Leiden's Stadhuis in aanbouw
Blijde gebeurtenis
te verwachten
79ste Jaargang
VRIJDAG 3 FEBRUARI 1939
No. 24190
Architect Blaauw zegt:
„Bouw kan en moet niet vlugger"
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
„Men kan een Stadhuis
niet telefonisch bestellen"
Voor de tweede maal
op schaatsen I
Twee dooden op
onbewaakten
overweg
Omstreeks half Augustus
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Actie voor loonsverhooging en
betere loonregeling
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
"Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden t. 2.33
per week .'t. (.0.13
Franco per post f. 2-.3S per 3 maanden t- portokosten.'
(roor binnenland f. 0.80 per 3 mn<L>
Gezicht uit de hall op de zaal voor officieele ontvangsten.
Officieele opening vermoede
lijk in het voorjaar van 1940.
Het is al weer ruim een Jaar geleden, dat
wij in de gelegenheid werden gesteld om
onder leiding van den bouwmeester, den
heer C. J. Blaauw. kennis te nemen van
den stand van zaken, betreffende den
Leidsche Stadhuisbouw.
Het belonframe was toen juist voltooid
en sindsdien zijn de werkzaamheden, zoo
als trouwens iedere voorbijganger kan con-
stateeren, een heel eind gevorderd.
Er wordt wel eens geklaagd, aldus
zeide ons de heer Blaauw tijdens een
bezoek, dat wij dezer dagen wederom
onder zijn leiding aan het bouwwerk
mochten brengen, over het langzame
tempo, waarin ons Stadhuis verrijst. Die
klacht is mijns inziens onjuist en on
rechtvaardig. Het is per slot van reke-
n!ng niet van belang of een Stadhuis,
dat voor eeuwen gebouwd wordt, een
half jaar eerder of later gereed komt.
Men kan een stadhuis nu eenmaal niet
telefonisch bestellen: zóó hoog, zóó lang
en zóó breed. Een dergelijk werk kan
niet vlugger worden uitgevoerd; 'tmoet
het m.i. ook niet. Het zou er noch aes-
thetisch, noch technisch belangrijker
door worden.
De samenwerking met de diverse ge
meentelijke en andere instanties heeft niets
te wenschen overgelaten.
Het tempo van den bouw zou alleen ver
sneld kunnen worden, wanneer wij het
geld maar voor het grijpen hadden. Wij
moeten evenwel trachten binnen de bouw
som van 11/4 millioen gulden te blijven,
zoodat voor elk onderdeel een kostenbere
kening in diverse uitvoeringen wordt ge
vraagd. Dat kost extra-tijd, doch het is
noodig om straks te kunnen garandeeren,
dat het beste resultaat bereikt is met de
minste middelen.
Ernstige tegenvallers zijn ons tot dus
verre bespaard gebleven; alleen heeft de
devaluatie ons een strop van f70.000 be-
z°rgd, doch dat is algemeen bekend.
D? Douw nadert thans een stadium,
waarin het gemeentebestuur zelf zal moe
ten beslissen met welke kunstwerken het
het stadhuis wil verrijken. Ik denk daarbij
beeldhouwwerk aan den Vischmarkt-
gevel en kunstwerken voor het intérieur:
sculptuur, mozaiek, snijwerken, gobelins,
taPÜten. elas-in-lood, wandbeschildering, en
dergelijke.
Het is heelemaal niet moeilijk om hier
voor voor een bedrag van f. 100.000 aan op
drachten voor verschillende kunstenaars
Je besteden, doch daarover moet het ge
meentebestuur zelf beslissen.
voorzoover den gevel betreft, is de voor
Peeldhouwwerk vereischte natuursteen door
ons bereids aangebracht. Maar terzake:
De bouw in vogelvlucht.
ft/ïv 0ctober 1934 betrok mijn staf het
oradhuisbouwbureau; de ontwerpen en be
efRekeningen waren toen gereed. Het
cer$te bestek, dat moest worden gemaakt,
was dat voor de slooping der panden in
de Koornbrugsteeg en aan de Vischmarkt.
Deze perceelen kwamen met uitzondering
van den winkel der firma Bernard in April
15)35 vrij. De firma Bernard bleef tot Octo
ber aan de Vischmarkt gevestigd. In Juni
van dat jaar werd de onderbouw aanbe
steed, waarmede in Augustus een aanvang
werd gemaakt. Deze duurde precies een
jaar, zoodat in Augustus 1936 het beton -
frame kon worden aanbesteed. Ook deze
bouw vorderde ruim een jaar en kwam in
October 1937 gereed. Op 17 November cLa.v.
vond tenslotte de aanbesteding van den
bovenbouw plaats. Er werden in het bestek
daarna nog eenige bezuinigingen aange
bracht. zoodat de firma Korswagen in het
begin van 1938 met den afbouw begon.
Wij zijn nu dus weer ruim een jaar
verder en ik mag wel zeggen, dat er in
dat jaar vrij veel is gepresteerd. Er is
gedurende dien tijd gemiddeld met 50
man gewerkt en momenteel zijn wij
LEIDSCHE IJSBAAN GAAT
MISSCHIEN MORGEN OPEN
|j Voor de tweede maal in
j§ dezen winter ligt de baan van
E de Leidsche IJsclub geheel E
dichtgevroren en op sommige E
H plaatsen had de ijslaag he- j|
E denmorgen reeds een dikte E
j bereikt van 4 a 4l/a centi-
E meter. Op andere gedeelten
evenwel was deze aanzienlijk
minder, zoodat de kans nog
E niet groot is, dat de baan E
reeds morgen geopend zal E
E zijn. De mogelijkheid is ech- E
E ter niet geheel uitgesloten;
E zulks hangt voornamelijk af E
E van de mate, waarin de na- E
tuur zich storen zal aan de
E voorspelling van de Bildt: E
E „lichte tot matige vorst".
E De Enkhuizer almanak, die E
E wij er ook op hebben na- E
geslagen, noemt het tijdvak
14 Februari „winderig en §j
§j kouder", doch kondigt van E
58 Februari „nevel" aan. E
E m E
E Voor hen, die reeds van-
daag de schaatsen willen E
onderbinden bestaat daartoe.
voorzoover onze informaties §j
strekken, in Leiden en naaste E
omgeving uitsluitend gele- |j
E genheid op de banen van hel E
tennispark De Krogt te E
E Oegstgecst.
zoover gevorderd, dat we staan op den
rand van de voltooiing van het exte
rieur en het begin van den inwendigen
afbouw. Over eenige dagen gaan wij
hiermede ten volle beginnen.
De stucadoors staan om zoo te zeggen
klaar, maar ze moeten nog even wachten,
totdat de kap geheel dicht is ende
temperatuur weer iets stijgt.
Wat het Bouwbureau deed.
Het is wel eens aardig u het een en an
der te vertellen over de werkzaamheden
van het Bouwbureau.
Totdusverre werden er alleen ten be
hoeve van de constructie van 't bouw
werk zelf 630 werkteekeningen ge
maakt.
In dit aantal zijp niet begrepen de on
telbaar vele ontwerp-schetsen evenmin als
de talrijke teekeningen voor de afzonder
lijke bestekken, zooals voor de leidekking,
de stalen en bronzen binnen- en buiten
ramen, de centrale verwarming, welke tus-
schen haakjes nagenoeg is voltooid, de
electrische installatie, de bliksembeveili
ging, de liften, het carillon, de bekroning
van den toren. enz. Het totaal aantal tee
keningen bedraagt stellig 2 a 3 maal het
aantal, dat ik zooeven noemde. De plaat
sing van het carillon maakte diverse wij
zigingen van het aanvankelijke torenpro-
VRACHTAUTO BIJ ASSEN
DOOR TREIN GEGREPEN.
Een ernstig ongeluk, dat
twee slachtoffers heeft ge-
ëischt, is vanmorgen om
streeks 9 uur gebeurd ter
hoogte van het station
Oudemolen, gelegen tus-
schen Assen en Vries.
Een vrachtauto van den
bode Ganzeveld uit Vries,
komende uit de richting
Oudemolen, is op den onbe
waakten overweg bij dit
plaatsje door een Dieseltrein
gegrepen. De twee inzitten
den zijn hierbij om het leven
gekomen. Het zijn de 16-
jarige H. Hogenberg uit
Vries en de 20-jarige Meer-
tens uit Grootegast.
(Voor nadere bijzonder
heden zie men onder Laatste
Berichten).
Men meldt ons van officieele zijde, dat het
Prinselijk gezin zich tegen het einde dezer
maand voor eenigen tijd naar Zwitserland zal
begeven. Zijne Koninklijke Hoogheid zal
aldaar de wintersport beoefenen, terwijl
Prinses Juliana op medisch advies eenigen
tijd rust zal nemen, zulks mede in verband
met de omstandigheid, dat er gegronde hoop
bestaat, dat in het Prinselijk gezin dezen zomer
tegen half Augustus wederom een blijde
gebeurtenis mag worden verwacht.
BINNENLAND.
Moeder en drie kinderen te Amsterdam van
15 M. hoogte uit brandend huis ge
sprongen (3de Blad).
Regeling van het eindexamen bij lycea met
een bijzonder leerplan (4de Blad).
De opleiding voor tandarts (4de Blad).
Vijf jongens te Leeuwarden door het ijs
gezakt; twee dooden (Gemengd, 3de
Blad).
Wijziging van het karakter der werkver
schaffing ingaande 2 April a.s. (2de
Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel - Zwakke markt - Ach
teruitlopende koersen - Amerika lager
Nederlandsche Staatsfondsen prijshou
dend.
BUITENLAND.
Nog altijd commentaar op Roosevelt's ver
klaringen (Buitenland, 4de Blad).
Sovjet-Rusland heft de legatie te Boeda
pest op en verwacht, dat Hongarije het
zelfde zal doen te Moskou (Buitenland,
4de Blad).
Gafencu's bezoek aan Belgrado (Buiten
land, 4de Blad).
Nieuwe bomaanslagen in Engeland (Bui
tenland, 4de Blad).
De moeilijkheden in België. Spaak zelfs
aangevallen en mishandeld (3de Blad).
Tal van personentreinen in Duitschland
zullen vervallen (Laatste Berichten, le
Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
ject noodzakelijk, hoewel het beginsel het
zelfde is gebleven
O.a. werd de klokkekamer aanmerkelijk
vergroot, terwijl nog tal van andere ver
beteringen en verrijkingen werden aange
bracht.
Bovendien bevat het bestek een groot
aantai stelposten, welke de leiding gedu
rende den bouw nader moet uitwerken,
zooals 't maken van een specialen schoor
steen, bronswerken, smeedijzeren hekken,
ventilatiekokers, een kap op den schoor
steen der centrale verwarming, enz.
Werkzaamheden op het terrein.
In de bekleeding van het betonframe ls
in het afgeloopen jaar niet minder dan 360
kubieke meter zandsteen verwerkt, in to
taal liefst 10.000 stukken, die alle afzon
derlijk genummerd en op maat gehakt zijn.
Voorts zijn 750.000 stuks roode baksteenen
verwerkt van een speciaal vastgesteld mo
del, welke werden gebakken in de steen-
afbriek „Ouderzorg" te Leiderdorp. Voor de
dakbedekking is ongeveer 3000 vierkante
meter Walesleisteen gebruikt, waarvan de
keuze werd bepaald in overleg met het
Rijksbureau voor Monumentenzorg. De ko
peren torenspits, ontworpen en vervaardigd
door de Utrechtsche edelsmeden de gebroe
ders Brom. is juist gisteren gereed geko
men Op deze spits is de windvaan van het
oude Stadhuis geplaatst, welke in de La
kenhal is bewaard en die aanmerkelijk is
versterkt.
De aanleg der electrische installatie is
thans in vollen gang, terwijl de ontwerpen
voor de intérieurs grootendeels gereed zijn
en nog nader worden uitgewerkt. Ook het
bestek voor de inarmerbekleeding is gereed.
Met. inbegrip van de vloeren zal ongeveer
5000 vierkante meter marmer worden ver
werkt; dit lijkt erg veel, doch Ls het in
derdaad voor een gebouw van deze propor
ties niet. J.
De steiger rond den toren verdwijnt bin
nenkort; de restauratie van den Breestraat-
gevel zal vermoedelijk in Juni van dit Jaar
gereed komen, waarna ook de schutting
zal worden opgeruimd.
En de officieele opening???
Dat kan ik u onmogelijk met
eenige nauwkeurigheid zeggen. Dit tijd
stip houdt ook al weer verband met
den omvang en den aard der op te
dragen kunstwerken voor het in- en
exterieur. Ik verwacht evenwel: in het
voorjaar van 19401
Na afloop van het bovenstaande onder
houd. dat plaats vond in het Bouwbureau,
maakten wij onder geleide van architect
Blaauw nog een
rondwandeling door den aanbouw.
waar voor den niet-ingewijde nog weinig
interessants te genieten valt. Het geheele
Stadhuis Ls een aaneenbouwsel van groote.
minder groote en kleine ruimten, waarvan
de vloeren en plafonds bestaan uit beton,
de muren zijn bekleed met een gele Lim-
burgsche steen en de zolderingen en op
staande wanden worden onderbroken door
zware beton-balken en -kolommen
Overal in de vloeren zijn vierkante gaat
jes uitgespaard voor de lichtleiding, welke
ten deele ls aangebracht.
De bestemming der diverse zalen blijkt
momenteel alleen uit haar afmetingen Het
duidelijkst laten zich onderkennen de
ruimten voor de officieele ontvangsten,
waarvan wij hierboven een foto geven en
de raadszaal. Ook dc ruimten voor den ge
meente-ontvanger zijn gemakkelijk te her
kennen aan de zware kluis en de tralie
werken voor de loketten!
Zooals men weet worden in het nieuwe
Stadhuis alle gemeentediensten onderge
bracht. t.w. Gemeentewerken met Bouw
en Woningtoezicht, onderwijs, financiën,
algemeene zaken, militaire zaken, burger
lijke stand en ontvanger. Een uitzondering
vormen de geneeskundige dienst, die aan
de Mare gevestigd blijft en de Gem. Dienst
voor Maatschappelijk Hulpbetoon, die ge
combineerd wordt met den Dienst voor
Sociale Zaken.
Voor het geheele land: Zwakke
tot matige Zuid-Oostelijke tot
Zuidelijke of Zuid-Westelijke
wind. Nevelig tot licht of half be
wolkt. Later wellicht toenemende
bewolking. Droog weer. Lichte tot
matige vorst.
IN HET TEXTIELBEDRIJF.
De samenwerkende textielarbeidersbon
den hebben hier ter stede ledenvergaderin
gen gehouden, waar verslag werd uitge
bracht van de conferentie met een com
missie ad-hoc uit de werkgevers in de
textielindustrie alhier.
In deze vergaderingen, dringen de arbei
ders sterk aan om met alle beschikbare
middelen de actie voor verbetering der
loonen en een behoorlijke loonregeling
voort te zetten
Van de zijde der besturen werd er de
aandacht op gevestigd, dat de commissie
en mr. F. J. J. Trapman, de secretaris der
Leidsche Vereeniging van Tndustrieelen,
niet bevoegd waren tot het doen van be
paalde toezeggingen. Zij hadden zich ech
ter bereid verklaard met de overige
werkgevers de verlangens der arbeiders
nader te bespreken.
In de verschillende vergaderingen werd
op spoed aangedrongen.
Op voorstel der besturen werd besloten
het antwoord der werkgevers af te vach
ten. Zoodra dit is ontvangen. zullen
opnieuw vergaderingen worden gehouden,
teneinde indien noodig, te bespreken op
welke wijze de actie zal worden gevoerd.
