Tsjechie" stelt zich onder
hoede van Duitschland
80ste Jaargang
WOENSDAG 15 MAART 1939
No. 24224
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
De Duitschers
in „Tsjechie
Nog gespannen toestand in de
sub-Karpathische Oekraine
Hacha bij Hitier
Proclamatie van den
Fuehrer
De intocht der Duitschers
Nieuw
Hongaarsch ultimatum
Dit nummer beslaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Onze Pinksterreis naar
Engeland
J
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 cis. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend by vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. by maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewysnummer 5 ets.
Bureau Noordeindaplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque^ en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zyn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f.0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.39 per 3 msd.)
rji v i
HACHA STELT ZIJN LAND ONDER
BESCHERMING VAN HITLER.
In het snelst denkbare tempo biyft de
situatie in midden-Europa zich bewegen in
de gisteren door ons aangegeven richting.
Na de uitroeping van de autonomie voor
Slowakye bleef den Tsjechen niets anders
over dan zich te stellen „onder bescher
ming van Hitier". President Hacha heeft
den gang naar Canossa gedaan en „vol
vertrouwen" het lot van zijn land in han
den van den Fuehrer gelegd.
Tsjechel, zooals de Duitschers het rompje
noemen, zal in naam autonoom blijven, in
wezen is het thans een Dultsche vazalstaat.
Reeds z«n de Duitsche troepen binnenge
rukt. het Tsjechische leger wordt ont
wapend
Het einde van het ryk van Masaryk en
Benesj.
Slowakije heeft Hitler dank gebracht
voor zyn hulp!
Onzeker is nog slechts de gang van zaken
ln Roethenië. De Hongaren, gesteund door
de Polen, willen blijkbaar de Poolsch-Hon-
gaarsche grens thans trachten le bewerk
stelligen. En onmogeiyk Is het niet, dat
het tegen de verwachting in, thans lukt.
Beriyn meldt toch: Het schynt practisch
zeker te zyn. dat de Karpathische Oekraine
onder bescherming van Hongarye zal ko
men. op dezelfde wijze als Duitschland het
z.g. Tjsechei controleert. Uit de commen
taren der bladen valt op te maken, dat
de actie van Hongarije geschiedt met de
goedkeuring en wellicht zelfs met de toe
stemming van Hitier.
Doch de Roethenen hebben ook de hulp
van Hitier ingeroepen. De Karpathische
Oekraine beschouwt zich als een zelfstan
dige staat en heeft Duitschland verzocht
onmiddellijk in te grypen om zyn onaf
hankelijkheid te doen eerbiedigen.
Een Oekrainsch leger is gevormd uit de
Oekrainsche soldaten van het Tsjechische
leger, te samen met de Oekrainsche mili
taire organisatie Sltch.
En doof is Hitier niet gebleven.
In antwoord op het telegram, dat
mgr. Wolosjin aan Hitier heeft gezon
den, 7.ijn Duitsche troepen naar de sub-
Karpathische Oekraine gezonden.
De minister-president van Slowaluje, mgr.
Tisso, heeft den Slowaakschen autoriteiten
opdracht gegeven den doortocht van de
Duitsche troepen te vergemakkelyken.
Vanochtend is een regiment gemo
toriseerde Duitsche infanterie Zlina in
het Noorden van Slowakye gepasseerd
op weg naar Neutieschen-Presov, het
grensstation van Slowakije op den weg
naar de sub-Karpatische Oekraine.
De Slowaaksche minister-president Tisso
heeft overigens de mobilisatie gelast van
vyf lichtingen van de reserve der Hlinka-
garde, ter verzekering van de veiligheid der
Slowaaksche grenzen Deze maatregel was
noodig, aangezien de Hongaarsche troepen,
die de sub-Karpathische Oekraine bezet
ten, de grens van Slowakye by Sobrance
hebben overschreden.
Welke conclusie hieruit kan worden ge
trokken?
Het Westen houdt zich rustig. Naar aan
leiding van een aantal vragen heeft mi
nister-president. Chamberlain in het Lager
huis de oppositie er aan herinnerd, dat „de
lndertyd voorgestelde garantie bedoeld was
als waarborg tegen een niet-uitgeiokten
aanval op Tsjecho-Slowakye en dat een
dergelijke aanval nog niet ondernomen is"
Reuter verneemt verder, dat de moeilyk-
heid is, dat er geen garantie inzake Tsje
cho-Slowakye bestaat, aangezien Duitsch
land en Italië een garantie niet wilden
leekenen „omdat de grenzen nog niet vast
stonden".
Ook de Engelsche en Fransche pers
houdt zich zeer rustig en schikt zich in
het „onvermydelyke".
De Engelsche bladen spreken weliswaar
woorden van sterke afkeuring over de
wijze, waarop Duitschland Tsjecho-Slowa-
kije behandelt, doch wijzen er opnieuw op,
dat de kwestie eener militaire interventie
door de democratische landen niet aan
de orde komt. zy dringen er op aan, dat
de Westeiyke mogendheden zich als het
r'iiige werkelijke middel ter beveiliging zoo
sterk mogelijk maken.
Dat in Polen en Roemenië een gevoel
'»'an onbehagen heerscht, is begrypelyk. Zoo
schrijft een der Poolsche bladen:
..De toeneming van den Duitschen in
vloed aan onze Zuidelyke grenzen is geen
aangenaam vooruitzicht voor Polen, te
Heer daar er in Duitschland stroomingen
djn. die beoogen het Oekrainsche separa
tisme te bezoelen. Wy weten nu in het ge
val Tsjecho-Slowakye, hoe handig de Duit
schers gebruik maken van de separatisti
sche politiek van kleine naties, om zyn
huren te verzwakken.
Er moet ook gewezen worden op de tac
tiek. weike de Duitsche pers volgt by si
tuaties van dezen aard. Zy valt eerst een
land in West-Europa aan en brengt dan
eenlge weken later zyn Oosterbuurman een
Met Tsjechie is het thans volkomen uit! Na een bezoek
van Hacha en Chvalkovsky aan Berlijn, heeft Hitier
verklaard, dat Duitschland Tsjechie „onder zijn be
scherming" neemt.
Bevel is gegeven aan de Duitsche troepen om G uur
Tsjechie binnen te rukken en precies op de minuut af
is daaraan gevolg gegeven.
In Roethenie is de situatie nog niet geheel duidelijk.
Hongarije eischt dit gebied op, doch de regeering
heeft een beroep om hulp tot Hitier gericht, die
troepen zendt.
Hacha en Chvalkovsky zijn op hun reis
naar Berlijn vergezeld door den legatie-
raad in het ministerie van buitenlanü-
sche zaken, dr. Moravek, en dr. Kliment,
den secretaris van de presidentieele kan
selarij. Voorts heeft de dochter van Hacha
haar vader vergezeld.
In een communiqué wordt medegedeeld,
dat de minister van buitenlandsche zaken
von Ribbentrop gisteravond om half twaalf
zijn Tsjechischen ambtgenoot Chvalkovski
heeft ontvangen met wien hij een lang
onderhoud had. Vervolgens heeft von Rib
bentrop president Hacha in hotel Adlon
een bezoek gebracht.
Naar voorts gemeld wordt, zijn Hacha
cn Chvalakovski in gezelschap van von Rib
bentrop om tien minuten over eenen
hedennacht in de nieuwe rijkskanselarij
aangekomen, waar na inspectie der eere-
wacht in de werkkamer van Hitier de be
sprekingen begonnen. Hierbij waren, naar
vernomen wordt, ook aanwezig Goering,
von Ribbentrop en staatssecretaris Meiss-
ner. Na afloop der besprekingen om even
4 uur zag Hacha er zeer ernstig uit en
weigerde een verklaring af te leggen. Men
gelooft, dat Duitschland op alle punten
volledige voldoening heeft gekregen.
De basis voor deze overeenkomst was
bereikt voordat Hacha Praag verliet en de
uitslag is dientengevolge nimmer ernstig
in twijfel getrokken.
Hacha.
Later wordt nog gemeld:
Tijdens de bijeenkomst is openhartig den
toestand besproken, welke is geschapen
door de jongste gebeurtenissen. Beide par
tijen hebben de overtuiging uitgesproken,
dat het doel van alle pogingen moest zijn
het verzekeren van orde, rust en vrede in
dit deel van centraal Europa.
slag toe. Laten wij deze tactiek van de di
plomatie van het Derde Rijk niet ver
geten".
Geruchten, dat ook Roemenen de grens
van de sub-Karpatisce Oekraine hebben
overschreden, zijn vooralsnog onjuist.
Vele vluchtelingen bevinden zich aan de
Roemeensche grens.
Hacha heeft verklaard, dat hij, om
dit doel te dienen en tot een defini
tieve pacificatie te komen het lot van
het Tsjechische volk en land in vol
vertrouwen in de handen van den
Fuehrer legt.
De Fuhrer heeft deze verklaring
aanvaard en heeft het besluit te ken
nen gegeven het Tsjechische volk on
der de bescherming van het Duitsche
rijk te nemen. De autonome ontwikke
ling, overeenkomstig het eigen ka
rakter van het land, zal verzekerd
worden".
De Fuehrer heeft de volgende proclama
tie uitgevaardigd:
„Aan het Duitsche volk".
Nadat eerst voor eenige maanden
Duitschland gedwongen is geweest zijn, in
aaneengesloten nederzettingen wonende
volksgenooten in bescherming te nemen
tegen de niet te dragen terreur van het
regiem in Tsjecho-Slowakije, hebben zich
in de laatste weken wederom dergelijke
verschijnselen voorgedaan. Dit moest in
een gebied, waar zooveel nationaliteiten
naast elkander leven, tot ondragelijke toe
standen leiden.
Als reactie op deze nieuwe aanvallen op
de vrijheid en het leven van volksgroepen,
hebben zich deze van Praag losgemaakt.
Hiermede heeft Tsjecho-Slowakije opge
houden te bestaan. Er hebben zich op vele
plaatsen woeste uitspattingen voorgedaan,
waaraan wederom talrijke Duitschers ten
offer vielen. Van uur tot uur neemt het ge
roep om hulp van de vervolgden toe.
Uit de volkrijke Duitsche taaleilanden,
welke door de grootmoedigheid van
Duitschland in den afgeloopen herfst bij
Tsjecho-Slowakije zijn gebleven, komt we
derom een stroom van vluchtelingen, die
have en goed hebben achtergelaten, naar
Duitschland. Een voortduren van dezen
toestand moet leiden tot een verstoring van
de laatste orde. welke nog in dit gebied,
waarin Duitschland een levensbelang stelt
en dat zelfs meer dan duizend jaar deel
heeft uitgemaakt van' het Duitsche rijk,
heerscht.
Teneinde nu definitief een einde te ma
ken aan deze bedreiging van den vrede en
goede voorwaarden te scheppen voor de
nieuwe orde in dit gebied, heb ik besloten
vandaag Duitsche troepen te laten binnen
rukken in Bohemen en Moravië. Zij zullen
de terroristische benden en de Tsjechische
strijdkrachten, welke hen beschermen ont
wapenen, het leven van alle bedreigden be
schermen en de grondslagen leggen voor
het invoeren van een doeltreffende rege
ling. welke recht zal doen aan de geschie
denis van duizend jaar en de prac.tische
nooden van het Duitsche en Tsjechische
volk.
Berlijn. 15 Maart 1939.
w. g. ADOLF HITLER.
Het opperbevel van het Duitsche
leger heeft medegedeeld, dat de Duit
sche troepen onder commando van
den generaal der infanterie Blasko-
witz en den generaal der infanterie
List vanochtend vroeg de Duitsch-
Tsjcchischc grens hebben overschre
den en zich op marsch bevinden naar
De Hongaarsche minister
van buitenlandsche zaken,
graaf Csaky, heeft den mi
nister-president van de sub-
Karpathische Oekraine, mgr.
Wolosjin, een ultimatum
overhandigd, waarin wordt
geëischt, dat zijn regeering
de macht zal overgeven in
de handen van de Hongaar
sche legerleiding. Dit ulti
matum loopt vanavond acht
uur af.
het voor heden gestelde doel in Bo
hemen en Moravie.
Reeds gisteravond hadden afdeelingen
van het leger en van de „Leibstandarte
Adolf Hitler" Maehrisch Ostrau en Wit-
kowitz bezet.
Escadrilles van de Duitsche luchtmacht
onder leiding van de generaals der vlie
gers Kesselring en Sperrle en luitenant-
generaal Loehr, zijn tegelijkertijd de grens
gepasseerd.
Te zeven minuten over zes vanoch
tend heeft minister Goebbels door
middel van de radio bekend gemaakt,
dat de Duitsche troepen Tsjechisch
gebied waren binnengerukt en hij
spoorde de bevolking aan de vlag uit
te steken.
De bezetting geschiedde op de minuut,
alles was nauwkeurig voorbereid en men
wachtte slechts op het bevel van den
Fuhrer. Thans wordt toegegeven, dat de
bevelen reeds waren gegeven door Hacha
te Berlijn was gekomen, hoewel dit eerst
werd tegengesproken; terwijl Hacha nog
met Hitier sprak, stonden de Duitsche
troepen reeds 20 km. op Tsjechisch ge
bied.
Bohemen en Moravie zijn verboden
land en niemand mag het door de Duit
sche troepen bezette gebied binnengaan
of het verlaten. Het geheele gebied ten
Westen van de lijn Bratislava-Maehrisch-
Ostrau is voor gevaarlijk gebied verklaard
en alle vliegtuigen zijn gewaarschuwd.
Vannacht te drie uur is een buitenge
wone ministerraad te Praag bijeenge
komen.
De woordvoerder van de regeering
verklaarde later met tranen in de
oogen den correspondent van Reuter,
dat de Duitsche troepen te zes uur in
den ochtend het Tsjechisch gebied zou
den binnenrukken en het Tsjechische
leger zouden ontwapenen. Even later
werd door middel van de Tsjechische
radio een beroep gedaan op het leger
geen tegenstand to bieden aan de
Duitsche troepen en de wapens kalm
over te geven. Deze oproep werd ieder
kwartier herhaald.
Met groote snelheid is de Duitsche op-
marsch uitgevoerd trots het feit, dat de
wegen glad waren. Bruenn. Melnik, Pilsen
en Olmuetz zijn bezet en tegen 10 uur
werd Praag bereikt, waarheen Hacha en
Chvalkovski hedenmorgen terugkeerden.
Diverse openbare gebouwen in de hoofdstad
van Tsjechei zyn bezet. De telefoon is voor
particulier gebruik uitgeschakeld.
Geheel Bohemen en Moravië zijn
thans practisch reeds in Duitsche han
den. hoewel de bezettende troepen
slechts gering in aantal zijn.
Het contact tusschen de Duitsche
troepen en het Tsjechische leger en de
Tsjechische politie is beleefd cn correct.
Hitler had trouwens in een proclamatie
tot het leger nog gezegd:
Ik verwacht van den Duitschen soldaat.
I dat hij zich tegenover de bewoners van het
te bezetten gebied niet als een vijand be-
1 schouwt, doch slechts als de drager van
den wil der Duitsche rijksregeering. in dit
zebied de orde te herstellen Waar aan den
intocht tegenstand geboden zou worden,
imoet echter terstond met alle middelen het
I verzet gebroken worden Bedenk wel. dat ge
I als vertegenwoordigers van groot-Duitsch-
land den Tsjechischen bodem betreedt.
BINNENLAND.
De jaarbeurs te Utrecht geopend. (3e Blad)
Het drama te Koedijk; tegen verdachte is
levenslange gevangenisstraf geëischt.
(4e Blad)
Kasteel Bergh te 's-Heerenberg in vlam
men. (Gemengd, 4e Blad).
Het Belgische voetbalelftal samengesteld.
(Sport, 3e Blad).
Uitspraak in de „Van der Wyck"-zaak.
(Oost-Indië), 4e Blad).
Lessen in doofheid, (le Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille handel. Gedrukte markt.
Algemeen iets lagere koersen. Ame
rika ongeanimeerd. Beleggingen
nauwelijks prijshoudend.
BUITENLAND.
Debat in het Britsche Lagerhuis over de
defensie. (Buitenland, 3e Blad).
De verkiezingscampagne in België. (Buiten
land, 3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor het geheele land: Afwisse
lende bewolking, zonder neerslag
van beteekenis. Krachtige tot ma
tige Noordelijke wind. Iets kouder
des nachts. Overdag weinig ver
andering in temperatuur.
NADERE BIJZONDER
HEDEN.
Op de eerste pagina van
het 3de Blad vindt men na
dere bijzonderheden om
trent onze gisteren aange
kondigde Pinksterreis naar
Engeland.
Hitler zelf heeft zich vanmorgen naar
de bezettingstroepen begeven om later
naar Weenen te gaan.
Nergens zyn incidenten voorgevallen. De
op zich zelf verraste bevolking houdt zich
rustig. De Duitsche bevolking in Praag
heeft de hakenkruisvlaggen uitgestoken en
Duitsche studenten ontvingen de Duitsche
troepen met gejubel.
Op bevel van de Tsjechischen minister
voor nationale verdediging Sirovy. moeten
alle soldaten officieren en generaals in de
kazernes blyven en daar verdere bevelen
I afwachten
De in Praag vertoevende Tsjechische
zeneraals zyn verzameld in het gebouw van
den generalen staf Voorloopie worden de
Tsjechische militairen niet teruggetrokken.
Met geregelde tusschenpoozen wordt door
middel van de radio de bevolking aange
spoord kalm te blyven en af te wachten,
aan het werk te gaan er de kinderen naar
school te zenden. De Duitschers moeten
goed ontvangen wo-den de troeven moeten
'onder tegenstand hun wa ~"c 'feeven.
Tot herstel der vr'end^chacpclyke be
trekkingen tusschen het Tsjechische volk
en het Duitsche leger zal binnen zeer kor-
