Pinkster-Aanbieding
van moorsel
i
Strijksters
4
Radio-
iEIDSCH DAGBLAD - Tweede Biati
De nieuwe „Wacht am Rhein
Redactie 150'
Directie e
Administratie 250
Sehank
N.v. HEES &(o.,Delff
Dinsdag 23 Mei
Hel reuzenwerk der Siegfried-linie gereed.
Een rij van twaalfduizend vestingen.
Onze telefoonnummers
Alléénverkoop bijPELTENBURG, Broedraat 109
BIJ
Enorme keuze in Waschstoffen, zijde
Nouveauté's, wollen Japon- en Mantelstof
Bij de N.V. LEIDSCHE WASSCHERIJ
(B. C. J. van Ommeren), Haarlemmer
weg 49, kunnen eenige STRIJKSTERS
geplaatst worden. 385
Aanmelden: Nieuwe Mare 3.
PeTs Confituren cadeau
Donkersteeg 16 Botermarkt 19
NET MEISJE
voor
Pinksteren
V\ 2Vj'.4 i"r
0ïW*
HOLL. NIEUWE HAR1N1
H. S. TEIJN
Binnen zéé
korten tijd
PIANO'S, VLEUGELS
HARMONIUMS
lste Dames-
en Heerenkapper
OUD GOVj>
Meer dan een millioen arbeiders
hebben er aan gewerkt.
Onze Eerlijnsche correspondent schrijft:
Het was omstreeks 25 Mei van het vorig
Jaar ten tijde van de eerste zoogenaamde
Tsiechen-crisis. dat Adolf Hitler in alle
stilte aan een zijner intiemste medewer
kers. dr. Todt. den bouwmeester der rijks
autowegen. de opdracht gaf. om in den
kortst mogelijken tijd aan de westgrens
een bolwerk on te werpen, dat Duitschland
aan die zijde voor een aanval van alle
denkbare combinaties van mogendheden
absoluut zou beveiligen Wat een jaar ge
leden een onuitvoerbaar bevel en een stuk
onwerkelijke fantasie leek. is intusschen
harde werkelijkheid ?eworden. Tegenover
de fransche Maiinot-linie en haar ver
lengstuk in België li<rt Siegfried-linie.
een onneembare veste, d^e bij een diepte
van 50 K.M. honderden kilometers lang is.
wplke er tusschen Aken en Saarbrücken
liggen.
Meer dan een millioen arbeiders.
Het eerste half iaar voerde dr. Todt het
bevel over een leger van meer dan een
millioen arbeiders. Dag en nacht werd er
gegraven, beton gestort, men bli^s heuvels
on. bouwde kunstmatige hoogten, men ver
breedde en verdieote kleine rivieren, er
werden kunstmatige moerasen aangelegd,
sommige wateren maakte men zoo ondiép,
dat er geen vijandelijke vaartuigen van
hoe weinig diepgang ook overheen konden
komen. De bouw der rijksautowegen werd
voor een goed deel stopgezet bij gebrek
aan werkkrachten en materiaal.
De vergunning, welke men reeds eerder
noodig had om een huis of wat dan ook te
bouwen, werd oractisch niet meer ver
leend. Het spoorwegverkeer en met name
het goederenvervoer, dat men voor een
goed deel charterde voor het transport van
beton, grint en ander bouwmateriaal voor
den ..Westwall". werd zoodanig ontwricht,
dat toen de koudegolf aan het einde van
het vorig jaar de binnenscheepvaart stil-
legde. er een nijpend gebrek ontstond aan
brandstoffen, waardoor er in vele gezin
nen van het kolenrijkste land van Europa
koude geleden werd.
Jacht op werkkrachten.
De arbeidsbureaux maakten letterlijk
jacht op arbeiders. Een bouwvakarbeider,
die tijdelijk zonder werk raakte door de
voltooiing van het gebouw, waarbij hij
werkzaam was, gaf er al te dikwijls de
voorkeur aan om tijdelijk te verdwijnen en
op zijn eigen houtje een nieuwe betrekking
te zoeken, want terwijl hij nauwelijks als
tijdelijk werkloos aangemeld was, stonden
er in den regel reeds eenige beambten aan
zijn huisdeur, die hem kwamen halen ten
einde hem per eerste gelegenheid naar het
Westen te dirigeeren. Dit wil intusschen
niet zeggen, dat de verwezenlijking der
Duitsche grensversterkingen op den on
wil der Duitsche arbeiders stuitte. Integen
deel, de Duitscher houdt nog altijd zoowel
van de techniek als van het kolossale en
de Siegfried-linie bood hem alle gelegen
heid tot het bevredigen zijner patriottische
gevoelens. Docher waren verschillen
de maren!
Harde arbeidsvoorwaarden.
Ten eerste kregen de arbeiders in het
Westen hoogstens eens per maand verlof
om hun gezin te bezoeken. Ten tweede
vallen de dorpen en gehuchten in de Wes
telijke Duitsche grensdistricten onder aan
zienlijk lagere loonklassen dan de groote
steden, waar de noodige arbeiders uitslui
tend gerecruteerd werden. Ten derde kon
men het enorme heir van arbeiders in den
regel niet. onderbrengen bij particulieren,
zoodat zij onderdak kregen in kampen,
waar Pruisische discipline heerschte
waaruit zij slechts gedurende bepaalde
uren werden vrijgelaten, terwijl er in de
can tine gewoonlijk zelfs geen zwak-alco
holische dranken geschonken werden. Ten
vierde stonden deze menschen niet alleen
onder het gebruikelijke toezicht van bazen
en ingenieurs, doch werden zij bovendien
nog op de vingers gekeken door militaire
deskundigen, terwijl een politieke politie
hen scherp controleerde in verband met
den in Duitschland ontzettenden angst
voor spionnage.
Groote geheimzinnigheid.
Er bestond voor het grootste bouwwerk,
dat het Derde RU'k tot nu toe voltooid
heeft, een begrijpelijke belangstelling. Even
begrijpelijk echter is het. dat deze belang
stelling weinig op prijs werd gesteld en
zoo zag men in het mooie Rijnland schier
overal het landschap bedorven door enor-
rte rieten matten en schuttingen, terwijl
overvloedig aangebrachte bordjes nieuws
gierigen den welgemeenden raad gaven,
om uit de buurt te blijven! Eenige uren
reden de treinon langs den Rijn op klaar
lichten dag met hermetisch gesloten gor
dijnen. terwijl de geheime politie er voor
waakte, dat men ook niet door de kiertjes
keek.
Fransche nieuwsgierigheid.
Een alleraardigst spelletje speelde men
in het Saargebied. In dit heuvelachtige
land loopt de Siegfried-linie vlak langs de
Fransche grens. De Fransche 1 andverdedi
gers hadden al spoedig begrepen, wat er
aan de hand was en op in der haast ge
bouwde observatie-torens stonden onafge
broken Fransche officieren met verrekij
kers gewapend aandachtig te observeeren,
wat er aan gene zijde van de grens ge
beurde, tewijl fotogafen en filmoperateurs
met behulp van enorme lenzen het ont
staan van de Siegfried-linie in beeld brach
ten. De Franschen hadden echter buiten
den waard, of liever buiten de vindingrijk
heid hunner Oosterburen gerekend. Pio-
nierafdeelingen rukten aan en door middel
van geweldige spiegels, die door kunst
licht bestraald werden, wanneer de zon
niet scheen, verblindde men de Fransche
kijkers, terwijl fotografische platen en
films zwart gebrand werden. Thans is de
Siegfried-linie gereed. Een half jaar geleden
werd dat. ook reeds beweerd, doch toen
begreep iedereen, dat er meer sprake was
van propaganda dan van feitelijke werke
lijkheid. Ook nu zal er nog wel het een en
ander te doen overblijven, maar dit staat
wel vast. dat Duitschland gereed is. om
in het Westen aan eiken schok weerstand
te bieden.
Twaalfduizend vestingwerken.
De Westwal bestaat uit niet minder dan
12.000 vestingwerken, geheel onderaardsch
en absoluut bom- en gasvrij. Een wijd ver
takt kabelnet maakt het mogelijk, dat men
overal telefonisch met eikaar in verbinding
kan treden, waardoor de zoo gevaarlijke
functie van veldtelefonist en ordonnans
geheel komt te vervallen. Er is een moder
ne inrichting voor stroomend water en
een goede verlichting. Onderaardsche trei
nen zorgen voor het transport van man
schappen. munitie en proviand.
Slechts waar natuurlijke hindernissen als
rivieren en moerassen aanwezig zijn, ont
breken de „aspergevelden". Draadversper
ringen, zoo dicht zoo hoog en zoo breed
als de wereldoorlog die niet gekend heeft,
en die gelijk genomen proeven bewezen
heben, zeer moeilijk opgeblazen kunnen
worden, maken een bestorming door in
fanterie, die het in verband met de ge
noemde aspergevelden zonder tanks zou
willen probeeren, tot'een zeer riskante on
derneming. Het spreekt wel vanzelf, dat
men er bij den bouw der betonen schuil
plaatsen en stalen geschuttorens rekening
mee gehouden heeft, dat deze eventueel
tegen zeer langdurig trommelvuur, ook
van de nabije zware Fransche artillerie,
opgewassen moeten zijn.
De inrichting van een
onderaardsch fort.
Men heeft eenigen Duitschen journalis
ten de gelegenheid geboden, om een geheel
onderaardsch fort te bezichtigen, dat in
den top van een heuvel gebouwd is. In
wendig moet dit fort sterk herinneren aan
een oorlogsschip: overal steile trappen,
pijnlijke zindelijkheid, alom goede over
zichtelijkheden en ten top gedreven doel
matigheid. Door twee torens, waarin zware
machinegeweren staan opgesteld, wordt
de heuvelachtige omgeving zonder eenigen
dooden hoek bestreken. Een gepantserde
toren schept de gelegenheid om ook onder
het zwaarste trommelvuur alles wat op
het slagveld gebeurt, kilometers ver nauw-
NAGEKOMEX.
Mtf. Nederland TAJANDOEN, 23 Mei nam.
5 uur van Hull te Amst. verw. SALEIER,
thuisr., 22 Mei van Sabang.
Rott. Lloyd BUITENZORG, thuisr., pass. 23
Mei voorm. 2 uur Dover BLITAR. uitr.,
pass. 23 Mei Ouessant DEMPO, thuisr..
pass. 22 Mei nam. 2 uur Perim.
HollandAmerika Lün BEEMSTERDIJK,
uitr., 22 Mel te Baltimore ROTTERDAM,
ultr.. pass. 22 Mei Prawlepoint STATEN
DAM, uitr., pass. 22 Mei Cape Race NOOR-
DAM, 21 Mei nam. van R'dam te New-York.
Kon. HolL Lloyd MONTFERLAND, 21 Mei
nam. 5 uur van Amst. te Hamburg.
Kon. Ned, Stoomb. My. AJAX, 22 Mei van
Odense naar Stettin AURORA. 22 Mei van
Messina te Valencia BODEGRAVEN. 21
Mei van Balboa naar Buena Ventura
DOURO, 21 Mei van Puerto Barrios n. Cris
tobal DEUCALION, naar Lissebon. pass. 22
Mei Ouessant HEBE. naar Lissabon, pass.
22 Mei Ouessant LUNA. 22 Mei van W.-
Indlë te New-York OBERON, 22 Mei van
Messina te Catania PYGMALION. 22 Mel
van Alexandrië te Izmir RHEA. 23 Mei van
Hamburg te Bremen SATURNUS, 22 Mei
van Tel Aviv n. Haifa STELLA. 22 Mei
van Thessaloniki te Istanboul TITUS. 22
Mei van Napels naar Piraeus TRAJANUS.
22 Mei van Livorno naar Genua TRITON,
22 Mei van Gibraltar naar Melilla TIBE
RIUS. naar Tunis, pass. 22 Mei Ouessant
TELAMON, 18 Mei van Para naar Manaoe.
Holland—Oost-Azië Lijn ARENDSKERK. 23
Mei van Japan te R'dam ABBEKERK,
thuisr.. 21 Mei van Hongkong SEROOS-
KERK, uitr.. 22 Mei van Tientsin ZUIDER-
KERK. uitr.. 20 Mei van Colombo GROO-
TEKERK, 22 Mei van Antwerpen n. Hamb.
Holland—Australië Lijn GAASTERKERK.
thuisr., 23 Mei van Antwerpen ALGENIB,
uitr., 23 Mei te Antwerpen.
Holland—Afrika Lijn HEEMSKERK, ultr.,
21 Mei van Lorenzo Marques.
HollandBritsch-Indië Lijn HOOGKERK,
thuisr.. 21 Mei te Madras STREEFKERK,
uitr., pass. 21 Mei Ouessant.
RotterdamZuid-Amerika Lijn ALUDRA.
thuisr., 22 Mei van Montevideo ALWAKI.
keurig te observeeren. De ontwerpers van
dezen modernen burcht van beton en
staal gelooven, dat ze door geen der tot
nu toe bekende zware wapenen geslecht
kan worden, ook niet tijdens een langdu
rig beleg. De modernste granaatwerpers
zouden het eventueelen belegeraars in him
loopgraven overigens tamelijk lastig kun
nen maken, terwijl een eventueele storm
aanval zoo die niet dadelijk onderdrukt
werd door het vuur der machingeweren,
toch in elk geval zou verstikken in den
helschen adem der vlammenwerpers.
Op het oogenblik lijken al deze ver
schrikkingen nog ver verwijderd, wanneer
men de gezellige eet-, slaap- en recreatie
zalen der manschappen, de technisch voor
beeldige machinekamer en de practische
installatie voor watervoorziening bezich
tigt. Alleen een ziekenzaal en een operatie
kamer met groote capaciteit en de moder-
ste medische hulpmiddelen stemmen even
tot nadenken
(Nadruk verboden.)
uitr., 21 Mei te Montevideo ALHvwt 1
pass. 21 Mei St. Vincent ALKATn
van B. Aires te R'dam. a If
HollandWest-Afrika Ljjn NiGERSTRrv
22 Mei van Takoradi n. Port Bouet J
GESTROOM, 22 Mei van Duinkerk*
Rotterdam. merken
Kon. Paketv. Mjj. VAN HEUTSZ ow J
Mei te Penang SIPORA. arr. 22 Mdï'J
lawan TEGELBERG. 21 Mei van i?
sichang te Batavia NIEUW ZEELANnï
Mei van Melbourne n. Singapore rato'J
VAIN. 22 Mei van Kaapstad te nSh 3
STRAAT SOENDA, 22 Mei van Lorewnvr'
ques n. Durban STRAAT MALAW»
Java, pass. 22 Mei Kaap Blanco.
JavaNew-York Ljjn KOTA agoeng
Mei van Philadelphia n. New-York pni
MIUS. 22 Mei van Singapore n BatoiXl
KERTOSONO. Java n. New-York 22 Ju.
Belawan - RHEXENOR, 21 Mei van S
naar New-York.
Ned.-Ind. Tanksloomboot Mg. ANASTASi
21 Mei van Balik Pappan te Calcutta-ï
GELINA, 21 Mei van Sabang n Panvtni
Soesoc TREMA. 21 Mei van mm
Shanghae MACOMA, 20 Mei van R*
Pappan te Wellington MACUBA. na^
Kitts v.o., pass. 21 Mei Ouessant -1 MIR'
naar Lissabon, 21 Mei in draadlooze vertil
ding met Gibraltar APOLLONIA 21 i
van Port Said n, Haifa.
Silver-Java-Pacific Ljjn MANOERAN
Mei van Durban te Lorenzo Marques.
Mij. Oceaan MELAMPUS. arr. 21 Mei
Bremen.
Halcyon Lün STAD MAASSLUIS. j
te Vlaardingen verwacht.
Diverse Stoomvaarlberichten BATAVIER
23 Mei van R'dam te Gravesend - BE
NISSE. 22 Mei van R'dam te Hamburg
DONAU, sleepboot, naar Sulina, pass 22!
Gibraltar ITTERSUM, 21 Mel van R'd
te B. Aires Roads POLLEKRACHT, a
zuiger. 19 Mei van Sabang naar Batavia
SANDENBURGH. 21 Mei van R'dam te Hj
burg TYSA. 22 Mei Van R'dam te A
werpen KERKPLEIN. 22 Mei v. Oxelosi
naar R'dam WESTPLEIN22 Mei v. Lu
naar R'dam KELBERGEN. naar R'di
pass. 22 Mei Kaap Finisterre HOOG LA]
21 Mei van Hamburg te Immingham
NIEUWLAND. 22 Mei van R'dam te Gran
mouth ST. ANNALAND, 21 Mei v. Slui
op de Tyne SC Hl ELAND. 22 Mei
Delfzijl op de Tyne SCHOKLAND. 22
van Harlingen n. Delfzijl ZEELAND,
Mei van Methil te Kopenhagen SL
DRECHT. pass. 22 Mei Gibraltar naar Dro
helm IJSTROOM, 22 Mei van Amst.
Lelth VECHTSTROOM. 21 Mei van Ar
te Hull KEILEHAVEN, naar Libreville,
22 Mei 4 uur 5 voorm. 28 mijlen Z. v. Nitot
VEERHAVEN, naar Montevideo, was 21L
4 uur 25 nam. 35 mijlen Z.W. van Niton
EXPORT. 21 Mei van Delfzijl te Londen
AMSTELSTROOM, 22 Mei van Gravesend
Plymouth.
(op 2 lijnen)
Het meest verrassende dat thans op
technisch gebied is verschenen.
Verder: PHILIPS, ERRES, TELEFUNKEN, LORENZ, MENDE, enz.
Betaling gemakkelijk. 5207a. Prospeeti gratis.
SURINOAR fa0citk
e lft
B REESTRAAT 106 (bij stadhuis)
3598
Gevr. omg. Leiden nette JUF
FROUW v. adm. en leid. man
gelzaal. Vakkennis geeft voor- j
keur. Loon f.40 p. m. en vrij
reizen. Br. Bur. v.d. BI. 5212a.
HAIRCORDS,
nieuwste dessins J.O
VISTRA MOUSSELINE.
vlotte dessins J.V
KRAUSEL CRÊPE.
extra voordeeligI F
CORDELINE,
streepbloemdessins J.
LINNEN UNIE
voor sportjurken 2 4
KANTSTOF,
rose, wit, bleu OV
MOLANA, Schotsdhe ruiten, nw*
extra voordeelig
MOLANA, buitengewoon
fraaie dessins O 7
COSTUUMLINNEN, 140 br„
wit. bleu, donkerblauw, v.af 0<J
BEDRUKTE KANTSTOF,
zeer chic, 90 breed Ou
CRÊPE DE CHINE UNIE 25
TULE, alle kleuren 30
CRÊPE MAT UNIE, n»
90 br„ extra aanbieding *i*9
SOIE CORDELINE,
fijne streepjes ,9
TAFTZIJDE, nieuwste Schot- sen
sche ruiten
CRÊPE MAT IMPRIMÉ mgg
90 breed
FANTASIE ZIJDE,
Amerik. dess., 90 breed Ou
LAV ABLE, de nieuwste zijde, «ww
exclusieve dessins Ou
ZIJDEN KANTSTOF, lftft
alle kleuren HU"
Heeft u ook oon eigen
scheer-methode
Velen hebben zoo van die
eigen scheermethodes.
Tevreden zijn dergelijke
patent-houders meestal
niet, maar mannen zijn
conservatief I
Probeer eens .de
Boldoot Scheercrème.
Weliswaar zijt gij
dan ontrouw aan
Uw geliefde ge
woonte, maar
HET GAAT
HEUSCH
SNELLER
EN
BETER
MET
ALS BIJZONDERE ATTRACTIE geven wij
bij aankoop van f. 2.50 een doos fijne
50 cent per groote tube.
Gevraagd
KOEK OUDE RIJN
425
voor de huishouding (intern)I
Ook genegen in buffet te hel
pen i burgerzaak)Brieven Bur.
v. d. Blad onder no. 5227a. I
OPKNOOPPAKJE ma
rine/wit gestreept met don-
ftv £3H2kerblauwc kraag en garne-
ivVKyl z>e aibecl Qf
,.i4 ding, leeftijd 2
'i:j>AjBfei/ -fot 4 jaarJL
iqlW leeftijd 5-7 jaar.....2.25
j j iM OPKNOOPPAKJE - met
patentsluiting en geborduurd
j ,(*j anker, prima was- en kleur
de j echte jeans, in
j marine, bleu, wit
I en bruin, leeftijd 7
leeftijd 5-7 jaar2.50
OPKNOOPPAKJE van prima naturelkleurig
tussor-linnen, gegarneerd met marine of bruine
ceintuur en anker. Leeftijd 2'/2-5 jaar
leeftiid 6 tot 7 jaar3.50
Uw Modehuis f
Alleen morgen ontvangt ieder kind op de
Kinder-afdelmg bij aankoop van tenminste
3.een kom met goudvissen CADEAU.
HEDEN ONTVANGEN:
Vischhandel 5
LAGE RIJNDIJK 32, Tel. 51
moeten wij onee magazijne
verplaatsen, waarom wij et
groot aantal
tegen zeer gereduceerde prijzen
aanbieden.
Vraagt daarom nog heden ona
gelegenheidsprijsHjst no. Ml
van nieuwe en bespeelde instf.
aan. Dit is een unieke gele
genheid oon voor lagen prijs in
het beait te komen van een
prima instr. Alle instr. worden
m. langdurige garantie, franco
huis .geleverd, ook in huurkoop
of in huiur, terwijl desgew.
later de huur in mindering
d. koopprijs 'wordt gebracht,
b. z. a.
liefst Leiden of omgeving. Br-
Bur. v. d. Blad onder no.
420.
wordt door ons T,
VERHOOGING INGEKOCHT
HOOGSTE PRIJS
voor een gouden tientje
H. J. VAN AMER05GE'
Haarlemmerstraat no.
4—2
