Het Koninklijk bezoek aan België
Het „Wilde-bussen"-spel is uit
80ste Jaargang
WOENSDAG 24 MEI 1939
No. 24282
STADSNIEUWS
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hooge raad acht het
R. A. P. verbindend
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.1
KWEEKSCHOOL voor voorbereidend
onderwijs.
Ouderavond met tentoonstelling.
De opkomst van ouders en andere be
langstellenden voor deze avond was zóó
groot., dat de gymnastiekzaal te klein
bleek, om aan allen een behoorlijke plaats
te bieden. Ook eenige bestuursleden waren
aanwezig, onder wie mejuffr. Voltman,
oud-directrice.
Te ruim acht uur heette de directrice,
mejuffr. Glasz, de bezoekers hartelijk wei
tom en zette de bedoeling van deze bijeen
komst uiteen: het zou ditmaal niet In de
eerste plaats een feestavond worden, maar
een gelegenheid tot ernstige kennismaking
met de werkmethode op de kweekschool en
de resultaten hierVan in den cursus 1938
1939.
Een koor onder leiding van mevrouw
Hsaksma—Van Tuinen bracht op zeer ver
dienstelijke wijze ten gehoore: ..Gebet" van
Hauptmann en „Sound the trumpet" van
Henny Purcell.
De directrice nam daarop opnieuw het
TOird, om een inleiding en toelichting tot
de tentoonstelling te geven. Een tentoon
stelling in den gebruikelijken zin van het
woord was het eigenlijk niet; er was nJ.
tiet opzettelijk werk voor gemaakt, het
beoogde niets anders te zijn dan een over-
ncht van het gewone werk in de lessen.
Spr. releveerde dan enkele belangrijke fei
ten uit de gesohledenis der Kweekschool
en liet daarbij uitkomen, hoe in den tijd,
toen van particuliere zijde zoowel als van
overheidswege de belangstelling voor het
„bewaarschoolonderwijs" ontwaakte, de
heer Haanstra in Leiden niet alleen de
denkbeelden van den grooten Froebel voor
Nederland pasklaar maakte, maar op ge
heel zelfstandige wijze de methode van
dezen meester uitwerkte, aanvulde en ver
beterde met belangrijke eigen vindingen.
In onze dagen zijn psychologen van naam
diep overtuigd van het groote belang van
het onderwijs aan de kleuters van 3 tot 7
jaar, mits dit geleid wordt door goed op
geleide leerkrachten. Is dit laatste niet het
geval, dan wordt er meer bedorven en ge-
Snot dan opgebouwd. De opleiding eischt
daarom zeer bijzondere aandacht en de
Leidsche Kweekschool mag zich gelukkig
prijzen, dat de geest van den eersten leider
oo goed is begrepen door mej. Voltman,
die zoovele jaren het werk van haar leer
meester heeft voortgezet. Verscheidene
vondsten, die ln de methoden van Montes-
sori, Decroly ea worden bewonderd, wer
den reeds lang geleden in de Kweekschool
toegepast.
Haanstra stelde vooral op den voorgrond:
bezigheid, productieve arbeid,
«gen onderzoek in plaate van boekenge
leerdheid, liefde en belangstelling voor het
kind en inzicht in de methode, waarnaar
het geleid moet worden, om de voorwaar
den voor ontwikkeling en karaktervor
ming an gunstig mogelijk te doen zijn. Hij
vachtte geduldig af, dat de leerlingen na
veel en nauwkeurig waarnemen zelf de
vetten en regels vonden, die zij daarna
konden controleeren met de uitkomsten, in
Je boeken vermeld. Als typeerend voor-
weid van een zelfcontroleerend leermid
del van Haanstra wees spr. op de hulp
middelen bij het onderwijs in perspectief:
"P een werkelijke ruit worden daar de
Perspectivische wetten gevonden, waar men
vroeger, en helaas ook later, zich maar
een ruit in abstract» moest voorstellen.
Het behoeft geen betoog, dat met deze
opvattingen de zelfwerkzaamheid tot haar
volle recht komt en de tentoongestelde
'erkstukken zullen dit duidelijk bevesti
gen Bij alle afdeelingen handenarbeid,
«enen, boetseeren, plantkunde, natuur
kunde, aardrijkskunde enz., ziet men het
Wginsel van zelfwerkzaamheid toegepast:
Jsarnemen, vergelijken, vastleggen van
"et gevondene.
De directrice noodigde daarna de gasten
rich naar de verschillende leszalen te
Wgeven. waar een keur van werkstukken
groote verscheidenheid smaakvol was
wtaleerd. Vooral de cahiers met teeke-
J'ngen van kinderen in de school en bij
arbeid, voorzien van bijschriften, de
P™roeUngen met betrekking tot Italië
Zwitserland, de mooie reliefs van land-
«onappen en het boetseerwerk trokken
r de aandacht.
Duidelijk kwam uit het tentoongestelde
hoe in de geheele vierjarige op-
'Juig met inachtneming der algemeene
"raien gestreefd wordt naar ontwikkeling
®«n den persoonlijken aanleg en naar de
SiaU 6 verwezenlUlcinS van het eigen
'"ist hetgeen ons dagelijks omringt: de
1 'r. ntl70 VilliPfilHIrn ow/*Aïrlnrt
VII.
Jfcfbü als
onze huiselijke omgeving, dient
V uitgangspunt; geen abstracte
derhalve, doch tastbare werkelijk-
ïen.
Bezien met oogen, die hebben leeren
JJfr het vele hoogst interessante mate-
bamh ter bezichtiging was opgesteld,
I m de rondwandeling geruimen tijd in
dtierf en vorm<de de hoofdschotel voor
Na
"vond.
ouOe-PaUZ€ vergas"€n kweekelingen
hsjes,
(.'"^bigen zeer in den smaak vielen, en
K-t"™ elf uur kon de directrice de bij-
lare^ sluiten' waarop zij en de Tëe-
_»en met voldoening kunnen terugzien,
"va namiddags van 2 tot 5 uur was de
!nt?t'ers..no" 015 eenige voordrachten en
k'Sig0'6 ^Hlkcns de hartelijke bijvals-
De aankomst van H. M. Koningin Wilhelmina op Belgisch grondgebied. Op het perron te Esschen was Prins Karei ter be
groeting aanwezig. Verschillende officieele personen werden door hem aan Hare Majesteit voorgesteld.
Enkele ondernemingen hebben baar
diensten reeds gestaakt.
Vrij plotseling, en eerder dan men
algemeen verwacht heeft, is er ln den
langdurigen strijd tusschen autobus
exploitanten en justitieele overheid een
beslissing gevallen.
Wat was namelijk het geval? De po
litie heeft een autobus van een onder
neming te Apeldoorn in beslag geno
men. welk beslag door den kanton
rechter aldaar werd gewettigd. In Den
Haag is hetzelfde gebeurd met papie
ren van den autobusondernemer Som-
meling, welke inbeslagneming door
den Haagschen kantonrechter evenwel
werd opgeheven. Beide zaken werden
Maandag j.l. in de raadkamer voor den
Hoogen Raad behandeld en, ln tegen
stelling met de beslissing van den
Haagschen kantonrechter heeft de
Hooge Raad art. 39 R.A.P. wel verbin
dend verklaard overwegende dat dit
artikel alleen strafbaar stelt, datgene
waarvoor art. 2 een vergunning eischt.
„Is aan deze raadkamerbeslissing
dezelfde kracht toe te kennen als een
beslissing van den Hoogen Raad, oor-
deelende over de zaak in zijn geheel?"
Wij heben ons met deze vraag gewend
tot mr. G. de Grooth, raadsman van
Sommeling, die de vraag bevestigend
beantwoordde, daar de raadkamer vrij
wel dezelfde samenstelling had als het
college gewoonlijk heeft.
Mr. de Grooth heeft zijn cliënten te
Rotterdam, de Rotterdamsche reiscen-
trale, die een dienst RotterdamAm
sterdam onderhield, en de Rovar, die
van Rotterdam naar Dèn Haag reed.
al geadviseerd hun diensten stop te
zetten, waaraan deze ondernemingen
gisteren inderdaad hebben gevolg ge
geven. Aan Sommeling was de raad
kamerbeschikking gistermiddag nog niet
beteekend. zoodat dit bedrijf nog geen
beslissing heeft genomen. Het is echter
wel te verwachten, dat het thans met
de wilde bussen is afgeloopen daar na
de beslissing van den Hoogen Raad.
[justitie en politie krachtiger kunnen
ingrijpen.
bezichtiging van het kweekschoolwerk ook
opengesteld: onder de bezoekers troffen
wij toen ook aan den heer inspecteur van
het L. O. in de inspectie Leiden en mevr.
van Julsingha, den heer A. L. Boot en de
heer dr. C. de Jong, conrector van het
Gymnasium. De hoofdinspecteur in de 2de
hoofdinspectie, de heer Van Nes, en de
oud-hoofdinspecteur de heer Rienks. had
den zich wegens ambtsbezigheden, die hen
elders riepen, doen verontschuldigen.
Voor het aan de Ambachtsschool al
hier gehouden examen ter verkrijging van
het voorloopig diploma landmachinist, af-
deeling stoom, siangden de heeren: P. de
Best. (Katwijk-Zeel en S. A. Westdijk,
i Voorschoten ibeiden leerlingen van dca
Machinisten Cursus, verbonden aan de
Ambachtsschool.
Onze stadgenooten de heeren V. Stok-
huysen en A. Reyngoud behaalden te
Utrecht het diploma „makelaar in onroe
rende goederen', uitgaande van de Neder-
landsehe Broederschap van gediplomeerde
makelaars.
DE 35ste LEIDSCHE PROCESSIE
NAAR HEILOO.
Onder leiding van kapelaan Verhoofstad
uit de parochie O.L.Vr. Hemelvaart en Sint
Jozef, vertrokken hedenmorgen met den
trein van 8.35 uur een 650-tal bedevaart
gangers naar Heiloo, het pelgrimsoord van
O.L.Vr. ter Nood. De algemeene intentie
voor deze processie was: ..Bevordering van
sociale rechtvaardigheid en sociale liefde."
In Heiloo begaven de pelgrims zich naar
het kerkgebouw', waar door deken A. Ho-
mulle een plechtige hoogmis werd opgedra
gen, waarna kapelaan J. van Adrichem
uit Noordwijkerhout een predikatie hield.
Na de plechtige processie met het Aller
heiligst Sacrament op het bedevaartster-
r:'n. had een gezamenlijke Kruiswegoefe
ning plaats met predikatie vankapelaan
L. van Teijlingen uit Haarlem. De predi
katie by het beeld van St. Wlllibrord werd
gehouden door kapelaan Tijssen uit Wasse
naar.
Na een plechtig lof zullen de bedevaart
gangers hedenavond om 6.40 uur weer naar
Leiden vertrekken.
EXAMENS MIDDENSTANDS DIPLOMA
„ALGEMEENE HANDELSKENNIS".
Aan het schriftelijk gedeelte van het
„Normaal" examen, alhier gehouden op 3
Mei j.l., werd deelgenomen door 177 can
didates Hiervan zijn geslaagd en toegela
ten tot het mondeling gedeelte 164 candi
dates terwijl er 13 werden afgewezen.
Voor het „Speciaal' examen georgani
seerd voor personen, die o pl Juli 1938 den
leeftijd van 25 jaar hadden bereikt, en
tenminste 5 jaar in een tak van detail
handel. ambacht of kleine nijverheid
werkzaam waren en dat uitsluitend mon
deling wordt afgenomen, hebben zich 87
candidaten aangemeld
De mondelinge examens worden gehou
den van 30 Mei tot en met 2 Juni as., in
hotel „den Burcht".
AANGIFTE VAN VREEMDELINGEN.
De Commissaris van Politie te dezer ste
de brengt in herinnering het K. B. van
16 Augustus 1918 Stbl. No. 521. regelende
het toezicht op de in Nederland vertoeven
de vreemdelingen, waarby is bepaald, dat
een ieder, die een vreemdeling nachtver
blijf verschaft binnen 24 uur verplicht is
daarvan kennis te geven aan het hoofd
van politie in de gemeente in casu de Com
missaris van Politie (bureau Vreemdelin
gendienst. Zonneveldstraat, alhier, geopend
van 912 uur. van 24 uur. en van 79
uur).
Door aangifte aan het bureau van de
bevolking en den Raad van Arbeid vervalt
bovengenoemde verplichting niet.
Verzuim is straf baai' gesteld met hech
tenis van ten hoogste een maand of geld
boete van ten hoogste f. 500.
Deze bepaling geldt niet alleen voor
dienstpersoneel, doch ook voor logé's, enz.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor in de wis- en na
tuurkunde, op proefschrift getiteld: ..De
reactie van Schroeter". de heer J. G. Frie-
link. geboren te Ootmarsum en wonende
te Bergetjk lN.Br.).
Geslaagd voor het doctoraal examen wis-
en natuurkunde, hoofdvak dierkunde: mej.
I. Hoette, (Den Haag); idem, hoofdvak
wiskunde, de heer W. v, d. Kulk (Delft);
idem, hoofdvak schekunde. de heer E. W.
Gorter (Leideni; idem. hoofdvak Pharma-
cie. de heer H. Schaareman (Rotterdam!.
Candidaatsexamen wis- en natuurkunde
letter E. de heer D. Polder (Den Haag'.
Doctoraal examen rechten' de heer J. M
Reekers (Den Haag); mej. H. Warendorf
(Leiden) en de heer R. Loggers (Den
Haagi: voor het candidaatsexamen rech
ten de heer N. P. v. d. Steenhoven (Lei
den).
BINNENLAND.
Het Koninklijk bezoek aan België (3e en
le Blad).
De regeling der collegegelden. (3e Blad).
Tweede Kamer over de wijziging der tarief-
wet. (4e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille handel - Prijshoudende stem
ming - Koninklijken vast - Amerika
iets lager - Beleggingen nauwelijks
prijshoudend.
BUITENLAND.
Bonnet optimistisch over Britsch-Russische
besprekingen. (Buitenland, le Blad).
Koningin Mary heeft te Londen een auto
ongeval gehad, dat gelukkig goed is
afgeloopen. (Buitenland, le Blad)
Slechts geringe meerderheid voor de Brit-
sche Palestina-politiek. (Buitenland,
le Blad).
Een Amerikaansche duikboot in gevaar.
(Buitenl. Gemengd, 3e Blad).
zie voorts laatste berichten
eerste blad.
Voor het geheele land: Droog,
vrij warm weer. Helder tot licht
bewolkt. Zwakke tot matige Oos
telijke tot Noordelijke wind.
AUTOTOCHT „OUDEN VAN DAGEN".
Iedere Leidenaar drage bij!
Men schrijft ons:
Voor eenige weken kwam het Comité
voor bovengenoemden tocht by een. ten
einde plannen te beramen, om ook dit jaar
weer aan een klein gedeelte van onze stad
genooten. de oudjes boven de 70 jaar, een
vreugdevollen dag te bereiden.
Denkende aan de 10 vorige jaren, werd
er een kleine begrooting gemaakt: zooveel
oudjes, zooveel auto's, zooveel aan ver
snaperingen, een sigaartje voor de man
nen, een extra reep voor de vrouwen (die
meestal nog eenige dagen bewaard wordt
en by het bekyken. steeds weer die heer
lijke dag in herinnering roept), zooveel
voor het byhuren van auto's of bussen,
kortom, uit alle besprekingen bleek, dat
wij zonder de hulp van iederen rechtgeaar-
den Leidenaar, niet in staat zouden zUn
aan 400 mannen en vrouwen, één dag in
een jaar te schenken, die uitschittert bo
ven alle andere.
Bezitters van auto's, hetzij voor genoe
gen of voor zaken, bereidt U zelf de
vreugde één dag met en voor onze
oudjes te rijden; vult de U toegezonden
kaart in, zoodat het comité spoedig
weet, op hoeveel auto's te rekenen
valt.
En gij, Leidenaars, die op vlugge voeten
of fietsende of per tram of trein zoo vaak
de stad ontvlucht, denkt in de komende
weken, als U een kieine gift voor onze
o"den van dagen gevraagd wordt, aan de
velen, die door hun leeftyd aan huis ge
bonden zyn; een ieder zien uittrekken en
het gansche jaar uitzien naar dien éénen
dag, waarop ook zij de stad uitvliegen, een
stukje van de wyde wereld hun deel wordt,
alsonze stadgenooten ieder naar ver
mogen, een offertje bijdragen.
Giften en gaven worden gaarne in ont
vangst genomen aan het adres: Mej.
W. van der Velden, Rapenburg 19, ter
wijl het gironummer van onze pen-
ningmeesteresse, Mevr. M. S. Jujjn-
bollv. IJsselsteijn, Nieuwsteeg 2, is;
327568.
