STADSNIEUWS
Als het om
menschenlevens gaat
BUITENLAND
Jaargang
WOENSDAG 17 MEI 1939
No. 24277
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Hemelvaartsdag
99
Ledenwinst ruim 1600
A Igemeene Toestand
Denemarken zal
ncn-agressiepact aanvaarden
Op den Balkan
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
HEDEXAVOND
VROOM
O R EESMANN
Deficit op de begrooting
verwacht
Militaire maatregelen
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D cis. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd Zijn;
per 3 maanden f. 2.35
per week f.0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per 3 rnnd»
99
Tentoonstelling trok 11.000 betalende bezoekers
luchtbescherming is niet een zaak, welke
makkelijk tot enthousiasme aanleiding
n geven.
En toch heerschte er gisteravond in de
Iliekamer van de Stadsgehoorzaal na af
kop van de Tentoonstelling „Als het om
tnschenlevens gaat...." een enthousiaste
..raming.
Er was in den grooten kring van mede-
rkers en medewerksters begrijpelijk
nigde over het welslagen van de Ten-
-nstelling. blijkende niet alleen uit een
rak bezoek, dat alle verwachtingen verre
keft overtroffen, maar ook uit de zeer
.zienlijke toename van het ledental, dat
la de afgeloopen week liefst ver-zesvou-
igd is!
Onder daverenden bijval deelde de
voorzitter van de afdeeling Leiden der
Ned. Ver. voor Luchtbescherming, de
beer N. C. F. van Ginkel mede, dat de
«positie bezocht is door 10.923 betalen
de bezoekers ongeacht de eenige dui-
renden scholieren, militairen, politie-
igenten, jongens van de Centr. Werk
plaats en werkloozen terwijl het le
dental steeg van 325 tot 1944, een toe
name derhalve van 1619.
De demonstratie op het Schuttersveld
nerd daarenboven door ruim 3500 be
talende bezoekers bijgewoond.
Spr. bracht dank aan allen, die op eenige
ze tot dit succes hebben bijgedragen, in
iet bijzonder aan de heeren lr. Linden-
tergh en Kok, de eerste als organisator van
let geheel, de laatste, bijgestaan door den
her Van der Horst als de groote bezielende
kider der tentoonstelling, die in het be-
g der vereeniging een groot werk heb-
i tot stand gebracht. Ook wil spr. niet
Wgeten den heer Van der Neut, die met
tat van al zijn krachten, nu eens de
rondleiding, dan weer de explicatie bij de
film verzorgde.
Voorts richtte spr. nog woorden van dank
lot de militaire autoriteiten, de hoofden
un de gemeentelijke diensten, in het bij-
ronder het Hoofd van den Luchtbescher
mingsdienst, commissaris Meyer en roemde
tij het. voortreffelijke werk, dat de ge-
meentelijke diensten Zaterdagmiddag op
W Schuttersveld hebben laten zien, waar-
'li ledereen getroffen werd door de schit-
•erende samenwerking.
Tenslotte betuigde spr. den hoofdpropa-
PndLst der Vereeniging, den heer Wyma
njn erkentelijkheid voor alles, wat hij voor
ie afdeeling heeft gedaan en hij eindigde
aldus
Aan het groote doel, dat onze vereeniging
nastreeft, zijn wij een heel eind nader ge-
ffflen en dit stemt ons tot groote dank
baarheid.
Ik hoop zeer, dat het vele werk, dat nog
voor ons ligt, met dezelfden ijver en toewij
ding zal worden volbracht en dank u nog
maals recht hartelijk. (Applausi.
De voorzitter van het Tentoonstellings-
comitc, de heer D. C, Kok dankte vervol
gens in de eerste plaats de instructeurs en
instructrices, die van vroeg tot laat in de
weer zijn geweest en aan wier bereidwillig
heid en groot enthousiasme het welslagen
der expositie voor een niet gering deel te
danken ls.
Achtereenvolgens richtte spr.. zich daar
na tot zijn mede-commissieleden, in het
bijzonder ir. Lindenbergh, die zich zeer vele
moeiten en opofferingen voor deze tentoon
stelling heeft getroost; den aanvankelijken
secretaris, den heer De Bruljn en diens op
volger, den heer Van der Horst en voorts
tot de heeren Bosboom. Oudshoorn en
Spaanderman, de padvinders, die zoowel op
het Schuttersveld als ln de zaal hun mede
werking hebben verleend, de dames van
het Informatiebureau, Inzonderheid de da
mes Stumpel en De Haas. die zich zoo ver
dienstelijk hebben gemaakt bij de acquisitie
en alle anderen, die hij niet allen bij name
kan noemen.
Spr. verheugt zich over de resultaten en
vooral over de persoonlijke belangstelling,
welke bij zoovelen ls gewekt. Vele honder
den verwachten in onze stad, dat wij Iets
voor hen zullen doen. Daarom ls het noo-
dlg ons werk voort te zetten.
Wat wij vooral noodig hebben zijn
instructeurs, die bereid zijn in hun
eigen woonwijk het hier aangevangen
werk te vervolgen. Het ligt derhalve in
de bedoeling binnen zeer afzienbaren
tijd cursussen voor de opleiding tot in
structeur in het leven te roepen en spr.
vertrouwt, dat velen zich daarvoor zul
len opgeven.
Na afloop van deze met veel applaus en
hoeraatjes ontvangen redevoeringen werd
nog een tweetal fUm vertoond van de de
monstraties op het Schuttersveld, respec
tievelijk opgenomen door de Leidsche Duin
watermij. en notaris Stumpel, welke laatste
film aan de afdeeling werd aangeboden.
Beide films toonden bij herhaling het voor
treffelijk verloop der Zaterdag gehouden
oefening.
Men bleef daarna nog geruimen tijd in
gezellige stemming bijeen.
Het was een geslaagd slot van een
zéér geslaagde actie, die stellig in hooge
mate heeft bijgedragen tot verheldering
van het inzicht der Leidsche burgerij
in de vele problemen, welke verband
houden met de luchtbescherming.
Allen, die daaraan hebben medege
werkt, verdienen den dank der ingeze
tenen!
N.Z.H.T.M.
f'iierentie met de personeelsorganisaties.
Gistermiddag had ten hoofdkantore van
«oord-Z'Uid-Holl. Tramweg Maatschap-
jjjj N.V. te Haarlem de driemaandelijksche
«spreklng tusschen de directie en de per-
»neel-orgaiiisaties plaats.
Nadat de directeur eenige inlichtingen
™lrcnt de iets gunstiger uitkomsten van
«'bedrijf over het jaar 1938 had verstrekt,
fra aangevangen met de bespreking van
verschillende agenda-onderwerpen,
■let eerst kwam ter sprake de jaarlijk-
ïne verlofregeling van het rijdend perso-
®*1, dat in verband met druk vervoer, in
"1 bijzonder gedurende het eigenlijke
™ierseizoen, zijn verlofdagen niet geheel
!*ar algen keuze kan genieten. De ontwor-
verlofregeling werd na het aanbrengen
renige wijzigingen een verbetering ge-
Als die wijzigingen voor den dienst
bezwaar blijken op te leveren, zal de
Wijzigde verlofregeling worden ingevoerd,
J»tpla?:sen van onderhoudslieden in een
topte loongroep kon de directeur niet
jrjwn, omdat daarvoor geen gegronde
"■oen aanwezig zijn: zooals reeds eerder
"d toegezegd, kunnen de betrokkenen op
ij herplaatsing in een hoogere functie
S?n' '"dien en zoodra de aard van hun
zoodanige wijziging -heeft onder-
PM, dat een herjjlaatsing gemotiveerd Is
""eten.
Ge iaarlijksche toelage, welke de Maat-
jJjjtpiJ na het slagen voor een bepaald
--f fle directie aangewezen technisch exa-
jj™ toekent en welke in verband met de
K* gehad hebbende loonsverlagingen
"ftbd is verminderd, werd op de oor-
"tïelijke grootte teruggebracht.
De directeur verklaarde geen gegronde
aanleidig aanwezig, om de wegwerkers,
dienstdoende op materieeltreinen en derge
lijke van den weg- en bovenleidingsdienst,
aan te stellen tot reserve-wagenvoerders,
welke laatstgenoemde functie beperkt moet
blijven tot degenen, die invallen voor het
rijden van tramtreinen van den exploita
tiedienst.
Toegestaan werd, dat de vergoeding we
gens de zoogenaamde thuisblijfdlensten
voor den voorwerker, evenals voor den
ploegbaas en den wegwerker, bepaald zal
worden naar den maatstaf van het des
betreffende loon.
Tenslotte werden alsnog eenige onder
werpen van meer of minder belangrijken
of individueelen aard besproken.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaats-examen
wis- en natuurkunde, letter A, de heer N.
G. de Bruyn (Den Haagl; Idem, letter D,
de heer R C. Boon (Den Haag); idem letter
G, mej. W. J. v. d. Broek (Wassenaar)doc
toraal examen wis- en natuurkunde (hoofd
vak pharmacie), de heer R. J. Noordhoek
Hegt (Den Haag).
Voor het alhier afgenomen examen
van apothekers-assistent is geslaagd de
heer E. van Wijk (Den Haag).
Prof. dr. P. C. Flu, alhier, is uitgenoo-
digd om zitting te nemen als algemeen
vice^voorzitter van het derde internationaal
congres voor microbiologie, dat van 29
September a.s. te New-York zal worden ge
houden.
Engelsch-Russische besprekingen blijven
op voorgrond.
Terwül Hitler de West-grens van Duitsch-
land inspecteert en blijkbaar door technici
alle versterkte werken doet bezetten doet
Mussolini hetzelfde langs de Framche
grens. Bijzondere beteekenis mag volgens
Berlijn en Rome daaraan niet worden toe
gekend
Ook verluidt, dat Hitier bij Ciano's be
zoek aan Berlijn een belangrijke rede zal
houden, doch officieel is dit noz niet.
De groots.e belangstelling blijft momen
teel echter voor de Engelfch-Russ.sche be
sprekingen. De sovjets schijnen uit de hun
gunstige omstandigheden alle munt te wil
len slaan. Zij voelen dat het Westen hen
thans noodig heeft!
Zooals men weet hadden de sovjets uit
stel van de b eenkomst van den Volken
bondsraad te Genève gevraagd van 15 tot
22 Mei tene.nde Potemkin naar Genève .e
kunnen zenden. Nu wordt gemeld, dat
Maisky, de sovjet-gezant te Londen. Rus
land zal vertegenwoordigen!
Blijkbaar is dit bedoeld als pres.-ie op
Londen, waar hard gewerkt wordt om
direct te antwoorden op de laatste Russi
sche voorstellen.
Indien de onderhandelingen welke, naar
verluidt, op actieve wijze worden voortge
zet tustchen Londen en Moskou, tot een
succesrijk einde komen, wordt het vrijwel
zeker geacht, dat Potemkin toch nog -er-
soonlijk naar Genève zal gaan voor een
laatste overleg met de ministers van bui-
tenlandsche zaken van Groot-Brittannië en
Frankrijk a
Volgens de Ihan: bes.aandc plannen zal
Halifax Der vliegtuig naar Parijs gaan en
Zaterdagavond een ondarhoud hebben met
Daladier en Bonnet.
De Matin" meldt uit LondenDe Brit-
sche ministers hebben, na de suggesties van
Frankrijk te hebben bestudeerd, besloten
nieuwe voorstellen te doen, die. naar men
beweerde, binnen 24 uur naar Moskou zul
len worden overgeseind
Volgens dit nieuwe plan zouden Frank
rijk en Groot-Brit.annië aan de sovjet-unie
een verdrag van wederzijdschen bijstand
aanbieden op voorwaarde, dat sovjet-Rus-
land. Polen, Roemenië, Turkije, zoomede de
Baltische staten tegen agressie garandeert.
De eerste te nemen maatregel zou zijn
sovjet-Rusland te vragen een Fransch-
Engelsch-Russische verklaring te teekenen.
waarin het od zich zou nemen Frankrijk
en Engeland hulD te verleenen in geval
deze landen zouden worden aangevallen.
Het Deensche nieuwsagentschap Ritzau
meldt, dat gisteren tusschen de Noorsche
landen de laatste onderhandelingen ge
voerd zijn over de overhandiging der ant
woorden op de Duitsche voorstellen betref
fende een niet-aanvalspact Terwij 1 Finland
reeds gisteren zijn antwoord door zijn ge
zant te Berlijn aan het Rijksministerie
van buitenlandsche zaken heeft overhan
digd, zullen de antwoorden der andere
Scandinavische landen heden worden over
handigd.
Denemarken zou volgens welingelichte
kringen de afsluiting van een niet-aanvals
pact met Duitschland aanvaarden, waar
tegen geen oezwaar zou zijn gemaakt door
de andere Noorsche landen, die de bijzon
dere situatie van Denemarken erkennen.
Zweden. Noorwegen en Finland zouden een
ongeveer gelijkluidend antwoord geven,
waarbij zij zouden wijzen op hun diepe
neutraliteitsverlangen dat het onnoodig
maakt niet-aanvalsverdiagen te sluiten.
Prins-regent Paul van Zuid-Slavië en
prinses Olga. zijn te Belgrado teruggekeeid.
In welingelichte kringen verklaar, men,
dat de reis naar Italië niet ,ot het sluiten
van eenige overeenkomst heeft gele.d. zoo
dat alle g.ssingen in de buitenlandsche pers
als fantasie moeten worden beschouwd.
De besprekingen van den prins-regent en
Maikowitsj beoogen slechts bevestiging en
preciseering van de vriendschapsbetrekkin
gen. die tot stand zijn gekomen door de
accoorden van Belgrado in 1937. Deze ac-
coorden voorzagen reeds in alles, wat voor
een gunstige omwikkeling dezer betrekkin
gen noodig was.
De overige buitenlandsche betrekkingen
van Zuid-Slavië blijven onveranderlijk be-
heerscht door twee beginselen:
het verlangen afzijdig te blijven van ieder
ideologisch of strategisch statenblok dat
tegenover een ander blok staat en de on
voorwaardelijke eerbieding van de verplich
tingen. die het land aan andere Balkan-
sta en. in het bijzonder Roemenië, b nden.
Gehoopt wordt, dat als gevolg van het
bezoek van de Engelsche delegatie aan
Athene een herziening tot stand zal komen
in de handelsbalans tusschen beide landen,
welke balans od het oogenblik voor Grie
kenland een nadeelig saldo oplevert.
Duitschland heeft, aldus de Financial
Times, een grooten invloed gekregen op de
Grieksche markt. Duitschland heeft groote
hoeveelheden van den Griekschen tabaks-
oogs opgekocht met als gevolg, dat in
Duitschland een groot crediet voor Grie
kenland is ontstaan. Dit crediet is gedeel
telijk liqu.de gemaakt door de clearing en
gedeeltelijk door den aankoop van oorlogs
tuig en handelsaankoopen.
Op het oogenblik verblijft voorts een
Duitsche handelsdelegatie van 15 leden die
de Duitsche katoen-, wol- en tabaksbeurzen
vertegenwoordigen, te Belgrado voor de be-
studeering van de mogelijkheden van groo-
tere Zuid-Slavische productie dezer grond
stoffen voor de Duitsche behoefte.
BINNENLAND.
Binnenkort instelling van een rijks
recherche-centrale (3de Blad).
Overzicht der rijksmiddelen (Binnenland,
3de Blad).
De baggermolen „Aden" in den storm om
geslagen; twee dooden (Laatste Be
richten, 1ste Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Lichtelijk verdeelde markt. - Suiker-
waarden beter. - Overige af deelingen
gedrukt. - Philips zwak. - Amerikanen
terugloopend. - Beleggingen zwakker.
BUITENLAND.
Wrijving over de landing der Japanners bij
Amoy (Buitenland en Laatste Berich
ten, 1ste Blad).
Maisky naar Gepève in de plaats van Po
temkin (Buitenland, 1ste Blad),
Denemarken zal aanbod door Duitschland
van non-agressie-verdrag aanvaarden.
(Buitenland, 1ste Blad).
ZEE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
zijn onze magazijnen
tot 10 uur geopend.
LEIDEN.
90
(Ingez. Med.)
NOORWEGEN.
Buitengewoon crediet voor landsverdediging
Het Storting heeft een buitengewoon cre
diet van 20 milioen kronen ten behoeve
van de landsverdediging toegestaan.
Morgen. Hemelvaartsdag, zal ons
Blad niet verschijnen en zullen
onze Bureaux den geheelen dag
gesloten zijn.
DE DIRECTIE.
Prof. dr. L. G. M. Baas Becking, die mo
menteel ln Indië vertoeft, is uitgenoodigd
om zitting te nemen als vice-vooraltter
eener sectie.
Het spreekuur van den Directeur van
den Gemeentelijken Geneeskundigen en
Gezondheidsdienst, voor het aanvragen van
versterkende middelen e.d., zal, in verband
met den Hemelvaartsdag, worden gehouden
op Vrijdag 19 Mei ais.
ITALIË.
Volgens het rapport der financieele
commissie zal het tekort op de begrooting
1939/1940 5 milliard lire bedragen. In zijn
conclusies betreffende de middelen om het
evenwicht der begrooting te herstellen be
pleit de rapporteur een zekere verhooging
van belasting en vermindering ran de be-
stuursuitgaven.
De legersterkte.
Generaal Pariani, de onder-staatssecreta
ris van oorlog, heeft aan het slot van de
behandeling van de legerbegrooting in de
kamer der fasces en corporaties een rede
gehouden, waarin hij een overzicht gaf van
de legersterkte.
Dank zij de fascistische partij bevatte de
onder de wapenen geroepen jaarklasse
negentig percent recruten, die reeds een
militaire opleiding hadden ontvangen. Zoo
konden deze jonge soldaten na een ver
blijf in de kazerne van een maand deel
nemen aan militaire oefeningen en de
monstraties.
De nieuwe credieten hebben het mogelijk
gemaakt, dat de oorlogsindustrie binnen
kort het viervoudige van de tegenwoordige
productie zal kunnen voortbrengen. Pariani
kondigde den bouw van nieuw lioht-,
zwaar- en anti-luchtafweergeschut aan,
voorts nieuwe typen vechtwagens.
Voor het geheele land:
Zwaar bewolkt met opklaringen.
Plaatselijk enkele regenbuien.
Weinig verandering in tempera
tuur. Zwakke tot matige, veran
derlijke wind.
DUITSCHLAND.
Behalve de mannen van de lichtingen
1919 en 1920 zullen verschillende categoriën.
behoorende tot de lichtingen, die nog niet
onder de wapenen zijn geroepen, tusschen
7 Juli en 9 September gekeurd worden. Het
zijn de mannen van de lichtingen 1906, '07,
'10 en '13 tot '18, die nog niet door de poli
tie zijn geregistreerd.
In de straten van Berlijn zijn aanplakbil
jetten aangebracht, waarin dezen mannen
wordt gelast zich voor 10 Juni bij de politie
te melden.
Bovendien zullen de „Wehrversammlun-
gen". welke zijn voorzien bij de organieke
legerwet en welke ten doel hebben de reser
visten les te geven, in het militair district
Groot-Berlijn worden gehouden. De man
nen, die naar deze vergaderingen worden
geroejoen, moeten zich melden met hun
militair zakboekje en hun gasmasker.
HONGARIJE.
Onderzoek naar het optreden van de
sociaal-democraten.
Op last van den minister van binnen-
ianösehe zaken is een onderzoek ingesteld
naar het optreden van de 39 sociaal-demo
cratische vakrvereenigingen in Hongarije.
Accountants moeten de boekhouding na
gaan.
Officieel wordt medegedeeld, dat deze
maatregelen worden genomen, omdat de
regeering had vernomen, dat de genoemde
vakvereenigingen politieker 4-uk uitoefen
den op hun leden.
Als gevolg van dezen maatregel kunnen
de vakjvereenigingen thans geen geld meer
uitgeven zonder toestemming van een
regeeringscoimmissaris.
