Vervanging
werklooze
grenswacht door
dienstplichtigen
URODONAL
ïeuws
uit de Filmwereld *2^
Gunga Din"
Mte Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 28 April 1939
Vierde Blad
No. 24261
Met persoonlijke belangen wordt
rekening gehouden
De plannen der regeering uiteengezet
WEES NOOIT ONTMOEDIGD
Het beste anti-rheuma-middel
LAND- EN TUINBOUW
FAILLISSEMENTEN
Van onzen specialen verslaggever)
Een Icort bericht i»de dagbladen.Dat
tas alles, waarmede een voor de op 10 April
onder de wapenen geroepen dienstplich
ten zeer belangrijk bericht in de pers werd
ppubliceerd: de regeling van de vervan-
jng. de verloven en de vrijstellingen van
ersoneel, dat buitengewoon is opgeroepen
dl behoeve van de uitwendige veiligheid
au Nederland.
Enkele dagen geleden nam men er ken-
is van, dat op het Departement van De-
tnsie deze materie onder de loupe was ge-
lomen. Gisteren reeds is, in een perscon-
rentie ten Departemente van Buitenland-
iche Zaken in Den Haag, een uiteenzet-
tag gegeven door den kapitein van den
leneralen Staf K. van Rijn en door den
eer P. A. Ravelli, referendaris bij het
lepartement van Defensie, over de voor
lopige regeling van de vervanging, ver
oven en vrijstellingen; een regeling, die
Is het ware binnen enkele etmalen uit den
rond is gestampt en die ten duidelijkste
t tuikomen, dat minister Van Dijk ook
*1 degelijk rekening wil houden met de
srsoonlijke belangen van degenen die, ter
Bisterking van de de grenstroepen en de
ustwacht. opgeroepen werden.
Ontegenzeggelijk valt dit laatste toe te
lichen, omdat een maandenlange afwezig-
lid uit een zaak of huis, voor velen een
[onomischen achteruitgang zoo niet on-
Hgang! beteekent. Dat men op het De-
irtement van minister Van Dijk in een
«ar ijltempo gezocht heeft naar een op-
Ksing voor een probleem, dat stellig in
iler harten brandt, is van het allergrootste
lang. Ook voor den geest onder de troe-
m. Dat hoe kan het anders? de
twerpers van het systeem, dat thans wel-
in de practijk in toepassing zal worden
acht, er van overtuigd zijn, dat er wel-
:ht maanden voorbij zullen gaan, vóór
n kan zeggen, dat alles op rolletjes
iptis, gezien den korten tijd van voorbe
ding, niet te verwonderen. De hoofdzaak
en blijft, dat op het Departement van
ifensie en niet in de laatste plaats
t den minister getoond wordt, dat
n ook daar wel degelijk beseft, dat er
lts gevonden moest worden om de vaak
persoonlijke belangen der dienst-
ihtigen te behartigen.
IN THEORIE AL GEREED,
JA, AL AAN HET WERK.
[Bet was kapitein Van Rijn, die als eerste
T gelegenheid benutte om een nadere toe-
tilting te geven op de thans in theorie
- gereed liggende regeling, waarvan de
mrbereidende maatregelen reeds ten uit-
k zijn gebracht.
Kapitein Van Rijn begon met er op
Ie wijzen, dat de ontworpen regeling
tin zoodanigen aard moest zijn. dat de
I militaire belangen in geen enkel op-
zicht geschaad zouden worden. Daarom
is in de eerste plaats gedacht aan vrij
willigers, d.w.z. dat deze ruilen met de
dienstplichtigen, welke reeds in actie
ven dienst zijn cn wier zakelijk of hui
selijk belang het dringend noodzakelijk
maakt hen in het genot van verlof te
stellen. Natuurlijk kan niet verwacht
worden, dat er zich voldoende vrijwilli
gers zullen aanmelden, zoodat men
daarnaast de mogelijkheid wil openen
om werklooze dienstplichtigen op te
roepen, temeer omdat van de iaatsten
verwacht kan worden dat zij met min
der groote belangen rekening hebben te
houden, dan degenen, die thans onder
de wapenen geroepen zijn.
Het is niet gemakkelijk geweest om op
korten termijn een goede regeling te ont
werpen. ,En de critiek op de thans gevonden
oplossing zal, naar kapitein Van Rijn ver
wachtte, wel niet uitblijven. Men moet ech
ter nimmer vergeten, dat het zeer moeilijk
is, om zoowel het belang van Defensie
minister Van Dijk als de verantwoordelijke
man daarvoor, had ook kunnen zeggen, dat
hij er niet over dacht om zulk een regeling
te treffen! en de persoonlijke belangen
van de dienstplichtigen te dienen.
Het moet zoo zijn, dat er voor ean ver
wisseling van dienstpliohtigen gezorgd
wordt, zonder afbreuk te doen aan de pa
raatheid van onze weermacht aan de gren
zen en aan de kust, want de eventueele
mobilisatie mag niet gevaar loopen ver
stoord te worden.
Daarom is in het vervangigssysteem
als uitgangspunt gekozen: voor eiken
man aan de grenzen of aan de kust, die
weggaat, moet er een terugkomen, of
met andere woorden: de sterkte van de
huidige troepen aan de grenzen en aan
de kust blijft dezelfde.
De minister-president, dr. H. Colijn,
heeft tn zijn radio-rede op 10 April, reeds
gezegd, dat in den op dién dag in het
leven geroepen toestand, voorloopig wel
geen wijziging zou komen. Voorloopig is het
in verband met den internationalen poli-
tieken toestand en de wijze, waarop door
verschillende landen kan worden opge
treden, voor een land als Nederland, dat
zijn zelfstandlgheidspolitiek wil handhaven,
noodzakelijk, bij een plotseiingen inval vol
doende weerstand aan de grens te bieden
om de mobilisatie ten uitvoer te brengen.
De troepen, welke thans aan de grenzen en
aan de kust gelegerd zijn, zullen ons grond
gebied zelfstandig moeten verdedigen.
Onder de opperste leiding van afdeeling
lichting, de mobilisatiebestemming, even
tueele bijzondere functie en het regiment
moet opgeven.
Bovendien moeten deze vrijwilligers er
rekening mede houden, dat zij pas op ver
lof kunneii rekenen, indien de belangen
van den militairen dienst dit gedoogen. Iets
anders is het natuurlijk wanneer een
werkloos dienstplichtige, die vrijwillig gaat
vervangen of ter vervanging opgeroepen
wordt, een betrekking kan krijgen. Dan
gaat hij behooren tot de velen, die een
dringende reden hebben om met verlof te
gaan an kan hij daartoe schriftelijk den
wensch te kennen geven.
VRIJSTELLINGEN EN VERLOVEN.
Door den heer P. A. Ravelli, die met de
B van het Departement van Defensie, dus regeling van de vrijstellingen en de verloven
den Generalen Staf, is thans tijdelijk een
bureau B luitengewone) O(proeplng)
U(itwendige) Vleiligheidi opgericht. Dit
bureau zal de aanvragen behandelen van
de dienstplichtigen, die met groot-verlof
willen gaan, speciaal ten aanzien van hun
vervanging. Hierbij gaat men uit van het
principe, dat alleen sprake kan zijn van
vervanging, wanneer de vervanger ongeveer
dezelfde leeftijd, dezelfde rang en dezelfde
opleiding als de te vervangen dienstplich
tige heeft. Een tirailleur zal men dus niet
rempiaceeren door een mitraillist, of om
gekeerd. Voor de dienstplichtigen zij hierbij
opgemerkt, dat waar alleen de lichtingen
1924 tot en met 1938 aangewezen werden
om een gedeelte van hun dienstplichtigen
af te staan voor den dienst aan de grenzen
of aan de kust, hun vervangers ook tot die
lichtingen moeten behooren. Voor de reser
veofficieren is een andere regeling getrof
fen.
Na een voorloopige aankondiging van de
regeling, zijn er op het Departement van
Defensie reeds honderden aanvragen om
verlof binnengekomen. Anderzijds zijn er
ook tallooze brieven van werklooze dienst
plichtigen, die zich vrijwillig bereid ver
klaren tot vervanging. Zoo las kapitein Van
Rijn een treffenden brief voor van een
werklooze. waarop bereids goedgunstig be
schikt was.
Door het B.O.U.V is reeds met de registra
tie van degenen, die op verlof aandringen,
begonnen Daartoe is een kaartsysteem uit
gedacht. waarbij het Departement volledig
op de hoogte gesteld wordt wie Inderdaad
vervangen kunnen of moeten worden en
wie er daarvoor in de plaats komt.
EEN UITZONDERING.
Bjj eenige corpsen, waartoe o.a. ook
de luchtdoelartillerie, de kustartillerie,
de luchtvaarttroepen en het 3de regi
ment genietroepen behooren, zal de
mogelijkheid van vervanging vrij ge
ring zijn, aangezien deze vrijwel geheel
zijn opgeroepen.
Voorts is door het B.O.U.V. aan de bur
gemeesters van alle gemeenten gevraagd
een opgave van het aantal dienstplichtige
werkloozen, opdat men, indien de vervan
ging in de practijk gaat werken, over alle
gegevens beschikt. Naar raming zal men
ten Departemente binnen niet al te langen
tijd de gegevens betreffende ongeveer 35 000
werklooze dienstplichtigen, in zijn bezit
hebben.
Voor degenen, die zich vrijwillig voor de
vervanging opgaven, diene, dat zij dit ver
zoek aan den Minister van Defensie op on
gezegeld papier kunnen doen, waarbij men,
behalve den geslachtsnaam, de voornamen
(voluit I. het adres en de woonplaats'en aan
de hand van het zakboekje den rang, de
belast is, werd vervolgens een overzicht ge
geven van den gang van zaken hierom
trent:
Hierbij geldt in de eerste plaats, dat elk
verzoek om klein-, respectievelijk groot
verlof, die bij het Departement inkomen,
gaat naar de advies-instanties, in dit geval
den directeur-generaal van den arbeid, den
inspecteur voor de scheepvaart of naar den
burgemeester van de gemeente, waarin de
betreffende dienstplichtige zijn bedrijf of
beroep uitoefent.
Een beslissing omtrent het verzoek om
vrijstelling, c.q. verlof wordt pas genomen,
als de kaart met het advies is teruggeko
men. Natuurlijk zullen de meest ernstige
verzoeken het eerst in behandeling komen,
voor zoover deze al niet in behandeling ge
nomen zijn. Men houde er echter rekening
mede, dat het speciale bureau voor den
dienstplicht, hiertoe opgericht, met onge
schoolde krachten werkt, terwijl reeds on
middellijk met een zeer grooten achter
stand is begonnen. Het Departement kon
onmogelijk voorbereid zijn op den stroom
van verzoeken, die eiken dag binnenkomt
en steeds meer rijst. Daarom moge een
dringend beroep gedaan worden, om zich.
wanneer een beslissing lang uitblijft, niet
telegrafisch, telefonisch of persoonlijk met
het Departemet te verstaan, aangezien op
die wijze den gang van zaken vertraagd
wordt
Dat de meest ernstige verzoeken het eerst
behandeld worden, houdt in, dat de minder
belangrijke voorloopig opzijde gelegd zullen
worden Het wil echter niet zeggen, dat op
de laatste afwijzend beschikt zal worden.
Integendeel, een lang uitblijven van de be
slissing beteekent, dat men zooveel mogelijk
tracht om aan den geuiten wensch te vol
doen.
Moeten de dienstplichtigen, die onder de
wapenen geroepen zijn hun verzoek om
vrijstelling of verlof via hun onmiddellijken
commandant aan den minister doen. an
ders is het gesteld met bedrijfsleiders, die
voor hun personeel verlof willen vragen.
Deze kunnen zioh rechtstreeks tot den Mi
nister van Defensie richten, daarbij opge
vende hoeveel leden van het personeel in
totaal onder de wapenen zijn Ten aanzien
van eiken man, waarvoor verlof gevraagd
wordt, moeten dezelfde gegevens verstrekt
worden als de dienstplichtigen opgeven, n.l.
geslachtsnaam, voornamen voluiti, lich
ting, gemeente waarvoor hij is ingelijfd, het
corps, waartoe hij behoort, het legeronder
deel, waarbij hij thans is ingedeeld en zijn
burgeradres.
Komt op het Departement de kaart met
het advies van de daarbij betrokken instan
ties terug en sinds Dinsdag is dit reeds
aan den gang dan wordt de beslissing
zoo snel mogelijk genomen, waarbij dan met
den leider van het B.O.U.V naar een plaats
vervanger ruilobject wordt gezocht.
Is deze er, dan gaat de verlofsbeslissing da-
doetje goedi
Dimmer terneergeslagen,
wanneer U rheumatisch is. Neem
Urodonal. Het staat voor U klaar
om U zijn werking te bewijzen en U
opnieuw van het leven te doen
genieten.
Urodonal is ongeëvenaard voor
het verwijderen van het urinezuur, dat
maar al vaak de oorzaak van rheuma
en jicht is. Een koffielepel per dag in
een beetje water is reeds voldoende.
3773
CIngez. Med.)
öelijk naar den commandant. De aanvra
ger behoeft n i e t te wachten tot de plaats
vervanger aanwezig is!
En wanneer er geen plaatsvervanger is?
Dan komt de kaart bij den heer Ravelli
terug, waarnaar deze overweegt of de om
standigheden ernstig genoeg zijn om het
gevraagde verlof toch te verleenen, dan wel
of gewacht kan worden tot een geschikt
ruilobject aanwezig is. Het eerste zal stellig
slechts in sporadische gevallen plaats
hebben.
Tenslotte deed de heer Ravelli een ern
stig beroep op de werkgevers en op het ge-
heele Nederlandsche volk, daarbij naar
voren brengend, dat het al een heel slechte
belooning zou zijn, om de opgeroepeneni
hetzij te ontslaan, hetzij, wanneer zij een
zaak of een winkel drijven, die door hun
afwezigheid gêhandicapt is, als klant weg
te loopen.
Wanneer de vervanging definitief ingaat,
is momenteel niet te zeggen. Vermoedelijk
zal daar nog wel eenigen tijd mede ge
moeid zijn, ook al, omdat de arbeid, die
met deze regeling gepaard gaat, van zeer
omvangrijken aard is. Voorts moge er op
wezen worden, dat alleen het Departement
van Defesie beslist, welke dienstplichtigen
vervangen zullen worden en wie hen ver
vangen zullen. Van een remplacanten-
systeem, zooals dit vroeger in zwang was en
waarbij de goed gesitueerden een rem-
placant betaalden, is dus geen sprake!
(Nadruk verboden)
7098
(Ingez. Med.)
VRAGEN EN ANTWOORDEN.
Vraag: Hoe komt het dat de verschillende
bladeren van mijn Clivia bruine punten vertoo-
nen zooals bijgaand stukje. De plant groeit
flink en heeft twee maal een bloem gehad.
W. G te K. a. Z.
Antwoord: Vermoedelijk zyn de wortels niet
in orde. Lees U bijgaand artikel over dit ge
was. Geef dit jaar nieuwe aarde en zorg dat
de pot goed open is van onderen. Geef geen
grootere pot, zoo noodig een die kleiner is.
Vraag: Kunt U ook mededeelen of het mo
gelijk is verschillende boonensoorten op één
bed te planten voor het winnen van zaad. of
is verspreid planten noodzakelijk? Het eerste
is wel zoo gemakkelijk als het kan.
C. H te A.
Antwoord: Daar bedoelde vlinderbloemige ge
wassen reeds de bloemen bestuiven vóór dat
deze zijn geopend, bestaat er hier geen gevaar
voor kruisbestuiving en kunt U bedoelde ge
wassen wel op één bed planten en er zaad
van winnen.
Vragen op Tuinbouwgebied aan de
Redactie onder motto „Tuinbouw
Vernietigd op grond van verzet:
G. Bruynen. Lisse.
.JONGENSSTAD",
Spencer Tracy en Micky Rooney in
„Jongensstad".
Een der
meest bepreken films van dit
Iracv>2*' ••J°ngensetad" met Spencer
leiwJÏ Mtoky Rooney. die deze week hier
wordt. Een film, die waar zij ook
draaide, het publiek stormenderhand ver
overde. Spencer Tracy vertolkt hierin de
rol van pater Pianiagan, een Iersch pries
ter, d'ie zijn „jongensstad" bouwde in de
stad Omaha in den Amerikaanschen staat
Nebraska. Daar werd een levensideaal, een
ideaal van oiwerzettelijken wilskracht en
innerlijke goedheid, dwars door aile moei-
lijikheden heen, tot leiven gebracht. 275
jongens, jongens zonder tehuis, zonder in
nerlijke remmen, zonder levensdoel, worden
hier liefderijk opgenomen en leerden op
hun beurt het leven achten en liefhebben.
Zij komen van de straat, zij komen soms
na wekenlange tochten uit Chicago, uit
New-York, uit St. Louis en uit Kansas City.
Zij komen naar hun laatete redding. Achter
elk dezer jongens ligt een levensdrama
van verwaarloozing. misdaad en tuchte
loosheid.
Zij komen enzij blijven. Zij komen
vrijwillig en zij Zbuden vrijwillig kunnen
gaan. Want deze jongensstad is geen tucht
school, geen vertoeteringsgesUcht. Rond
deze gebouwen is geen omheining van prik
keldraad; zij liggen temidden der tuinen,
open erven en akkers van Jongensstad.
In deze stad zijn vele kaïpellen, maar geen
gevangenis. Zij wordt bestuurd door de
jongens zelf, door de „safety-guards", die
zij zelf kozen, door den jongen-burgemees
ter. Ieder leert hier het vak zijner keuze.
En 95 van de duizenden en duizenden
jongens, die in twintig jaar Pater Flana
gan's ideaal van den mensch, die goed is,
in praktijk leerden brengen, werden bur
gers, die, zonder onderscheid van ras. ge
loof of huidskleur, de idealen van den staat
oprecht leerden dienen.
Groote moeilijkheden gingen aan de
wording van deze unieke stad ter wereld
vooraf. Toen ais jong priester Pater Fla
nagan uit den biecht van een ter dood
veroordeelde de overtuiging kreeg, dat geen
jongen slecht geboren is, en hij den rechter
vijf belhamels vroeg om in een armoedig
gehuurd huis groot te brengen, kreet men
zijn .poging uit voor senffmenteele waanzin
van een zachtmoedige. Men beschouwde
zijn eerste tehuizen aLs een gevaar voor de
buurt, waarin zij gevestigd waren. Zijn bis
schop wilde den vurigen priester liever een
kleine parochie geven, dan hem te plaatsen
in den maalstroom van het lever..
Uit de archieven der stichting, uit de
herinneringen van den thans nog in de
krachlt van zijn leven werkzamer Pater
Flanagan hebben de scenario-schrijvers de
rijke stof voor deze exceptioneele film ge
put, En onder groote instemming van pater
Flanagan gaf men de moeilijke hoofdrol
van den volkspriester aan den acteur, die
zich deze nobele ojrgave zoo bij uitstek
waardig had getoond: Spencer Tracy, den
priester uit San Francisco, den Manuel uit
Captains Courageous. Mickey Rooney, merk
waardig spiritueel acteurstalent In wording,
vertolkte als Whitey min of meer alle moei
lijkheden in den jongensaard, alle moge
lijkheden van een nimmer geheel verwor
den karakter, waarmede pater Flanagan in
zijn werk te maken had. Norman Taurog,
kinderregisseur bij uitnemendheid sinds hij
Jackie Cooper in „Skippy" regisseerde en de
straatjongensfilm .Schooiertjes" maakte,
regisseerde deze jongens, deze havelooee
bende, in wie langzamerhand de kromge
groeide, platgeslagen plant recht trok.
„LUCHTKASTEELEN".
Spel van droom en werkelijkheid
in het zonnige Zuiden.
„Luohtkasteelen" heet de nieuwe Lilian
Harvey-film, die de Ufa onder regie van
Augusto Genlna in belangengemeenschap
met de Italianen in Italië heeft laten
maken. Het is in deze film, dat men voor
de eerste maal in ons land den Italiaan-
sohen jeune-premier Vittorio de Sioa kan
zien, die wordt beschouwd als een van de
meest talentvolle jonge spelers.
De regisseur Augusto Genina, dien men
hier kent als den vervaardiger van verschil
lende zangfilins met Benj amino Gigii,
Het beroemde gedicht van Rudyard
Kipling „Gunga Din" is verfilmd door
George Stevens; in de hoofdrollen zien wij
Gary Grant, McLaglen en Douglas Fair
banks jr. als de drie pootige sergeante, die
hierboven zijn afgebeeld. Een rauw, doch
eerlijk stel moedige kameraden. Mien ge
niet van hun prachtige nolien. Daarnaast
leeft men in deze film mee met de dapper
heid en aanhankelijkheid ran den Indi-
schen waterdrager Gunga Din, wiens hel
dendood in Kipling's ,3araak Room Bal
lads" de leidraad voor dit scenario is ge
worden. Een bij uitstek avontuurlijke film,
die haar uitwerking zeker niet zal missen
noemt zijn laatete film „een reis door de
fantasie en de ziel van meneehen". Naar
hij verklaarde, gaf dit scenario hem gele
genheid alle filmische elementen te mobill-
seeren, die noodig waren om „droom en
werkelijkheid" samen te vatten in één ver
haal.
Wharover het gaat in deze film? Dat is
gauw verteld.
Over een bescheiden Weensch meisje, dat
plotseling het groote geluk in de schoot ge
worpen krijgt in den vorm van een hoofd
prijs van een geluksloterijtje met sterren
Drie dagen Italië, een reis naar het Zui
den, een reis naar Sprookjesland, een
droom die plotseling waar is geworden! En
zooals de droom werkelijkheid wordt voor
Ann! Wagner, blijkt de werkelijkheid voor
haar een droom te zijn, een droom van
vreugde, waarin in vlugge opeenvolging de
schoonste plekjes van Italië de revue pas-
seeren: Venetie, Florence, Rome, Capri,
Napels en ten slotte Weenen, waar de
droom en de film weer eindigen.
Niet alleen omdat Lilian Harvey de
hoofdrol speelt, niet alleen om het genoe
gen weer eens een nieuw gezicht bij de
film te begroeten zal men .Luchtkastee-
len" met belangstelling ontvangen. Tevens
zal dat het geval zijn, omdat de film het
Italiaansohe landsc'-ap zoo wondermooi
weergeeft. En welke Nedevlpr heeft niet
een zwak plaatsje in het hart voor de
romantiek van de natuur? Daarvoor zijn
wij reeds van oudsher reislustig aanglegd
geweest
