Nederlctnd's grenzen en kust in staat
van verdediging
80.ie laargangLEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 26 April 1939 Derde Blad Ho. 24259
PARLEMENTAIR OVERZICHT
Voortschrijdende ontginning langs de grenzen
strijd met het defensiebelang
in
Landing van vreemde troepen op onze kust
is een hachelijke onderneming
Tweede Kamer.
Dagbladreclame
is niet te vervangen
Op het erf van een boerderij op 600 M. achter pantserafweergeschut, staan wij plotseling voor een mitrailleurnest, dat van den
weg af onzichtbaar is en daarvan is gescheiden door een breede, diepe sloot.
<n sioti
I (Van onzen specialen verslaggever).
Nederlandsche persvertegenwoordigers
staan ergens aan de grens van ons land.
Zoo juist is hun gedemonstreerd hoe men
net op zeep gelijkende blokjes trotyl een
laar boomen ten val kan brengen, wan
neer het wenschelijk geacht zou worden
een op den weg aangebrachte afsluiting
ian ..asperges" of beton, nog eens extra te
versterken met een verhakking. Zij heb
ben rondom een paar officieren en soldaten
gestaan, die in enkele oogenblikken een
leeren band met blokjes trotyl gereed
maakten, nadat de sterkte van de lading
vooraf bepaald was door meting van den
omvang van den boom. Zij hebben den
sordel om den boom zien bevestigen en
hebben met een windlucifer het anderhalve
meter lanvc vuurkoord zien aansteken.
Toen hebben zü beenen gemaakt om op
veiligen afstand, met open mond. te zien.
kat er zou gebeuren Circa 100 meter liggen
tusschen hen en den ten doode opge
schreven boom. Een blauw rookwolkje
soiraalt langs den stam omhoog. Het vuur
koord brandt langzaam op Nog IS secon
den. 10. 5.... Een doffe knal. tot ver in
»en omtrek hoorbaar, een vlam, een dikke
rookwolk: dan is het gebeurd, helt de boom
langzaam over naar den kant waar zooeven
aog de blokjes trotyl zaten valt dan in
sneller tempo totdat, met dof gekraak, de
kruin den grond bereikt. Zóó kunnen de
grenstroepen in enkele minuten vele boo
men vellen daardoor verhakkingen tot
stand brengend, die een nadering van de
er achter liggende versterking, waar de
noodige mitrailleurs zijn opgesteld, goed
deels onmogelijk maken.
De Nederlandsche pers trekt verder langs
de grenzen, bestijgt een vitaal punt in een
belangrijke verdedigingslinie, betreedt be
tonnen kazematten, waarin modern geschut
opgesteld, stapt door pas aangelegde
"(opgraven en houdt stil voor een paar
uitnemend opgestelde en gemaakte mitrail
leursnesten en schuttersposten. Een d epe
"uil in den grond, zandzakken als borst
wering, een schietsleuf. gegolfd plaatijzer,
«aas en graszoden. Ziedaar enkele Lngre-
o'enten. waarvan de Nederlandsche solda
ten zich bedienen om op technisch ver
antwoorde wiize hun schuilplaatsen aan te
'eggen.
i^en volgend punt in de grensverdedi-
suigslinre: loopgraven zoo aangelegd, dat
e bezetting onder dekking den wijk kan
ÏÏe". Links en rechts op den achtergrond
;®en zich kleine heuvels, die er op het
werH.^ht heel onschuldig u tzien In
1 lelijkheid zijn het wederom gecamou-
.mitrailleursnesten, waarin zware
inch, er gokoelde en lichte met
e„ ^ekofhde mitrailleurs zijn opgesteld
ii Plkuts is voor een schutter en
Mala r Hun taak is het om een be-
e^bipH t secl°r van het voor hen l'ggende
eèzorea i^'fiiken. waarbij er teven:: voor
richtik j' dat eeil overval uit een andere
liit ah waarin zij schieten, onmoge-
'bk gemaakt wordt.
een defensiebelang.
briSij5?fekt vanzell, dat er bij de grens
den tS zooveel mogelijk profijt getrok
ken <m!a van water, dat voor defensie
goeae bondgenoot is, temeer omdat
tallooze beekjes, stroompjes en riviertjes
veelal steile oevers bezitten. Uitdiepen en
verbreeden wordt in de grensgebieden dan
ook ijverig gedaan. Daarnaast heeft men
echter nog een andere bondgenoot: dras
sige, volkomen onbegaanbare terreinen.
Wagen eventueele invallers zich daarin,
dan komen zi.i er in 9 van de 10 gevallen
niet meer uit De venen, gelegen langs onze
grenzen in Groningen, Drente en Brabant
bijvootbeeld. zijn voor de defensie van ons
land van onschatbare waarde. ..Wij" heb
ben het aan den lijve gevoeld, waagden ons
in een dergelijk terrein, zwoegden 100 meter
over een zanderigen bodem, waar hooge
heidestruiken het loopen tot een zware, te
zware, opgave maakten. Toen stonden ..we"
plotseling voor een venijnige, verborgen
strook water waarin geel riet groeide. De
diepte? Onbekend, maar toch van dien
aard. dat hij, die er eenmaal in wegzakt
onherroepelijk verloren is. Zóó is er niet
één, maar zóó zijn er tien-, ja honderd
tallen plaatsen aan te wijzen, die een door
schrijding van een dergelijk terrein naar
het rijk van de practische onmogelijkheden
verwijst. Dergelijke terreinen onontgonnen
te laten is van groot, zeer groot belang,
omdat daardoor een sterke verdediging van
onze grenzen mogelijk is. Het is dan ook
stellig een eisch van dezen tijd, dat aan de
kostbare ontginning van de venen langs
Nederland's grenzen een ontginning die
veelal niet loonend is ookeen gebiedend
halt wordt toegeroepen.
EN DE KUST?
Zooals het langs de grenzen van Neder
land is, is het ook aan de kust. Daar wordt
hard, zeer hard gewerkt aan de voltooiing
van verdedigingswerken, die een landing
van vreemde troepen tot een hachelijke
onderneming maken. Zandzakken, beton,
hout Ziedaar het materiaal, waarmede
de thans versterkte kustwacht in luttele
dagen tijds de noodige. verdekt opgestelde
verblijfplaatsen voor mitrailleurs en mo
derne stukken geschut heeft aangelegd. In
snel temoo zijn deze versterkingen tot
stand gekomen, dag en nacht worden zij
bewaakt. Men weet het: Nederland's ver
raderlijke kust is in vredestijd al zoo
uiterst moeilijk te benaderen, ja, zonder
loods zullen velen het zelfs niet durven
wagen. In oorlogstijd wanneer de mitrail
leurs en stukken geschut, waaronder ook
mortieren zijn uit hun stellingen onophou
delijk kunnen vuren, kan een landing even
eens practisch uitgesloten geacht worden.
Op tientallen plaatsen langs Nederland's
kust zijn deze opstellingen aangelegd,
waarbij, evenals aan de grenzen, van zoo
genaamd voorbewerkt materiaal gebruik
gemaakt wordt, d.w.z. van materiaal, dat
als het ware pasklaar aangevoerd wordt.
Het pleit ontegenzeggelijk voor den geest
onder de troepen dat de aanleg voor de
noodig geachte versterkingen, die. mocht
de intemat'onale spanning verslappen
voorloopig niet opgeruimd zullen worden,
in een betrekkelijk korten tijd is geschied
En dat vaak onder omstandigheden, die
nu niet d1 reef ideaal waren In vele dorpen
heeft men voor de onderkomens der sol
daten van den nood een deugd moeten
maken zijn zij gelegerd in een school, een
parochiehuis, een schuur of een stal, waar
de manschappen den nacht, doorbrengen
terwijl onder hun met stroo gevulde slaap
plaats zich een koe, een geit en een kalf
bevinden. Dat blijmoedig te dragen, siert
den Nederlandschen soldaat, over wien
„wij" door verschillende commandanten
met groote waardeering hoorden spreken
Het moge gerust eens gezegd worden: in
den tijd van enkele weken hebben de sol
daten van de versterkte grenstroepen en
kustbataljons iets gepresteerd, dat onge
twijfeld lof verdient. Zi.i hebben onder vaak
moeilijke omstandigheden opgewekt hun
taak verricht, lachend vaak om het onge
mak. dat zij wel eens moeten verduren,
kankerend soms als dit ongemak wat al te
groote afmetingen aannam. Zij hebben
desondanks vaart gezet achter de uitvoe
ring van de op hun schouders gelegde taak,
een taak, die ten doel heeft Nederland's
neutraliteit, in een eventueel conflict, naar
alle zijden onverzwakt te handhaven!
(Nadruk verboden).
DEELNEMING IN HET
HOOGOVENBEDRUF.
(Van onzen parlementairen medewerker).
Het eerste ontwerp, dat de Tweede Ka
mer na het Paaschrecès te behandelen
kreeg, was dat tot deelneming van den
Staat, in preferent kapitaal, met een be
drag van f. 700.000 in het bedrijf van de
Koninklijke Nederlandsche Hoogoven- en
Staalfabrieken te IJmuiden.
De Regeering motiveert de staatdeelne-
ming in deze uitbreiding met drie argu
menten: le. dat voor het hoofdproduct
(ruw-ijzer) nieuwe afzetgebieden in het
binnenland worden geschapen; 2e. dat de
uitbreiding in overeenstemming is met de
plannen, die bij de oprichting der onderne
ming met goedkeuring van den Staat be
stonden en 3e. dat die plannen geheel in
overeenstemming zijn met de industrialisa
tie-politiek der Regeering.
Over dit wetsontwerp werd slechts een
korte discussie gevoerd.
De eenige spreker was dr. Van der Waer-
den, die meende dat de Regeering zich bij
deze gelegenheid in dit bedrijf meer mede
zeggenschap had moeten verzekeren, en
die overigens omtrent de resultaten lang
zoo optimistisch niet bleek als de Regee
ring. Maar in antwoord op dit laatste bleef
Minister de Wilde wijzen op het feit. dat
van de uitbreiding van het zoo belangrijke
bedrijf een aanzienlijke werkverruiming
kan worden verwacht. Ook was hij van
oordeel, dat regeerings-zeggenschap ge
noegzaam verzekerd is; niet alleen heeft zij
de afschrijvings-politiek belangrijk beïn
vloed, maar de regeerings-commissaris be
zit gewichtige bevoegdheden.
De Kamer heeft het ontwerp met alge-
meene stemmen aangenomen.
NAASTING VAN SPOORWEGLIJNEN
Twee spoorlijnen en een tramlijn staan
op de nominatie om genaast te worden:
Sauwerd-Roodeschool, Groningen-Slochte-
ren-Delfzijl en Alkmaar-Warmenhuizen.
Maar dit lukte den Minister van Water
staat toch niet zoo heel glad.
Uit Groningen kwam verzet. Dr. Bierema
wilde van de naasting Sauwerd-Roode
school niet weten, zoolang de voortzetting
er van niet zou vaststaan en verschillende
afgevaardigden (Zijlstra, Ebels, Bakker)
vielen hem daarin bij. omdat de naasting
inderdaad tot stopzetting zou kunnen lei
den. Zij verzochten daarom dit onderdeel
van het ontwerp voorloopig terug te ne
men, ook omdat de wegen eerst in orde
moeten zijn, als men er met autobussen
zcu willen beginnen. En de heer Groen
wenschte de tramlijn Alkmaar-Warmen
huizen althans voor het goederen-vervoer
te handhaven. Minister van Buuren echter
was ten aanzien van het Groningsche lijn
tje onvermurwbaar. Het behoort aldus
de strekking van zijn betoog tot de on
rendabele lijnen en daarvan moet het
spoorwegbedrijf af: wel ls de spoorweg
directie bereid om te redden wat er te red
den valt. Deze belofte deed de Minister ook
ten aanzien van het goederen-vervoer op
de lijn Alkmaar-Warmenhuizen; indien de
betrokken streek en de spoorweg-directie
tot overeenstemming komen, is er kans dal
deze lijn voor dat vervoer behouden blijft.
De heer Bierema, die meende dat 's Mi
nisters houding in strljB was met een vroe
gere belofte zijnerzijds, diende een amen
dement in, om de lijn Sauwerd-Roode
school uit het ontwerp te lichten, maar dit
werd met 4528 stemmen verworpen.
Zoodat tenslotte het ontwerp er onge
wijzigd doorging.
VERVOER VAN PERSONEN
MET MOTOR-RIJTUIGEN.
Op het eind van den middag is begon
nen met de behandeling van het wetsont
werp houdende een regeling van het ver
voer van personen met motor-rijtuigen.
Zooals men weet beoogt deze regeling de
invoering van een vergunnings-stelsel.
Reeds de eerste spreker, de heer Bon-
gaerts, was er zeer tevreden over, omdat
hij oordeelde dat in een chaotischen toe
stand eindelijk orde zal worden geschapen,
op den grondslag van een gelijke rechts
positie voor alle ondernemers. Naar zijn
meening is het vergunnings-stelsel daar
toe de eerst-aangewezen en meest practi-
che weg, en in aansluiting daaraan zal
een bedrijfscommissie als adviseerend or
gaan uitstekend werk kunnen doen. Maar
veel zal. meende hij, toch afhangen van
goede samenwerking tusschen bus en spoor
en tusschen weg en rail. Iets minder en
thousiast was echter de heer Van Lidth
de Jeude. Aan den eenen kant oordeelend,
dat het systeem van dit ontwerp (vergun
nings-stelsel) hetwelk ook hij aanvaard
baar achtte, eigenlijk niets nieuws is, om
dat het voortbouwt op een reeds bestaande
practljk, meende hij toch dat een goede sa
menwerking tusschen trein en bus niet zoo
heel gemakkelijk zal ontstaan, omdat het
ontwerp de neiging heeft het wegverkeer
ondergeschikt te maken aan het railver
keer en dus niet tot werkelijke coördinatie
zal leiden; vooral het parallel-verkeer
schept hier moeilijkheden. Intusschen, hij
erkende dat veel zal afhangen van de wijze,
waarop van de bevoegdheden gebruik wordt
gemaakt en hiervan zou hij nu maar het
beste hopen.
Vandaag wordt de discussie over dit ont
werp voortgezet.
ALLERLEI.
Bij den aanvang der vergadering hebben
de voorzitter en Minister de Wilde harte
lijke en waardeerende woorden gewijd aan
de nagedachtenis van 't overleden lid, den
heer Drop.
Diens opvolger, dr. H. Brugmans, werd
toegelaten en beëedigd. Op slag was hij de
Benjamin der Kamer: een paar jaar de 30
voorbijHij is de zoon van den bekenden
Amsterdamschen hoogleeraar.
Ingekomen was het ontwerp der N.S.B.-
fractie tot verbod van politieke vergaderin
gen op Zondag. Toen de voorzitter vroeg,
of een der voorstellers het ontwerp nog
wUde toelichten, bleekgeen van hen
aanwezig.
De heer De Visser wil interpelleeren over
de maatregelen, door de Regeering geno
men met het oog op den internationalen
toestand. Vandaag wordt hierover beslist.
Neerland beschermt zijn bruggen. IJzeren
palen, elk wegende 120 K.G.. zijn in ijzeren putten
men deze versperringen.
geplaatst. „Asperges" noemt
