President Roosevelt doet een beroep
op Hitler en Mussolini
Een vredesbestand voor
minstens 10 jaar
Verzoeningsgezinde rede
van Ciano
LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 17 April 1939
Derde Blad No. 24250
80ste Jaargang
Ontwapening en open handelsverkeer
Waarom greep
Roosevelt in
Engelsch-Italiaansch accoord dient gehandhaafd
r Éi
Onmiddellijke Fransche
instemming
President Roosevelt heeft het volgende
telegram verzonden aan den Duitschen
rijkskanselier en den chef der Italiaansche
regeering:
„Gij beseft, daar ben ik zeker van, dat In
de geheele wereld millioenen menschelijke
wezens thans leven in een voortdurende
vrees voor een nieuwen oorlog, of zelfs voor
een reeks van oorlogen.
Het bestaan van die vrees en de mogelijk
heid van zulk een conflict vormt een ernstig
voorwerp van zorg voor het volk der Ver-
eenigde Staten, uit welks naam ik spreek
en moet eveneens de volkeren der andere
landen verontrusten over het geheele wes
telijke halfrond.
Allen weten, dat een groote oorlog, zelfs
indien hij tot andere continenten beperkt
blijft, zoolang hij duurt, zwaar op hen zou
wegen, en ook op de komende geslachten
van invloed zou zijn.
Na de hevige spanning, waarin de wereld
de laatste weken verkeerd heeft, is dit
oogenblik van momenteele ontspanning wel
licht geschikt, om deze boodschap tot u te
lichten. Vroeger heb ik mij tot u gericht
over de regeling van politieke, economische
en sociale vraagstukken, langs vreedzamen
weg en zonder tot wapengeweld over te
gaan. Doch andermaal schijnt de loop der
gebeurtenissen de dreiging met wapenge
weld te hebben doen terugkeeren.
Indien de bedreiging aanhoudt, lijkt het
onvermijdelijk, dat een groot deel der
wereld gemeenschappelijk zijn onder
gang tegemoet gaat. De geheele wereld
zal daaronder te lijden hebben: de over
winnende landen, de verliezende landen
en de neutrale landen.
Ik weiger te gelooven, dat de wereld
noodzakelijkerwijze tot zulk een lot bestemd
is, Integendeel, het is duidelijk, dat de lei
ders der groote landen de macht hebben,
hun volkeren te verlossen van de dreigende
ramp. Ook is het duidelijk, dat de volkeren
zelf wenschen, dat aan hun vrees een einde
komt.
Men moet zich echter helaas rekenschap
geven van de Jongste feiten. Drie landen in
Europa en in Afrika zagen hun onafhan
kelijkheid verdwijnen. Een uitgebreid ge
bied in een ander onafhankelijk land in het
Verre Oosten werd door een naburig land
bezet. Volgens hardnekkige geruchten, welke
wij ongegrond hopen te zijn, zouden andere
daden van agressie overwogen worden tegen
andere onafhankelijke landen.
Het oogenblik nadert, waarop die toestand
moet eindigen in een catastrophe tenzij een
meer rationeel middel gevonden wordt, om
de gebeurtenissen in goede banen te leiden.
Gij hebt herhaalde malen betoogd,
dat gij, noch het Italiaansche (Duitsche)
volk den oorlog wenscht. Indien dat
waar is, behoeft er geen oorlog te zijn.
Niets zal de volken der wereld er van
kunnen overtuigen, dat een mogendheid het
recht of de noodzaak heeft, zijn eigen volk
en anderen de gevolgen van een oorlog te
berokkenen, tenzij het duidelijk is, dat zij
haar grondgebied verdedigt. Wanneer wij,
Amerikanen, deze verklaring afleggen, spre
ken wij niet uit egoisme, noch uit vrees,
hoch uit zwakheid.
Wanneer wij thans spreken is het als
staatslieden en uit liefde voor de
menschheid. Ik ben er nog steeds van
overtuigd, dat de internationale pro
blemen rond een conferentietafel kun
nen worden opgelost.
Daarom gaat het niet aan, dat een der
belanghebbenden op dit beroep tot vreed
zaam overleg antwoordt met de verklaring,
dat tenzij hij bij voorbaat de verzekering
krijgt, dat de uiteindelijke beslissing voor
hem gunstig zal zijn, hij de wapenen niet
zal neerleggen.
In de conferentiezalen, evenals voor de
rechtbanken, is het noodig, dat iedere partij
de bespreking begint in goed vertrouwen
in de overtuiging, dat het resultaat zal zijn
recht voor elkeen. Het is gebruik en
noodig, dat elkeen zijn wapens buiten de
zaal laat.
Ik ben er van overtuigd, dat de zaak van
den wereldvrede een grooten stap vooruit
zou gaan, indien alle naties een openhartige
verklaring zouden krijgen van de tegen
woordige en toekomstige politiek der regee
ringen.
Omdat de Vereenigde Staten een der na
ties van het westelijk halfrond is, zijn zij
niet gewikkeld in de tegenwoordige geschil
len. welke zich in Europa voordoen. Ik wil
aannemen, dat gij er geen bezwaar tegen
zult hebben, mij deze verklaring te doen in
mijn hoedanigheid van hoofd van een ver
van Europa liggende natie, opdat ik, slechts
optredende met de verantwoordelijkheid en
de verplichtingen van een vriendschappelijk
bemiddelaar, deze verklaring kan mededee-
len aan andere naties, welke thans ongerust
rijn over den loop, welken de politiek van
uw regeering kan volgen.
Zijt gij bereid, de verzekering te ge
ven, dat uw gewapende strijdkrachten
het gebied of de bezittingen van geen
enkele der volgende onafhankelijke na
ties zullen aanvallen of overweldigen:
Finland, Estland, Letland, Litauen,
Zweden, Noorwegen, Denemarken, Ne
derland, België, Groot-Brittannië, Eire,
Frankrijk. Portugal, Spanje, Zwitser
land, Lichtenstein, Luxemburg, Polen,
Hongarije, Roemenië, Zuid Slavië, Rus
land, Bulgarije, Griekenland, Turkije,
de Arabische Staten, Syrië, Palestina,
E&ypte en Iran?
Een dergelijke verzekering moet natuur
lijk niet alleen gelden voor den tegenwoor-
digen tijd. doch voor een genoegzaam lang
durige toekomst, om alle mogelijkheden te
verzekeren met vreedzame methoden te
werken aan een vrede van een meer duur-
zamen aard.
Franklin D. Roosevelt.
Ik stel dus voor, dat gij het woord
„toekomst" zult beschouwen als van
toepassing van een periode van gega
randeerde non-agressie van ten minste
tien jaar, een kwart eeuw, indien wij
den moed hebben zoo'n langen tijd
vooruit te zien.
Indien een dergelijke verzekering door
uw regeering wordt gegeven, zal ik haar
onmiddellijk ter kennis brengen van de re
geeringen der naties, welke ik heb genoemd
en zal ik terzelfdertijd vragen, of, hetgeen
redelijkerwijze zeker is, elk der bovenge
noemde naties op haar beurt er in toestemt,
eenzelfde verklaring te geven, opdat ik u
deze kan overbrengen.
Wederzijdsche verzekeringen, zooals ik
hier heb aangegeven, zullen de geheele we
reld een directe opluchting geven.
Ik stel voor, indien er in wordt toege
stemd, dat twee essentieele vraagstukken
prompt in de vreedzame atmosfeer, welke
er het gevolg van zal zijn, in discussie zul
len worden gebracht en de regeering der
Vereenigde Staten zal gaarne deel nemen
aan deze beraadslagingen.
De gedachtenwisselingen, welke ik op het
oog heb, hebben betrekking op een meer
doelmatige en sneller methode, om de vol
ken der wereld een geleidelijke verlichting
te doen verkrijgen van den verpletterenden
last der bewapening, welke hen dagelijks
nader brengt tot een economische ramp.
Tegelijkertijd zou de regeering der Ver
eenigde Staten bereid zijn, deel te nemen
aan beraadslagingen, die er toe zouden
strekken, een practischer wijze te vinden,
om den weg te openen voor den internati
onalen handel, opdat alle naties in staat
zullen zijn op de wereldmarkt op voet van
gelijkheid te koopen en te verkoopen en de
verzekering te hebben, grondstoffen en pro
ducten te verkrijgen, welke noodig zijn voor
een vreedzaam economisch leven.
Te r zelf dertij d zouden de regeeringen, die
er direct bij geïnteresseerd zijn, zoodanige
politieke besprekingen kunnen beginnen,
welke zij noodig of wenschelijk zouden oor-
deelen. Wij erkennen, dat de vraagstukken
welke op de menschheid drukken, gecom
pliceerd zijn, doch wij weten, dat een be-
studeering er van en een beraadslaging er
over in een atmosfeer van vrede moeten
worden gevoerd.
Een dergelijke atmosfeer kan niet heer-
schen, indien de besprekingen worden ver
duisterd door dreiging met geweld of vrees
voor oorlog. Ik denk, dat gij u niet zult
vergissen in den geest van openhartigheid,
waarin ik u deze boodschap zend.
De leiders der groote regeeringen zijn
in dit uur letterlijk verantwoordelijk
voor het lot der menschheid in de vol
gende jaren. Zij kunnen niet doof zijn
voor de verzoeken van hun volken, die
vragen beschermd te worden tegen een
chaos. De geschiedenis zal hen verant
woordelijk stellen voor het leven en het
geluk van allen.
Ik hoop, dat uw antwoord voor de
menschheid de verwachting zal inhouden,
dat haar vrees zal eindigen en dat zij zich
voor lange jaren veilig zal gevoelen.
Vermoed wordt, dat de president niet
zoo drastisch zou zijn opgetreden, in
dien hem uit Europa niet uiterst som
bere berichten zouden hebben bereikt.
De boodschap werd bekend gemaakt
direct na een conferentie op het Witte
Huis met Cordell Hull, Sumner Welles en
Pittman. Deze conferentie werd, naar ver
luidt, gehouden met het doel het stand
punt der regeering tegenover het congres
vast te stellen om het hoofd te bieden aan
iedere oppositie en verwijten van de zijde
der isolationisten.
Het verluidt, dat het optreden van Roose
velt het hoogtepunt is na een lange reeks
berichten van de ambassadeurs Bullitt en
Kennedy en anderen.
Deze berichten legden er den nadruk
op, dat de vrede opnieuw aan een
draad hangt, in het bijzonder in
Spanje, dat feitelijk door de as-
mogendheden is overgenomen als oor
logsbasis tegen de democratieën.
Officieele kringen te Washington zijn
er van in kennis gesteld, dat Franco
zelf de gevangene van de as is en dat
Spaansche strategische gebieden en ko
loniën door de Duitschers en Italianen
worden gebruikt, zonder acht te slaan
op de Spaansche wenschen.
De boodschap was .nauwelijks bekend,
of het werd in diplomatieke kringen te
Washington betwijfeld, of de as dergelijke
voorwaarden zou aanvaarden zonder een
onherstelbaar verlies aan prestige.
Door zijn actie heeft Roosevelt de ver
antwoordelijkheid voor vrede of oorlog
direct op de schouders van Hitler en Mus
solini geworpen.
Zelfs indien de boodschap den vrede niet
zou kunnen doen bewaren, gelooft men in
diplomatieke kringen, dat het de buiten -
landsche politiek van den president, indien
een oorlog zou komen, zou vergemakke
lijken.
In dat geval zou blijken, dat de president
al het mogelijke heeft gedaan om vijande
lijkheden te voorkomen en dat de as haar
toevlucht heeft gezocht tot geweld met
directe miskenning van den vredesoproep.
Dit zou de Amerikaansche meening
tegenover de as van het begin af aan con-
solideeren.
In regeeringskringen noemt men de
boodschap van Roosevelt den mogelijk be
langrijksten stap in de Amerikaansche
doet je q oed!
6918
(Ingez. M«d.)
De Italiaansche Kamer der fasces en cor
poraties is Zaterdagmiddag bijeengekomen
om kennis te nemen van het besluit van
den ministerraad, waarbij koning Victor
Emmanuel de Albaneesche kroon verkrijgt
Bij deze gelegenheid heeft de Italiaansche
minister van buitenlandsche zaken, graaf
Ciano, een rede uitgesproken. Onder de
aanwezigen bevond zich veldmaarschalk
Göring, die met uitbundige toejuichingen
wérd begroet. Ook Ciano werd levendig
toegejuicht en men riep „Leve Albanië".
Het ingrijpen in Albanië.
Ciano begon zijn rede met een historisch
overzicht van de banden welke Albanië en
Italië verbinden. Zij bestonden reeds in de
derde eeuw voor Christus, toen Durazzo en
Valona het protectoraat van Rome aan
vaardden. Over de laatste gebeurtenissen
zeide hij dat koning Zogoe's gedrag in strijd
was met de Italiaansch-Albaneesche
vriendschapsverdragen. Alle pogingen die
Italië heeft aangewend om het Albanee
sche volk tot welvaart te brengen strand
den op het slechte beleid van koning Zogoe
die een bewind van middeleeuwsche ty-
rannie voerde. Op deze wijze werden de be
trekkingen steeds slechter en Italië be
greep dat deze vijandige houding van de
Albaneesche regeering tot een crisis moest
leiden. Reeds tijdens zijn bezoek aan Zuid-
Slavië van Januari heeft Ciano de aan
dacht van de regeering te Belgrado geves
tigd op de slechter wordende Italiaansch-
Albaneesche betrekkingen.
Op 8 Maart stelde koning Zogoe voor de
betrekkingen tusschen de beide landen op
een andere basis te brengen en een ver
sterkt pact van bijstand te vormen. Op 20
Maart verzocht hij Italië plotseling troe
pen te zenden. Italië begreep echter dat
wanneer aan dat plan gevolg werd gege
ven op gevaarlijke wijze het evenwicht van
den vrede in gevaar zou worden gebracht.
Het bood op zijn beurt een verdrag van
bijstand aan, dat in tegenstelling met de
berichten, die hieromtrent in het buiten
land de ronde hebben gedaan, aldus Ciano,
in het geheel niet het karakter van een
ultimatum had.
Mussolini verzocht koning Zogoe goed te
overwegen wat Italië in de laatste dertig
voor Albanië gedaan heeft.
Hij verklaarde zich bereid zijn politiek
in een dergelijken vriendschappelijken
geest voort te zetten, maar als zijn goede
bedoelingen nutteloos bleken te zijn, moest
hij Zogoe waarschuwen de consequenties
voor zijn verantwoordelijkheid te nemen.
Het antwoord van Zogoe moest volstrekt
afgewezen worden, het was provoceerend
en blijkbaar geïnspireerd door de vaische
hoop op hulp van buiten. Klaarblijkelijk,
aldus Ciano, trachtte Koning Zogoe tijd
te winnen en intusschen gelastte hij de mo
bilisatie van zijn troepen terwijl tevens
anti-Italiaansche betoogingen werden ge
organiseerd.
Ondanks deze provocaties zond Musso
lini koning Zogoe door bemiddeling van den
Italiaanschen gezant te Tirana een per
soonlijken brief, waarin hij zeide dat de
kwestie van de wijziging der Italiaansch-
Albaneesche betrekkingen niet door den
Duce zelf aan de orde was gesteld. Maar
op het oogenblik dat zij aan de orde was
gesteld, moest zij worden opgelost op een
manier, die het verbond tusschen de beide
landen nauwer aanhaalde, opdat in de sa
menwerking tusschen de beide volken, door
het lot verbonden, het Albaneesche volk
tot vreedzame ontwikkeling gebracht zou
kunnen worden. Ciano gaf vervolgens een
overzicht van de gebeurtenissen sedert 5
April, waarbij hij het vergeefsche beroep
van koning Zogoe, om zich met de wapens
te verdedigen, in het licht stelde, een op
roep die het Albaneesche volk geweigerd
heeft op de voorgestelde wijze te beant
woorden en die tot gevolg had dat talrijke
Albaneesche kopstukken de regeering te
Rome verzochten tusschenbeide te komen.
Ciano bestreed daarna uitvoerig de be
richten in de buitenlandsche pers over ge
wapend verzet van de Albaneesche troe
pen, welke berichten hij in strijd met de
waarheid noemde. Er heeft geen enkele
slag plaatsgevonden, er is niets verwoest
en er is geen bloed gevloeid. Van het oogen
blik af, dat de ontscheping van de Ita
liaansche troepen plaats vond, waarbij ten
gevolge van eenig geïsoleerd verzet, eenige
dooden vielen, is de bezetting van Albanië
vrijwel automatisch en zonder tegenstand
tot stand gekomen,
De gebeurtenissen in Albanië en haar
reactie in dit land eeren de Italiaansche
geschiedenis. De solidariteit van de beide
landen zal zich verzetten tegen iedere men
schelijke poging om deze nieuwe hechte
banden te verbreken.
Naleving van de Engeisch-Ita-
iiaansche accoorden.
Ciano kwam vervolgens te spreken over
Chamberlain's rede in het Lagerhuis. Hij
betreurde het dat de Britsche minister
president de geschiedenis was vergeten en
dat hij zich een beeld had gevormd van
de gebeurtenissen uitsluitend op de feiten
van 7 en 8 April.
Ik ben het volkomen eens met den
Britschen minister-president dat de
Britsch-Italiaansche accoorden ge
handhaafd moeten blijven. Er is niets
gebeurd, dat een opzegging van deze
accoorden zou rechtvaardigen. Italië
hecht zeer groote waarde aan deze in
het vorige jaar tot stand gekomen
overeenkomsten en Italië is bezield met,
den wensch hun waardevolle toepas
sing te verzekeren en alle clausules
strikt na te leven, zooals tot dusverre
ook is geschied.
Ciano bevestigde vervolgens, dat de
Italiaansche vrijwilligers in Spanje te
ruggeroepen zullen worden na de
triomfantelijke parade voor Franco te
Madrid.
Goede betrekking met Zuid-Slavië
en Griekenland.
Van groote beteekenis is de houding van
Zuid-Slavië geweest, welk land uitging
van de vriendschappelijke betrekkingen
welke met Italië bestaan en welks houding
vooral was gebaseerd op de sympathie en
het vertrouwen welke tusschen de beide
volken bestaan. Men heelt te Belgrado be
grepen dat de aanwezigheid van Italiaan
sche troepen in Albanië geen enkele vij
andige bedoeling tegen Zuid-Slavië heeft,
doch integendeel de mogelijkheid van soli
dariteit en nauwe samenwerking beteekent
Binnen enkele dagen zal ik te Ve
netië een onderhoud hebben met den
Zuid-Slavischen minister van buHen-
landsche zaken.
Ook de betrekkingen met Griekenland
bracht Ciano ter sprake. Tusschen beide
landen bestaat een atmosfeer van harte
lijkheid en wederzijdsch vertrouwen.
Herstel van internationaal ver
trouwen.
Na verzekerd te heben dat de Italiaan
sche actie in Albanië bestemd is den vrede
in dit gevoelige deel van Europa te verze
keren, stelde de Italiaansche minister van
buitenlandsche zaken de groote beteekenis
van het machtige politieke instrument dat
de as RomeBerlijn vormt in het licht.
Deze as werkt zonder dat er eenige wrin
ging bestaat tusschen Rome en Berlijn.
Ook Hongarije heeft in de Albaneesche
kwestie een houding van begrip en soli
dariteit getoond, evenals Spanje en Japan.
Het werkelijke doel van de Italiaansche
politiek is in de eerste plaats dit: een sa
menwerking te bereiken die het interna
tionale vertrouwen stevig vestigt.
Ciano eindigde met een groet aan het
Albaneesche volk.
ir^ii
-J -SL
.-I,,,
3107
(Ingez. Med.)
buitenlandsche politiek, sinds de Senaat
den Volkenbond heeft gedesavoueerd.
Het is bekend, dat Roosevelt de Volken
bondsgedachte steeds heeft voorgestaan,
zelfs al was de meerderheid der stemmers
er tegen,
Door alle naties ter wereld, die moeten
worden gegarandeerd tegen agressie op te
sommen, keert Roosevelt in feite terug tot
de oorspronkelijke opvatting van den Vol
kenbond ten aanzien van collectieve veilig
heid.
Zoodra Daladier kennis had geno
men van de boodschap van president
Roosevelt heeft hij direct namens de
Fransche regeering een mededeeling
doen toekomen aan Bullitt, den Ame-
rikaanschen ambassadeur.
Deze mededeeling houdt een vol
ledige adhaesie zonder eenig voor
behoud in van de voorstellen van Roo
sevelt. Zij maakt melding van de trouw
van Frankrijk aan de ideeën van men
schelijke vrijheid en solidariteit, inter
nationalen vrede in onafhankelijkheid
van alle naties.
Nog onlangs heeft Daladier deze ge
dachte tot uitdrukking gebracht in zijn
radioredevoering en in de gemeenschappe
lijke Fransch-Britsche verklaring van
13 April, welke door de Fransche ambassa
deurs zijn medegedeeld aan de regeeringen.
Bullitt heeft deze nota der Fransche regee
ring naar Washington doen overseinen.
VERKLARING DER BRITSCHE
REGEERING.
Het initiatief van Roosevelt kwam als
een verrassing voor de Britsche regeering,
hoewel de minister-president en lord Hali
fax op de hoogte waren gebracht van den
tekst der boodschap, kort voordat zij werd
gepubliceerd.
Chamberlain zoowel als Halifax hebben
namens de Engelsche regeering hun warme
belangstelling betuigd met de actie van den
Amerikaanschen president en hebben
machtiging gegeven tot de publicatie van
de volgende verklaring:
„De regeerkig van Z^ne Majesteit heeft
met hartelijke instemming kennis genomen
van de boodschap, welke den afgeloopen
nacht door den president der Vereenigde
Staten is gezonden aan den kanselier van
het Duitsche Rijk en aan het hoofd van de
Italiaansche regeering en welke thans aan
de pers is gegeven.
De regeering van Zijne Majesteit
onderschrijft volkomen de meening
van den president over €en interna
tionalen toestand. Hij is van meening,
dat het initiatief van Roosevelt een
werkelijke kans biedt, om de catastrofe
af te wenden welke over Europa hangt
en welke, naar haar overtuiging, in
elk land gevreesd wordt.
De antwoorden van Duitschland en va.n
Italië moeten thans worden afgewacht.
De regeering van Zijne Majesteit van
haar kant wenscht uitdrukking te geven
aan de vaste verwachting, dat deze ant
woorden den weg zullen openen voor ver
dere stappen, waarvan de president der
Vereenigde Staten in zijn boodschap
spreekt".
FELLE DUITSCHE BESTRIJDING.
Terwijl officieel Duitschland nog zwijgt
Hitler is direct na ontvangst van Berch-
tesgaden naar Muenchen gekomen, waar
hij von Ribbentrop bij zich ontbood, ter
wijl telefonisch contact werd verkregen
met Rome, waar Goering vertoeft gaat
de Duitsche pers fel tegen president Roose
velt te keer. Zoo schrijft „Der Deutsche
Dienst":
„Eerst ophitsen en dan ^en vredes
apostel spelen, dat is een uol'tiek, die
wij bij den president der Vereenigde
Staten niet voor het eerst ontmoeten.
