DE NACHTEGAAL
Een dag varen met den kruiser
„Sumatra"
LEIDSCH DAGBLAD - Vijfde Blad
Zaterdag 29 April 193'
h.C.ANDEBSÊN
Oefeningen met torpedo- en
onderzeebooten, ter hoogte
van Scheveningen.
Berichten vorige oplage
Stadsnieuws
Binnenland
Buitenland
Tomatensoep-campagne
werd een succes.
Vervolg rede van Hitier
LOSSE NUMMERS
VAN ONS BLAl
Iffllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
De
.Express Poranny"
over Danzig
l-i
Achter den flottieljeleider
„Tromp", met H. M. de Koningin
aan boord, van IJmuiden
naar Rotterdam.
(Van onzen specialen verslaggever)
In verband met de vlootrevue, welke
heden te Rotterdam plaats heeft, heeft
een 4-tal oorlogsschepen van de Nederland-
sche Marine de flottieljeleider „Tromp",
de lichte kruiser ..Sumatra" en de torpedo
booten Z 6 en Z 8 gisteren een oefen
tocht gemaakt van IJmuiden naar Rotter
dam. welke door H. M de Koningin, aan
boord van de „Tromp", tot Hoek van
Holland werd bijgewoond. Dank zij de wel
willend gegeven toestemming van den
chef van den Marinestaf, hebben aan
boord van den kruiser „Sumatra", enkele
tientallen persvertegenwoordigers en foto
graven de gelegenheid kunnen benutten,
aezen oefentocht tot Rotterdam bij te
wonen.
Omstreeks negen uur in den morgen
scheepte H. M. de Koningin Zich aan boord
van de „Tromp" in. De „pers", die om half-
aeht van den Toeristensteiger te IJmuiden
per sleepboot afgehaald en naar den bui
tengaats wachtenden kruiser gebracht was.
wachtte daar den gang van zaken af. Jam
mer genoeg kon de commandant! kapitein
ter zee C. H. Brouwer, geen toestemming
geven, de begroeting van de „Tromp" door
de „burgers" aan dek mede te laten maken.
Van 9 uur af moest de „pers" zich ophou
den in de gezellige lounge-room der officie
ren, aangezien de „Tromp", bij zijn nade
ring. model gesalueerd moest worden, d.wz.
met 35 saluutschoten, gelost van het sa-
luutdek af en een driemaal herhaald „Hoe-
Zee" van de stram op het dek in de hou
ding staande officieren, onderofficieren,
adelborsten en leden der bemanning.
Het is een heel gedrang voor de patrijs
poorten aan bakboordzijde van den kruiser,
als het eerste saluutschot van de „Suma
tra" de nadering van den flottieljeleider
aankondigt. Scherp snijdt de spitse boeg
door het rustige wateroppervlak, op de
brug is H. M. de Koningin nauw zichtbaar.
Slechts enkele minuten duurt de ontmoe
ting van flottieljeleider, die den Konink
lijken Standaard in top heeft en kruiser.
Dan verwijdert de „Tromp" zich reeds. om.
na luttele oogenblikken, dwars voor IJmui
den. een rookgordijn te ontwikkelen, dat
duidelijk doet zien, welk een schitterende
dekking de dikke rookwolken, die langen
tijd laag op het water blijven hangen,
vormen.
Daarna spoedt de „Tromp" zich naar
TO ren. neemt zijn plaats in aan het hoofd
van de kleine vloot, die naar Rotterdam
moet. „Wij" mogen het dek van de „Su
matra" weer vrij betreden, zij het dan, dat
enkele officieren van de „Sumatra" ons als
gids begeleiden.
Het is uitzonderlijk goed weer voor een
zeetocht: de zee is volkomen in rust. het
zonnetje schijnt, de wind zet vrij hard door.
Snél. steeds sneller glijdt de Nederlandsehe
kust langs ons. De „Tromp" zet er een
goed vaartje in en de ..Sumatra" volgt
trouw in het kielzog. Veertien mijl per uur.
d.wz. varend met de twee kruisvaartturbi
nes, dan 18 mijl a 20 mijl per uur. hetgeen
inschakeling van de twee zijturbines van
27.000 p.k. elk en van de middenturbines
van 25.000 p.k. met zich brengt.
De torpedobooten varen „full speed" ach
ter ons Dikke, zwarte rookwolken ontsnap
pen uit de pijpen van de Z 6 en Z 8, die
ondanks haar ouderdom toch nog blijk
geven een zeer behoorlijke snelheid te
ontwikkelen. Tot Scheveningen in zicht
komt, varen de 4 grijs geschilderde oorlogs
schepen in eikaars kielzog. Daar mindert
de snelheid van „Tromp" en „Sumatra",
terwijl die van de torpedobooten dezelfde
blijft' zoodat zij vrij snel op ons inloopen.
De reden? Er is weldra een aanval van
een tweetal onderzeebooten te verwachten,
zoodat de flottieljeleider en de kruiser zich
in de flanken willen dekken. De Z 6 en Z 8
varen daarom een zigzagkoers, waarbij
zij met dieptebommen strooien, teneinde
een nadering van de onderzeebooten zoo
veel mogelijk te verhinderen. Hoe men de
nadering daarvan signaleert? Het eenvou
digste, tenminste overdag, geschiedt dit
met vliegmachines, omdat daaruit zelfs een
ondergedoken onderzeeër te zien is. Van
daar dat bij Scheveningen drie watervlieg
tuigen een eergrondje boven de „Tromp"
en „Sumatra" maken. De waarnemers van
deze toestellen zullen de twee onderzee-
booten moeten signaleeren en dit dan on
middellijk doorgeven aan de schepen. Nau
welijks zijn de 3 vliegtuigen uit elkaar ge
zwermd om de Noordzee af te speuren,
of tusschen de „Sumatra" en de Z 6 duikt
de O n, één der onderzeeboot-en, die den
schijnaanval zal doen, al op. De nadering
der O II is niet door de vliegtuigen aan
gegeven kunnen worden, zoodat het wach
ten op de O. 10 is.
Gelukkig blijft deze wat langer urt.de schijn
aanval toch kan doorgaan. In de „Suma
tra" gaat een seinvlag ten top: de vlieg
tuigwaarnemers hebben gewaarschuwd en
het schip geeft het alarm „Onderzeeboot"
nadert" verder door.
Inmiddels staan de matrozen en de
andere leden der bemanning op hun post.
Elk van de 10 kanons (in maritieme krin
gen is het meervoud van kanon niet ka
nonnen) heeft zijn volledige bezetting,
evenals de 6 mitrailleurs, die vijandelijke
vliegtuigen onschadelijk moeten maken.
De kanonloopen draaien dreigend in ver
schillende richtingen. Komt de onderzee
boot boven, dan kan zij op een „warm"
onthaal rekenen.
Even later duikt de O 10 op: de schijn
aanval is voorbij
De koers wordt recht op Hoek van Hol
land gelegd. Hier verlaat H M. de Ko
ningin de „Tromp" echter niet, alvorens de
„Sumatra" gedemonstreerd heeft, ook een
rookgordijn te kunnen leggen.
Daarmede is de oefening voorbijde
reis naar Rotterdam kan een aanvang
nemen. De loodsen komen aan boord, en in
een kalm tempo wordt het laatste gedeelte
van de reis afgelegd. In Schiedam en trou
wens langs den geheelen Waterweg staan
honderden kijkers langs de oevers. Zij
zwaaien enthousiast als het convooi, dat bij
Scheveningen met een torpedoboot is uit
gebreid, voorbijvaart. Vermoedelijk denkt
men, dat H. M de Koningin nog aan boord
van den flottieljeleider is, ofschoon deze
den Koninklijken Standaard niet meer
voert
In Rotterdam meren de oorlogsbodems
aan de boeien, die gereed liggen. De oefen
tocht is voorbije
(Nadruk verboden)
Onderstaande berichten werden reeds tn
eeD deel van onze vorige oplaag geplaatst
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging:
Fa. Albert de Lange v.h. W. G. van Wijk,
Van Mandersloostraat 34, Alphen a. d. Rijn
Tabak en sigaren (engros en détail). Uit
tredend eigenaar: A, de Lange, Alphen a.
d. Rijn, d.d. 1 Febr. 1939.
INTREDE VAN PREDIKANTEN.
■Zondag 7 Mei a s. hoopt de heer J. C. de
Kee uit Dordrecht, beroepen predikant der
Ned, Herv. Gemeente te Rijnsaterwoude zijn
intrede te doen, na bevestigd te zijn door
ds. van Ingen. Ned. Herv. predikant te
Dordrecht.
De te Hoogmade beroepen predikant ds.
S. van Sindere is voornemens op 21 Mei
a.s. zijn intrede te doen. na des voormid
dags in de Ned Herv. Kerk te zijn beves
tigd door ds. Veldhuizen te Rotterdam.
Vorig jaar berichtten wij hoe in
Amerika landibouw-oversdhotten wa
ren afgevoerd door dagbladreclame.
Kort geleden hebben wij kunnen zien
hoe men in Nederland voor toimaten
iets dergelijks heeft gedaan. Uit de
pers heeft men kunnen vernemen,
dat deae actie een prachtig resultaat
behaalde: zoo waren na twee maan
den reeds 1.814.746 blikken tomaten
soep verkocht. 38(77
De RegeeringscommiSBaris voor den
TuinJbouw zei hierover o.a.: „Wat een
intensieve en goed opgezette reclame
kan bewerkstelligen, is wel duidelijk
aangetoond door het succes waar
mede de campagne voor het gebruik
van tomatensoep werd bekroond."
Bij deze campagne beeft dagblad
reclame de grootste rol gespeeld; voor
adverteeren in de dagbladpers was
meer uitgetrokken dan voor alle
andere reclame-middelen tezamen.
sedert eeuwen aardrijkskundig, geschied
kundig en economisch Poolsch is.
Indien Duitschland, zonder rekening te
houden met het verdrag van 1934.
waarbij wordt bepaald, dat geen toe
vlucht tot geweld zal worden genomen,
een wijziging zou willen brengen in het
statuut van Danzig, welke niet in over
eenstemming is met het Poolsche be
lang, dan moet het wel weten, dat de
Poolsche houding onwrikbaar is en
blijft.
Het orgaan van de industrie, de „Kurjer
Polski" gaat nog verder en is van mee
ning, dat een Poolsch protectoraat de denk
beeldige autoriteit van den Volkenbond
moet vervangen.
De heer Roosevelt gelooft, dat men een
conferentiezaal moet betreden als een ge
rechtszaal.
Antwoord: De Duitsche vertegenwoordi
gers zullen nooit meer aan een conferentie
deelnemen die voor hen een rechtbank is.
Ik zou den heer Roosevelt dankbaar zijn als
hij mij wilde verduidelijken hoe thans het
nieuwe gerechtshof der wereld ingericht zal
moeten zijn. wie de rechters zijn, op welke
wijze zij worden uitgezocht en volgens welke
verantwoording zij handelen.
15. Roosevelt gelooft, dat de wereldvrede
sterk zou bevorderd worden wanneer de na
ties een openlijke verklaring over de politiek
der regeeringen zouden afleggen.
Antwoord: In tallooze openbare redevoe
ringen heb ik dit tot dusver altijd gedaan.
Ook thans moet ik het echter weer van de
hand wijzen een dergelijke verklaring af te
leggen voor iemand anders dan voor het
volk. voor welks bestaan ik verantwoordelijk
ben en dat alleen van mij rekenschap mag
vragen.
16. Roosevelt gelooft dat ik bereid moest
zijn hem. als het hoofd van een zoover van
Europa verwijderde natie zulk een verkla
ring te doen.
AntwoordHitier zeide, dat Roosevelt zich
in het omgekeerde geval ongetwijfeld op de
Monroe-leer zou beroepen, en zulk een eisch
als een Inmenging in de binnenlandsehe
aangelegenheden van het Amerikaansche
continent zou afwijzen. Precies dezelfde leer
stelling houden wij Duitschers er voor
Europa op na.
17. Roosevelt verklaart dat hij de hem ver
strekte mededeelingen over de politieke
doelstellingen van Duitschland aan de an
dere zich bedreigd voelende volken zou me-
dedeelen.
Antwoord: op welke wijze heeft de heer
Roosevelt vastgesteld welke naties zich
door ons bedreigd gevoelen en welke niet?
18. Roosevelt eischt de verzekering dat
de Duitsche troepen het gebied van een
aantal onafhankelijken landen niet zullen
overvallen. Hier noemde Hitier de door
Roosevelt vermelde landen,
In zijn antwoord zeide Hitier dat hij zich
de moeite genomen had bij deze staten na
te gaan. ten eerste of zij zich bedreigd voe
len en ten tweede of de boodschap op hun
aanstichten of althans met hun instem
ming tot mij gericht is. Het antwoord was
eensdeels onkennend, anderdeels kortweg
afwijzend.
Hitier sprak voorts over Ierland en
Palestina en vroeg of naar de opvatting
van Roosevelt ook dit wellicht een pro
bleem was dat aan de conferantietafel
moest worden geregeld.
De Duitsche regeering. aldus Hitler, is
ondanks alles bereid aan elk dezer genoem
de afzonderlijke staten, desgewenscht in
dien zii zich tot Duitschland met egn des
betreffend voorstel zouden richten, om een
verzekering in den door Roosevelt ge-
wenschten zin te verkrijgen, deze verzeke
ring op voorwaarde van wederkeerigheld
ook te geven. Ook over den duur van deze
overeenkomsten is Duitschland gaarne be
reid met eiken afzonderlijken staat de ge-
wenschte overeenkomst te sluiten. Ook ver
klaar ik hier plechtig dat alle verspre de
beweringen over een voorgenomen Duit-
schen aanval of ingrijpen op of in Ameri
kaansche gebieden grof bedrog of onwaar
heid zijn.
19) Roosevelt verklaart, dat hij zich de
bespreking over de meest doeltreffende en
snelle wijze om de volkeren te bevrijden
van den drukkenden last der bewapening,
als den belangrijksten factor voorstelt.
In zijn antwoord herinnerde Hitier er
aan dat dit vraagstuk voor zoover Duitsch
land betreft eens reeds volledig was opge
lost. Alle pogingen zoo vervolgde Hitier, om
in onderhandelingen van vele jaren aan
de conferentietafel ook, te komen tot de
ontwapening der andere volkeren, zijn ge
lijk bekend mislukt.
Hitler herinnerde aan de voorstellen die
hij zelf in dit verband gedaan had. Niette
min wil ik geen hinderpaal voor de be
spreking van ontwapeningskwesties waar
aan U, president Roosevelt zelf wilt deel
nemen Alleen verzoek lk U, U voorloopig
niet tot mi) en Duitschland maar tot de
anderen te richten.
201 Roosevelt verzekert tenslotte dat hij
bereid is practiseh aan de ontsluiting van
internationale handelswegen deel te ne
men.
Antwoord: Doelend op den boycot van
Duitsche goederen, zeide Hitier: Ik geloof,
president Roosevelt, dat het een groote ver
dienste zou zijn wanneer gij begon met in
de Amerikaansche unie een einde te maken
aan deze belemmeringen van een werkelijk
vrij economisch verkeer. Overigens heeft
hier het Duitsche volk zeer concrete eischen
gesteld en het zou mij verheugen wanneer
gij, meneer de President, ervoor wilde zorr-
gen, dat thans eindelijk het woord ge
stand wordt gedaan, op grond waarvan
Duitschland eens zijn wapens heeft neder-
gelegd en zich aan de zoogenaamde over
winnaars heeft overgegeven. President
Wilson heeft eens zijn woord verpand dat
de Duitsche koloniale eischen precies
alle andere, aan een rechtvaardig ondë]
zoek zullen worden onderworpen. Het
edal zijn, als president Franklin Roos
hei woord van president Wilson zou
lossen.
21i Ten slotte verklaart Roosevelt d
hoofden van alle groote regeeringen
het lot der merschheid verantwoorden
zijn. en dat ik ook daarvoor veantwooi
lljkheid draag,
In antwoord hierop gaf Hitier een uiten
zetting van den toestand waarin Duitse!
land zich bij het overnemen van de macL
door Hitier bevond, waarna hij opmerkt]
dat hij om aan de bedreigingen door den
der wereld te ontkomen, het Duitsche
niet slechts politiek vereenigd, doch
militair uitgerust had. Hij herinnerde
aan, hoe hij een einde had gemaakt
het verdrag van Versailles zonder bloed
vergieten en zonder zijn volk of een ai
het leed van een oorlog te bezorgen.
Voor de geschiedenis kan ik er aanspri
op maken, tot die menschen gerekend
worden, die het hoogste gepresteerd hebt
dat redelijkerwijze van een enkeling
worden verlangd. Mijn wereld is die wat
de Voorzienigheid mij geplaatst heeft,
waarvoor ik derhalve verplicht ben te
beiden. Zij is helaas wat de ruimte betrefi
veel meer begrensd. Zij omvat slechts mi]|
volk. Alleen geloof ik hiermede het beste
dienen, datgene wat ons allen na aan h(
hart ligt: de rechtvaardigheid, de welvaar
de vooruitgang en den vrede van de geheel
menschelljke samenleving.
IIIIHIHIHIHIIHIIIHtHIHIIlIHHtHHHHIHIli
zijn behalve aan ons Bureau
ook verkrijgbaar bij de
Firma Ph. BROBBEL, Stationsweg no. 43]
Fa. A. H. J. WIJTENBURG. Haarl.atraat J
W. G. I. VERBURG, Heerenslraat no. 1
Fa. A. SOMERWIL Azn„ Hoogewoerd 24J
A. M. VAN ZWICHT. Breestraat no. 126]
A. VAN EGMOND, Haven 2/4.
W. VAN LEEUWEN. Janvossensteeg 191
VERVOOREN. Haarlemmerstraat no. 123]
W. P. v. SAVOYEN. K. Rapenburg 12/
BOEKHANDEL VAN DER VEEN
Geversstraat no. 59 - Oegstgeest
ALGEM. LEESBIBLIOTHEEK RIET
t.o. het Postkantoor Leiderdoi)
en aan de Kiosken.
K|A S V>4 H E. H-Q
73
Copyright P. I. B. Box 6 Coponhogon
De boeken waarin de faam van den nachtegaal wijd en zijd verbreid werd, werden over de geheele wereld gelezen, "kwamen
ook in £et paleis van den keizer.
De keizer zat in zijn gouden stoel en las. Ieder oogenblik knikte
hü met z'n hoofd, want hg vond het prettig al die prachtige be
schrijvingen van zijn stad, paleis en tuin te lezen. „Maar de
nachtegaal is toch het aller, allermooiste!" las de keizer opeens.
„Wat is dat?" vroeg hij zich verbaasd af. „Ik ken den nachtej
heelemaal niet Is die vogel in m ij n keizerrijk, ja zelfs in m ij q
tuin Daar heb ik nog nooit iets van gehoord. En dat moet ik ntl
in een boek lezen1"
In een klaarblijkelijk geïnspireerd arti
kel onder het opschrift „een puntje op de 1
inzake Dantzig". schrijft de Poolsche „Ex
press Poranny", dat Duitschland tot twee
keer toe belachelijke voorstellen inzake
Danzig heeft gedaan. Sedert twee jaar ls
Polen bereid het statuut van de vrije stad
te wijzigen en aan te passen aan de nieuwe
omstandizheden. Polen begreep zeer goed
dat de huidige toestand, welke gegrordvest
was op den Volkenbond, in semmige pun
ten geen rekening hield met de werkelijk
heid. De voorsieJlen van Duitschland waren
evenwel zoowel door vorm als door inhoud
misplaatst. Het tijdstip van formuleeren
volgde onmiddellijk op de territoriale ver
overingen door Duitschland en hetgeen
men voorstelde, was in tegenspraak met
de belangen van beide landen. De»e •oor
stellen werden dan ook categorisch ver
worpen. Polen heeft in deze zaak niets te
verbergen en wil zijn standpunt duidelijk
uiteenzetten:
Danzig moet de huidige juridische per
soonlijkheid behouden.
De rechten van Polen mogen in niets
beknot worden, noch aan een controle on
derworpen worden en de herziening xan
slechts betrekking hebben op vervaDgen
van de rechten van den Volkenbond, zoo
dra deze geheel zal zijn uitgeschakeld
Hoewel op het oogenblik geen besprekin
gen slechts op dezen grondslag worden be
gonnen, want hier is sprake van de levens
belangen van Polen in de Oostzee, het sta
tuut van het gebied, waarin de monding
van de Weichsel ligt en een gebied, dat
.easxsaSrsM
f'
Ilij ontbood zijn I" h'.er. Die was allerversern iKkeirjkst voor
naam, zóó voornaam, dat wanneer een mindere het waagde legen
nem te spreken of nem iets te vragen, nij al' n maar
En dat beduidde niets.
