STADSNIEUWS
BUITENLAND
Jaargang
DINSDAG 23 MEI 1939
No. 2428f
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
A Igemeene Toes ta nd
Na het Duitsch-Italiaansch accoord.
De Volkenbondsraad
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
adverlentles 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.»
DE GESCHIEDENIS VAN DE LE1DSCHE
LAKENINDUSTRIE.
Wij ontvingen het tweede en derde deel
van „De geschiedenis van de Leidsche La
kenindustrie", samengesteld door dr. N. W.
Posthumus en uitgegeven bij Martinus
Nijhoff te 's-Gravenhage, waarvan het
eerste deel ongeveer 30 jaar geleden het
Écht zag.
De schrijver geeft in deze belde deelen,
«elke het tijdperk van de 16de tot de 18de
eeuw behandelen, een zeer uitvoerig over
zicht van de organisatie en de ontwikkeling
der Leidsche textiel-industrie, de diverse
technische processen, de bedrijfsrechtelijke
voorschriften, de loonen, den arbeidsduur,
den vrouwen- en kinderarbeid, de woning
toestanden. enz.
In het rijk gedocumenteerde werk. waar
van alleen deze beide deelen ruim 1200
bladzijden beslaan, zijn tal van statistie
ken en grafieken opgenomen.
Voor hen, die zich interesseeren voor de
geschiedenis van dezen voor onze stad zoo
uitermate belangrijken tak van nijverheid,
bevat het werk van dr. Posthumus een
schat van gegevens.
DE BLAUWE WEEK.
Straatdemonstraties.
Gisteravond hield het Leidsch Drank-
weer Comité zijn tweede straatdemonstra
tie. Om 8 uur vertrok de optocht onder be
geleiding van „De Post", die vroolijke mar-
schen speelde, via de Oude Heerengracht,
Maresingel naar de Gasstraat, alwaar de
heer J. J. Wepster uit Rotterdam zijn aan
dachtig gehoor wees op de noodzakelijkheid
van de drankbestrijding. Met enkele een
voudige voorbeelden liet spreker zien voor
welk bedrag er nog aan drank door de
Nederlandsche bevolking wordt opgedron
ken, o.a. door het bedrag aan gouden tien
tjes te smelten tot één groote klomp goud.
dit dan een hoogte zou krijgen van pl.m. 6
meter bij een diameter van 4 dm., of wel,
dat de opbrengst vsui de Inkomstenbelas
ting, die met veel zuchten en steunen bin
nen moet komen, ongeveer een derde deel
uitmaakt van het bedrag uitgegeven aan
drank. Ook wees spreker erop, dat in deze
tijden geen geld beschikbaar kan worden
gesteld voor beter onderwijs, maar dat aan
den anderen kant het Nederlandsche Volk
met een lach op het gelaat zelfs in deze
benarde tijden een bedrag van f. 200 mll-
lioen per jaar uitgeeft aan drank. Spreker
was niet blind voor de resultaten, die in de
afgeloopen jaren waren bereikt, maar toch
blijft drankbestrijding meer dan ooit ge-
wenscht. Immers aan het Consultatie
Bureau voor Alcoholisten waren tot 1 Oc
tober 1938 het zelfde aantal nieuwe in
schrijvingen als in het jaar 1937, terwijl er
dus nog 3 maanden waren, voordat 1938
afgesloten kon worden. Ook het drankge
bruik onder kinderen nam onrustbarende
vormen aan. Aan de hand van de hem ten
dienste staande gegevens was hem geble
ken, dat van de 2600 kinderen, waarover de
enquette zich uitstrekte, die verdeeld waren
over alle soorten scholen, zoowel in het
Zuiden van het land als in het Noorden,
Oosten en Westen, er 1300 kinderen bekend
waren met bier, wijn, ja zelfs met jenever.
Ook had een hoofd van een school in den
Achterhoek hem geschreven, dat na het
binnenhalen van de oogst aan alle kinde
ren bier. wijn en jenever werd verstrekt.
Spreker deed een dringend beroep op zijn
toehoorders zich te onthouden van alle
drankgebruik in het belang van zich zelf.
'an hun vrouw, kinderen, ja. in het belang
tan de geheele gemeenschap.
"a deze met aandacht aangehoorde rede
'ertrok de optocht via Maresingel, Heeren
singel, Javastraat naar de Driftstraat, al
waar de heer G. Reedijk uit Vlaardingen
bet woord voerde. Ook hier was een aan
dachtig gehoor. Deze spreker belichtte het
drankvraagstuk uit een ander gezichts
punt. Na een periode van daling van het
gebruik, is er in 1938 een stijgende lijn te
eonstateeren. Dat hiervoor enkele punten
waren aan te wijzen, waardoor het drank
gebruik beinvloed was geworden, deed aan
ue zaak niets af. Ook deze spreker wees op
de noodzakelijkheid van geheelonthouding,
Waardoor men zou komen tot een betere en
ruiverder samenleving. Schaart U in de
"Jen der drankbestrijders, zoo besloot spre-
d zijn toespraak.
Hierna ging de blauwe optocht via Lage
Rijndijk Heerengracht. Groenesteeg naar
°e Kaasmarkt terug, alwaar deze demon-
critic door den waarn. voorzitter, den heer
Eallaux, werd ontbonden met een op
wekkend woord om Donderdag in nog groo-
■er getale aan de slotdemonstratie deel te
demen.
ZILVEREN JUBILEUM J. P. A. BRAND.
De heer J. P. A. Brand herdacht gisteren
Wder zeer veel belangstelling den dag waar-
uphlj zich voor 25 jaar op den Nieuwe Rijn
ta ?nbarts vestigde. Reeds vroeg werden
Sa a bloemstukken aan huis bezorgd, ter-
Ji de heer Brand een groot aantal schrifte-
en telegrafische gelukwenschen ontving
«ti.u den jubilaris persoonlijk kwamen
bi.UKwcnschen. De heer Brand, die reeds ja-
tandarts is van het Zieken- en Onder-
ook v dor Ned Spoorwegen ontving
line deze zÜde bewijzen van belangstel-
ar),'- s Zatordag bieden de Leidsche tand-
n don jubilaris een maaltijd aan.
MILITARIA.
De korporaal kok J. Stel van II 4 RI.
werdt op diens verzoek met ingang van 1
Juli a.s. overgeplaatst naar n 12 RI.
Bij Kon. Besluit is aan den res. Ie luite
nant mr. H. Anema van 4 R.I. krachtens
art. 36 en 37 der wet op het reserve-perso
neel eervol ontslag uit den militairen dienst
verleend.
De sergeant capitulant Alberts van het
4e Regiment Infanterie wordt met ingang
van 1 Juni a.s, overgeplaatst bli 9 R.I., ter
wijl de seTgeant capitulant P. J. D. Stroebei
van laatstgenoemd regiment op dien datum
wordt overgeplaatst bij 4 R.I.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd zlin voor het doctoraal examen
Indisch recht: de heer J. Diephuis (Den
Haag); voor het doctoraal examen genees
kunde: de dames L. v. d. Mandele (Rotter
dam) en M. N. Ekker (Leiden).
Te Den Haag slaagden voor het Es
peranto examen A mej. G. ter Haak en de
heeren A Schakenbosch en C. Lieverse te
Hazerswoude leden van de R.K. Esperainto-
club alhier.
FEESTAVOND IN ENDEGEEST C.A.
10-jarig bestaan Muziekvereeniging
„W. I. K."
In het met bloemen en planten versierde
Recreatiegebouw van het Gesticht Ende
geest waren gisteravond velen bijeengeko
men ter gelegenheid van het 10-jarig be
staan van de Muziekvereeniging W. I. K.
(Willen is Kunnen), de personeelsmuziek-
vereeniglng van Endegeest.
Toen allen hun zitplaatsen hadden inge
nomen, sprak broeder K. Krom, wnd. diri
gent van deze Ver. het openingswoord. Spr.
moest tot zijn spijt mededeelen, dat de di
rigent, broeder Simons door ongesteldheid
verhinderd was hier tegenwoordig te zijn.
Spr. sprak den wensch uit, dat hij spoedig
geheel hersteld terug zal keeren. Hierna
werd met het afwerken van het program
ma een aanvang gemaakt. Als eerste num
mer werd de „Marche des Héros" van Ni
chols ten gehoore gebracht. Nadat nog en
kele opgewekte nummers ten beste waren
gegeven, trad het gezelschap „The Young
Fellows" met acrobatische toeren op, welke
aller bewondering hadden, evenals de goo
cheltoeren van prof. Bartolini, welke tel
kens aan het publiek een daverend applaus
ontlokten.
teur dr. F. J. Stuurman, woorden van wel-
In de pauze sprak de geneesheer-direc-
gemeenden dank tot allen, die hadden me
degewerkt tot het welslagen van dezen bij
uitstek goed geslaagden avond.
Alle medewerkenden kunnen met groote
voldoening op dezen avond terug zien. Het
was voor allen een prachtige ontspanning.
Het hoofdbestuur van den Ned Prot.
Bond heeft prof. dr. J de Buck alhier be
noemd tot lid van de commissie voor gods-
dienstprediking.
Onmiddelijk na de onderteekening van
het Duitsch-Italiaansche alliantie-verdrag
heeft de Fuehrer met den koning-keizer en
den Duce telegrammen gewisseld, waarin
met uitbundige voldoening de bezegeling
wordt gevierd der onverbrekelijke vriend
schap der twee volken en de verbonden
heid van beider lot.
Aar Ciano verleende Hitier de hoogste
onderscheiding, die Duitschland geven
kan: het grootkruis van de orde van den
Duitschen adelaar in goud. Von Ribben-
trop werd door den koning-keizer met de
verheven orde dell'Annunciata onderschei
den.
Na afloop van de plechtigheden, waar
mede de onderteekening van het pact ge
paard ging, hebben Ciano en von Ribben-
trop de pers ontvangen. Hun verklaringen
kwamen grootendeels overeen met hetgeen
zij kort te voren reeds voor de radio had
den gezegd.
De Dultsche en Italiaansche pers heft
natuurlijk één Juichtoon aan. Daarbij treft
volgende passage in de ..Messagero":
„Wanneer twee volken, sterk door
hun getal en door hun vastberadenheid,
zooals de volken van Italië en Duitsch
land, gebrek hebben aan levensruimte
wordt hun strijd voor de verovering van
deze levensruimte een doeltreffende
natuurlijke verdediging van hun be
staan, van hun recht en van hun toe
komst.
Wie dit recht ontkent en deze verove
ring weigert, welke niet kan worden
vertraagd, is een vijand, die moet wor
den neergeslagen.
Het Italiaansch-Duitsche verdrag vormt
een defensief instrument in de meest juiste
beteekenis van het woord, ingegeven door
deze hoogste noodzaak, een instrument,
dat Italië en Duitschland de ruimte zal ver
schaffen, waaraan zij behoefte hebben en
een heerschappij, die in overeenstemming
is met hun macht."
De Japansche regeering heeft een tele
gram gezonden aan de Duitsche regeering,
waarin wordt gezegd, dat de Japansche re
geering vast overtuigd is, dat het sluiten
van een verdrag tusschen Italië en
Duitschland. de beide met Japan bevriende
mogendheden, een waardevolle bijdrage is
voor het behoud van den vrede. De Japan
sche regeering wenscht beide landen hier
mede hartelijk geluk.
De woordvoerder van het Japansche mi
nisterie heeft nog verklaard, dat het Ja
pan's onwrikbare politiek zal zijn, nauw
.samen te werken met Duitschland en Italië
l in den geest van het anti-Kominternpact.
Gayda onthult in de „Giornale d'Italia"
dat er geheime annexen zijn op het ver
drag, doch van Duitsche zijde wordt dit
met de grootste beslistheid ontkend.
De onderteekening van het verdrag heeft
in de Britsche pers opmerkelijk weinig
emotie veroorzaakt.
De „Times" wijst echter op de sinistere
beteekenis van Gayda's commentaar, waar
in ook wordt gesproken van de organisatie
van Indrukwekkende reserves, altijd gereed
voor mobilisatie, hetgeen van het grootste
belang is voor den bliksemoorlog."
i De „News Chronicle" zegt, dat door het
verbond bewezen wordt, hoe nutteloos het
is te pogen, Italië van de spil los te maken,
maar juist door de sterke verdragsbanden
is het mogelijk, dat Italië een matigenden
invloed op zijn spilgenoot zal hebben, om
dat van alle groote mogendheden Italië
zich een oorlog het minst kan veroorloven.
Ook de „Manchester Guardian" gelooft,
dat Mussolini geen reden tot optimisme
heeft, daar het Britsch-Turksche verdrag
de strategische positie van Italië in de Mid-
deliandsche Zee zeer verzwakt heeft en het
nieuwe verbond Rome in dit opzicht weinig
voldoening kan geven.
De „Daily Express herinnert er aan. dat
de handteekening van Italië in 1914 aan de
eene zijde en zijn troepen aan de andere
zijde stonden. Hitler is zich hiervan be
wust, maar hij wil de democratische staten
in een toestand van vrees brengen om con
cessies af te persen. „Hij heeft aldus het
bla met deze truc éénmaal succes ge
had. doch zal geen tweeden keer slagen."
De Fransche bladen eonstateeren, dat
Italië zich volledig onder de voogdij van
Duitschland gesteld heeft. De „Jour"
schrijft: „Een onverbrekelijke gemeenschap
zeker, maar de hoogste handhaver van die
eenheid is niet Mussolini. Ons blad, dat
den leider van het Italiaansche volk zoo
lang heeft beschouwd als den prijzens-
waardigen bewerker van het prachtige her
stel van dit volk, dat na den oorlog zoo
laag gezonken was, heeft het recht te zeg
gen. dat de onderwerping van den Duce
aan den Fuehrer geen vooruitgang voor den
vrede en geen reden tot trots voor Italië is".
Over de geheime clausules in het ver
drag, waarover de Italiaansche bladen
spreken, zegt de „Journal": „zij hebben be
trekking op de voorwaarden, waaronder de
beide staten tusschenbeide moeten komen
op punten, die zij in het oog hebben, ver
der op de wijze van samenwerking van
leger, vloot en luchtmacht en tenslotte op
de synchronisatie van de oorlogsproductie.
Er zou reeds zijn voorzien in de levering
van materiaal aan Italië, in het bijzonder
van luchtafweergeschut. Na het onderhoud
tusschen Pariani en von Brauchitsch is
besloten tot de onmiddellijke instelling van
een permanente militaire commissie van
twaalf leden".
Met een toespeling op de Duitsche en
Italiaansche eischen, zooals die in de rede
voeringen en de persartikelen van den
laatsten tijd naar voren zijn gebracht,
schrijft de „Epoque": „Het is al te duide
lijk. dat niemand in Engeland of Frankrijk
ook maar de mogelijkheid van bespreking
dezer eischen in overweging zou kunnen
nemen. Dat beteekent dus, dat de groote
krachtproef in een beslissend stadium is
gekomen. Duitschland en Italië staan thans
voor het dilemma: zich matigen of oorlog
veroorzaken. Zij hebben de bruggen afge
broken en de verantwoordelijkheid op zich
genomen. Wij kunnen hier niets doen. De
conclusie ligt voor de handwij moeten ons
i wapenen, onze zenuwen harden en afwach
ten. op alles voorbereid".
De „Populaire" zegt: „Laten we ons niet
te zeer verontrusten over dit verbond. Daar
door zouden we waarschijnlijk te veel be-
i antwoorden aan de verwachtingen van de
onderteekenaars. Heeft men niet den in
druk, dat de publicatie van het verdrag
voor Hitler en Mussolini belangrijker is
dan de totstandkoming?"
De BritschRussische onderhandelingen
schijnen een uiterst gunstige wending te
nemen. Gisteren kon vastgesteld worden,
dat de kloof tusschen de standpunten van
Engeland en de sovjet-unie reeds zoover
verkleind is, dat een mislukken van de on
derhandelingen te Geneve als nagenoeg
uitgesloten wordt beschouwd.
Engeland zal den sovjets feitelijk over de
gansclie linie tegemoet komen!
Het onderhoud op den Donau tusschen
Gafencu en Markowltsj zou zeer bevredi
gend resultaat hebben opgeleverd.
Gafencu gaat 9 Juni naar Ankara. Mar-
kowitsj zal zich in de eerste helft van Juni.
na den terugkeer van prins-regent Paul
uit Berlijn, naar Parijs en Londen begeven.
In antwoord op een vraag in het Britsche
Lagerhuis heeft minister-president Cham
berlain verklaard, dat de verplichtingen
van Turkije overenkomstig het Balkan-ver
drag op de eerste plaats een Turksche zaak
zijn.
i „Voor zoover ik kan zien", aldus Cham
berlain. „kan de Britsch-Turksche verkla
ring niet worden uitgelegd als een poging,
de Turksche regeering te weerhouden, haar
verplichtingen overeenkomstig het Balkan-
verdrag na te komen".
De Volkenbondsraad heeft gisteren on
der voorzitterschap van Maisky de eerste
besloten bijeenkomst gehouden, welke heeft
geduurd van 12 uur tot half twee. Er werd
langdurig gesproken over de briefwisseling
tusschen koning Zogoe en den secretaris
generaal van den Volkenbond tijdens de
bezetting van Albanië door de Italiaansche
troepen.
Besloten werd deze documenten ter ken
nis te brengen van de Volkenbondsleden
en de kwestie te renvoyeeren ter behande
ling in de Septembervergadering. Een lang
durig debat werd vervolgens gehouden
over de telegrammen, door Benesj gezon
den aan zekere leden van den raad en aan
den president van den laatsten raad,
Sandler.
Maisky stelde voor er voorlezing van te
laten doen, doch men deed hem opmerken,
dat Benesj hier slechts als particulier op
trad. Dienaangaande werd geen enkele be
slissing genomen.
De openbare zitting van den Volken
bondsraad begon te 16.20 uur. Als eerste
punt op het programa werd het beroep van
de Chineesche regeering op den raad be
handeld. De vertegenwoordiger van China,
Wellington Koo, zette den militairen toe
stand in China uiteen en toonde aan, dat
de aanval op China geen doel, doch mid
del is tot het bereiken van de Japansche
expansie volgens het plan Tanaka. Ook
wees hij er op. dat de aanvallen van Japan
in China steeds samenvallen met de groote
erases in Europa. Wellington Koo verzocht
derhalve uitbreiding van de financieele
hulp aan China, het staken van iederen
steun aan Japan door het leveren van grond
stoffen en vliegtuigen, alsmede het instel
len van een commissie tot het coordineeren
van de hulp aan China.
Deze maatregelen acht China gematigd
en Wellington Koo voegde hieraan toe, dat
zij geen risico meebrengen; China vraagt
geen militaire maatregelen, het zal zich
zelf verdedigen met zijn eigen menschen-
materiaal. Het vraagt van de leden van
den Volkenbond slechts, dat zij hun ver
plichtingen van het handvest zullen na
komen.
De sprekers, die na Wellington Koo het
woord kregen, betuigden allen hun sympa
thie met het Chineesche volk. De verte
genwoordigers van Nieuw-Zeeland, de sov
jet-unie en Bolivia steunden de voorstel
len van China, doch Lord Halifax en Bon
net verklaarden de omstandigheden niet
gunstig te achten voor nieuwe maatrege
len. Hun regeeringen zijn van meening,
dat zij op het ocgeblik geen nieuwe ver
plichtingen op zich kunnen nemen.
Wellington Koo dankte de sprekers voor
hun betuiging van sympathie met het Chi
neesche volk en verzocht later te mogen
antwoorden op de ingebrachte bemerkin
gen op zijn voorstellen.
De voorzitter verklaarde, dat hij met zijn
collega's overleg zou plegen over de ver
dere debatten inzake deze kwestie en ver
volgens ging de raad over tot het behan
delen van het tweede punt van de agenda,
n.l. de toestand in Palestina.
Lord Halifax deelde mede. dat alle sta
ten, die lid zijn van der, bond, binnenkort
het witboek zullen ontvangen. Hij herin
nerde aan de conferentie van Londen en
verklaarde, lat de Britsche regeering haar
voorstellen handhaaft. Op het oogenblik
zijn deze ingediend bij het parlement, doch
dit heeft nog niet hierover gesproken. Het
zou derhalve voortijdig zijn. wanneer de
Volkenbondsraad deze zaak thans behan
delde.
Bonnet verklaarde, dat Frankrijk met
sympathie de pogingen van de mandaat-
mogendheid in Palestina volgt en Munters
deelde als rapporteur van de mandaat-
commissie mede. dat deze commissie in de
komende maanden de besluiten van de
Britsche regeering zal bestudeeren.
Vervolgens werd het vraagstuk van de
Aalands-eilanden behandeld en werden de
vertegenwoordigers van Finland. Denemar
ken en Polen, als partijen van de overeen
komst van 1921, uitgenoodigd aan de
raadstafel plaats te nemen.
BINNENLAND.
Een onderhoud met burgemeester Max, van
Brussel. (3e Blad).
Opgericht is een Belgisch-Nederlandsch-
Luxemburgsche vereeniging. (3e Blad).
Leiders van den rijkswerkloosheidsdienst
aangewezen. (Binnenland, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kleine omzetten - Prijhoudende
markt - Iets hoogere koersen - Ame
rikanen lichtelijk verbeterd - Beleg-
gingsafdeeling weinig veranderd.
BUITENLAND.
Na het sluiten van het Duitsch-Italiaansch
verdrag. Buitenland, le Blad).
De Volkenbondsraad bijeen. (Buitenland,
le Blad).
De incidenten te Danzig. (Buitenland,
le Blad).
Debat in het Engelsche Lagerhuis over
Palestina. (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET 3e BLAD.
Voor het geheele landDroog, vTij
warm weer. Helder tot licht be
wolkt. Meest zwakke, verander
lijke wind.
ROEMENIË.
Een maand salaris voor bewapening.
Alle ministers hebben besloten een
maand salaris af te staan voor de
nationale verdediging Het bedrag zal in
twee deelen betaald worden. Het besluit
werd genomen in een speciale vergadering
van het kabinet waarin de minister-presi
dent. Calinesou. verslag uitbracht van de
veelal spontaan in het geheele land geor
ganiseerde inschrijvingen voor bewape
ningsdoeleinden.
VEREENIGDE STATEN.
Roosevelt verdedigt zijn
politiek
In een rede voor den bond van kleinhan
delaren heeft president Roosevelt zijn lang
verbeide verklaring afgelegd over de hou
ding der regeering iegens het zakenleven.
De president zeide. dat het thans of zelfs
het volgend jaar moeilijk, zoo niet onmo
gelijk zal zijn. de begrooting in evenwicht
te brengen. Hij waarschuwde het land de
belastingopbrengst niet beneden het hui
dige peil te laten komen Indien belastin
gen welke z.g nadeelig zijn voor het za
kenleven als de belasting od de onverdeelde
winsten, worden ingetrokken, zouden an
dere zakelijke heffingen moeten worden
verhoogd. De president verdedigde krachtig
de regeeringspolitiek van .spending and
lending" en drong erop aan vast te houden
aan de beginselen en doelstellinzen der
regeerr.g. Roosevelt vos'rte h'c-aan toe- -u
de markt niet bedreigd wordt doer h?' ze-
vaar van een overschot aan goederen, ver-
keeren de vereenigde Staten in een uit
stekende positie om voort te schriiden naar
een tijdperk van grootere productie en
werkverschaffing.
