Gemeenteraad van Leiderdorp
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Dinsdag 14 Maarf 1939
^KEJN/T IN lITÏtREN^j
l\CEZ(S[E\
/TUKKIN
De bestrating van de Bruggestraat
De verbetering van den v. d. Valk Boumanweg
LAND- EN TUINBOUW
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
(Bulten verantwoordelijkheia dei Redactie)
Cople van de al of niet geplaatste stukken
wordt niet teruggegeven.
HET GEBOORTECIJFER IN NEDERLAND.
Mijnheer de Redacteur.
Onder bovenstaand opschrift geeft de heer M.
Lu een richtlijn aan waardoor z. i. de geboorte-
beperkinge enigszins zal worden tegengegaan.
Uit de statistieken is hem geblken dat ..zelfs bij
de Katholieken" het geboortecijfer dalende is.
Juist, geachte heer Lu. zelfs de invloed van de
Clerus is niet meer voldoende om het kwaad te
beteugelen. Eenerzijds moet dit worden toege
schreven aan het feit dat vele ouders de moeite
e'n zorg van een groot gezin niet „willen" dra-
De Raad van Leiderdorp vergaderde.
Ter tafel kwamen de volgende ingekomen
stukken: een schrijven van Ged. Staten
houdende goedkeuring van de gemeen
schappelijke regeling tot onderlinge hulp
verleening in geval van brand, twee brie
ven van G S. houdende goedkeuring der
kasgeldleeningen een brief van G. S. hou
dende goedkeuring verkoop grond bij Span-
jaarsbrug aan de provincie: brieven van
verdaging en goedkeuring van de begroo-
en zorg van een groot gezin met ,wmen ara- tin 1929 en begrooting grondbedrijf 1939.
gen. anderzgds dat zy in de „onmogelijkheid Vonryitter deelde mede dat de fpn-
verkeeren die „zegen" naar zich toe te halen voorzitter ceeide mede dat de ten-
Over de eerste categorie wil ondergeteekende i nisbanen voor 4 jaai zijn veihuurd aan de
het niet hebben. Ieder is vrij om te doen en j tennisclub, het jaar 1939 voor f. 575 en de
laten wat hij wil. Maar de tweede groep ver- andere jaren voor f. 600 per tennisseizoen,
dient aller belangstelling. Ook hier faalt het j komende het onderhoud van het clubge-
goedbedoelde en opbeurende woord van de R.K. houwtje voor rekening van de teninsclub.
iomrrtöi'lnl' nn^orttotootonHo TT.
Hierna volgde het voorstel tot verkoop
van een strookje grond. De Voorzitter zette
Geestelijkheid jammerlijk. Ondergeteekende
meent te weten dat velen tegenwoordig eenvou
dig zeggen: „Hoe kan ik er kinderen op na hou- u t
den als ik nauwelijks genoeg heb voor mezelf. uiteen, dat dit een strookje grond betreft,
Van bidden alleen kan ik niet leven. O ja, ik zou dat tusschen de voormalige los- en laad-
wel een gezin willen hebben maar wie verschaft j plaats en het trottoir gelegen, niet bij den
me het geld daarvoor?" Hier helpt geen beroep verkoop van het terrein van de los- en
op principe of gemeenschapszin want inderdaad laadplaats begrepen was. ofschoon dit wel
de menschen hebben gelijk uit materialistisch de bedoeling was. B. en W. stelden voor.
oogpunt bezien. De principieele zyde van de 1-
kwestie kan onderget, in een neutraal blad als
het uwe, M. de Redacteur, niet nader uiteen
zetten. maar de „geldelijke" zijde is zoo nauw
verbonden met ons economisch stelsel dat dit
voor nadere belichting wel in aanmerking komt.
Dc heer Lu meent dat een geboortepremie de
oplossing zal blijken te zijn.
Onderget. zou hem willen vragen of een kind
na het vijfde of zesde levensjaar geen onder
houd meer noodig heeft. Naarmate de kinderen
ouder worden gaan ze meer kosten. Hoe komen
de ouders na het 6e jaar dan aan geld voor
-onderhoud? Neen, geachte heer Lu, geen ge-
dit strookje alsnog te verkoopen aan den
heer N. Mol. Aldus met alg. st. besloten.
Daarna kwam in behandeling het voor
stel tot wijziging van de alg. verkoopvoor
waarden van gemeentelijke bouwtererinen,
welke wijziging beoogt tegemoet te komen
aan de wenschen van notarieele zijde ge
uit, om bij de overdracht van vroegere ter
reinen de oude voorwaarden te mogen ver
vangen door de nieuwe bepalingen. Even
eens met alg. st. goedgekeurd.
De Voorzitter stlde voor de nieuwe ex-
boortepremies s.v.p.! Een wetelijke regeling, j ploitatie-voorschriften voor bouwterreinen
waardoor het mogelijk wordt, een gezin te on
derhouden zonder dat dit met lichamelijke ont
beringen van de ouders gepaard gaat! De groote
gezinnen leveren het materiaal voor de verde
diging van het Vaderland: de werkers met hand
en hoofd enz., in een woord: het zijn de pijlen
waarop heel de samenleving gebouwd is, Tot
dank aan de ouders die meebouwden schenkt
diezelfde samenleving hen: „de meeste belasting
(indirect); vóór het geheele gezin het salaris of
loon van een gehuwde zonder kinderen, of men
verstrekt hen een kindertoelage zoo klein dat
men aan het dubbele nog te kort zou komen;
zij worden geweerd uit de meeste woningen om
dat deze te veel lijden, waardoor de behuizing
veelal te wenschen overlaat en de volksgezond
heid groote schade lijdt. Waar zijn buiten de
bouwvereenigingen goedkoope woningen voor
groote gezinnen? Het is zelfs herhaaldelijk voor
gekomen. dat jongemannen, uit den militairen
dienst komende, hun werk kwijt waren en weer
ten laste van de ouders kwamen. Steun werd
niet verstrekt, want Pa werkte toch nog! Heel
de hel. voor zoover die op moeder Aarde te be
leven is door gebrek aan financiën, wordt door
worsteld in de groote gezinnen. Sprekende
staaltjes zou ondergeteekende kunnen aanhalen.
Ziehier een beeld uit de praktijk van het leven
waartegen mooie woorden niet bestand zijn. Men
is dat gaan inzien, geachte heer Lu en daarom
daalt het geboortecijfer! De gemeenschap zelf
geeft de anti-kinderbonden de wapens in han
den! Daarom voorspelt men thans al dat vele
volkeren over 100 jaar zullen bestaan uit onge-
huwden en grijsaards. Is dat dan de schuld der
gehuwden? Neen en nogmaals neen! De oorzaak
is te zoeken bij hen die het slijk der aarde"
regeeren. Deze lieden propageeren ..loon naar
verdienste en niet naar behoefte". Wat hebben
zij met „gezinnen" te maken? Daar moet ieder
zelf maar voor zorgen, terwijl die gezinnen juist
de grootste consumenten zijn. Hier schuilt de
fout. Geef de groote gezinnen een menschwaar-
dig bestaan, gelijk aan dat van een gezin met
een of twee kinderen, en het geboortecijfer
stijgt! Laat de gemeenschap het onderhoud van
een groot gezin betalen, het is toch voor de ge
meenschap bestemd? Gelukkig komt de Neder-
landsche Regeering met haar Katholieke Mi
nisters, met een voorstel tot invoering van Wet
telijke kinderbijslag. Het verzet is echter ook al
in aantocht. Bovendien is het bij lange na niet
voldoende. Men kan nu eenmaal van zoo'n be
drag geen kind voortbrengen. En zullen er in
het net geen mazen zijn waardoor de Vaders van
groote gezinnen naar buiten gewerkt kunnen
worden, omdat de ongehuwden en kinderloozen
„goedkooper" zijn in het productieproces? Als
stap in de goede richting is het voorstel echter
te accepteeren. Er wordt een begin gemaakt aan
een betere verdeeling der gezins- of gemeen-
schapslasten. Buiten het financieele blijft er
voor de ouders van de groote gezinnen toch nog
genoeg aan de gemeenschap te offeren.
Met dank voor de plaatsing, M. de R., ver
blijft
met de meeste hoogachting,
K. W. P. KROM.
Hooge Rijndijk F 54, Zoeterwoude.
NIEUWE UITGAVEN.
Verschenen bij:
Servire, den Haag:
Groene Oevers, door E. P. ODonnell, roman,
vertaald door C. J. Kelk.
J. M. Meulenhoff, Amsterdam:
Prediker in de Eenzaamheid, roman door Ha-
rald Homborg, uit het Zweedsch vertaald door
N. BasenauGoemans.
Zuid-Holl. Uitgvers Mij., den Haag:
Vrije Mannen, roman door Halldór Laxness,
vertaald uit het Deensch door Dr. Annie Posthu
mus.
Nederl. Keurboekerij, Amsterdam:
Hoe lang kan Hitier oorlog voeren? Het lot
van Duitschland in de volgende oorlog, door
Fritz Stemberg, vertaald door I. Carvalho, met
een voorwoord van Prof. J. van Gelderen.
Op de Bres voor Nederland's Onafhankelijk
heid. door Mr. J. Kruis en H. Staring Jr., met
een inleidend woord van Dr. H. Colijn, Minister
van Algemeene Zaken en Voorzitter van den
Raad van Ministers, en Dr. J. J. C. van Dijk,
Minister van Defensie.
Een zeer belangwekkend boek. vooral in een
tijd als den onzen, waarin noodzakelijkerwijs de
weermacht ook in ons land zoozeer in het mid
delpunt der belangstelling staat. Bij een blik
in den inhoud, krijgen wij dadelijk een indruk
van den breeden opzet. Wij vinden in dit boek:
een historisch overzicht, de verschillende wa
pens. het leger zooals het thans in elkaar zit
en functioneert, zoowel in tijd van vrede als in
tijd van oorlog, algemeene problemen betreffen
de Nederland's positie, economische en in-
dustrieele verdedigingsvoorbereiding, de dienst
plichtwet, de soldaat, het Ned. Indische Leger.
Een en ander is geïllustreerd met zeer fraai
foto-materiaal.
W. J. Thieme en Cie„ Zutphen:
De Natuurkunde van het Vrije Veld. tweede
bundel: Geluid. Warmte en Electriciteit, door
dr. M. Minnaert.
J. B. Wolters, Groningen:
De Wettelijke „Neutraliteits"-bepalingen voor
het Openbaar Lager Onderwijs, een geschied
kundig Overzicht door G. Bolkestein.
vetst te stellen overeenkomstig het concept
besluit.
De heer Snel wenschte dit punt aan te
houden, opdat de leden het nader zouden
kunnen bestuaeere:.. De Voorzitter achtte
onmiddellijke behandeling gewenscht, in
verband met mogelijke toeneming van het
bouwbedrijf in de naaste toekomst, De heer
Snel gaf niet toe en stelde aanhouding
voor. De heer v. d. Wal steunde dit voor
stel. dat met 43 st. werd verworpen.
De Voorzitter gaf een nadere uiteenzet
ting hiervan na uitvoerige behandeling
werd het voorstel van B. en W. met alg.
st. aangenomen.
Achtereenvolgens werden eveneens met
alg. st. aangenomen:
Het voorstel tot vaststelling van een
nieuw ambtenaren-reglement en dat tot
vaststelling van het reglement op den
rechtstoestand van den gemeente-secreta
ris en de ambtenaren van den Burgerlijken
Stand; het voorstel tot vaststelling van de
pensioensgrondslagen; het voorstel tot op
heffing van de zekerheid van den geon.-
ontvanger en het voorstel tot vaststelling
van de voorschotten op de vergoeding art.
101 L.O.-wet 1920 voor de Bijz. Scholen.
Dan komt aan de orde het voorstel tot
aanschaffing van nieuwe schoolbanken v.
d. Openbare School. De Voorzitter zeide,
dat de schoolbanken in de openbare school
in dusdanigen staat verkeeren, dat zij niet
meer te reparecren zijn, dan tegen hooge
hooge kosten. In overleg met het hoofd
der school hebben B. en W. besloten den
Raad voor te stellen dit jaar over te gaan
tot aanschaffing van 21 banken, bestemd
voor een lokaal. Met alg. st. werd dit voor
stel goedgekeurd.
Vervolgens werd het voorstel behandeld
tot vaststelling der verordening tot aanwij
zing stemlokalen. De voorzitter zeide, dat
de vermeerdering van het aantal kiezers
bet noodzakelijk maakt, dat in stemdistrict
I het aantal stemhokjes moet worden uit
gebreid. Hierdoor wordt het stemlokaal in
het Raadhuis te klein, Soodat B. en W.
thans voorstellen een lokaal der Openbare
School daarvoor aan te wijzen en de des
betreffende verordening opnieuw vast te
stellen. Zonder discussie met alg. st. alzoo
besloten.
Hierna werd vastgesteld het presentiegeld
voor de leden van de stembureaux. Dit
werd bepa dalop f. 4 per persoon.
Vervolgens ging men over tot de benoe
ming van de "leden van de stembureaux
voor de verkiezing der leden voor de Pro
vinciale Staten en den Gemeenteraad.
Het volgend voorstel was: bestrating ge
deelte Hoofdstraat en Bruggestraat. B. en
W. stelden voor de Bruggestraat en de
Hoofdstraat van de Bruggestraat af tot de
Kalkbrug van een nieuw klinkerdek te
voorzien. Er zal een trottoir aangelegd wor
den. De kosten worden begroot op f. 2000.
Eenige uitvoerders zullen worden uitgenoo-
digd voor dit werk in te schrijven. Met alg.
werd ook dit voorstel aangenomen; even
eens het voorstel tot vernieuwing van de
brug bij de boerderij „De Boomgaard" in
Achthoven. Deze brug is gelegne in den
tertialren weg. In de kosten van vernieu
wing draagt de provincie bij. Met het reeds
geraamde onderhoud voor den geheelen
tertiairen weg zal deze vernieuwing van de
gemeente voor het loopend dienstjaar een
eentra uitgaaf vorderen wan f. 674.66.
In verband met het voornemen om de
bestrating in de Hoofdstraat te veranderen
en aanleg van een trottoir aan beide zij
nen, hebben B. en W., aldus de Voorzitter
het wenschelijk geacht, een één-richting
verkeer te verordenen voor het rijverkeer
van den Hoogmadescheweg tot aan de
Kalkbrug, in dier voege dat het verkeer
naar Leiden wordt omgelegd over de Aca
cialaan en Berkenkade, terwijl het verkeer
van Leiden recht door gaat; ook het be
staande parkeerverbod zal tot de Kalkbrug
moeten worden uitgebreid. Van dit verbod
kan door en W. ontheffing worden ver
leend. Uitvoerig werd over dit Voorstel ge
discussieerd en daarna met alg. st., volgens
het voorstel van B. en W. aangenomen.
Voorts werd benoemd tot geneesheer be
last met de vaccinatie voor het jaar 1939
dr. J. J. Persant Snoep.
Tot lid van het Burgerlijk Armbestuur
werd herkozen de heer J. Rijnsburger.
In verband met den verkoop van het ter
rein van de los- en laadplaats moet ook de
verordening op de heffing hiervan worden
ingetrokken. Aldus besloten.
Een subsidie aan de Cha*. Gezondheids-
en Vakantiekoloniën afd. Leiden groot
f. 31.5C werd verleend.
De heer De Haas vroeg inlichtingen over
het verhuren van de voormalige woning
van den hoofdonderwijzer.
De heer Snel vroeg hoe het staat met de
plannen voor verbetering van den Vander
Valk Boumanweg. Omtrent deze urgente
zaak deelde de voorzitter medt, dat een uit
gewerkt plan is gezonden naar Ged. Sta
ten. Deze zijn wel tot medewerken bereid
indien de tol over de Leiderdorpsohe Brug
wordt opgeheven. De voorzitter zeide, dat
dit laatste punt een kwestie apart is voor
de gemeente, die ook verband houdt met
den nieuw aan te leggen Rijksweg. De
voorzitter sprak de hoop uit, dat Ged. Sta
ten de gemaakte planne zullen goedkeuren.
Volgens deze plannen zullen de slooten
langs de voortuinen moeten worden ge
dempt. De rijweg zal Gs meter breed worden
met aan weerszijden een rijwielpad van
1.75 en aan één zijde een wandelpad.
Op een vraag van den heer Van der Wal
inzake de gemeente woningen in Achthoven
deelde de voorzitter mede, dat deze zaak
de voortdurende aandacht heeft van B. en
V/. Waarschijnlijk zullen zij spoedig dien
aangaande een voorstel aan den Raad kun
nen doen.
Hierop volgde sluiting.
GEBOREN:
Kunnette, d. van A. J. Schouten en A. A.
Anneeze; Petronella Hendrica. d. van P. A.
Rijsbergen en P. v. d. Lans; Peter Edward, z.
van P. H. Robijns en H. Koehler; Johannes,
z. van G. H. Steenbergen en H. Th. Heijneman;
Margaretha, d. van H. Ginjaar en M. M. van
Bohemn; Andrea Geertruida. d. van A. Krom
hout en G. Cornelisse; Christina Maria, d. van
P. L. A. Wijsman en J. H. M. Hoppenbrouwer;
Cornells Gijsbertus, z. van L. W. Turk en J. M.
Koelewyn; Gerrit Johannes, z van W. v. Klave
ren en J. Varkevisser; Alida Gerardina, d. van
G. v. d. Boom en A. Valk; Jacob Johannes Cor
nells, z. van A. Zoet en K. J. Koomen; Bar
bara Catharina. d. van J. Molkenboer en C. M.
Langelaan; Philippus Johan, z. van J. Spek en
L. A. Kroes.
GEHUWD:
J. Ph. Krassenburg jm. en M. K. Andringa jd.
OVERLEDEN:
A. v. d. Tuin, wedn., 78 jaar; P. Geerlings,
wedn. 89 jaar; F. Ph. Mieremet, man, 63 Jaar;
H. Looyenstein, man, 79 Jaar; G. Genet, hsvr.
van Th. H. Boode, 89 jaar; B. Huisman, d, 36
jaar; A. L. v. Eijk, d., 16 jaar; J. Sommeling,
wedn. 84 jaar.
GEVESTIGD:
M. Th v. Amsterdam, dienstbode. Witte Sin
gel 19; W. H. Baker, Rijnsb. Singel 9; C. M.
Bogaerts, verkooper, Oude Vest 33a; J. Bol, 1.1.
verpleegster, Rijnsb. weg 10; E. B. Bolman,
verpleegster, Mariënpoelstraat 7; H. de Bruijn,
linnen juffrouw, Rijnsb. weg 104; P. Bulthuis,
winkelbediende. Botermarkt 23; W. Burge-
meestre. controleur PT.T., R. en Schiekade 27;
J. Burgersdijk, Groenhovenstraat 12; M. L.
Bijen, hulp in de huish., Heerengracht 83; J. A.
Opechowski-Choynacka, Boerhaavelaan 14: J.
M. Stein-Deinmenie, Lange Mare 88; Wed. E.
Snoeker-la Faille, Tollensstraat 7: E. F. v. d.
Zwart-Gaudlitz. R. Visscherstraat 34a; P. A. de
Graag, Nieuwsteeg 5; Th. Boeke-Grave. Lijster
straat 24; S. H. den Haan, 1.1. verpleegster,
Rijnsb. weg 10; H. J. v. Haasteren, strijkster,
Levendaal 74; B. Hamer en fam., electr. N.Z.H.
T.M., R Visscherstraat 48; A. J. Hilhorst en
fam.. Verl. Bloemistenlaan 47; P. S. G. den
Hollander en fam. metaalbewerker. Tollenstr.
7; H. A. Hoogslag, Gerecht 10; Wed. S. Hoef-
smit-v. Hove. Hooigracht 38; L. Jacobs. J. v.
Goyenkade 30: M. G. A. Jirris, apoth. ass.,
Boerhaavelaan 17; P. Kastelein, verpleegster,
Rijnsb. weg 39; B. de Kier, timmerman. Leven
daal 97; A. C. M. Locher, Stadhouderslaan 23
R. Visscherstraat 20a; A. M. C. Menzen, Mare-
dijk 161; J. M. Muller, fabr. arb.. M. Moons
straat 19; C. Nagtegaal en fam., controleur B.B.
Groenhovenstraat 12; A. Siehot. marinier le kl„
Clarasteeg 34; G. Nijhoff, wachtmeester, Groen-
hazengracht 12; A. v. d. Pluym, fabr. arb.
Uiterstegracht 54 d; J. Potgieser, verpleegster,
Residastraat 10; C. Provily en fam.. boekhouder,
Stieltjesstraat 32; J. C. Rietbroek, dienstbode.
Lorentzkade 24; H. A. C. R. Roesslngh, Witte
Singel 28; P. J. Schmit, 1.1. verpleegster, Hee-
erngracht 22; E. T. Sloot, Oosterstraat 64; H.
Smit. kunstschilder, Hoogl. Kerkgracht 2a; J.
C. Spierenburg en fam., handelsvert., De Sitter-
laan 88; L. J. Spruyt, vrachtrijder, St. Aagten
straat 18; W. F. Storm. arts. Rijnsb. weg 111;
B. J. Tabak en fam., tapijtwever, Atjehstraat
89; C. Touw en fam., sigarenmaker, Bailstraat
77; H. J. G. A, v. d. Waal, 1.1. verpleegster, De
Laat de Kanterstraat 2; J. Wlchers en fam.,
leeraar H.B.S., v. d. Brandelerkade 30; J. E.
v. d. Wilk. dienstbode. Rapenburg 81; C. G.
Williams, zendeling, Marislaan la; J. H. G.
Wortman en fam., losarbeider, Waardgracht
14; N. P. Woudenberg, Merelstraat 40; E. v. d.
Zeeuw, dienstbode. Groenoordstraat 36; J. E.
v. d. Zwet, landarbeider, Waardgracht 14; M.
C. Zwetsloot, dienstbode, Havenkade 17; B.
Zwiers, Oude Singel 12.
VERTROKKEN:
C. Barton, n. Rotterdam, Goudsche Singel
11 bis; G. Bol. n. Wassenaar, Backershagenlaan
14; M. v. d. Blij, n. Goedereede. b/Dr. Jonge-
breur; J. Bonte, n. Batavia (N.I.), Suramajar-
weg 7; A. de Bruyn, n. Den Haag, Maartens
dijklaan 16; P. J. Corver, n. Batavia; K. Doe-
land, n. Alphen a. d. Rijn, Tolstraat 24; N.
Dohmen, n. Brunssum, Veldstraat 55; A. W. v.
Dongen, n. Roosendaal ca.. Spoorstraat 132; G.
Grooten, n. Alkmaar. Julianastraat 16: H.
Haquebord, n. Rijswijk. Beetslaan 110; C. A.
Hartwijk, n. Noordwijk, Langeveld 29; G. A.
Harteveld. n. Zeist, Utr. weg 84a; W. A. V. de
Haze Winkelman, n. Makassar; K. H. Heeroma
en fam., n. Oegstgeest, Toorenveltstraat 32;
W. A. Hofland, n. Amsterdam. Peperstraat 41;
C, A. Hopstaken en fam., n. Utrecht, v. Briel-
straat 12; J. Jacobs en fam., n. Den Haag,
W. de Zwijgerlaan 14; Th. Kramp en fam., n.
Apeldoorn. Lavendellaan 26; J. Meijer en fam..
n. Leiderdorp. Groenendijkstraat 7; C. J. Mlil-
ler. n. Den Haag. Beukstraat 83; H. Overweel,
n. Middelharnis, 3e Weistraat B 147; J. Panne-
koek. n. Den Haag, Helmerstraat 4; E. Rietkerk,
n. Den Haag, Daendelstraat 26: Q. J. de Ruij-
ter, n. Amsterdam, Nieuwend. dijk 443; Wed
J. C. Buschgens-Schaerlaeckens. n. Haarlem,
Hooffmanstraat lrd; H. M. Seijn, n. Pladjoe
(N.I.); A. Soetekouw, n. Oegstgeest. Tooren
veltstraat 32; S. Th. Tettero, n. Den Haag.
Oranjelaan 31; M. H. Tielen. n. Den Haag,
v. Zaeckstraat 39; W. J. de Tombe en fam.,
Oegstgeest, Warmonderweg 74; W. M. Ver-
MESTEN MET KUNSTMEST.
Een lezer J. H. te H. vraagt ons, hoe hij
met kunstmest zijn tuin van voedsel kan
voorzien. Vier jaar geleden is de tuin met
stalmest gemest, verleden jaar met korrel-
mest en aangezien er geen stalmest te krij
gen is, wordt gevraagd hoe met kunstmest
te mesten.
Een en ander is voor ons aanleiding, hier
over uitvoeriger te schrijven, vooral omdat
uit de vraag valt af te leiden, dat
bedoelde lezer met het gebruik niet op de
hoogte is vermoedelijk velen met hem niet.
En daar deze quaestie aan de orde van den
dag is, wijzen we op het volgende.
Kunstmest wordt ook wel hulpmest ge
noemd, waaruit valt af te leiden dat kunst
mest in hoofdzaak is bestemd om te hel
pen, om aan te vullen. En dan is het hier
de natuurmest, welke wordt aangevuld. Bij
name bij het kweeken van groenten ge
ven we de voorkeur aan natuurmest, dus
naast stalmest ook aan baggeraarde, kom
post, afval van slagerijen, vischafval,' enz.
Deze organische mestsoorten brengen niet
alleen plantenvoedsel in den grond, maar
tevens humus. D. i. is een donkere, spons
achtige stof, welke den bouwgrond dus don
ker kleurt en welke humus veel water kan
opnemen en lang vasthouden. Grond, welke
voldoenden humus bevat, heeft in de boven
ste lagen meestal altijd voldoende water,
maar tevens voldoende lucht en warmte.
Hoeveel stalmest of organischen mest moeten
we hiervoor geven? Elk voorjaar bijv. per
10 vierk. Meter twee kruiwagens vol. Deze
mest wordt dan ondergespit. Nu is niet
overal stalmest te krijgen en bovendien is
deze mest vrij duur. Vandaar dat menigeen
omziet naar middelen, om het met minder
natuurmest te doen en deze met kunstmest
aan te vullen. In onzen moestuin doen wij
dat reeds gedurende twintig jaar. Wij spit
ten n.l. per 10 vierk. Meter 1 kruiwagen
organischen mest onder en, wanneer deze
is ondergewerkt, strooien we, eveneens per
10 vierk. Meter 4 a 5 ons kunstmest in kor
relvorm, d. i. in geconcentreerden vorm. Er
zijn zelfs kweekers, die verder gaan en uit
sluitend kunstmest willen gebruiken. Vraag
steller bovenbedoeld is daar een van. Nu is
uit ons geschrijf af te leiden, dat dit alleen
kan op een grond, welke vrij veel humus
bevat, bijv. op een veengrond, maar dat op
andere, dus op de meeste grondsoorten het
humusgehalte bij uitsluitend kunstmestge-
bruik in het gedrang komt. En speciaal bij
het kweeken van groenten wreekt zich dat,
omdat deze gewassen minder sterke wor
tels hebben, vaak maar een deel van het
jaar op het land staan en onder alle weers
omstandigheden vlug moeten groeien. Stil
stand in den groei bestaat niet: als de groei
stilstaat gaat de plant achteruit, komt dan
„in haar verdriet", zooals de praktische
term luidt. m. a. w. de planten worden dan
onmiddellijk bezocht door hun natuurlijke
vijanden t. w. ziekten en ongedierte. Om
een vergelijking te maken: vruchtboomen
wortelen veel dieper, zijn in dit opzicht veel
sterker, vandaar dat deze gewassen wel met
uitsluitend kunstmest kunnen gemest. Reeds
meermalen deelden we mee, dat wij dit reeds
gedurende 18 jaren doen en de opbrengst
was nog verleden jaar meer dan mooi.
Wanneer men nu uitsluitend kunstmest
wil mesten, komt de leek direct voor een
moeilijkheid te staan, welke we hier trach
ten te ontcijferen. Men moet bij het gebruik
van hulpmest er n.l. op bedacht zijn, dat
men volledig mest. Bij het mesten van een
tuin gaat het er n.l. in hoofdzaak om. dat
men vier hoofdvoedingsstoffen aanvoert,
deze stoffen heeten stikstof, fosforzuur,
kali en kalk. Laat men één van deze vier
weg. dan werken de andere drie maar zeer
gebrekkig en krijgt men meestal een zeer
onvolledig gewas. Er mogen n.l. gronden
zijn, welke van nature één van genoemde
vier stoffen bevatten, maar met zekerheid
valt daar niet op te rekenen, althans niet
op den langen duur.
Kalk. Geven we bij voorkeur in het na
jaar in den vorm van gebluschte kalk. We
strooien per 10 vierk. Meter 3 kilo en spitten
deze onder. Kan nu nog kalk aangewend?
Ja, maar strooi het dan apart. Dus eerst den
anderen mest onderspitten en daarna de
kalk, welke wordt ingeëgd of geharkt daar
na. Deze kalkbemesting behoeft op de
meeste gronden om de drie jaar te worden
toegepast.
Stikstof kunnen we geven door het
strooien o.a. van Chilisalpeter. We strooien
als bijbemesting 2 k 3 ons per 10 vierk. M.,
bij alleen kunstmestgebruik 78 ons. We
geven de helft vóór het spitten en de helft
wanneer de gewassen op het land staan,
Fosforzuur kunnen we aanwenden in den
vorm van Ultra superfosfaat. Als bijmest
strooien we 45 ons en spitten dit mee
onder, als alleen kunstmestgebruik 1 kilo
per 10 vierk. Meter. In het voorjaar onder
spitten.
Kali geven we bij voorkeur in den vorm
van patentkali. welke in het voorjaar kan
gestrooid omdat het nagenoeg chloorvrij is.
Als bijvoegsel bij natuurmest 4 ons per 10
vierk. Meter, als alleenbemesting 12 ons.
Deze kan gelijk met de chili en super, bo
vengenoemd, ondergewerkt. Op de meeste
gronden, welke voldoende water opgeven,
kunnen we dan een bevredigend resultaat
verwachten.
Om nu te ontkomen aan het gevaar van
éénzijdige, dus onvoldoende bemesting,
raden wij liefhebbers (leeken) meestal aan
gebruik te maken van den veel voorkomenden
„korrelmest". Deze laatste wordt door ver
schillende fabrieken geleverd, is dus geen
speciaal product en is bij eiken handelaar
verkrijgbaar. Het voordeel en gemak van
dezen mest is hierin gelegen, dat hierin voor
komen 3 van de vier hoofdvoedingstoffen,
n 1. stikstof, fosforzuur en kali. In verschil
lende samenstelling kan men ze bekomen;
een van de meest gebruikte is de samen
stelling 12 x 10 x 18. d.w.z. 100 kilo van
deze mest bevat respectievelijk 12 kilo stik
stof, 10 kilo fosforzuur en 18 kilo kali. Steeds
wordt deze volgorde gebruikt. Bovendien
stuift deze mest niet, wordt niet spoedig
vochtig en men behoeft maar éénmaal te
strooien. Maar uit bovenstaande is het den
lezer duidelijk, dat ook met het gebruik
van de genoemde enkelvoudige kunstmest
stoffen zeer goed mogelijk is volledig te
mesten, en daar gaat het om.
NAGEKOMEN.
Kon. Pakctv. Mg. NIEUW ZEELAND li
ZEELAND. 13 Maart van Singapore te Ade
laide RUYS. 12 Maart van Manilla naar
Saigon ROGGEVEEN, arr. 12 Maart te
Saigon RANTAURANDJANG. 9 Maart van
Batavia n. Mauritius SAWAHLOENTO li
Maart van Colombo n. Galle TEGELBERG
13 Maart van Durban te Kaapstad.
Java—ChinaJapan Lijn TJISALAK 12
Maart van Batavia te Shanghae TJINE-
GARA, 12 Maart van Manilla te ShanehaA
TJIMANOEK. 12 Maart van Manilla te
Yokohama.
Kon. Ned. Stoomb. My. AJAX, 13 Maart van
Amst. te Kopenhagen ACHILLES, 13 Mrt
van Lissabon n. R'dam AURORA. 13 Mrt'
van Genua naar Livorno BOSKOOP, uitr'
12 Maart te Callao BODEGRAVEN, i(j
Maart van Corral te Antofagasta CRYNS-
SEN, uitr., pass. 13 Mrt. de Azoren iris
13 Maart van Odense naar Gdynia IRENE
naar Lissabon, pass. 13 Maart Ouessant
PYGMALION. 13 Maart van R'dam te Genua
TRITON. 13 Maart van Chanak Kalessi te
Kimassi TIBERIUS, naar Alexandrië, pass
13 Maart Ouessant THESEUS, 14 Maart v
Stettin te Amsterdam VULCANUS, 13 Mrt'
van Tunis te Algiers MARS. naar'Piraeus'
pass. 13 Mrt. Ouessant MEDEA. 12 Maart
te New-York.
Mij. Nederland SALEIER. 14 Maart v. Hoek
van Holland naar Hamburg SOEMBA
thuisr., 11 Maart van Sabang TARAKAN*
uitr., 14 Maart van Londen,
Rott. Lloyd BALOERAN, uitr., 14 Mrt te
Singapore BLITAR, thuisr., 12 Maart te
Belawan GAROET, thuisr., pass. 13 Mrt
Perim KOTA BAROE. uitr., 14 Maart te
Singapore KOTA NOPAN. uitr.. pass 13
Maart Perim KOTA PINANG, thuisr!, 17
Maart voorm. 7 uur te Genua verwacht
DEMPO, 14 Maart van Batavia te R'dam.
Silver-Java-Pacific Lgn BENGKALIS. 13
Maart van Madras naar Bombay MODJO-
KERTO, 12 Maart van Batavia n. Pacifio
Kust.
MU. Oceaan ALCINOUS, 12 Maart v. Gdynia
te Batavia.
HollandAmerika Lyn DAMSTERDIJK, 12
Maart van Vancouver te Seattle DRECHT-
DIJK. thuisr., 12 Maart te Los Angeles
BOSCHDIJK, uitr., 13 Maart te Tampico
BREEDIJK. uitr., pass. 13 Maart Lizard
NIEUW AMSTERDAM, toeristenvaart 11
Mrt. van Montevideo SPAARNDAM, thuis
reis, pass. 13 Maart Dungeness ZAAN
DAM, 13 Maart van R'dam te New-York.
Rotterdam—Z.-Amerika Lyn ALHENA, uit
reis. 13 Maart te Montevideo ALWAKI
thuisr., 13 Maart van Montevideo AL
CYONE, 14 Maart 's nachts 12 uur van B.
Aires te R'dam verw. ALUDRA, thuisr.,
pass. 13 Maart Ouessant SIRRAH, thuisr..
13 Maart van Victoria.
Holland—Australië Lyn GAASTERKERK,
uitr., 13 Maart te Aberdeen (N. S. W.
MEERKERK, uitr., 12 Maart v. Port Soudan.
HollandBritsch-Indië Lün - HOOGKERK, 13
Maart van Rotterdam te Bremen.
Holland—Afrika Lün RANDFONTEIN, 14
Maart voorm. 8 uur van Suez n. Aden.
Holland—Oost-Azië Lün TJIKEMBANG,
thuisr., 12 Maart te Manilla.
Java—New-York Lijn SALABANGKA. 13
Maart van Dakar naar New-York KOTA
1NTEN, 13 Maart van Batavia naar New-
York SOEKABOEMI, 13 Maart van Kaap
stad naar Java KOTA TJANDI, 12 Mrt.
van New-York te Philadelphia.
Holland—West-Afrika Lgn MAASKERK. 13
Maart van Dakar naar Freetown LETO,
12 Maart van Takoradi naar Grand Bassam
REGGESTROOM, 13 Maart van Havre n.
Duinkerken.
Ned.-Ind. Tankstoomboot My. MIRALDA,
13 Maart van Dakar n. Barbados SUNET-
TA, 12 Maart van Bahrein te Suez PERNA
12 Maart van Trinidad te Belfast.
Diverse Stoomvaartberichten STOLWIJK. 13
Maart van Pandemia BERKEL. n. Duin
kerken, pass. 12 Maart Las Palmas BOE-
KELO. naar Glasgow, pass. 14 Maart Oues
sant DEN HAAG, 10 Maart van Baytown
te Stettin EXPORT. 12 Maart v. Delf
zijl te Londen AMSTELSTROOM, naar
Fowey. pass. 13 Maart Prawlepoint ARY,
n. Dublin, pass. 12 Mrt Lizard IJSTROOM,
13 Maart van Amst. te Leith HOOGLAND,
12 Maart van R'dam te Shields ITTER-
SUM. 10 Maart van B. Aires naar Huil
WINSUM. naar B Aires. pass. 13 Maart
Ouessant WALENBURGH. 12 Maart van
R'dam te Middlesbro VECHTSTROOM, 12
Maart van Amst. te Huil HOLLAND. 11
Maart van Durban n. Lorenzo Marques.
Dc redenaar, die slapende toehoorders
niet kon uitstaan!
/RAGEN EN ANTWOORDEN.
Vraag: Heb in het najaar de Geraniums uit
- berne, n. Den Haag, Valeriusstraat 79; H. G. B. den tuin in de kelder gebrr?ht. Hoe nu verder
Ch. J. S. Locher. idem; M. v. d. Marei, verpl., Vermeer, n. Rotterdam, Kortenaerstraat 1; P. 1 te handelen om de planten vjr de perken te
Rijnsb. weg 10; E. v. Rijs-Mark en fam.. Spie- i van Vliet, n. Oegstgeest. Emmalaan 53; M. Th. I gebruiken?
ghelstraat 10; B. J. v. d. Meer en fam.. Noord- I A. Vreeburg, n. Den Haag. Statenlaan 75; D. I H. W. S. te B.
einde 35; B. Meidam en fam., sigarenmaker, G. G. wynands, n. Culemborg, Lepelstraat 12.1 Antwoord: U moet nu de planten in versche
aadre verpotten en daarna in het volle licht
plaatsen. Het beste doet U dat in een broeibak,
maar het kan ook in huis voor het raam. De
planten moeten volop in de zon staan, geregeld
worden gegoten, terwijl dagelijks goed dient ge
licht. De planten krijgen dan stevige groene
scheuten. Eind Mei kunt U ze buiten brengen,
eerst beschut voor een muur of schutting,
daarna op de blijvende plaats. Met den pot
ln den grond graven.
Vraag: Wat kan ik nog kweeken op de
plaats waar ik aardappelen heb gerooid. Hoe
ver de aardappelen uit elkaar poten?
A. te B.
Antwoord: U kunt hiervoor tot begin Augus
tus boerenkool gebruiken. Eveneens andijvie,
welke niet later moet geplant dan begin Aug.
Wanneer in het voorjaar normaal is gemest,
behoeft voor het tweede gewas weinig gemest,
hoogstens een weinig dunne koemest. Afstand
aardappels 45 cM. tusschen en op de rij.
Vraag: Wat moet ik doen om het spruiten
van de aardappels tegen te gaan? Ze liggen
boven in een kist.
H. S. te H.
Antwoord: Het eenige middel is de aard
appelen koel te bewarenU doet goed zg. naar
benedn te halen, omdat de temperatuur op
zolder altijd hooger is dan beneden.
voorzichtig de spruiten af en leg alles in
half donker of in het licht.
Vragen op Tuinbouwgebied aanu
Redactie onder motto „Tuinbouw
4—3
