SOsfe Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 27 April 1939
Derde Blad No. 24260
De opening der Alphensche Doodt
Middenstands-T entoonstelling
de Groninger kustvaart
zichzelf
Door Burgemeester P. A. Colijn
Te groote groei funest.
Donkere wolken
pakken 'zich samen
i
LUIK 1939
Foto Meyer, Der Haag.
*=■-< 'I
Burgemeester en mevrouw Colijn met de bestuursleden tijdens het moment
officiesle opening van de Alphensche Middenstandstentoonstelling
der
Dat de Alphensche Middenstand niet
^desespereert" ondanks de moeilijke tijds
omstandigheden. doch integendeel de han
den ineenslaat om iedere gelegenheid aan
te grijpen het publiek te overtuigen van
het devies: „wat de eigen plaats u biedt,
koopt men in den vreemde niet", blijkt wel
uit het feit, dat thans, ter gelegenheid van
het lS-jarig bestaan der afd. Alphen van
iien Kon. Ned. Middenstandsbond in het
frjlsgebouw te Alphen een tentoonstelling
is georganiseerd, die schier aller verwach-
tin* overtreft en eigenlijk beter ..Alphen-
«che Jaarbeurs" zou kunnen heeten.
Terecht werd dan ook door den voorzit
ter van de Kamer van Koophandel te Lei
den den heer D. ten Cate Brouwer, opge
merkt. dat als men in Alphen iets doet.
men het goed, ja zéér goed doet!
Deze woorden kunnen wij ten volle onder
strepen en een ieder wij hopen dat dit
wlen zullen zijn! die deze tentoonstel
ling zal bezoeken, komt zeker tot eenzelfde
amclusie.
De officieele opening werd gistermiddag
verricht door den burgemeester den heer
P- A. Colijn. in de Nutsbewaarschool in
tegenwoordigheid van het bestuur, de
standhouders, mevrouw Colijn. wethouder
J. Spreij, gemeente-secretaris mr. Helm-
strijd. de raadsleden de heeren Lam. v.
Kleef en Veltman. de heer D ten Cate
Brouwer, voorzitter van de Kamer van
Koophandel te Leiden, de heer L. de Groot.
Toorzitter van den Kon. Ned. Midden
standsbond. den heer van Oosten, districts-
wstuurder en vele andere genoodigden.
Nadat thee was geserveerd, heette de
jwr W. B. Kroon voorzitter van de pl. afd.
Je aanwezigen hartelijk welkom, in het
Juzonder bracht hij dank aan mevr. Colijn
fl'e door het doorknippen van een lint de
symbolische handeling der opening wilde
verrichten. Spr. stelde voorts de aanwezig-
van de besturen der vrouwenbonden
JP Pdjs. daar de standhouders het toch in
Mofdzaak van de dames zullen moeten
moeten hebben en dankte de ijverige ten
toonstellingscommissie met haar voorzitter
en heer w. den Hertog Azn., voor het vele
*erk. dat zij heeft verricht.
De leiding werd daarna overgedragen aan
jen voorzitter der tentoonstellingscommis-
ie de heer w. den Hertog Azn.. die dank
acht voor de tot de commissie gesproken
jjoorden verklaarde gaarne deze taak te
J^&en aanvaard, omdat hij overtuigd was
mort k verl)and met. de activiteit van de
eaebestuurieden, in het bijzonder de hee-
ton Vf d en v- Brummen deze ten-
onstelling een succes moet worden, on-
jmkI enlcele moeilijkheden, o.a dat een
yUstervci-eeniging haar medewerking niet
st :eende en met een andere een misver-
na ontstond, dat inmiddels echter reeds
opgelost, voorts kon spr. dankbaar
e van het feit. dat direct een groo.e
allf.SPOn^ane deelneming bestond, zoodat
dp mUimte direct bezet was. Wijzende op
v. mentaliteit van den Middenstand die
bpfQnPe- heeft dat hier niet alleen een
ook i r^lce- taak voor ei&en belang doch
s.°ciaal opzicht voor de geheele ge-
od hof J* vvegzelegd wekte spr. een ieder
bureer ntoonstellil"1 bezoek bij de mede-
biizoïirt moedigen. om 'enp1otte no?
W si dank te brengen aan den neer
Kroon voor de harmonische wijze
deze de indeeling der stands heeft
toeeJoL,Daarna verzocht hfl den burge
ver de opening te willen verrichten.
De burgemeester bracht, na woorden
van dank voor de tot hem. zijn echtgenoote
en raadsleden gerichtte woorden naar voren
dat behalve de vele loftuitingen, die reeds
zijn geschreven of gespioken over deze
tentoonstelling, het moeilijk zal zijn nog
nieuwe woorden van waardeering te vinden.
Spr. wilde daarom kort zijn en wees erop
dat. al staat men nu verwonderd over de
uitgebreidheid en de rijke vescheidenheid
dezer expositie, men daarmede nog weinig
inzicht heeft in de moeilijkheden, welke
aan het ód touw zetten ervan verbonden
zijn Alles wat bereikt is, is dan ook te
danken aan het organisatorisch talent,
waarover enkele der Middenstanders hier
blijken te beschikken. Niets zou zulke
funeste gevolgen kunnen hebben in dezen
tijd, als een verslapping der activiteit. Alle
beschikbare krachten moeten mobiel wor
den gemaakt en het is verheugend dat de
bewijzen van het kunnen" steeds worden
geconstateerd. Hiervan getuige ook de on
langs gehouden Gas. Water en Eleclrici-
teitsten toonstelling. Nauwelijks was deze
voorbij, of men begon al weer met plannen
voor deze tentoonstelling. Gaat men niet
met de eischen des tijds mede. dan wordt
men onder de voet geloopen Het gaat niet
om luidruchtige reclame, daar het publiek
op den duur ..schijn en wezen" wel weet te
onderkennen. Doch van onmiskenbaar be
lang is wel een heel voorname zaak; dat
de service overeenkomst de eischen van
den tijd moet zijn Dit zal niet op deze
tentoonstelling doch v.n. in de practijk
moeten worden bewezen. Spr. eindigde met
den wensch dat de gestelde verwachtingen
in vervulling zullen mogen gaan. waarmede
hij de tentoonstelling voor geopend ver
klaarde.
De volgende spreker was de heer de
Groot, voorzitter van den Ned. Kon. Mid
denstandsbond. die er op wees dat de crisis
ook zeker den middenstand niet ongemerkt
is voorbijgegaan en ook op Alphen haar
stempel heeft gedrukt. De middenstand
heeft zich dan ook terdege moeten aan
passen. Daarom noemde spr. het een ver
heugend verschijnsel dat dank zij de actie
der regeering. het instellen van een aparte
afdeeling op het Departement van Econo
mische Zaken voor den Middenstand waar
de organsatés haar belangen kunnen be
pleiten en de tot standkoming der Vesti
gingswet met haar uitvoering van groot
belang is. Is nieuwe voorzitter prees hij
zich gelukkik als eerste daad het bestuur
veel succes te kunnen toewenschen.
Tenslotte wees de heer D ten Cate Brou
wer. voorzitter van de Kamer van Koop
handel op de zekere tijdsomstandigheden,
die ook speciaal gelden op economsch
gebied Hij gewaagde met dank dat de
polUiek onzer regcering er opgericht is het
bedrijfs^ven te stimuleeren en dat daar-
door vele artikelen, die vroeger uit het bui
tenland op de markt kwamen, nu door de
eigen industrie naar voren kunnen worden
gebracht Ook de Middenstand die zeer
moa'lijke tijden doormaakt door verminde
ring van debiet, werkloosheid en verzwaring
der lasten en niet minder door de concur
rentie met het groot-winkelbedrijf moet
daarom de grootst mogelijke act'viteit en
^erv'ce onwikkelen om haar oositie te be
houden Na tenslotte van de vreuzde der
K. v. K te hebban gewaard over dit initia
tief en er op gewezen te hebben dat alles
wat in Alphen tot dusver werd ondernomen
succes heef( gehad, omdat wat men onder
neemt goed doet, deed spr. een beroep op
(Van onzen specialen verslaggever).
(Slot).
Om zich een juist beeld te kunnen ver
sohaffen betreffende de toekomst van de
NederlantLsche kustvaart, algemeen Gro
ninger vaart geheeten, moet men deze on
derscheiden in drie afdeelingen.
1. De kustvaart van Nederland naar het
buitenland vice versa.
2. De kustvaart tusschen twee vreemde
landen via Nederlandsche havens, dus b.v.
tusschen het Duitsche Rijngebied en Enge
land via Rotterdam.
3. De kustvaart door Nederlandsche sche
pen tusschen de havens van twee of meer
andere landen of tusschen de havens van
één enkel vreemd land, b.v. tusschen Fngel-
sche havens onderling.
OVERBOUW.
Voor alle drie categorieën is de Gronin
ger vaart zeer belangrijk. Voor alle drie
dreigt eveneens een zelfde groot gevaar:
over bouw, met tot gevolg onderlinge con
currentie.
Op 1 Januari 1938 bestond de vloot van
Groninger kusters, ingeschreven in de
Noordelijke provinciën, uit ongeveer 340
schepen, waarvan pLm. 230 motorschepen
en pl.m. 110 zeilschepen met hulpmotor.
Deze vloot maakte een groot deel uit van
de totale Nederlandsche vloot van 810 sche
pen. doch gerekend naar het tonnage een
betrekkelijk klein deel, n.l. ongeveer 67.000
bruto registerton van de 2.045.000 ton van
de Nederlandsche vloot, gerekend buiten de
koloniën.
Gedurende 1938 kwamen er 34 schepen
bij door nieuwbouw, terwijd 6 schepen wer
den verkocht. Een totale vermeerdering dus
van 28 schepen, dit is ongeveer 8 pCt. Dit
jaar zijn er reeds 10 coasters bijgevoegd
gedurende drie maanden, dat zou een ver
meerdering kunnen beteekenen van onge
veer 11 pCt. Nu lijken deze cijfers niet zoo
erg groot, doch wanneer men over de toe
komst van de kustvaart spreekt, mag men
toch zeker spreken over een toekomenden
tijd van minstens 10 jaar.
Wanneer de bouw van kustvaartuigen
voor de Groninger vloot zoo doorgaat als
thans, zou dat beteekenen, dat na 10 jaar
de vloot verdubbeld zou zijn. Daar bijna
alle schepen nog betrekkelijk nieuw zijn
en hun levensduur zeer hoog is, is de kans
j op een evenredige vermindering door ver
koop of sloop uit te schakelen
i Het gevolg hiervan zal zijn, dat de sterk
vergroote vloot bij het constant blijven van
de te vervoeren lading geen emplooi meer
zal kunnen vinden. De kans dat overtxmw
tenslotte voor de kustvaart zelf den dood
zal beteekenen, is niet denkbeeldig.
De meeningen van verschillende deskun
digen over de mogelijkheden van het ver-
grooten van het vaargebied, zijn zeer ver
schillend Daarop komen we straks terug,
eerst moeten we daarvoor behandelen de
tegenwoordige mogelijkheden en de toe
komst daarvan.
Daarvoor keeren we terug naar de ver
deeling der kustvaart. Voor de eerste afdee
ling ziet het er niet slecht uit. Beperking
•hiervan zal de eerste jaren vermoedelijk
niet plaats vinden, wanneer tenminste de
export en import van ons land statiionnair
blijven. Vergrooting is echter ook niet te
verwachten.
Voor de tweede en derde afdeeling, dus
de kustvaart door Nederlandsche schepen
op buitenlandsche havens, al of niet via
ons land, ziet het er niet zoo gunstig uit.
Want daarvoor dreigen de protectionisti
sche maatregelen van de andere landen.
ENGELAND.
In de eerste plaats Engeland. De kust
vaart van Groninger schippers van Neder
landsche, Duitsche, Fransohe of Scandina
vische havens uit is niet gering. En even
eens is belangrijk de vaart op de Engelsche
kust van de Groningers. Een enkel voor
beeld illustreert dit reeds ten volle. Voor
den bouw van een brug in Londen werden
de materialen aangevoerd door 7 kustvaar
tuigen. waarvan 5 Groningers. Dit is geen
apart, op zich zelf staand feit, doch één der
talloos vele.
De Nederlandsche kustvaartuigen kun
nen thans nog scherp concurreeren met de
Engel9Che door hun bijzonder goedkoope
exploitatie (lagere gages, kleinere beman
ning, goedkoope onderlinge verzekering en
economische inrichting van het schip) en
doordat de Groninger schepen moderner
zijn dan de meestal verouderde Engelsche
schepen. Engeland bouwt thans echter veel
nieuwe coasters aan naair Nederlandsch
voorbeeld, terwijl de Groninger werven ook
reeds vele hebben gebouwd voor Engelsche
rekening.
Thans wordt echter nog op andere, be
schermende maatregelen aangedrongen,
de burgerij om den Middenstand daadwer
kelijk te steunen door wat de eigen plaats
biedt, niet elders te betrekken
Nadat de heer W den Hertog de sprekers
dank had gebracht knipte mevr. Colijn het
lint door, dat den toegang tot de tentoon
stelling nog afsloot, waarop de aanwezigen
in de gelegenheid werden gesteld tot een
bezoek.
Reeds aanstonds heerschte er een groote
drukte en veel gezelligheid. Het bleek, dat
de zaal helaa. eigenlijk veel te klein is en
een grootere ruimte nOe een beter overzicht
zou hebben gegeven Desn ettegenstaande
twijfelen wij er niet aan. of deze expositie
zal zeker zeer veel publiek trekken, waar
toe de attracties o.a de bekende sneltee-
kenaar mr. Max uit Den Haag en de vlieg-
bomsport het hunne toe zullen bijdragen!
B(jna met de regelmaat van
een klok, verschijnen den
laatsten t(jd in de Engelsche
pers en vakbladen artikelen
over den toestand van de
Engelsche kustvaart in ver
gelijking met die van Neder
land. En steeds weer moeten
de Nederlanders het ontgelden,
wordt aangedrongen op be
scherming van de eigen vaart
en verzwaring van de eischen,
die aan buitenlanders worden
gesteld.
Ook in Denemarken is een
zelfde streven merkbaar om
buitenlandsche in casu de
Nederlandsche, kustvaart te
verdrijven in het belang van
de nationale vaart.
Tot nu toe is in de practijk
daarvan niets gekomen, doch
kans is groot, dat eens een
tijd zal komen, dat de Neder
landsche, dus in hoofdzaak
Groninger, kustvaart zich een
belangrijk vaargebied. waar zc
thans voor vele harer sche
pen geregeld emplooy vindt,
ziet ontnemen.
Daarnaast bedreigen ook nog
andere gevaren de kustvaart.
Samen maken die den toe
stand zóó, dat men al heel
optimistisch moet zijn om de
toekomst met een gerust hart
tegemoet te zien.
de koloniën ook nationaliseeren. De groote
zoowel in het parlement aLs in rapporten
en in de Engelsche pers.
Vast staat thans echter reeds, dat verbod
van buitenlandsche kustvaart niet zal
plaats vinden. De Engelsche regeering durft
een vernieuwde Act of Navigation met aan.
Ze is te bang voor repressaillemaatrgelen.
tengevolge waarvan b.v. de Engelsche groote
handelsvaart op Nederlandsch-Indië de
dupe zou worden. Het middel zou dan erger
worden dan de kwaal.
Maar ons land zal weinig of niets kun
nen doen aan clausules op te nemen in de
bestellingen voor uitvoering van groote
wei-toen of volvoering van belangrijke in-
dustrie-ordens. waarbij wordt bepaald, dat
de grondstoffen of onderdeelen moeten
worden vervoerd met Engelsche schepen.
De kans dat het hier in de toekomst op uit
draait, is groot.
Wat kunnen we daar tegen doen? Het
zelfde. dus ook dergelijke clausules in onze
bestekken, het vervoer van Nederland naar
Engelsche Holt-linie. die de z.g. „blauw-
pijipers" in de vaart heeft en veel op Indië
vaart, heeft reeds een zestal schepen on
der Nederlandsche vlag de Stoomvaart
Maatschappij „Oceaan" gebracht. Die is
op alles voorbereid
Verder wordt aagedrongen in het Engel
sche parlement de kustvaart te steunen met
een subsidie van twee en een half milliosn
pond, te verdeelen over vijf jaar. hoofd
zakelijk te gebruiken ten dienste van
nieuwbouw.
En dan wordt tenslotte nog gevraagd:
vermindering van veiligheidsvoorschriften
en arbeidsvoorschriften op de buitenland
sche kustvaartuigen, en verbod van ver
voer door buitenlandsche schepen voor zoo
ver het betreft goederen, bestemd voor over
heidslichamen of lichamen die voor de
overheid werken of daarvan steun krijgen.
Daar de geheele Engelsche industrie thans
door de sterke bewapening bijna werkt voor
de overheid, is deze laatste eisch wel zeer
ingrijpend
AH met al ziet het er dus voor de kust
vaart in en op Engeland niet zoo rooskleu
rig uit.
EN DUITSCHLAND
Engeland is echter niet het eenige land
waar onze kustvaart het van moet hebben.
Duitsohland speelt, ondanks de vele moei
lijkheden van de vaart op dit land. nog
een belangrijke rol. Door het Vlie. het Zui
delijkste punt tot waartoe een deel der boo
ten tot een bepaalde grootte mogen gaan.
gingen het vorige jaar ongeveer 650 kust-
vaartuigen, waarvan een groot deel be
stemd was voor DuitschlandWanneer men
rekent het groote aantal, dat via Hoek van
Holland den Rijn is opgevaren, dan blijkt
wel duidelijk hoe groot de Nederlandsche
kustvaart op Duitschland is.
Hoe lijkt hier de toekomst? Ook niet zoo
heel gunstig. Want Duitsohland's kustvloot
groeit door nieuwbouw snel. En hier kan
men zeer zeker beschermende maatregelen
voor de nationale vloot verwachten
Bovendien zal een belangrijk deel van
de goederen, die thans nog over zee worden
vervoerd, van het eene deel van Duitsch
land naar het andere deel, of van Scandi
navië naar het Rijnland of omgekeerd, in
de toekomst d'oor het nieuw aan te leggen
kanalen-net, waardoor Rijn, Elbe, Weser
en Eems binnendoor verbonden zullen wor
den, vervoerd kunnen worden door de go~d-
koopere Duitsoh Rijnaken van 1000 en
meer ton
Ook hier ziet het er dus niet zoo roos
kleurig uit. al zal de inzinking hier niet
den allereesrten tijd komen.
Tenslotte rest nog het overige deel van
het vaargebied der Groninger coasters:
Scandinavië en Frankrijk.
Noorwegen heeft haast geen kustvaart,
heeft daar ook geen behoefte aan. Zweden
heeft alleen eenige kustvaart voor het ver
voer tusschen eigen havens. Denemarken
heeft wel een eigen kustvloot. doch deze
dient in hoofdzaak voor binnenlandseh
vervoer, terwijl de schepen sterk verouderd
zijn. Beschermende maatregelen der rege?
ringen dezer landen zijn niet te verwachten
Hetzelfde geldt voor Frankrijk, dat ook
geen belangrijke rol speelt in de kustvaart
en eveneens verouderde schepen heeft.
De groote Internationale V/at er-
Ten tonstelling biedt U sensatlo-
neele attracties wedstrijden,
acrobatie, het wondere Goud-
Paviljoenenz Het geheel een
grootsch en origineel schouwspel.
INTERNATIONALE
V.'ATERTENTOONSTELUNn
MEI-NOVEMBER
3708
(Ingez. MedJ
We komen tot de eindconclusie, dat de
vaart sterk beperkt kan worden door
Engeland en Duitsohland.
Thans hebben de Groninger schepen alle
nog emplooy. Beperking van het vaarge
bied, gepaard gaande met vergrooting der
vloot, zal echter tot gevolg hebben, dat na
een felle onderlinge concurrentie, die weer
tot verarming aanleiding zal geven, groote
werkloosheid zal kunnen ontstaan, tenzij
de Groninger schippers er in slagen hun
vaargebied aanmerkelijk te vergrooten.
Doch de kans daarop ls niet erg groot. Uit
breiding van het tegenwoordige vaargebied
Oostzee, Noordzee, EngeLsoh Kanaal
moet gezocht worden naar het Zuiden.
Enkele der Groninger kustvaartuigen zijn
van een dergelijke grootte en bouw, dat ze
een z.g. blanco certificaat hebben, d.w.z.
dat ze over de geheele wereld mogen varen.
Ongeveer tweehonderd schepen hebben het
F-certificaat, dat hen toestaat, te varen in
West-Europa, Middellanrisohe Zee. Zwarte
Zee. Roode Zee en langs een groot deel van
de Westkust van Afrika.
Deze schepen zouden dus de Middelland-
sche Zee-vaart kunnen gaan beoefenen. Of
dat in de practijk mogelijk is, is echter een
andere kwestie.
Aan vaart met kleine schepen van Neder
land naar de Midde 11 andsdhe Zee-havens
is geen behoefte. Kleine partijen kunnen
goedkooper vervoerd worden met een groot
schip. De vaart van Nederlandsche schepen
op de Middellandsche Zee, o.a. door de K. N.
S. M. en de Bmzetco-lijn, is reeds groot!
Reet dus de kustvaart tusschen de Middel-
landsche Zee-havens onderling. Daarvan
kan men de Italiaansche havens reeds da
delijk uitschakelen door de nationale pro
tectie daar te lande.
Er blijft dus over Spanje, de Balkan en
Afrika. De kustvaart, die hier is, wordt uit
geoefend door de oude, meest nog zeilsche
pen, waartegen de moderne Groninger
coasters best zouden kunnen concurreeren.
Maar vele moeilijkheden doemen op. In de
eerste plaats die van het aanfcnoopen van
connecties en van het contact zoeken met
scheepsbevrachters. Doordat de Groningers
slechts kleine vrachten kunnen vervoeren,
zullen ze bij de kleinere bevrachters terecht
moeten komen, die slechts Spaansch. Ita-
liaansch of Grieksch kunnen spreken.
Bovendien is de mentaliteit dezer menschen
zoo geheel anders dan die van de Gro
ningers, dat daaruit vele moeilijkheden
zouden kunnen ontstaan.
Tenslotte zal ook de vrachtprijs hier niet
hoog kunnen zijn, daar op de bestaande
oude kustvaartuigen zoo goed als niets be
hoeft te worden afgeschreven en de exploi
tatie o.a. door de zeer lage gages goedkoop
is. Het argument „Time is money" weegt
in de Zuidelijke landen niet zoo sterk om
over het bezwaar van een hooge vracht
heen te stappen 1
Zoo pakken er zich donkere wolken samen
boven de Groninger kustvaart. Een mo
derne vloot van sterke, economische sche
pen heeft thans nog werk, doch dreigt zich
zelf te dood'en, door haar sterken groei en
door haar scherpe concurrentie tegenover
de buitenlandsche schepen
(Nadruk verboden).
Hoe bescherm ik mijn gezin
tegen LUCHTAANVALLEN
Leden van de afdeeling Leiden der
Ned. Ver. voor Luchtbescherming
vinden op die vraag het afdoend
antwoord in tal van lezenswaardige
geschriften, welke deze vereeniging
uitgeeft.
Vraagt inlichtingen of geeft U nog heden
als lid op bij den heer D. C. KOK, Rapen
burg 9, Tel. 807. - Ieder bepaalt h< t be
drag van zijn eigen contributie (minimum
25 cents 's jaars).
