Nederland voelt zich
niet bedreigd
80m Jaargang
ZATERDAG 22 APRIL 1939
No. 24256
EERSTE NEDERLANDSCHE N.Y.
KjgFïceNm
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLADVOOR LEIDEN EN'OMSTREKEN'
STADSNIEUWS
Soc. dem. raadslid
gaat heen
Atüivoord onzer regeering aan Duitschland
IM. NOOMEN
Leidsche Schouwburg.
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarlel. Kleine advertenties uitsluitend bü vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets.'porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque-' en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zljuf
per 3 maanden f 2.3$
per week '..vrTïV.'. (.0.19
Franco per post 2.35 per 3 maanden -f portokosten.'
(voor binnenland f. 0.80 per 3 nrnd,t
De heer P. L. Hessing.
Naar wij van bevoegde zijde vernemen
zal de heer P. L. Hessing binnenkort
het lidmaatschap van den gemeente
raad, waarin hij zitting had voor de S.
D. A. P., neerleggen in verband met zyn
benoeming tot chef de bureau van het
hoofdbureau der Ned. Ver. voor Spoor -
en Tramwegpersoneel te Utrecht.
De heer Hessing, die momenteel aan het
station hier ter stede als commies der Ned.
Ned. Spoorwegen werkzaam is, zal in zijn
Inieuwe functie een proeftijd van een jaar
meemaken. Gedurende dezen tijd heeft hij
bij de N.S. non-actief aangevraagd, het
geen zal worden verleend.
Met den heer Hessing verliest de raad en
in het bijzonder de sociaal-democratische
tractie een goed lid. wiens bezadigd oor
deel en weldoordachte betoogen ook buiten
den kring zijner partijgenooten gezag had
den.
Dak in de verschillende commissies, waar-
n hij door zijn raadslidmaatschap zitting
had, werden zijn persoon en zijn werk
kracht zeer gewaardeerd en heeft hij uit
wekend werk verricht.
De heer Hessing wordt op de soc.-dem.
'ijst opgevolgd door mevr. M. MolVoge
laar, gevolgd door den heer C. Koekebakker.
HERLEVEND STADSSCHOON.
Actie van dc Vereeniging „Oud-Leiden".
Men schrijft ons:
Reeds eenige malen heeft men in dit
hlnd kunnen lezen over het streven van
de vereeniging „Oud-Leiden" tot het doen
herleven van oude schoonheid in onze
itad. De vereeniging tracht dit o.a. te be-
'iken door in overleg te treden met de
Eigenaren van de daarvoor in aanmerking
komende panden en er daarbij op te wijzen
hoe het bouwkunstig schoone onderhouden
oi hersteld dient te worden.
Hare actie is reeds merkbaar. Wij wijzen
op het herstel van het aardige uit
1644 dateerend poortje tusschen der per
celen Stille Rijn 12 en 14, waarbij de
hiue cementlaag is verwijderd, op het
schoonmaken en weder beschilderen van
ion merkwaardigen gevelsteen „Int land
jan beloften" in den zijgevel van het pand
Beestenmarkt 50 en op het herstel van den
hjnen gevelsteen „Dit is in de oude Maren
P°ort". anno 1615. in den zijgevel van het
jand Mare, hoek Oude Vest. Voorts vond
Je vereeniging den dienst van Gemeente
werken bereid de regentenwapens op de
Binnenplaats van het v.m. Oaecilia Gast
huis in het z.g. Klooster en die op de bin
nenplaats van het Elisabeth Gasthuis aan
Oude Vest in juiste kleuren te doen
jchilderen.
kt? k^anSstellend oog zal wel gezien
t^at het vorig jaar de regenten van
et Heilige Geest- of Arme Wees en Kin
emuis het beeldhouwwerk boven den tn-
het Weeshuis aan de Hoogland-
ne Kerkgracht lieten herstellen en dat
pe oude gevelsteen „Wol" uit 1638 in den
h-Kra van het huis Oude Singel 86 op keu-
Pjge wijze onder handen is genomen. Ook
gevelsteen met gekroonden hoed uit
bin 111 Breestraat 79 eenigs-
ecl versckolen achter een „moderne" licht-
ierifmkreeg weer zijn vroegere kleur
aank zij zijn vaderlandslievenden
pgenaar (oranjehoed).
niï?r meenen te weten kreeg de ver-
LJFJ „Oud-Leiden" onlangs de toe-
binnenkort de ontbrekende
s op het dak van het pand Rapenburg
5 zal worden herplaatst.
n slotte vestigen wij nog de aandacht
et itvoerin8 zijnde restauratie aan
"apenburg, n.i. aan den gevel van ae
-rd.- ngewscho°l (No- 48Eoven het
Atépn«„Van 'rotsche huis met natuur-
£evel bevindt zich het familie-
een na den stichter van het woonhuis,
Va,, Leva111 0l,de Leidschc geslacht
Uikheirt en we' naar ai ie waarschijn-
van Dirck van Leyden van Leeu
Het A.N.P. meldt, dat door de Duiische regeering, in ver
band met de boodschap van president Roosevelt, vragen
aan verschillende andere regeeringen, waarbij ook aan
onze regeering, zijn gesteld, welke hierop neerkomen:
le. of de regeering de boodschap had uitgelokt;
2e. of zij er van te voren kennis van droeg;
3e. of zij zich bedreigd gevoelt.
Deze drie vragen zijn door onze regeering ontkennend
beantwoord, de derde vraag onder bijvoeging, dat Neder
land, in geval van een Europeeschen oorlog, op iedere
mogelijkheid voorbereid moet zijn.
VJ
wen, een bekwaam burger, Weesmeester,
Veertigraad, Schepen. Burgemeester. Hoog
heemraad van Rijnland. Gecommitteerde
van den Raad van Holland en verschillende
malen Buitengewoon Gezant der Nederlan
den in Engeland, oa. om over den vrede
te onderhandelen (16781. Zijn familie
wapen miste door de in den loop der jaren
daarop gebrachte verflagen alle sierlijk
heid en voornaamheid. Dank zij de samen
werking tusschen het schoolbestuur en
..Oud-Leiden" wordt thans het wapen gron
dig schoongemaakt, waarna de juiste kleu
ren er op aangebracht worden. Hiermede
zal tevens op een betere wijze in het open
baar de herinnering wakker worden ge
houden aan het bekende geslacht Van
Leyden. dat gedurende vele eeuwen een
voorname en eervolle rol in de Leidsche
geschiedenis heeft gespeeld. De Van Ley-
den's leverden van de 13e tot de 19e eeuw
een lange reeks van magistraatspersonen
op en zij staan voorts bekend als schen
ker van belangrijke goederen aan kerk en
gasthuizen. De heer Ir. G. L. Driessen heeft
door onlangs een studie over dit geslacht
in druk te doen verschijnen, daaraan meer
algemeene bekendheid gegeven. Het her
stel van het wapen aan den gevel van het
pand Rapenburg 48 sluit zich daarbij goed
aan.
THEOSOFISCHE VEREENIGING
CENTRUM LEIDEN.
Parsifal.
Over bovenstaand onderwerp hield gis
teravond mejuffr. W. Pattiwael Wester-
loo in het Federatiehuis een lezing. Spr.
wilde over deze door Richard Wagner
gecomponeerde opera haar eigen visie ge
ven, zooals deze zich voor haar, van theo
sofisch standpunt bekeken, heeft geopen
baard. Zooals meer opera's, brengt deze
muzikale schepping een boodschap tot de
menschheid, wijzende op het levensbegin
sel en dit opvoerende tot godsdienstige
wijding, een mystiek, vereenzelvigd met
de schepping en den Schepper.
Muziek leidt tot regeling van geest en
hart. Wat het ceremonieel is voor het
uiterlijke, is de muziek voor het innerlijke.
De hoogste muziek brengt rust en harmo
nie. Na even toegelicht te hebben hoe
Wagner's opera's met de grootste eischen
aan techniek en muzikale uitvoering tot
het publiek worden gebracht, behandelt
spreekster de muzikale motieven en ver
klaart de beteekenis der tonen, waaruit
die motieven zijn samengesteld. De ligging
der tonen geeft aan de openbaring, de
onthulling, becogende het welzijn der ziel
en leidende tot godsvereering, wat door het
volmaakte accoord wordt weergegeven,
symboliseerend de broederschap der men
schen.
De weg voert dwars door donkere grot
ten, eindigend in den tempel, waar zich de
dienaren der menschen bevinden niet in
haras, maar in volle liefde om te dienen.
De koning moet blijven tot dat een rein
mensch hem zal vervangen. De plicht van
den mensch is om het goddelijke leven in
ons te ontwikkelen.
In de derde akte, den Goeden Vrijdag,
ziet men de Christusfiguur, welke spreek
ster schetst als het meest gewijde mo
ment.
Zoo werken uitbeelding en muziek samen
om het hoogste in den mensch wakker te
roepen en de edelste gevoelens te ontwik
kelen om bij de onthulling van de Graal
weer te geven, dat de geest leeft en de
menschelijke ziel opstijgt in de harmonie
der sferen tot het Vaderhuis.
Geslaagd voor het eindexamen van
den heerencui'sus der Vakschool Leiden
van den Nederl. Kappers.de heeren: M. H.
Visser (Leiden). H. F. Visser (Leiden), B.
Cok (Hazerswoude), D. v. d. Luljt ('Noord-
wijk aan Zee), V/. W. Voordouw (Noord-
wijk aan Zee) en B. v. Tol (Leiden).
L. BOOM. t
Organist der Marekerk.
In den ouderdom van ruim 67 jaar is in
het Academisch Ziekenhuis te dezer stede
overleden, de heer L. Boom, die gedurende
bijna 43 tjaar de Ned. Herv. Gemeente als
organist heeft gediend.
Op 1 Juli 1896 werd hij aangesteld als
organist der oude Hervormde Oosterkerk.
Maar zeer kort heeft de heer Boom, die 10
December 1871 alhier werd geboren, het or
gel van deze kerk bespeeld. Een jaar na
zijn officieele aanstelling in 1896 ging de
heer Boom in Mei 1897 over als organist
der Marekerk waar hij zijn gaven verder
heeft kunnen ontplooien.
Het ware geluk vinden wij niet
in vervulde wensen, maar in ver
vulde plichten. Eén van onze
vele plichten is het sluiten van
een levensverzekering.
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
3489 (Ingez. Med.V
Van zijn spel ging steeds groote wijding
uit, zoodat hij velen gedurende zijn lange
loopbaan gesticht en ontroerd heeft.
De thans ontslapene, die blind was, ont
ving zijn opleiding aan het Instituut voor
Onderwijs aan Blinden te Amsterdam. Zijn
leermeester was hier de heer S. R. de Vries,
organist der Rem. Gemeente te Amsterdam
en klokkenist der Westerkerk aldaar. Maar
ook wijlen de heer C. D. Duijster alhier, or
ganist der Pieterskerk heeft veel tot de
muzikale vorming van den heer Boom bij
gedragen.
De heer Boom, die ook als leeraar in het
Leidsche muziekleven zeer velen het orgel
spel heeft bijgebracht, vervulde buiten zijn
taak als organist der Marekerk ook nog
die van organist aan het Ger. Minnehuis.
Van 1906 af was hij aan deze inrichting
verbonden. Voorts luisterde hij de algemee
ne huwelijksinzegening in de Pieterskerk
met zijn spel op.
De teraardebestelling van het stoffelijk
overschot van dezen toegewijden muzika-
len werker zal plaats vinden a.s. Dinsdag
morgen te haiftwaaif op „Rhijnhof",
DE NED. HERV. GEMEENTE EN
DE ZENDING.
Dë kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente
heeft uit zijn midden een commissie be
noemd. die in overleg zal treden met de
classic ale zendingscommissie en plannen
beramen zal voor verdere zendingsactie.
Tot leden dezer commissie zijn benoemd
ds. D. Kuilman en de heeren W. C. v. d.
Wilk, G. J. v. d. Berg, W. Keereweer, H.
Siere, P. Sanders, A. v. d. Baan en H. van
Leeuwen.
Mïr NIEUW/
N.V. HET NEDERLANDSCHE TOONEEL.
Schijn en Werkelijkheid",
tooneelspel in 4 bedrijven
van P. V. Carroll.
Wat is schijn, wat is werkelijkheid? Zal
ooit een sterfelijk wezen op dit ondermaan-
sche in staat zijn, dit geheel te onderschei
den tot in alle finesses? Te eer zal het
onderscheid nimmer precies zijn te schat
ten, waar immers de menschen zoo ver
schillend oordeelen en zeker schijnen in
hun opvatting, hoe uiteenloopend hun mee
ning ook. in dezelfde dingen des levens.
Schijn en werkelijkheid vloeien in elkaar
over zijn nooit van elkaar te scheiden
Het is een oude, wijze levensles, dikwijls
den mensch voorgehouden om hem er aan
te herinneren, zich nooit al te zeker te ge
voelen van eigen inzicht al handelt hij
naar diepste overtuiging van het oogenblik
Deze levensles heeft Paul Vincent Caxroli
benut voor zijn tooneelspel en hij heeft dit
gedaan op verbluffend meesterlijke wijze.
Het is alles zoo schijnbaar eenvoudig en
in-menschelijk en toch met welk een die
pen achtergrond!
Hij stelt tegenover elkaar twee ..levens-
zekeren". De een is de kanunnik Thomas
Sherrit, die zijn gansche levensvisie heeft
gebouwd op de eeuwenoude wijsheid, de
beproefde idealen der R.K. Kerk. de ander
de schoolmeester OTlingsley. die atheïst
is en opstandig tegen de z.i. alle goeds
verknellende orde van een corrupte maat
schappij. Rotsvast staan zy daar in hun
overtuiging tegenover elkaar. Beiden, ver
boven de achterlijkheid zich voelend van
het Iersche district, waar zij arbeiden in
den „tuin des Heeren". zien zelfs eenigszins
minachtend neer op het drijven en ageeren
van kapelaans en domme bevolking.
En tusschen hen in staat het simpele
dorpskind Brigitte, eenvoudig van geest en
hart, die echter in verbinding staat met het
mystieke en telkens de heilige St. Brigitte,
naar wie zij is genoemd, voor zich in
„droomgezicht" ziet verschijnen. Kanunnik
en onderwijzer mogen haar graag en zij
omgekeerd beiden. („Konden wii elkaar
voortdurend zien in groote spiegels, alle
haat en bitterheid zou verdwijnen uit de
wereld" verzucht het meisje). Ieder tracht
haar naar eigen inzicht te bewegen geen
waarde te hechten aan de verschijning, noch
aan de door deze gegeven opdrachten, maar
het mystieke is sterker dan geloofd wordt.
Wat voor beide levenssterken schün lijkt,
wordt tenslotte droeve werkelijkheid, want
het eenvoudige dienstmeisje brengt daar
voor het offer van haai- leven. En beide
krachtige „kenners van het leven" staan
samen aan haar doodsbed, beiden geschokt
in hun rotsvaste overtuiging. Wat is
schijn, wat is werkelijkheid.... Ook nu
blijft de zekerheid afwezig
Volkomen logisch opgebouwd en in
boeiende dialoog, waarin verwerkt prachtig
gevonden vergelijkingen en cynismen is
een tooneelwerk ontstaan, dat ongetwijfeld
tot het beste behoort van wat dit seizoen
hier te lande od de planken is gebracht.
Men mag de afd. Leiden van het Nederl.
Tooneelverbond wel zeer dankbaar zijn. dat
zij deze opvoering mogelijk heeft gemaakt.
Jammer, dat niet meer tooneel-minnenden
aanwezig waren, de Schouwburg was slechts
vry goed bezet.
De aanwezigen hebben echter genoten
mede door een keurig sluitende vertolking
over de gansche linie. Er was werkelijk
geen zwakke plek in deze door Albert van
Dalsum geregisseerde voorstelling. Zelf gaf
Van Dalsum een pracht-creatie van den
levenszekeren kanunnik. Het was een ty
peering van sta-vast! En ook Johan
Schmitz als de tegenvoeter, de onderwijzer,
was geteekend ten voeten uit.
Charlotte Kohier bracht voor het mystie
ke dorpskind letterlijk alles mee. Deze zoo
licht tot het ridicule neigende rol vond in
haar d e vertolkster. Hoe teer en broos en
tevens warm-gevoeld. Beide aangeboden
BINNENLAND.
De Maastunnel te Rotterdam vordert snel
(Binnenland, 3e Blad).
Minister Steenberghe over den nood Inden
Tuinbouw. (6e Blad).
Duitschland vraagt of Nederland zich be
dreigd voelt. (Binnenland, 3e Blad).
Moord te Uithuizen. (Gemengd, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel. - Locale markt aarze
lend na goed prijshoudende opening. -
Koninklijke vast, later iets reageerend
Amerika even lager - Nederlandsche
beleggingen vast.
BUITENLAND. r
NiéWve offers van het Fransche volk ge
vraagd voor de defensie. (3e Blad).
Voortzetting der diplomatieke besprekingen
(Buitenland, le Blad).
Bonnet voor de Senaatscommissie voor bui-
tenlandsche zaken. (Buitenland, le BI.)
Van Cauwelaert voorzitter der Belgische
Kamer. (Buitenland, lë Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 1 VAN HET VIERDE BLAD.
Voor het geheele land: krach
tige tijdelijk stormachtige, Weste
lijke tot Noordelijke wind. Zwaar
bewolkt met tijdelijke opklarin
gen. Iets kouder. Plaatselijke
buien.
Stonnwaarschuwingsdienst: he
denmorgen te 8.10 uur werd ge
seind aan alle posten: „Weest op
uw hoede" en te half twaalf:
„Wordt verwacht storm uit het
Noordwesten",
bouquetten waren een welverdiende hulde.
Jacques de Haas en Jacques Snoek als
beide kapelaans. Mies Elout als hardvoch
tige oude vrijster. Gijsbert Tersteeg als
haar neef, zij gaven evenals alle anderen
zonder uitzondering uitnemend spel.
Aan het slot groeide het applaus uit tot
een ovatie.
Van Dalsum en Charlotte Köhler als kanunnik en Brigitte.