COUPOUS BUITENLAND DINSDAG 2 MEI 1939 No. 24264 HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt gOsie Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN STADSNIEUWS Prof. Sneller benoemd tot Leidsch hoogleeraar Algemeene Toestand Voortzetting der diplomatieke actie. UMS1E DA6 BI) Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD verwacht Prins Bernhard naar het buitenland Toespraak van Calinescu LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque» en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.3S per week f. 0.18 Franco^ per post f. 2 35 per 3 maanden -f portokosten.' (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.J BENOEMING VANWEGE HET LEIDSCH UNIVERSITEITS-FONDS. De Universiteitsraad van het Leidsch Universiteits-Fonds heeft na verkregen Koninklijke machtiging benoemd tot bijzonder hoogleeraar in de economi sche geschiedenis aan de Rijksuniver siteit alhier, prof. dr. Z. W. Sneller, te Rotterdam. Tot curatoren van dezen leerstoel zijn benoemd Dr. M. van Blaivkenstein te Was senaar, mr. K. P. van der Mandele te Rot terdam en mr. R. Mees te Rotterdam. Zeger Willem Sneller werd 11 December 1882 te Wlnsum in Friesland geboren. Hij werd opgeleid voor het onderwijs, deed in 1907 staatsexamen en studeerde vervolgens aan de Universiteit te Utrecht ln de Nederlandsohe letteren, waar hij ln 1916 promoveerde op een, dissertatie, geti teld: „Walcheren in de 15de eeuw". Van 1910—1912 was hij leeraar aan de Chr. Kweekschool voor Middelbaar Onderwijs, van 1912—'1919 leeraar aan de Chr. HBS. te Den Haag. In het jaar 1919 volgde zijn benoeming tot onderdirecteur van het bureau voor 's Rijks Geschiedkundige publi caties. In 1922 volgde aljn benoeming tot hoogleeraar aan de Ned. Handelehooge- school te Rotterdam in de economische ge schiedenis. In 1932 werd prof. Sneller be last met het houden van voordrachten aan de Leidsche Universiteit in de economische geschiedenis. Prof. Sneller is tevens lid van den Bconomisohen Raad. Van zijn hand verschenen verschillende publicaties, o.a. ,De Unie van Utrecht en het Plakkaat van Verlatinge; „Deventer, die Stadt der Jahrmarkte"; ln samenwer king met dr. W. S. Unger „Bronnen tot de gerchiedenis van den handel met Frank rijk 753—1885"; idem met dr. H. J. Smit .Leerboek der Algemeene Geschiedenis", alsmede diverse artikelen in tijdschrif ten, enz. 25 JAAR PACHTER VAN DE GEHOORZAAL. De heer W. F. van Ingen Schenau. Gisteren was het 25 iaar geleden, dat de heer W F. van Ingen Schenau voor het eerst optrad ais pachter van de Stadsge hoorzaal Od uitdrukkelijk verzoek van den heer van Ingen Schenau hebben wij van te voren van dit Jubileum geen melding ge maakt. zof^at alleen enkele intimi ervan od de hoogte waren en de d-ag overeenkom stig den wensch van den jubilaris een nor maal verloop had Hedenmorgen heeft het personeel den heer en mevrouw van Ingen Schenau een eenvoudige, doch hartelijke huldiging be reid. waarbij namens het kellnerspersoneel het woord werd gevoerd door de heeiren A. Eadus en G. de Jong zoomede namens de brandwachts en waarbij ook een huldeblijk ls aangeboden. De heer van Ingen Schenau dankte voor deze hulde en sprak den wensch uit, dat de geest onder het personeel steeds even goed moge blijven. Men bleef daarna eenlgen tijd in feeste lijke stemming bijeen. MfLITARIA. Bij zijn uittreden op 1 Mei j.l. als leger- predikant heeft ds. E. L Nauta heden per garnizoensorder afscheid genomen van de officieren, onderofficieren en minderen in het garnizoen Leiden onder betuiging van zijn erkentelijkheid voor de medewerking, welke hij steeds mocht ondervinden bij zijn ambtsvervulling in dit garnizoen en met 6e beste wenschen voor hun wapen, onder deel en persoon, Aan den res. Ie luitenant mr. J A. Dek ker van 4 R. I. is door den minister van Defensie vergund tot 1 Augustus 1939, met uitzicht op verlenging tot 1 Jan. 1940. vrij willig in werkelijken dienst te komen. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging. Naamlooze Vennootschap Scheepsbouw- ?h Reparatiewerf .de Hoop" voorheen °abrs. Boot, Sumatrastraat 49. Leiden, deeps bouw De statuten zijn gewijz'gd. morgen Te Warschau is minister Beck in confe rentie geweest met de ambassadeurs van Engeland en Frankrijk en met den Pool- schen gezant te Berlijn, die daarvoor was overgekomen. Erkend wordt, dat Polen geen oorlog wil en alleen ln ernstige gevallen zal Polen er toe overgaan gebruik te maken van zijn ge wapende macht. Indien Polen hiertoe zou besluiten, dan zullen Engeland en Frankrijk te hulp komen. Alle bioscooptheaters in,Polen vertoonen van gisteren af aan het begin van iedere voorstelling een korte propagandafilm, die uiting geeft aan den geest der Poolsche openbare meeriing en aan den wensch der regeering, de moreele voorbereiding van het volk te voltooien. De film begint met klaroengeschal, waarna de woorden: „Wij eischen van nie mand Iets, maar zullen geen duim breed van ons gebied afstaan" weerklinken. De rolprent vertoont verder artillerle- salvi. cavaleriecharges en andere militaire operaties. ZIJ eindigt met de woorden: „De kracht van ons leger ls onze beste verde diging". Vol belangstelling wacht men op Beck's rede op 5 Mei! De stemming blijft gespannen. De kran- tenverkoopers in Polen weigerden Duitsche bladen te verknopen en te Gniezno zijn drie Jonge meisjes van Poolsche nationali teit, doch van Duitsche afstamming, ver oordeeld tot gevangenisstraffen varleerend tussohen 18 en en 6 maanden, omdat zij gepoogd hebben een vereeniging van meis jes op te richten naar het voorbeeld van de Bund Deutsohcr Maedchen. Te Tczew ln Pommeren is een rentmeester tot 18 maanden gevangenisstraf veroordeeld om dat hij zijn arbeiders opdracht had gege ven, hem met „heil Hitler" te groeten, hieraan toevoegend dat binnenkort deze groet in dit gebied verplicht zou zijn. Verder is een Danziger veroordeeld tot negen maanden gevangenisstraf wegens beleediging van de Poolsche natie en pro vocatie. Graaf Potocki, de Poolsche gezant te Washington, heeft gezegd: Polen is geen Tsjecho-Slowakijeiedere actie van Duitschland tegen Dantzig zal worden be schouwd als een casus belli". Ten aanzien van het verzoek van Hitier een weg door den corridor te mogen aan leggen zeide Potockti: „de eenige verkla ring voor dit verlangen van Duitschland is de wensch Polen van de zee af te sluften en zijn economische en vermoedelijk ook politieke onafhankelijkheid te vermin deren". Tenslotte zeide graaf Potocki, dat Polen wel bereid is over Danzig te onderhandelen doch nooit zal wijken voor geweld. In antwoord op een desbetreffende tot hem gerichte vraag heeft Chamberlain in het Britsche Lagerhuis verklaard, dat de besprekingen met Rusland voortgang vin den. Halifax heeft Maisky, den Russischen gezant te Londen, Zaterdag gesproken, on middellijk na diens terugkeer uit Moskou. „Terwijl ik volledig de wenschelijkheid toegeef van het afleggen van een verkla ring, zoo spoedig dit slechts mogelijk is" aldus vervolgde de premier „betreur ik het, dat ik voor het oogenblik niet meer kan zeggen". Op de vraag van Attlee, of eenigerlei be- paald voorstel van Rusland is ontvangen, antwoordde Chamberlain, dat voorstellen ontvangen zijn en dat de beraadslagingen nog wot den voortgezet. Op de verdere vraag van Attlee, waarom er zooveel vertraging is geweest in de be handeling van deze zaak. antwoordde Chamberlain: „Het is zeer moeilijk in te gaan op bijzonderheden van onderhande lingen, die nog voortduren. Het is geen zeer eenvoudige zaak. Het is een aangele genheid, waarbij met andere regeeringen, behalve de onze, rekening moet worden ge houden". Chamberlain gaf vervolgens de verzeke ring. dat deze onderhandelingen met allen mogelijken spoed worden voortgezet. Op de vraag, of de regeering thans een verplicht nationaal dienstregister wil in stellen, antwoordde Chamberlain ontken nend, waaraan hij toevoegde: „Ik ben van meening, dat de redenen, die aangevoerd LEIDSCHE CHR. ORANJEVEREENIGING. leidsche REDDINGSBRIGADE. Geslaagd zijn voor het examen Ned. Bond jot het. Redden van Drenkelingen: mej. M «weienboom, diploma B; P. M. Bey A; M. HUten. A; B. C. Storm. A; H. Rol. B; J- Tegelaar, B. den examen werd afgenomen in de over- i„ zweminrichting aan de Mauritskade m Den Haag, Drukbezochte feestvergadering. Ter gelegenheid van den verjaardag van H. K. H. Prinses Juliana had de Leidsche Chr. Oranjevereeniging gisteravond in de vroolijk met vlaggendoek versierde Stads gehoorzaal een feestvergadering belegd. Onder de vele aanwezigen de zaal was geheel gevuld merkten wij o.m. op den burgemeester, mr. A. v. d. Sande Bakhuy- zen, wethouder Jac. Wilbrink, den garni zoenscommandant overste Buurman, mr. Briët, voorzitter van de Contactcommissie, den heer W. v. d. Laan, voorzitter van de Drie-Octobervereeniglng en ir. P. C. Lin- denbergh, voorzitter van de Ver, Konin ginnedag. Het Leidsche Salonorkest o.l.v. den heer J, Plu, dat voor en tijdens de uitvoering opgewekte muziek ten gehoore bracht en ook een vaderlandsche liederen-potpourri verzorgde, bracht er al spoedig een fees telijke stemming in. De voorzitter van de Chr, Oranje-veree- niging, mr. dr. N. G. v. Geelkerken, heette alle aanwezigen, in het bijzonder de hier boven genoemde autoriteiten, hartelijk welkom. In een korte toespraak heeft hij er vervolgens op gewezen, dat het Neder- landsche volk zich van harte wenscht te verblijden met den verjaardag van Prin ses Juliana, die dicht bij het Nederland- sche volk staat. Zij is geen legendarische figuur, die ergens veraf in een paleis woont, of een mystieke figuur uit een sprookje. Integendeel, aldus spr„ onze Prin ses is een figuur, die in het midden van Haar volk wenscht te wonen en te leven. Haar vreugde is dan ook onze vreugde en daarom zijn wij verblijd als onze Kroon prinses Haar verjaardag viert. Dan willen •wij feestvieren, ook al is dat op 1 Mei. Spr. voor zich gelooft, dat geen schooner feest op 1 Mei in deze zaal gevierd kan worden, (Applaus), Onze vreugde op dezen dag, al dus spr., Is tevens een treffende demon stratie van den band, die Nederland aan Oranje bindt Nadat spr. dan nog gewezen had op de groote zegeningen, welke ons land en volk in het Huls van Oranje bezitten eindigde hij met te zeggen, dat wij vrije Neder landers willen blijven in een vrij land rond den troon van Oranje. Twee coupletten van het Wilhelmus wer den hierna gezongen waarna de Oranje Garde het declamatorium „Een muur van vuur" van Leo Lens opvoerde. Dit decla matorium. dat mede door zijn strekking cm een heropvoering vraagt, verwerpt den Jan Salie-geest en roept op tot een enthou siast uitdragen van de ware Oranje-liefde. De Chr Oranje-vereeniging, die reeds menige welgeslaagde uitvoering met me dewerking van de Timdelerclub gaf, had zich ook voor dezen avond verzekerd van I het optreden van dit gezelschap. Ditmaal koos de Timdelerclub. die het in den regel in vaderlandsche stukken zoekt, het dra- matisch-historisch spel „Het kind van Staat", van H. J. Schimmel. Het stuk, dat speelt tijdens het eerste stadhouderlooze tijdperk in het jaar 1666, deed iets zien van den strijd tusschen den jongen Prins Willem en den raadspensionaris van Hol land. Johan de Witt. In het stuk werden naar voren gebracht de groote gaven, waarmede het lichamelijk zwakke „kind van Staat" was toegerust en waardoor het later als Koning-Stadhouder een der voor naamste staatslieden van Europa werd. De zware rol van het kind van Staat was in goede handen van den heer P. Kouwenho- ven, die in Johan de Witt (Kres) een pas senden tegenspeler vond. Zeer te waardee- ren viel in dit stuk ook het karakterspel van Frederik van Nassau, Heer van Zuile- steyn (Bouwman). Gedrieën droegen zij op prijzenswaardige wijze het geheele stuk, dat door zijn vele historische verwikkelin gen op sommige oogenblikken wel eens wat te eentonig werd. Ook de bijrollen waren in vertrouwde handen. Een aparte vermel ding verdient zeer zeker de aankleeding van het stuk. De costumes waren met zorg en smaak gekozen. Aan de souffleuse. mej. Van Kamp, werden bloemen aangeboden. Met het zingen van „Halleluja, eeuwig dank en eere", werd deze alleszins ge slaagde feestvergadering besloten. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd zijn voor het doctoraal examen geneeskunde mej. G. Halbertsma (Grouw. Fr.i en de heeren J. F. B. Bok (Den Haag), P. C. J. Voogd (Goedereede) en B S Pclak (Den Haagi. Niet de heer A. F. Kriek, doch de heer W. J. Kriek heeft ln zijn hoedanig heid van voorzitter van de commissie voor het kinderfeest gistermiddag de voorstel ling in de Stadszaal geopend. Morgen zal onze stadgenoot de heer P. van Westrienen. meesterknecht der N.V. Distilleerderij „De Fransche Kroon" v.h. Hartevelt en Zoon, den dag herdenken, dat hij voor veertig jaar bij deze firma in dienst trad. Dr. D. E. Bosselaar en dr. C. de Jong, beiden alhier, zijn benoemd tot lid van de commissie, welke in 1939 belast is met het afnemen van het Staatsexamen. Tijdens de werkzaamheden op het Vliegveld te Valkenburg, kwam B. van hier zoodanig te vallen dat hij zijn polsslag ader afsneed. Na ter plaatse te zijn ver bonden is hij vervoerd naar het Acade misch Ziekenhuis alhier. De Zaterdag alhier gehouden speldjes dag ten bate der Ned. Ver. voor E.H.B.O. heeft f.425 opgebracht. 4030 (Ingez. Med.) ztjn tegen een dergelijk register, en die volledig uiteengezet zijn door Anderson op 6 December j.l., niets van haar kracht heb ben verloren". Op de vraag, of de preimer, teneinde het beginsel te behouden van samenwerking tusschen de Balkanlanden tot het bieden van weerstand tegen agressie, wil overwegen welke stappen genomen kunnen worden om bijstand te geven bij de regeling van open staande kwesties tusschen Roemenië, Bul garije en Griekenland, zooals de kwesties van de Dobroedsja en Dede Agatch. ant woordde Chamberlain: „De Britsche regee ring hecht het grootste belang aan het be ginsel van de eenheid op den Balkan en is van oordeel, dat de genoemde kwesties in u'e eerste plaats geregeld moeten worden door onderhandelingen tusschen de be trokken landen". De Amerikaansche minister Huil heeft medegedeeld, dat het Duitsche ministerie van buitenlandsche zaken een copie van Hitler's rede heeft doen toekomen aan de Amerikaansche ambassade te Berlijn en in een daarop volgend telefoongesprek heeft verklaard, dat deze copie het antwoord aan president Roosevelt was. Huil voegde hieraan toe, dat de over handiging van deze copie echter niet als een antwoord op de boodschap van Roosevelt beschouwd zal worden. In het Lagerhuis heeft Chamberlain nog medegedeeld, dat de Italiaansche regeering zich bereid verklaard heeft er in toe te stemmen, dat de geloofsbrieven van den nieuwen Britschen ambassadeur in Rome, Sir Percy Lorraine, gericht zullen zijn aan „Z.M. den koning van Italië en keizer van Ethiopië" (dus niet aan den „koning van Albanië"). Men verneemt, dat de koning van Italië een persoonlijk schrijven aan den koning van Egypte gericht zou hebben, waarin hij de verzekering geeft, dat Italië vriend schappelijke bedoelingen ten aanzien van Egypte heeft. De Italiaansche gezant te Cairo zou deze boodschap overhandigd hebben. De verzekering zou zijn gegeven voor het geval, dat de militaire maatregelen in Libye bezorgdheid bij de Egyptenaren gewekt zouden hebben. BINNENLAND, Een wetsontwerp inzake wijziging van de regeling der college-gelden ingediend* (4de Blad). Te Den Haag is overleden, 81 jaar oud, de vice-admiraal G. F. Tydeman (Binnen land, 3de Blad). Kolendampvergiftiging aan boord van de „Hunze 3" te Rotterdam; twee dooden (Gemengd, 4de Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS: Kalme affaire - Vaste stemming - Op- loopende koersen - Amerika hooger - Beleggingsmarkt prijshoudend. BUITENLAND. De viering van den 1 Mei-dag (4de Blad). De voortzetting van het diplomatieke spel (Buitenland, 1ste Blad). De Engelsche wet op den dienstplicht. (Buitenland, 1ste Blad). Nieuwe voorstellen inzake een regeling in Palestina (Buitenland, 1ste Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BETïïCHTEN EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD. Voor het geheele land: betrok ken tot zwaar of half bewolkt. Waarschijnlijk enkele regenbuien. Weinig verandering in tempera tuur. Meest matige Noordoostelijke tot Noordelijke wind. VEREENIGDE STATEN. Versterking der verdediging van het Panamakanaal. In opdracht van Roosevelt heeft het de partement van oorlog een belangrijken maatregel genomen, die ten doel heeft de verdediging van het Panama kanaal te ver sterken door de instelling van een nieuw militair departement „het departement Portorico", dat belast zal zijn met de leiding van het geheele defensiesysteem in de zone der Antillen. Het nieuwe organisme zal zijn zetel hebben in San Juan en op 1 Juli gaan functionneeren. Het zal belast zijn met de taak buitenlandschen. vijandelijken mo gendheden te beletten bases te vestigen in de nabijheid van het Amerikaansche vaste land. Men meldt ons van offi- cieele zijde, dat Prins Bern hard heden voor korten tijd voor particuliere aangele genheden naar het buiten land is vertrokken. Na eenige dagen in Noord- Italië te hebben doorge bracht reist de Prins naar Reckenwalde voor een kort bezoek aan zijn moeder, Prinses Armgard. ROEMENIË. De premier Calinescu heeft het woord gevoerd voor 4000 afgevaardigden op het eerste congres der arbeiderscorporaties. Hij zegde den Roemeenschen arbeiders dank, dat zij een dag loon hadden afgestaan voor het leger en twee uren per dag overwerk verrichtten in de wapenfabrieken. Dit, aldus de minis ter-president, bewijst, dat het land zich geen enkele opoffering bespaart voor de verdediging van zijn on afhankelijkheid en territoriale onschend baarheid. Men zegt, dat de pers van een buurland opzet tot eischen tegenover Roe menië. eischen, welke door andere vreemde mogendheden zouden worden ondersteund. Dei-gelijke agitaties komen niet de betrek kingen van goede buurschap en vriend schap ten goede. Ik stel er prijs op. dat geen enkel gezaghebbend vertegenwoordiger "ran eenige vreemde mogendheid ooit eenig voorstel heeftg edaan. dat een territoriale opoffering van de zijde van ons land be oogde. Integendeel, ik kan zeggen, dat onze politiek van waardigheid en verdediging van onze territoriale onschendbaarheid overal een volkomen begrip heeft gevonden. Ik kan op ondubbelzinnige wijze ver klaren, dat Roemenië betrekkingen van goede buurschap en vriendschap wenscht te onderhouden met buur staten en dat het bereid is economi sche en cultureele overeenkomsten te sluiten. Iedere tegen ons grondgebied gerichte poging zou botsen op den meest vast beraden en onschokbaren tegenstand. Deze politiek is die van het geheele land. Het is de nationale politiek van Roemenië Na afloop van het congres hebben de deelnemers voor den koning gedefileerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 1