LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad Dinsdag 9 Mei (93) Vragen in het Britsche Lagerhuis Lagerhuis neemt dienstplichtwet aan Voor UW GEZELSCHAPSRITTEN ONZE TOURINGCARS. ELTAX 666 Over de Sovjets en Polen Serven en Kroaten Correspondent van de Voelkische Beobachfer uitgewezen LAINE CAROLA Arita over de ontwikkeling in Europa Treedt uit den Volkenbond mogendheden nu ook een punt gezet, ten einde het de wereld definitief duidelijk te maken van welken aard onze betrekkingen zijn en dat niets de solidariteit der beide naties kan beïnvloeden. De democratische wereld, aldus de mi nister, moge er kennis van nemen, dat de vriendschap tusschen Mussolini en Hitier niet te verstoren is en dat hun beide vol ken in gelijke gevoelens gesloten achter hen staan. Deze twee mannen en hun beide volken willen den vrede. Zij zijn evenwel precies zoo bereid dezen vrede en hun onafhanke lijkheid gemeenschappelijk te verdedigen, Duitschland en Italië, aldus besloot vori Ribbentrop, zijn tegen iederen aanval ge wapend en onoverwinnelijk. In hun commentaren op het pact van Milaan, schrijven de Romeinsche bladen, dat „deze alliantie de permanente vorming beteekent van een blok van volkeren, dat zich uitstrekt van de Oostzee tot de kus ten van Noord-Afrika, bestaande uit 130 millioen menschen. waarbij men nog kan voegen de tien millioen burgers van Hon garije en de tien millioen van het Italiaan - sche koloniale rijk, te zamen dus 150 mil lioen menschen. Met dit formidabele blok moeten de mo gendheden. die het hebben uitgelokt, re kening houden, zoowel in vredes- als in oorlogstijd. Weer staat men. schrijft Gayda. voor een politiek van allianties, maar de verant woordelijkheid hiervoor komt neer op En geland en Frankrijk, die er mede begon nen zijn. De Engelsch-Fransche omsïngelingspoli- tiek wil het evenwicht der Europeesche klachten verbreken en een superioriteit vestigen tegen Duitschland en Italië. De Italiaansch-Duitsche alliantie herstelt dat evenwicht en verhoogt tevens de waar schijnlijkheid van den vrede, aangezien dit pact anderen zal weerhouden van een eventueel initiatief voor een offensief. Voor alle in Milaan bestudeerdevraag stukken en vooral voor de netelige kwes ties der Duitsche en Italiaansche eischen, is een handelwijze overeengekomen, welke geïnspireerd wordt door een sterken wil naar vrede en samenwerking. Daarom is behalve de alliantie van Milaan, geen en kel nieuw uitzonderlijk feit aangekondigd, dat de rust in Europa zou kunnen ver storen. Echter zouden de verschillende ver antwoordelijke regeeringen zich sterk vergissen, wanneer zij die politieke rust van Italië en Duitschland uitlegden als een uitnoodiging, om de vraagstukken welke een oplossing vereischen, in het archief te bergen, of als een aanmoe diging tot provocaties". De Engelsche besprekingen met de sov jets duren intusschen voort. De Engelsche gezant te Moskou heeft Engeland's ant woord aan Molotof overhandigd. Ofschoon het Britsche aanbod geen aan vaarding beteekent van het Russische voor stel, dat practisch neerkwam op het slui ten van een bondgenootschap, is er reden om aan te nemen, dat het gebaseerd is op samenwerking op den grondslag van we- derkeerigheid, ingeval van een aanval op de aan de Sovjet-Unie grenzende midden- of Zuid-Europeesche staten. Het zou voorzien in overleg en uitwisse ling van inlichtingen, doch op het oogen- blik schijnt er nog geen sprake te zijn van nader omschreven voorstellen omtrent den vorm van samenwerking tusschen beide landen. Potemkin heeft te Boekarest Gafencu ontmoet en daarby is bepaald, dat de sov jets weer een gezant te Boekarest zullen benoemen. Sinds de regeering Goga van vorig jaar was deze post vacant. Naar vernomen wordt, biedt de sov jet-unie alle kleinere staten aan haar Westgrens defensieve garanties aan, gelijk aan de garanties van Engeland en Frankrijk aan Roemenië en Grie kenland. Algemeen is men van meening, dat in dien deze garanties op een kalme wijze ge regeld kunnen worden en op dusdanige wijze, dat hierin geen beleediging van de as-mogendheden wordt gezien, landen als Turkije, Bulgarije, Roemenië en Finland gaarne dergelijke garanties zouden aan vaarden. Alvorens uit Boekarest naar Warschau te vertrekken, verklaarde Potemkin nog, dat hij zeer tevreden was over de gevoer de besprekingen en hij bevestigde, dat bin nenkort een nieuwe gezant van de sovjet unie naar Boekarest zal worden gezonden. Hedenavond zal Potemkin te Warschau Beek ontmoeten. Tot ambassadeur der sovjet-unie te Warschau is de vroegere gezant in Athene, Charonoff benoemd, waarmede de sinds het najaar van 1937 leeg staande post weer bezet is geworden. Buitenlandsche kringen achten de be noeming van een nieuwen Russischen am bassadeur van groote beteekenis, omdat het de eerste daad van Molotof in zijn nieuwe functie is, terwijl de ambassade langer dan anderhalf jaar door een zaakgelastigde is bestuurd. Men gelooft dat Moskou een levendiger contact met Warschau wil en dat dit denk beeld een gunstigen weerklank bij dePool- sche regeerders zal vinden. De ambassadeur, Charonoff, komt bin nen eenige dagen te Warschau aan. Overigens zullen Halifax en Bonnet el kaar ontmoeten te Parijs om gezamenlijk naar Genève te reizen ter bijwoning van de zitting van den Volkenbodsraad op 15 dezer. Ook een Rus zal daar aanwezig zijn. De regent van Joego-Slavië, prins Paul en zijn gemalin, vergezeld van den mi nister van buitenlandsche zaken, Marko- witsj, en den Italiaansche gezant te Bel grado, zullen vanmiddag in Italië aan komen. Morgen worden ze te Rome ver wacht, waar zij de gasten zullen zijn van het Quirinaal. De regent zal in het Vene- tiaansche paleis een onderhoud hebben met Mussolini. Er zullen groote festiviteiten en manifestaties te hunner eer plaats heb ben. Te Napels zullen ze een vlootrevue bij wonen. Zaterdag zullen ze te Florence zijn, waar ze door den prins en de p'-:n?es van Piemont zullen ontvangen worden. Van daar keeren de Joego-Slavische gasten naar Belgrado terug. FRANKRIJK. De Jeanne d'Arc-feesten In verband met de (eesten bij gelegen heid van den 510en verjaardag van de be vrijding van Orleans door Jeanne d'Arc. welke met grooten luister te Orleans wor den gevierd, is de president der republiek, de heer Lebrun, gistermorgen daar aange komen. De president werd ten stadhuize door het gemeentebestuur namens de be volking der stad welkom geheeten. Vervolgens begaf de heer Lebrun zich naar de kathedraal, waar in tegenwoordig heid van den pauselijken nuntius in Frank rijk. mgr. Valerio Vaieri een godsdienst plechtigheid plaats vond. Bij het verlaten van de kathedraal werd de heer Lebrun door de daarvoor verza melde menigte hartelijk toegejuicht. De president begaf zich vervolgens op nieuw naar het stadhuis, waar hem door de stad Orleans een banket werd aange boden. Aan het einde van het banket hield pre sident Lebrun een toespraak, waarin hij herinnerde aan de voornaamste feiten uit het leven van de nationale heldin die hij den aanwezigen als een bewonderenswaar dig voorbeeld voorhield. „Jeanne, aldus zeide hij o.a., leert ons. ons geheel te wij den aan het vaderland Voor het vaderland bracht Jeanne het offer van haar leven. Welk een schitterend voorbeeld voor ons op een oogenblik. waarop de omstandig heden dwingend van ons eischen. dat ieder zich in dienst van de natie stelt." ENGELAND. In het Lagerhuis is de wet inzake de militaire opleiding in tweede lezing zonder hoofdelijke stemming aange nomen. nadat het door de arbeiders partij ingediende amendement met 387 tegen 145 stemmen v.as verworpen. De financieele secretaris van het ministe rie van oorlog. Warrender. heeft daarna de financieele resolutie, welke het ontwerp vergezelt, ingediend. Warrender verklaarde, dat lui de kosten raamt op een kapitaal van dertig millioen pond sterling, verdeeld over twee jaar en vaste uitgaven van tien millioen voor 1939. welke zullen stijgen tot vijf en twintig millioen in 1941. De besprekingen over deze financieele resolutie duurde zes en een half uur. De oppositie leverde critlek en verzette zich krachtig, hoewel de toon van de debatten vriendschappelijk was. Tenslotte is de reso lutie aangenomen met 159 stemmen tegen- 65. De zitting duurde ruim 14 uur en was pas om over vijf uur in den ochtend be ëindigd. DUITSCHLAND. R06enberg over „de andere revolutie". Rijiksleider Alfred Rosenberg heeft te Berlijn een rede gehouden over „de andere revolutie", waarin hij om. betoogde, dat de gebeurtenissen van het nieuwe wereld-poli tieke leven alle kenteekenen droegen niet slechts een staats-sociale, doch van een groote geestelijke wereldbesdiouwingecrlsis. Rosenberg zeide, dat het tegenwoordige krampachtige geschreeuw om een zg. de- mocratisdhe wereldorde slechts een blijk is van het streyen, de veroverde machtsposi ties te behouden. Hij herinnerde eraan, dat in Frankrijk zoo juist de voorbereidingen waren begonnen voor de herdenking van de groote Fransche revolutie en na op de Fransche revolutie, de Industrialisatie van Europa en het daarna Oj6comer.de Marxisme nader te zijn ingegaan, verklaarde Rosen berg, dat in 1919 te Versailles de democra tische gedachte niets anders gebieken was dan een instrument voor de ontaarde poli tieke en sociale hartstochten van een tijd perk van verval. In werkelijkheid stond achter alle huichelachtige, phrasen een gewetgnlooee kapitalistische wereld. Na critische woorden aan het adres van Ame rika. zeide Rosenberg, dat hetgeen thans ontstaat, het begin is van een zelfbezinning en reorganisatie van Europa. 3155 (Ingez. Med.) ITALIË. Derde verjaardag der stichting van keizerrijk. Italië viert vandaag den derden verjaar dag der stichting van het keizerrijk. In Rome wordt een legerdag gehouden, waar van hedenmorgen een groote militaire pa rade voor den koning, de koningin, den duce, den Duitschen opperbevelhebber ge neraal von Brauchitsch, den chef der Spaansche militaire missie generaal Garcia Escamez. de leden der regeering. het diplo matieke corps en een talrijke menigte, hrt voornaamste onderdeel was. Op de tribune reikte de koning 16 gouden medailles uit aan oud-strijders. Na de parade op de Via Imperia werden de troepen verzameld op het Venetiaansbhe plein, waar zij door den Duce werden toe gesproken. Mussolini zeide o.a.: „De kracht van onze wapenen is rc-d-- twijfel groot, doch grooter nc- rp s'.'beradenheid van onze ba r. Dit zullen wij beivtj- j zen, wanneer hei uur zal komen". In het Engelsche Lagerhuis is de be zorgdheid over het verloop der Britsch- Russische onderhandelingen wederom in tal van vragen tot uiting gekomen, terwijl in dit verband andere afgevaardigden na dere bijzonderheden wenschten over de garantie, die Engeland aan Polen heeft verstrekt. Chamberlain antwoordde, dat de Brit sche regeering door bemiddeling van haai' ambassadeur te Moskou haar zienswijze andermaal aan de sovjet-autoriteiten had kenbaar gemaakt, dat thans de diploma tieke gedaohtenwisseling nog voortduurde en dat het hem dus, zooals hij overigens reeds herhaaldelijk had betoogd, onmoge lijk was op de vragen der afgevaardigden te antwoorden. De conservatief Boothby insisteerde en vroeg of Chamberlain zich er wel reken schap van gaf, dat de groote meerderheid in Engeland voorstanders is van een pact van wederkeerigen bijstand tusschen Engeland en Rusland (Toejuichingen). En mag ik den eersten minister vragen, vervolgde Boothby. of hij, gezien de garan ties, die wij aan Polen en Roemenië heb ben gegeven en de stijgende onrust bij het Britsche volk over het volkomen uit blijven van maatregelen, die ons in staat zouden stellen, die verplichtingen ten uit voer te brengen, ons de verzekering wil geven, dat hij al het mogelijke zal doen. om zoo spoedig mogelijk een Fransch-Engelsch -Russisch pact te sluiten? Chamberlain heeft Boothby het volgende antwoord gegeven: „Ik wist niet, dat de openbare meening in Engeland gelegenheid heeft gehad, een opinie tot uiting te bren gen, als de inteipellant zoo juist signa-* leerde en evenmin denk ik, dat Boothby redenen heeft, om een dergelijke verkla ring af te leggen". Henderson van de labourpartij stelde de vraag, of men nu als zeker mag aannemen, dat de Britsche regeering er naar streeft, den grootst mogelijken graad van samen werking met de sovjet-unie te verkrijgen door een stelsel, dat gebaseerd is op weder- keerige garantie en verzet tegen welke agressie ook ten doel heeft. Chamberlain antwoordde, dat het doel der politiek, welke de Britsche re geering volgt, inderdaad is tot de grootst mogelijke samenwerking met Rusland te komen. De andere in het Lagerhuis gestelde vra gen betroffen voornamelijk Danzig. Butler antwoordde dezen interpellanten, dat de kwestie-Danzig in eerste instantie een aan gelegenheid van de direct betrokken par tijen is. Echter is herhaaldelijk uiteengezet, dat de Britsche regeering voorstand ster is van regeling van internationale geschillen door middel van vriend schappelijke onderhandelingen, arbi trage of andere vreedzame middelen en dat zij ten allen tijde bereid is. Kaar goede diensten te verleenen op verzoek van een der belanghebbende partijen. Inclien wij een dergelijk verzoek zouden krijgen, zouden wij hebben na te gaan op welke wijze wij onze bemiddeling het best zouden kunnen verleenen. De arbei dersafgevaardigde Johnston vroeg, of de Britsche regeering bij het ver leenen van haar garantie de Poolsohe re geering eenig advies heeft gegeven omtrent de wenschelljkheid van onmiddellijke on derhandelingen met Duitschland over een minnelijke schikking voor den status van Danzig en redelijke verbindingen tusschen Duitschland en Oost-Pruisen. En verder, of de minister-president, met het oog op mo gelijk oorlogsgevaar, de Poolsche regeering er van kon overtuigen, dat de Britsche openbare meening tevreden gesteld moet worden door het vertrouwen, dat ieder re delijk voorstel voor een regeling gunstig ontvangen zou worden. Chamberlain antwoordde: „De afgevaar digde heeft ongetwijfeld kennis genomen van de rede van Beek, waaruit is gebleken, dat deze kwesties reeds door de regeeringen van Duitschland en Polen besproken zijn, alvorens Engeland zijn garanties gaf. De Poolsohe regeering beseft natuurlijk, dat de Britsche regeering een minnelijke schikking zou toejuichen en ik heb geen reden om te betwijfelen, dat zij zich be wust is van liet belang der overweging, vervat in het tweede gedeelte van deze vraag". Toen Morgan vroeg of Chamberlain be reid is, zijn bemiddeling aan te bieden voor het geval dat onderhandelingen mislukken, verwees Chamberlain naar de verklaring van Butler. Tenslotte verklaarde de mi nister, dat de regeering voldaan is over den krachtigen en tegelijk verzoenenden toon van de rede van Beek (toejuichingen) en kennis heeft genomen van de daarin ge dane voorstellen. ZUID-SLA V1Ë. De nationale vergaring der Kroaten. te Zagreb bijeen, heefteen resolutie aange nomen. welker toon en inhoud zeer gema tigd zijn en waarin alle pessimistische voor spellingen omtrent de Servisch-Kroatische besprekingen worden tegengesproken. De resolutie stelt op de eesrte plaats vast. dat de algemeene toestand in Europa het dringend noodzakelijk maakt, dat het Kroatische probleem zoo spoedig mogelijk wordt opgelost door middel van een direct iccoord tusschen beide belanghebbende volken. Met voldoening wijst de resolutie vervol gens op de gunstige houding der groote mogendheden, die de besprekingen tusschen de vertegenwoordigers van het Kroatische volk en de leidende kringen van Belgrado vergemakkelijken, terwijl zij met leedwezen constateert, dat een accoord tot dusverre niet tot stand is gekomen, De resolutie verklaart tenslotte de door Matsjek gevoerde politiek volledig goed te keuren en machtigt hem, alle beslissingen te nemen, welke noodzakelijk geacht wor den met het oog op de houding, welke de Servische vertegenwoordigers zullen aanne men en met het oog op de edsöhen van den internationalen toestand, onder het eenige voorbehoud, dat hij op de eerste plaats rekening houdt met het bestaan en de vrij heid van het Kroatische volk. De onafhankelijke democratische partij, welke met de Kroatische boerenpartij een democratische boerencoalitie vormt, heeft een resolutie aangenomen, waarin zij haar volkomen instemming betuigt met den in houd van de resolutie der Kroatische natio nale vergadering. Er heeft zich een klein incident voorge daan. Onder de nieuwsgierigen, welke voor het gebouw stonden, ontstond een woorden wisseling tusschen een jongmensoh en enkele anderen, hetgeen ontaardde in een vechtpartij. Het jongmensch verwondde met een revolverschot een lid van de para militaire organisatie van de Kroatische boerenpartij. Hij werd gearresteerd, doch men heeft zijn identiteit, nog niet kunnen vaststellen en men weet niet, of hier sprake is van een Zuid-61avisoh nationalist, dan wel van een separatistisch Kroaat, die zoo wel van Matsjek als van Belgrado een tegenstander is. EGYPTE. De correspondent van de Voelkische Beobachter te Cairo. Paul Schmita, die Zondag ji. last kreeg het land binnen drie dagen te verlaten, heeft uitstel gekr tot 17 Mei. De Dui-tsdhe zaakgelastigde heeft ver zocht dezen maatregel in te trekken en de verblijfsvergunning met een jaar te ver lengen. Het ministerie van buitenlandsche zaken heeft nog geen mededeeling verstrekt over de reden van uitwijzing. Schmitz is eer actief propagandist voor Duitschland in Egypte en heeft een werk gescih/reven over Noord-Afrika, waarin hij felle critiek levert op de Fransche politiek. VEREENIGDE STATEN. Marine-credieten goedgekeurd Het Huis van Afgevaardigden heeft het wetsontwerp goedgekeurd, waarbij voor de marine credieten beschikbaar worden ge steld tot een bedrag van 773.414.241 dollar. Op het laatste oogenblik heeft het Huis in de wet een erediet opgenomen van 2.941.000 dollar voor luchtvaartbases ln de drie mid den in den Stillen Oceaan gelegen eilan den Midway, Palmyra en Johnston, dat de toewijzingscommlsle had verworpen Het ontwerp wordt thans naar den Senaat doorgezonden. De staking in de steenkoolmijnen. De vertegenwoordigers van stakers en werkgevers in de steenkoolindustrie heb ben het voorstel van president Roosevelt lot het houden van een conferentie met hem aangenomen. In deze conferentie zal worden gepoogd een einde te maken aan de staking ln het Appalachlan-gebied, waar 460.000 mijnwerkers in staking zijn gegaan. RUSLAND. Begint Stalin anti-Duitsche radio-campagne? Rusland zal, naar de correspondent van de „Daily Express" te Warschau verneemt, een groote anti-Dultsche radio-campagne beginnen. Iederen avond zullen twintig sovjet ra diostations in de Duitsche taal uitzenden. Naar verluidt heeft Stalin reeds desbe treffende instructies doen toekomen aan den chef van den Russischen radiodienst. In diplomatieke kringen te Warschau wijst men er op, dat deze Russische uit zendingen nog meer beteekenis krijgen, gezien in het licht van het feit, dat Rus land onlangs zijn radio-aanvallen op Po len heeft gestaakt. Zelfs hebben de Rus sische omroepers de laatste dagen voort durend Polens „dapper standhouden tegen de agressie" toegejuicht. ZUH>-AMERIKA. Nieuw wetboek van strafrecht in Bolivia. De nieuwe dictatoriale regeering van Bolivia heeft een nieuw wetboek van straf recht uitgevaardigd, waarin ..misdaden tegen den staat" zwaar bestraft worden. Op het verwekken van onlusten of het uitlok ken van een beweging tot omverwerping der regeering staat de doodstraf. Bunenland- sche politieke propaganda en het vertoonen van buitenlandsche vlaggen, emblemen, symbolen, uniformen en insignes, is ver boden. President German Busch. de heerscher over Bolivia, beweert, dat zijn regeer ng niet totalitair is in den Europeeschen zin des woords. Ook heeft hii ontkend dat zijn bewind verbonden is met de as Berlijn Rome. Het is een zuivere Boliviaansche middenweg tusschen llnksch- en rcchtsch extremisme, aldus Busch. De geruchten over as-sympa hieën van de nieuwe regeering sproten daaruit voort dat president Busch en de m nister van he, mijnwezen. Rolanin'. resp. van Duitsche en Italiaansche afkomst zijn. In een rad'orede ot het land heeft de president gezegd da zijn ontreden bil het aanvaarden van de tota'Haire macht noodig was. cm etn nationaal bankroet en een so- ale ineen storting te voorkomen. Wellicht worden over acht maanden verkiezingen gehouden. Een heerlijk soepel, zuiver wollen weefsel voor ja ponnen en complets in een uitgebreid modern kleurassortiment, 130 cm. breed, tegen de extra lage ^29 prijs, per Mtr. Gedurende onze stof- fenweek geven wij ter kennismaking onze nieuwe knippatronen naar maat bij aankoop van tenminste f. 5.— op de stoffenafdeeling cadeau. W Uw Modehuis 4522 (Ingez, Med.) JAPAN. Minister Arita heeft ln de regceringscon. ferentie een overzicht gegeven van de Jon», ste ontwikkeling van den toestand ln Europa en daarbij verklaard, dat de keizer lijke regeering de noodzakelijkheid inziet het bestaande antl-komlntem verdrag der drie mogenheden te versterken Arita sprak verder nog over de activiteit van Groot-Brittannië bli de vorming van een Engelsch-Fransch kamp ter omsingeling van Italië en Duitschland en over de En- gelsch-Russlsche onderhandelingen tot deelneming der sovjets aan dit Engelsch- Fransch blok. De minister verklaarde, dat Japan slechts ernstig bezorgd kan zijn over het Britsche voorstel aan de sovjets, afgezien van de vraag of het den toe stand in het Oosten al dan niet zal be ïnvloeden. In zijn commentaar op het voorstel van Roosevelt aan Hitler en Mussolini, den Europeeschen vrede te waarborgen, zeide Arita dat het voorstel sterk de aandacht trekt, daar het een Amerikaanschen steun aan Engeland en Frankrijk suggereer. Toch gelooft men volgens Arita algemeen, dat de actie van Amerika een tweeledig doel heeft: 1. voor binnenlandsch gebruik. 2. de openbare meening op te zetten tegen Duitschland en Italië en dat het niet nood zakelijk beoogt een directe uitwerking te hebben op Duitschland en Italië. Overgaande tot een bespreking over de grondslagen der Japansche politiek zeide Arita te gelooven. dat de keizerlijke regee ring er stellig van overtuigd Is. dat een herstel en terugkeer van de welvaart in het Oosten slechts verwezenlijkt kan worden door de voorgenomen vestiging van d® nieuwe orde in het Verre Oosten in samen werking tusschen Japan. Mandsjoekwo en China, welke aldus den wereldvrede dient SPANJE. EEN TELEGRAM VAN JOKDANA AAN AVENOL. Officieel wordt medegedeeld, dat Jordana den secretaris-generaal van den Volken» bond het volgende telegram heeft F' zonden Ik heb .namens de Spaansche regeerln? de eer u te melden, dat Spanje door dit telegram mededeelt, uit den Volkenbond te treden, overeenkomstig par. 3 van het eer ste atrikel van het pact. „Wees maar nieit bang hoor alleen mijn vrouw even opbeller.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 2