STADSNIEUWS
Jaargang
VRIJDAG 26 MEI 1939
No. 24284
Inauguratie van
prof. mr. F. M. baron van Asbeck
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bevestiging en intrede
ds. R. C. Harder
Ais bijzonder hoogleeraar in het vergelijkend
kolonigal staatsrecht
„De internationale invloed
in koloniaal bewind".
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
verwacht
Stoop's autobusdienst
gestaakt
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
Gisteren brachten H. M. de Koningin en Z. M. Koning Leopold van België een bezoek
aan de Internationale Watertentoonstelling te Luik. Tijdens den rondgang van de beide
vorsten door het Hollandsche paviljoen. H M. de Koningin werd rondgeleid door den
directeur-generaal van den Rijkswaterstaat Ir. J. P. van Vlissingen en Z. M. Koning
Leopold door den administrateur van het departement van buitenl. zaken, H. A. Hooft.
»S. J. VERKUYL NEEMT AFSCHEID.
Ds. J. Verkuyl. missionair predikant der
wref. Kerken, verbonden aan de roepende
telt van Leiden, heeft gisteravond wegens
hnstaande vertrek naar Poerbolinggo, in
ht kerkgebouw der Ger. Kerk aan de Hooi-
Gacht, afscheid genomen. Tegelijkertijd
bnd de bevestiging en Intrede plaats van
R. C. Harder van Bandoeng, die thans
f Je plaats van ds. Verkuyl zal komen te
k arbeiden.
Onder hen, die deze plechtigheid bij-
toomien merkten wij o.m. op ds. H. A.
Jiersinga, ds. J. Weggemans en dr. H. J.
«Bterink, allen Geref. predikant te dezer
'•eoe, ds. W. Bouwman en ds. Merkelijn,
®er. pred. te dezer stede, ds. E. H. Broek-
pa. emer. pred te Oegstgeest, ds. Ber-
wer Gerf. pred. te Watergraaismeer, ds.
j*Ma Rotterdam! dr. Kaajan te
jWeoit, ds. Ruys van Lisse en ds. Kuyper
ua Solo, met verlof hier te lande.
De bevestiging.
Ds Verkuyl, die ds. Harder bevestigde,
J6 als overdenkingswoord Hand. 1:8:
jr}?r gij zult ontvangen de kracht des
■L'gcn Geestes die over u komen zal en
S i miin getuigen zijn, zoo te Jeruza-
I'1 als in geheel Judea en Samaria en
aan het uiterste der aarde".
'■J het begin van zijn prediking zette ds.
•®yl uiteen, dat deze dienst, waarin een
"uaonair predikant afscheid neemt en
- anJor zijn intrede doet, een zeer bij-
'W rakter heeft, dat ons oproept tot
SSfDt'hg on nadenken. Wij zullen ons
Sph af te vragen of het woord, dat
'.J® weer door den nieuwen predikant
hebt zal worden, een relatief mensche-
zal zijn. Ware dit het geval, dan
^bet beter den arbeid te staken. Ds.
moeten gaan met de boodschap
ii evangelie van Jezus Christus. Hij
baarbij hebben te ontvangen en ver-
a. "'enen te zijn met de kracht van den
yn Geest.
Je hand van de geschiedenis uit
tïirL,i '°°hde ds. Verkuyl aan, dat de
jjklen in het begin het Koninkrijk
ü'mhï5 een Particuliere Joodsche aange-
ij °51,J beschouwden. Hoe geheel apders
Ssi"? i?ecL°eling. Zij zullen zijn getuigen
jf tbn zoowel te Jeruzalem als In ge
sist» en Samaria, ja tot aan het
Ui?® Jor aarde. De discipelen moeten
«tst wachten. Zij zullen eerst ver
vuld moeten zijn van den geest van Jezus,
willen zij van Hem kunnen getuigen. Aan
de Handelingen der apostelen gaat dan
ook voorgf de belofte Gods, welke haar
vervulling vindt in het Pinksterfeest.
Voortgaande wees spr. er op, dat wan
neer wij getuigen van Christus zonder den
Heiligen Geest, wij absoluut niet waarlijk
getuigen kunnen. Daarom is ook al het
Zendingswerk zonder den H. Geest een
holle vertooning.
Uitvoerig weidde ds. Verkuyl uit over de
taak en den omvang van het werk dat ds.
Harder wacht. Nadrukkelijk toonde h$
aan, dat zulks in menscheüjke kracht niet
kan geschieden, maar dat er dient geput
te worden uit de onuitputtelijke bron van
den H. Geest. Voor de gemeente ligt hier
ook een zeer ernstige roeping om voor den
nieuwen predikant te bidden om de kracht
van dezen Geest.
Vervolgens wees spr. er op, dat God met
de wereld in een rechtsprocedure is gewik
keld. Aan Zijn dienstknechten is nu de taak
opgelegd om getuigep te zijn. Zij moeten
tegenover een wereld, die God niet wil
kennen, zeggen dat de boodschap van Jezus
Christus betrouwbaar is.
Meen niet, aldus spr., dat Christus" op
dracht: „gij zult Mijne getuigen zijn", be
perkt dient te blijven tot den Apostoli-
schen tijd. Ook thans geldt deze opdracht
voor de kerk van heden. Wij zullen met de
boodschap van het evangelie voor het fo
rum der wereld treden en het durven zeg
gen.
Maar wie is bekwaam tot deze taak?
Zien wij op ons zelf, dan kunnen wij het
niet. Maar weet wel, de Geest, die eens de
apostelen heeft bekwaam gemaakt, is er
nog en in deze wetenschap mogen wij het
aandurven. Wij zullen aan de opdracht
van Jezus Christus gehoorzamen met het:
Ja ik, van ganscher harte; het overige
laten wij dan over aan den H. G
Tenslotte zette spr. uiteen, dat de Pink
steropdracht niet beperkt is tot een nau
we cirkel, maar dient te worden uitgebreid
tot de geheele wereld. De kerk zal niet lij
dende zijn aan enghartig provincialisme,
rassisme of stads-patriottisme. Want dat is
on-christelijk, maar zij zal zeggen: de we
reld is mijn parochie.
Nadat spr. ds. Harder Gods hulp en kracht
had tocgewenscht, sprak hij nog een zeer
persoonlijk woord van afsc":id in het bij
zonder tot de zendingsdeputaten.
Hierna las hij ht fo ulier voor de be
vestiging van miationrire dienrren des
Woords voor, waarop ds. Harder met een
krachtig: „Ja, ik van ganscher harte" ant
woordde. Staande zong hierop de gemeen
te de zegenbede uit Ps. 134.
De intrede.
Ds. Harder, die vervolgens met een korte
predikatie zijn ambt aanvaardde, deed dit
naar aanleiding van 1 Joh. 5 11 en 12:
„En dit is de getuigenis, nJ. dat ons God
het eeuwige leven gegeven heeft en dit
leven is Zijn Zoon. Die den Zoon heeft, die
heeft het leven; die den Zoon Gods niet
heeft, die heeft het leven niet."
Bij de ontvouwing van dit tekstwoord
heeft spr. er met nadruk op gewezen, dat
de taak van het prediken en getuigen van
het evangelie niet volbracht kan worden
dan alleen door de kracht van den H. G.
Daarbij zullen wij allereerst kennen de
dankbaarheid des geloofs. waardoor onze
evangelie-prediking met blijdschap zij;
daarnaast is noodig de eenvoud des geloofs
opdat het evangelie in trouwheid en waar
achtigheid worde gebracht.
Aan het einde van zijn rede richtte ds.
Harder zich tot ds. Verkuyl, wien hij om
zijn groote gaven en enorme werkkracht
bewonderde en verder tot deputaten, zijn
ambtelijke collega's, den kerkeraad en de
gemeente.
Met het zingen van Gez. 29 en het uit
spreken van den zegen werd deze samen- 671
komst besloten.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f.0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per 3 mncL>
(Ingez. Med.)
Met een rede onder den titel „Inter-
ternationale invloed in koloniaal be
wind" aanvaardde mr. F. M. baron van
Asbeck, van wege de stichting Leidsch
Universiteits-Fonds benoemd tot bijzon
der hoogleeraar in het vergelijkend ko
loniaal staatsrecht aan de Rijksuniver
siteit alhier hedenmiddag zijn ambt.
Spr. begon met er op te wijzen, dat de ver
gelijkende studie van het koloniale recht
van den beoefenaar ook gezette aandacht
vergt voor rechtsontwikkeling en -voorstel
lingen van de moederlanden, hetgeen hij
met een voorbeeld, ontleend aan het kolo
niale onderdaanschap in het Britsche en
Fransche rijk verduidelijkte. Sedert het eind
der 19e eeuw evenwel is ook een internatio
nale invloed in koloniale rechtsontwikkeling
en bewind merkbaar. Spr. stelde de vraag,
hoe deze zich uit. welke kracht hij bezit?
Een dergelijke invloed kon zich moeilijk
doen gelden onder het stelsel van assimi
latie. dat verticale afscheidingen in stand
hield tusschen de koloniale gebieden, als
verlengstukken van de moederlanden be
schouwd. Doch na het groote feit, waarbij
spr. stilstond, der ontdekking van de in-
heemsche maatschappij, welke in verschil
lende rijken op verschillende tijdstippen en
onder onderling afwijkende omstandigheden
plaats vond, (in Ned. Indië o.m. de open
legging der Indonesische cultuur, de ont
dekking van het adatrechti, waardoor de
overeenkomstige gesteldheid der vraagstuk
ken van verschillende koloniale gebieden in
het licht trad, werd de weg voor internatio
naal overleg en voor inwerking eener inter
nationale rechtsovertuiging geëffend, te eer
doordat in dezelfde periode het internatio
nale recht een ruimer veld dan dusver ging
bestrijken, nl. naast territoriale en politieke
problemen ook welvaarts- en sociale stoffen
binnen zijn werking ging betrekken.
De internationale belangstelling in kolo
niaal bewind trok zich van den aanvang af
samen op twee punten, de gelijkmaking van
economische kansen voor de Westersche vol
ken en de staatkunde jegens de inheemsche
bevolkingen. Spr. karakteriseerde den arbeid
der Berlijnsche en Brusselsche conferenties
van 1885 en 1890 als grondwetswerk. De uit
werking in meer gepreciseerde regelingen,
grootendeels in de nationale wetgevingen
geschied, voltrok zich op het internationale
veld eenerzijds in bindende verdragen, an
derzijds in niet-bindend overleg. Wat het
verdragsrecht betreft, constateerde spr.. dat
het geringen omvang erlangd en zich tot
negatieve richtsnoeren van bewind beperkt
heeft; het gaat nJ. om bestrijding van kwa
len en afweer van gevaar, doch treedt niet
met positieve maatstaven de koloniale maat
schappijen binnen. Een uitzondering maken
de mandaatregelingen, die iets meer dan de
vooroorlogsche akten preciseeren de posi
tieve bevordering van het welzijn der bevol
kingen, en vooral de drie koloniale arbeids-
conventies der laatste 9 jaar.
Een grooter bijdrage tot het vinden van
positieve richtsnoeren van koloniaal bewind
levert het internationaal overleg. Dit ge
schiedt grootendeels nog in losse conferen
ties. waarvan spr. de twee Bandoengsche
van 1937 releveerde, in incidenteele com
missies zooals de grondstoffencommissie. en
voorts vooral in het manclan "stelsel De
mandaden-commissie nl., betoogde spr., is
niet een tribunaal, maar een permanente
commissie van periodiek en boven-natio-
naal overleg, zoowel van haar leden met de
vertegenwoordigers der mandaatmogendhe-
den als onder elkaar. Spr. ging daarop na de
factoren in samenstelling en bevoegdheden
der commissie welke haar lfi die functie van
overleg steunen, welke haar remmen. Toch
zijn langzamerhand enkele positieve richt
snoeren van beleid aanvaard, in het bijzon
der wat betreft het karakter der tuteel als
grondslag van het mandaatstelsel.
Uit de twee constateeringen, dat positieve
richtsnoeren nog schaarsch zijn en de erva
ring met internationale organen beperkt,
trok spr. de waarschuwing, dat de hier en
daar vernomen roep om een geheel geinter-
Baron van Asbeck
nationaliseerd bewind een ijdele klank is. In
de tegenwoordige wereld is koloniaal bewind
nog geheel overwegend een zaak van natio
nale inspiratie en grootendeels van natio
naal verantwoordelijkheidsbesef.
Die nationale inspiratie kan zich wel open
baren in het internationaal overleg en kan
daarin ook gelouterd worden en behoed te
gen verwording in dorre zelfgenoegzaamheid
Spr. ging vervolgens na welke factoren dat
overleg begunstigen, welke het tegenhouden,
waarbij hij in het bijzonder wees op de
bcteekenis van de samenstelling der kolo
niale maatschappijen en de doelstelling der
j mogendheden. De sterkste begunstiging gaat
j z.i. uit van het feit, dat het koloniale vraag
stuk een wereldvraagstuk geworden is en dat
koloniaal bewind scherp gevolgd wordt in
de. wereld met haar dubbele ..dissatisfactie",
eenerzijds van sommige groote mogendhe
den. anderzijds van de verst-ontwikkelde
koloniale bevolkingen in hun streven naar
nationale zelfexpressie. Den nieuwsten vorm
van overleg zag spr. verscholen in de dóór
dringende erkenning, dat Midden Afrika,
hpe ook door arbitraire grenzen verknipt, in
zichzelf een eenheid is en dat de mogend
heden, die bij Afrika belang hebben, kolo
niale en niet-koloniale, gezamenlijk de dub
bele taak van ontwikkeling der inheemsche
bevolkingen en ontwikkeling der hulpbron
nen moeten behartigen. Hij wees er tenslotte
op. dat ook de inheemsche bevolkingen thans
daarin betrokken willen worden en dat geen
maatregel of instelling beteekenis heeft.
wanneer niet behoorlijk toezicht op de na
leving van aangegane, verplichtingen let.
j Met de gebruikelijke toespraken besloot
spr. zijn rede.
BINNENLAND.
Ket Koninklijke bezoek aan Luik. (3e Blad),
HJVI. de Koningin naar ons land terugge
keerd. (Ie Blad).
Nederlandsche dag op de Parijsche jaar
beurs (Binnenland, 3e Blad).
Ons parlementair overzicht. (3e Blad).
De burgemeester van Rijnsburg, de heer
J. L. Bosschieter, vraagt ontslag als
zoodanig aan. (3e Blad).
Twee tragische doodelijke ongevallen in
de Haarlemmermeer; één kind over
reden en één kind verdronken. (2de BI.)
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel - Onregelmatige markt
- Weinig koersverschillen - Amerika
eerder lager - Beleggingsmarkt stil.
BUITENLAND.
Ket komende Engelsch-Russische accoord.
Berlijn is vertoornd. (Buitenland, le Bl.)
Radio-rede van den Franschen minister
Reyuaud. (Buitenland, le Bald).
De Engelsche dienstplichtwetgeving. (Bui
tenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor het geheele land: gedeelte
lijk bewolkt. Droog weer. Zelfde
temperatuur. Meest matige wind
uit Noordelijke richtingen.
In verband met de recente uitspraak
in raadkamer van den Hooge Raad is
met ingang van heden Stoop's Auto
busdienst LeidenDen Haag vice versa
gestaakt.
Nadat gistermiddag de Haagsche politie
proces-ve.baal had opgemaakt tegen een
tweetal onde:nem ngen. w.o. de firma
Stoop die hun diensten bleven onderhou
den. is zij er gisteravond toe overgegaan
op verschillende punten in Den Haag bus
sen in beslag te nemen.
Hedenmorgen werd aan het vertrekpunt
aan de Beestenmarkt alhier op een bord
bekend gemaakt, dat de dienst was ge
staakt.
CURSUSSEN LUCHTBESCHERMING.
De directeur van den Geneeskundigen en
Gezondheidsdienst begint morgenavond zijn
tweeden cursus ter opleiding der reddings
ploegen. De deelnemers en deelneemsters
zijn reeds aangeschreven; de beide heeren
B-nk en de heer Verkuilen zullen wederom
als instructeurs optreden. Zaterdagmiddag
a.s. te drie uren halen de eerste 20 ploegen
hun brancards en verbandmateriaal en
brengen dit naar de posten. Er zijn nog on
geveer 100 vrijwilligers noodig. Wie geeft
zich nog op?
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd zijn voor het candidaatsexamen
klassieke letteren: mej. A. J. Backer Dirks
(Rotterdam); voor het candidaatsexamen
Kunstgeschiedenis de heer R. van Luttervelt
(Lochem); voor het artsexamen le gedeelte
de heer F G. van Breukelen (Den Haag) en
bevorderd tot arts: mej. J. N. Schmidt (Den
Haag) en de heeren P M. van der Gugten
(Den Haag); Soedarso (Leiden).