STADSNIEUWS
DINSDAG 18 APRIL 1939
No. 24251
Mevrouw Theo Mann-Bouwmeester
overleden
r
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Vrijwilligers gevraagd
Een nieuwe Andersen
Morgenmiddag
zonsverduistering
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.39
per week f. 0.18
Franco per post 1.2.35 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndi
WIJLEN MEVROUW THEO MANN-BOUWMEESTER.
Hedenmorgen vroeg is in haar woning te Amsterdam, op den dag van haar 89sten
verjaardag overleden mevrouw Theo Mann-Bouwmeester. Toen men haar vanmorgen
vroeg wilde wekken, bleek zij kort tevoren reeds te zijn overleden. (Men zie elders
in dit Blad).
VOOR DEN LEIDSCHEN LUCHT
BESCHERMINGSDIENST.
De secretaris van de Ned. Ver. voor lucht
bescherming afd. Lelden, schrijft ons:
Verschillende malen werd via de dag
bladpers een oproep gedaan tot de Leid
sche Burgerij om zich op te geven als vrij
willigers voor den Luchtbeschermingsdienst
ter stede.
Velen gaven reeds aan dezen oproep ge
hoor, doch lang niet allen hebben hem ver
staan.
Leidsche Burgers, wij hebben U noodig!
Zoo ooit, dan toch zeker wel in deze tij
den zal een ieder beseffen dat Luchtbe
scherming dringend noodzakelijk is.
De Luchtbeschermingsdienst vraagt 3000
—4000 medewerkers, die allen opgeleid
moeten worden voor den dienst, waarvoor
zij zich melden.
Geeft U op als vrijwilliger voor de brand
weer, E H B O gasverkennings-, bouwkun
dige-, opruimings ea. diensten.
Mannen en vrouwen, die vrij zijn van
verbintenissen bij het Roode Kruis, de
Leidsche Burgerwacht, de Vrijwillige Mo
torbrigade en die vrij zijn van militairen
dienst, allen moeten zich melden.
Laat ieder, die in staat is, de ge
vraagde hulp verlcenen, zijn soeiale
plicht beseffen, slechts door het actief
deelnemen der Burgerij zal het moge
lijk zijn een doeltreffenden Luchtbe
schermingsdienst te organiseeren.
Geeft U op bij het politicbureau of bij
het secretariaat van de Nederl. Ver-
eeniging voor Luchtbescherming, Ra
penburg 9. Vermeldt daarbij Uw naam,
adres, geboortedatum, beroep en deelt
mede voor welken dienst gij U het
meest geschikt acht om mede te wer
ken.
Leidsche Burgers, beschermt Uw ge
zin, Uw huis, Uw stad.
Luchtbescherming is Zelfbescher
ming!
LEIDSCHE SPAARBANK.
Verslag over 1938.
Aan bovengenoemd verslag is het vol
gende ontleend:
Het tegoed der inleggers bedroeg op I
Januari 1938 f. 9.644,666.21, vermeerderde
door inlagen en rentebijschrijving met
f. 5.481.021,45. Totaal f. 15.125.693.66.
Dit bedrag verminderde door terugbeta
lingen met f. 5.870.626,83. blijft f9.255.066.83.
Overgebracht werd naar ..Reserve niet op
gevraagde posten" f. 264,27, zoodat op 31
December 1938 het tegoed bedroeg
f. 9.254.802,56.
Op den postcheque- en girodienst werd
gedurende het jaar 1938 gestort voor bij
schrijving op de rekeningen van inleggers
of wegens salarissen, pensioenen, enz.
f. 1.047.708,82 en beschikt resp. overgeschre
ven f. 1.034.758.87, waardoor deze per 31
December 1938 sluit met een saldo van
f. 39.823.92.
In effecten werd voor een waarde van
f. 2.490.236,25 belegd. Een bedrag ad
f. 2.428.204.83, berekend naar de balans-
waarde op 31 December 1937. werd ver
kocht, respectievelijk afgelost met een be
drag van f2.425.622,46. zoodat hierop een
r.adeelig saldo van f. 2 582,42 te boeken
viel. Ten laste van de „Reserve voor koers
verschillen van effecten" moest f. 1.618,64
afgeschreven worden. De rekening effecten
geeft derhalve een saldo op 31 December
1938 van f. 6.691.492,96
In hypotheken werd in 1938 f. 284.000 be
legd. naar de „Reserve" overgebracht
f. 202.900 en afgelost f. 428.738,90.
Het saldo per 31 December 1938 bedraagt
f. 2.972.461,10.
Gedurende het boekjaar werden 31
spaarbusjes minder afgegeven dan terugge
bracht. Aan het eind van het boekjaar be
droeg het aantal in bruikleen gegeven bus
jes 1454: het daarmede gespaard bedrag
f. 30.355,62.
De gekweekte rente bedraagt f 398 207.76.
tegoed over 1938 f. 134.420,37. Totaal
f 532.628,13.
Waarvan aan de inleggers vergoed in den
loop van het jaar en op 31 December 1938
bijgeschreven f. 234 078.50. Voordeelig saldo
f. 131.399 21
Het bedrag der „Reserve" ad f 984 685,81
werd met de rente ad f. 39 372.52 op dit
fonds en het voordeelig saldo van het
„Hoofdkapitaal" ad f. 61.319,17 (totaal
f. 100.691,691 vermeerderd. De „Reserve"
sluit daardoor met een saldo van
f. 1.085.377,50, uitmakende ll,73°/o van het
inleggerskapitaal of 16.22"/o van het effec
tenbezit der Spaarbank.
Een afzonderlijke reserve voor eventuee-
len nieuwbouw werd dit jaar ingesteld en
gebracht op f. 25.000.
De rekening van het „Hoofdkapitaal"
sluit met een voordeelig saldo van
f 61.319,17. De rente, welke dit jaar gemid
deld van het hoofdkapitaal werd gemaakt,
bedroeg 3,713 percent. In 1937 was dit 4,119
percent.
De rente aan inleggers vergoed, tot 1
Maart bedragende 3"/o tot f. 3000, daar
boven 2.04°/o. werd ingaande 1 Maart ver
laagd tot respectievelijk 2,64'/» en l,2"/o.
Het aantal inleggers bedroeg 1 Januari
1938: 18.901: 31 December 1939 19.080
Het bedrag der inlagen bedroeg over 1937
f. 6.107.059,32; over 1938 f. 5.246.948.95;
minder ingelegd f. 860.110.37.
Het bedrag der terugbetalingen was over
1937 f. 5.023.669,73; over 1938 f 5 870.626,83;
meer terugbetaald f. 846.957,10.
Als nieuwe inleggers werden ingeschre
ven in 1937 2033, in 1938 1648, dus minder
ingeschreven 385.
Gedurende het boekjaar 1937 was het
aantal inlagen 28 841, in 1938 26.940. dus
minder inlagen 1901.
In den loop van het jaar 1937 hadden
27.512 terugbetalingen plaats, in 1938
28 792. dus meer 1280.
Gedurende het jaar 1937 zijn 1518 spaar-
busjes ter opening aangeboden, inhoud
f. 28.346,72: in 1938 1596. inhoud f30.355. dus
meer 78 spaarbusjes, dus meer inhoud
f. 2.008,90
VEREENIGING VOOR CHRIST. VOLKS
ONDERWIJS.
De 48e algemeene vergadering.
Naar wij vernemen zal de 48e algemeene
vergadering van de Vereeniging voor Chr.
Volksonderwijs Donderdag 1 Juni a s. hier
ter stede onder presidium van prof. dr. W.
J. Aalders van Groningen worden gehou
den. In de morgenvergadering komen de
huishoudelijke zaken aan de orde w.o. de
verkiezing van 3 leden van het hoofdbestuur
waarvoor gecandideerd zijn de heeren S.
Stemerding te Voorburg (aftr.l en ir. C.
Rodenburg te Leeuwarden: ds. J. J. P. Va-
leton te Zwolle (aftr.) en ds. M. N. W. Smit
te Zwolle: mr. W. C. C. v. Romondt Vis te
's-Gravenhage (aftr.l en jhr. mr. G. Bee-
laerst van Blokland te 's-Gravenhage.
In de middagvergadering zal als referent
optreden de heer G. Ch. Dun. inspecteur
L. O. in de inspectie Alkmaar, met het on
derwerp: ..Wat heeft de drang naar onder-
wijs-vetnieuwing te zeggen voor de bij C
V. O. aangesloten scholen?"
Wij vestigen de aandacht
onzer jeugd op het feit, dat
wij heden een aanvang
maken met een nieuw
sprookje van Andersen, geti
teld: „De standvastige tinnen
Soldaat".
CHR. HIST. UNIE.
Toespraken van prof. dr. J. de Zwaan,
ds. Joh. W. Groot Enzerink en
Jac. Wilbrink.
In de Muziekschool voor Toonkunst had
de afd. Leiden van de Ohr. Hist. Unie gis
teravond een propaganda-samenkomst be
legd in verband met de verkiezing van le
den der Prov. Staten. In deze samenkomst,
welke goed bezoüht was, hebben achtereen
volgens het woord gevoerd prof. dr. J. de
Zwaan, lid der Eerste Kamer, ds. Joh. W.
Groot Enzerink. Herv. pred te dezer stede
en wethouder Jac. Wilbrink.
De voorzitter der kiesver. de heer U.
Tynstra, las aan het begin van den avond
Ps. 140 waarna hij voorging in gebed en
een inleidend woord sprak.
Nadat spr. gewezen had op den gespan
nen internationalen toestand, merkte hij
op. dat wij ons vaderland niet maar zoo
zullen overgeven, omdat wij dat vaderland
en onze vrijheid liefhebben. Te midden van
dezen toestand wordt ons volk opgeroepen
ter stembus. Veel wordt in deze dagen ge
zegd en beloofd.
Spr. stond dan verder stil bij de leuze
Heel de Kerk en heel het volk" waaronder
de C.H.U. thans met deze verkiezingen op
trekt en wees op de samenwerking met de
andere chr. partijen.
Prof. dr. J. de Zwaan, die hierna het
woord voerde, sprak over „Deze verkiezin
gen en de landspolitiek". Spr. wees eerst
op de groote beteekenis van de Prov. Sta
ten. De stabiliteit in de algemeene lands
politiek wordt sterk door den invloed van
de Prov. Staten bevorderd. Daarnaast geeft
deze stabiliteit van onzen regeeringsvorm
Nederland in Europa en in de wereld een
groot vertrouwen. Temeer indruk maakt
dit. omdat wij een groote economische- en
koloniale mogendheid zijn. Ons land geniet
in de wereld dan ook een zeer groot crediet
en dit komt mede door de stabiliteit van
onze regeering. Als kiezers moeten wij deze
stabiliteit weten te behouden. Spr. hoopt,
dat de stemgerechtigden hun stem nauw
keurig afwegen en dat dit tot resultaat
heeft, dat in de Eerste Kamer het aantal
Morgenmiddag: zal bij
helderen westelijken hemel
in ons land het bijzondere
schouwspel eener zonsverduis
tering zichtbaar zijn. De ver
duistering begint omstreeks
17 u. 47, bereikt haar maxi
mum te 18 u. 37 en is om
19 u. 24 ten einde. Waar de
zon voor onze waarneming
eenige minuten over zeven
ondergaat, doet zich dus het
eigenaardige geval voor, dat
de zon gedeeltelijk verduis
terd ondergaat.
Hoewel men het verschijn
sel vermoedelijk met het
blootc oog zal kunnen waar
nemen, houde men voor het
geval van al te felle licht
straling zekerheidshalve een
beroet stukje glas bij de hand
om door te kijken.
N.S.B.'ers terugloopt en voorts, dat er geen
ontwapenaars in deze Kamer komen, want
op het oogenblik is ontwapening niet mo
gelijk. Het vaderland zou door hen in groo
te gevaren gebracht worden. De inwendige
eenheid en het prestige van ons land zou
den daardoor veel te lijden hebben. Ook
tegen de idee van staatspensioen, zooals
dit door een bepaalde partij bij deze ver
kiezingen naar voren wordt gebracht, heeft
spr. bedenkingen. Financieel is dit thans
onmogelijk uit te voeren. Te weinig, aldus
spr., wordt door boven besproken partijen,
rekening gehouden met de realiteit, De C.
H.U. daarentegen heeft deze realiteit op
verschillend terrein goe<l onder de oogen
gezien.
Sprekende over de kerkelijke realiteit,
merkte spr. op. dat vanuit de hervormde
gezindheid wordt gesproken van „heel de
kerk en heel 't volk." Deze herv. gezindheid
is ook onze nationale gezindheid, welke ge
triomfeerd heeft over Spanje. Uit dit oog
punt bezien is het te begrijpen, dat Hoe-
demaker kwam met zijn leus: heel de kerk
en heel het volk. In verband hiermede
verwerpen wij ook de scheiding van ons
volk in twee deelen naar godsdienstige
overtuiging.
Tenslotte wekte spr. op om zijn stem in
groote getrouwheid op de candidaten der
C. H. Unie uit te brengen.
Ds. Joh. W. Groot Enzerink. die hierna
het woord voerde, sprak eerst uitvoerig over
de samenwerking der C.H.U. waarbij hij er
op wees. dat de Unie nog zeer ver van de
A.-R. afstaat. Sprekende over de verhou
ding van de C.H.U. tot de Ned. Herv. Kerk.
merkte spr. op, dat de Unie meer kracht
zou ontwikkelen als zij zich meer op de
bres stelde voor de Ned. Herv. Kerk. De le
den der Ger. Kerken, aldus spr., vormen
in de A.-R. partij de kern. Wel opmerkelijk
is het, dat de teugels in de A.-R. partij in
handen der Gereformeerden zijn. Ook zijn
zij. die voor de A.-R. in den lande belang
rijke functies- innemen, haast allen gerefor
meerd. Daarnaast worden de hervormden
als het noodig is wel gebruikt om de A.-R.
in hun actie te steunen. Dit blijkt ook
weer bij deze verkiezing.
Ten aanzien van de leus ..Heel de kerk
en heel het volk", zeide ds. Groot Enze
rink. dat wij met deze leus staan in de
overtuiging, dat God een verbond met ons
volk gemaakt heeft. Wij willen de massa
dan ook niet loslaten. Daarom blijft de C.
H.U. getrouw aan Hoedemakers leus, strij
den voor den Bijbel op de openbare school.
Het is juist door deze opvatting en spr.
noemde hier ook nog de roeping der over
heid (art. 36) dat er zulk een groot ver
schil bestaat tusschen A.-R. en C.H.U. Onze
leus „Heel de kerk en heel het volk" is
christelijk, historisch en nationaal. Het is
ook een bewijs van te leven uit het ver
bond, dat eens Willem de Zwijger beleed.
Dat de Savornin Lobman voor deze leus
geen verklaring wist, aldus spr.. ligt voor
de hand, als wij denken asrU de seperatie
van dezen staatsman.
Ds. Groot Enzerink sprak den wensch uit
dat het onder ons al meer worde: een een
heid door geloofsvertrouwen op Gods
Woord. Laten wij in dit vertrouwen de
verkiezingen tegen gaan: gaande op den
Koninklijken weg en blind voor de toe
komst.
Wethouder Jac. Wilbrink, die als laatste
spreker het woord voerde, wees eveneens
allereerst op de beteekenis van de a.s. ver
kiezing. Niet minder dan de geestesgesteld
heid wordt aan den uitslag van deze ver
kiezing getoetst. Wel te bedenken hebben
wij ook thans, dat een geest van defaitisme
verkeerd is.
Spr. die vervolgens uitweidde over de
taak der Prov. Staten, toonde aan dat het
met het oog op de verkiezing van leden
der Eerste Kamer en Ged. Staten hoog
noodzakelijk is, dat wil de Unie haar thans
zittende vertegenwoordigers behouden, zij
versterkt uit den verkiezingsstrijd komt. Na
dan op de belangrijke functie, in zoo ver
schillend opzicht van Ged. Staten te heb
ben gewezen, merkte spr. op. dat de C.H.U.
wil zijn een chr. volkspartij. Zij is een chr.
BINNENLAND.
Minister Steenberghe over de veehouderij.
(3e Blad).
Nieuwe omroepgolven voor Nederland, na
melijk op 356 en 413 Meter. (2e Blad).
De regeering zou een eerste oefentijd van 2
jaar voor dienstplichtigen overwegen.
(3e Blad).
Afscheid dr. Posthuma als president-direc
teur der Centrale Landbouw Onderlinge
(Binnenland, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Zeer stille handel - Gereserveerde
stemming - Onregelmatige koersbewe
ging met geringe verschillen - Ameri
kanen weinig veranderd - Beleggings
afdeling kalm.
BUITENLAND.
Hitler's antwoord in den Rijksdag. (Ie BI.)
Turkije in het non-agressie-front? (Ie BI.)
De Belgische socialisten trekken zich terug
uit de regeering Pierlot. (Buitenland,
3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
Voor de kuststrook: afnemende
Noordelijke tot Oostelijke wind.
Geen regen van beteekenis. Ge
deeltelijk bewolkt. Zelfde tempe
ratuur als vandaag.
Voor het binnenland: afnemen
de Noordelijke tot Oostelijke wind
Overwegend droog. Heldere nacht
met nachtvorst. Overdag gedeel
telijk bewolkt. Zelfde tempera
tuur als vandaag.
Stormwaarschuwingsdienst
Hedenmorgen te 11.20 werd ge
seind aan alle posten:
„Attentiesein neer."
soc. politieke partij, die gedragen wordt
wordt door de liefde, gerechtigheid en
barmhartigheid. Wij stemmen Chr. Histo
risch. omdat het gaat om de vrijheid en
de geestelijkheid, welke verankerd zijn in
het Woord van God. Onze houding zullen
wij in dien strijd toetsen aan het evange
lie. De oude beproefde prot. chr. beginse
len, die steeds van greote waarde zijn ge
bleken in ons volksleven, zullen wij ook
thans weer voorstaan en belijden.
Tenslotte zette spr. uiteen, dat de Unie
zich geregeld heeft willen bezighouden met
de bestudeering en uitwerking van alle be
langrijke en op den voorgrond tredende
vraagstukken. Spr. eindigde met er op te
wijzen, dat de CK.U. geen soheiding wil
brengen onder ons volk. maar wenscht op
te komen voor geheel dat volk.
Na een slotwoord van den voorzitter,
werd deze samenkomst besloten met het
zingen van twee coupletten van het Wil
helmus en dankgebed van ds. Groot En
zerink.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving:
Firma Wed. A. van Haaster en Zonen.
Beperkende Bepalingen), Zilkerduinweg
191. Noordwijkerhout. bloemoollenkweekerij
en -handel. Vennooten: Wed. A. van Haas-
ter-Verdegaal, S. J. van Haaster, C. H. van
Haaster en J. J. van Haaster, Noordwijker
hout.
