaten.
Geslaagd zijn voor het „Speciaal" exa
men: H. J. van Rijswijk. Noordwijk a Zee;
F. W. van Santen, Hillegom; L. Schotte.
Pijnacker; G. Soet, Leiden; P. J. v. d. Spek
Hazerswoude; J. Tol, Leiden; K A. J. van
Turennout, Lisse; A. Ultee, Hillegom; Ca
tharine M. J. Ultee. Hillegom; J. A. Ver
heuvel. Bodegraven: H. Vermeulen, Bode
graven; C. Verplancke, Leiden; J. Vreug-
denhil, Hazerswoude; S. Waal. Noordwijk
aan Zee; Th. W. Warmerdam, Hillegom:
J. Westhoff, Loosduinen; C. Winkel, Lei
den; A. Zwaan, Zwammerdam. Afgewe
zen 3.
Voor het ..Normaal" examen zijn ge
slaagd: H. Abbink, J. G. Abbink, S. Ab-
bink. W. Abbink, allen te Lisse; G. van
Abshoven, Ter Aar; P. v. d. Berg, Gouda;
Wilhelmina v. d. Berg. Boskoop; J. van
Berkel, Naaldwijk; J. de Best, Katwijk a.
Zee; J. A. de Best, Blommerstraat la. J
A. de Best, Tramstraat 3, J. A. de Best,
Hoek Badstraat 17a. allen te Katwijk aan
Zee; A. van Beusekom. Alphen a. d. Rijn:
W. B. Binnendijk. Alphen a. d. Rijn; W.
F. Boerefijn, Zwammerdam; H. Bokhorst,
Nieuw-Vennep; A. v. d. Bos, Naaldwijk;
J. Bremer, Alphen a. d. Rijn; G. H. Brou
wer, Katwijk a. Zee; Elizabeth v. d. Brugge
Delf'/ P. Zuyderduyn, Katwijk a. d. Rijn;
G. J. de Bruin, Alphen a. d. Rijn; C. Bruy-
nes, Alphen a. d. Rijn; L. J. den Butter,
Abbenes; C. J. v. d. Bijl, Alphen a. d. Rijn;
C. A. v. d. Bijl, Aarlanderveen. T. Cardol,
Nieuw-Vennep; J. van Dalen, Naaldwijk;
J. F. van Driel. Nieuw-Vennep; S. v. Dijk.
W. van Dijk. beiden te 's-Gravenzande; M.
Edelman, Bodegraven; J. Ederveen, Lei
derdorp; A. van Egmond, Leiden; N. El-
lerbroek, Boskoop; M. Flipse, Lisse; D.
Franken, Haarlem; T. Graalman, Haar
lem: J. M. Groenevelt. Haarlem; P. Vooys,
Katwijk a. Zee; P de Bruin. Zwammer
dam. Afgewezen 10 candidaten.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd is voor het candidaatsexamen
rechten de heer F. L. Rutgers (Leiden) en
voor het doctoraal examen wis- en natuur
kunde, hoofdvak geologie, de heer D. A.
Erdman (Den Haag).
TOELATING PRIVAAT-DOCENTE.
Bij beschikking van den minister van
onderwijs, kunsten en wetenschappen, ls
mejuflrouw dr. M. Rooseboom alhier, toe
gelaten als privaat-docente bij de faculteit
der wis- en natuurkunde aan de rijksuni
versiteit alhier, om onderwijs te geven in
de microscopische dierkunde.
leidsche universiteit.
BINNENLAND.
Groote heidebrand op de Veluwe. (4de
Blad).
Publiek onvoldoende beschermd tegen
bankzwendel. (3e Blad).
Drie menschen te Groningen aan typhus
overleden. (Gemengd. 3e Blad).
Vergadering der vereeniging van onder
officieren „Ons Belang" te Utrecht.
(Binnenland, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Weinig zaken - Meevallende markt -
Geringe mutaties - Amerika iets lager
Beleggingsmarkt kalm.
BUITENLAND.
De rede van Molotof. Rusland nog niet
tevreden. (3e Blad en Buitenland, le
Blad).
Duitsch-Deenseh non-agressie-verdrag ge-
teekend. (Buitenland, le Blad).
Besluiten van het Engelsche Labour-con
gres. (Buitenland, le Blad).
Csaky over de politiek van Hongarije. (Bui
tenland, le Blad).
Het vertrek der Duitschers en Italianen uit
Spanje, (le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Toekenning van stipendia aan studenten
in de godgeleerdheid.
De hoogleeraren der faculteit van godge
leerdheid aan de rijksuniversiteit alhier, als
beheerders van de studiefondsen van
Drijfnoo, Oo-sterdijk, M sfoerg en de Zee.
hebben ter kennis van belanghebbenden ge
bracht, dat de inkomsten dezer fondsen
beperkt zijn en dat zij derhalve verplicht
zijn een zekere selectie bij de toekenning
van stipendia toe te passen.
In het algemeen kan geen toekenning
geschieden eerder dan in het kalenderjaar
volgende op dat. waarin men met goed ge
volg het propaedeutisch examen heeft af
gelegd en daardoor tot de theologische stu
diën is toegelaten.
De stipendia worden slechts per jaar ver
leend tot een maximum van vier maal aan
één persoon en zullen meestal niet dan
kleine bedragen kunnen beloopen.
NED. CHR. LAND ARBEIDERSBOND.
Vergadering der afd. Leiden.
Ln het Gebouw van Chr. Sociale Belangen
kwamen gisteravond de leden van boven
bedoelden bond samen, ter bespreking van
de ingekomen voorstellen der patroons.
Na breedvoerige bespreking door een
hoofdbestuurder, den heer P. Stokman, wer
den deze verworpen. De aan te nemen
houding in deze is verder vastgesteld.
ned. sperwerverbond, afd. leiden.
Gistermiddag hebben de winkeliers, aan
gesloten bij het Ned. Sperwerverbond. hun
clientèle een boottocht aangeboden, die uit
stekend geslaagd is.
Onder groote belangstelling werd om
2 uur van de Lakenhal vertrokken met de
Salonboot „Prinses Juliana". 450 personen,
volwassenen en kinderen, maakten dezen
tooht langs den Rijn, Kager- en Brasemer-
meer via 's Molenaarsbrug naar Gouwsluis
mede. waar in den speeltuin „Zomerlust"
de kinderen zioh naar hartelust ver
maakten. Al te spoedig naar hun zin werd
hier het vertreksein gegeven, maar eenmaal
aan boord werd ook de terugtocht onder
vroolij'ke muziek en gezang een groot succes
De tocht werd opgeluisterd door muziek,
mede waardoor de feestelijke stemming er
de gansche reis in bleef.
Het behoeft geen betoog, dat de veelvul
dige tractaties zich goed lieten smaken.
Te ongeveer halfnegen arriveerde de boot
weer aan de Lakenhal, waar de kinderen,
na nog een mooi leesboek in ontvangst te
hebben genomen, in de beste stemming de
boot verlieten.
Vermeld dient te worden, dat noch de
EI'B.O. noch de Leidsche Reddingsbri
gade. welke beide aanwezig waren, ook irroai
eenigen dienst hebber, behoeven te do'n
De volgende Sperwertoottochten worden,
gehouden 7, 14 en 21 Juni. Verder worden
dezen zomer nog diverse tram- en touring
car-tochten aangeboden.
Voor het geheele land: droog,
vrij warm weer. Half bewolkt tot
helder. Meest matige Noord-
Oostelijke tot Oostelijken wind.
AFSLUITING GANSOORDBRUG.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat de
Gansoordbrug, gelegen over den Nieuwe
Rijn bij de Hooigracht, op 6, 7 en 8 Juni a.s.
voor alle verkeer zal zijn afgesloten.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester
VAN STRYEN. Secretaris.
Leiden, 1 Juni 1939. 955
LEIDSCHE SPAARBANK.
Bij de Leidsche Spaarbank is in de vorige
maand *Mei 1939' ingelegd f. 412.802.69 en
terugbetaald f. 368.676.05. 99 nieuwe inleg
gers werden ingeschreven en 127 boekjes
werden geheel terugbetaald.
Het te goed der 18.338 inleggers, inclu
sief 1.588 deelnemers aan den Afhaaldienst,
bedroeg einde Mei f. 8.968.081,17.
In 5.389 posten is in deze maand door den
Afhaaldienst ontvangen f. 16.233.75.
In de gisteren gepubliceerde opgave
van E.H.B.O -examens zijn eenige namen
verminkt. Onder de geslaagden bevinden
zich o.m. de dames A. Voorzaat alhier en
A. Sitma te Oegstgeest en de heer P Cor
net alhier.
Mej. M Uittenbogaard ieeriing-ver-
pleegster in het gesticht ..Endegeest"
slaagde te Delft voor het tweede overgangs
examen der Ned. Ver. voor psychiatrie en
neurologie.
