STADSNIEUWS
Tentoonstelling „Maak Zelf"
WOENSDAG 25 JANUARI 1939
No. 24182
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
79sfe Jaargang
Een leerzame expositie
Bankier aangehouden
Statenverkiezingen op
19 April
Herhalingsoefeningen
bij het Leidsche
garnizoen
Halfuurdienst op het
middennet der
spoorwegen
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 cts.Tper regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 2500 Redactid 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd tlln:
per 3 maanden f. 2.3S
per week t.0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mad.)
De van gemeentewege in het leven
geroepen commissie inzake huishoude
lijke voorlichting en gezinsleiding heeft
in den foyer der Stadszaai de tentoon
stelling „Maak zelf" georganiseerd,
welke ook elders in den lande groote
belangstelling heeft getrokken en dat
ongetwijfeld ook in onze stad zal doen.
Deze commissie is gesticht teneinde den
vrouwen van werkloozen en anderen huis
vrouwen, die door de crisis getroffen zijn,
voorlichting te geven op huishoudelijk ge
bied.
Tot nu toe bepaalde zich deze voorlich
ting alhier uitsluitend tot naai- en kook
lessen, doch de commissie heeft gemeend
daaraan ln de toekomst uitbreiding te moe
ten geven.
De thans ingerichte expositie geeft een
goed beeld van de uitgestrektheid van het
terrein, waarop de commissie zich voortaan
wil gaan bewegen.
Dit omvat in de eerste plaats het gebied
van de kinderverzorging en -opvoeding,
terwijl het ook in de bedoeling ligt om
zoogenaamde vader-cursussen te organi-
seeren. De oommissie werd hierbij geleid
door de overweging, dat het zijn nut kan
hebben om juist in een tijd als wij thans
televen en waarin het gezinsleven door de
werkloosheid op zoo ernstige wijze wordt
ontwricht, ook de mannen tot op zekere
hoogte werkzaam te doen zijn op huishou
delijk gebied, bijvoorbeeld door hen te be
kwamen in het vervaardigen van eenvou
dige meubelen, speelgoed en gebruiksvoor
werpen van hout en metaal, het verrichten
van reparaties, huisvlijt in den vorm van'
snijwerk, vlecht- en touwwerk en hun on
derricht te verstrekken in den aanleg en
het onderhoud van kleine tuintjes, enz.
Van dit alles geeft de tentoonstelling
„Maak Zelf" middels een ontelbaar aantal
werkstukken van eenvoudige constructie,
waarvoor geen vakmanschap wordt ver-
eischt. een duidelijk beeld.
Bovendien is de landelijke expositie, zoo
als deze elders in den lande aan de bezoe
kers werd gepresenteerd, aangevuld met
tal van specifiek Letdsche stands.
Zoo is er een zeer overzichtelijke tabel
aangebracht, waarop men kan aflezen, welk
deel van het gezinsinkomen bijvoorbeeld
voor voeding, huur, kleeding en schoeisel
enz. moet worden besteed. De daartoe be-
noodigde cijfers werden verstrekt door het
Gem. Bureau voor Sociale Zaken, waarvan
door Het Budgetbureau te Amsterdam het
gemiddelde werd berekend. Men vindt deze
cijfers, zoowel voor georganiseerde als voor
ongeorganiseerde werkloozen zonder, met
2, 4 of 6 kinderen.
In een ander deel van de zaal hs een
tweetal kamers ingericht, hetgeen eveneens
verband houdt met het hierboven geme
moreerde vraagstuk van de zoo bij uitstek
moeilijke verdeeling van het Inkomen.
Boven de één staat geschreven „weelde
en zorgen" en boven de ander „éénvoudig
doch gelukkig". De tentoongestelde meube
len zijn geen „maakzelf" meubelen, doch
verkrijgbaar bij den middenstand.
Het Leidsch Borgstellingsfomds tot be
strijding van den woeker, op welks aan
stichting op de tentoonstelling bijzondere
aandacht wordt gegeven aan de Inrichting
van een kamer, is in aanraking gekomen
met tal van gezinnen, die juist voor de post
„woninginrichting" een veel grootere uit
gaaf deden dan de verdeeling van het in
komen toeliet.
De tentoongestelde kamers zullen vooral
veel te zeggen hebben tot de toekomstige
huisvrouwen en hen laten zien,, dat een een
voudige opzet van hun huishouden beter is
dan een luxieuze inrichting, gevolgd door
jarenlange financieele moeilijkheden. Men
verkreeg een „huls vol weelde", ten koste
van een „huis vol zorgen". Andere noodza
kelijke huishoudelijke uitgaven als voeding,
huishuur, enz., komen hierdoor in het ge
drang. Men raakt in schulden verward; er
komt achterstand bij bakker, kruidenier,
melkboer, huisbaas, fondsbode, enz. Hier
door leeft menige huisvrouw in de schaduw
en ziet zich veel levensgeluk ontnomen, zeer
ten nadeelé van het gezin.
Bijzondere vermelding verdient nog het
meubilair, dat volgens ontwerp van Jef van
Beek hier ter stede werd vervaardigd door
werkloozen van den Gem. Cursus voor Ont
wikkeling en Ontspanning, zoomede het
speelgoed, gemaakt door leerlingen van de
„Vrije School" te Den Haag.
Tegelijkertijd worden in de kleine Stads
zaai kookdemonstraties en films gegeven,
welke eveneens een overzicht bieden van
het voortreffelijke werk der Commissie, dat
zich vooral in deze expositie in zoo duide-
lijken vorm heeft gekristalliseerd.
Wij bevelen deze tentoonstelling gaarne
bij onze lezers en lezeressen aan. Ook zij,
voor wie de tentoonstelling niet in de eerste
plaats Is bedoeld, zullen met de vele nuttige
wenken, welke hier worden gegeven, stel
lig hun voordeel kunnen doen.
Teneinde iedereen in de gelegenheid te
stellen hiervan kennis te nemen, zal de
expositie morgen en Zaterdagavond koste
loos te bezichtigen zijn.
Op de officieele opening, welke heden
middag door den burgemeester geschiedde,
komen wij morgen nader terug.
GELDEN VAN CLIËNTEN TE EIGEN
BATE AANGEWEND.
Op last van den Officier van Justitie
te 's-Gravenhage is hedenmorgen door
de politie alhier gearresteerd en over
gebracht naar den Ilaag. de 52-jarige
bankier J. A. W. Brugman van het ge
lijknamige bankierskantoor aan de
Hooigracht.
Zooals bekend is dit kantoor eemgen tijd
geleden failliet verklaard, nadat de beta
lingen waren gestaakt. Door de Justitie
werd onmiddellijk een onderzoek naar de
handelingen van het kantoor ingesteld en
hit heeft tot resultaat gehad dat de heer
B. vanmorgen is aangehouden. Bij het on
derzoek is n.l. gebleken, dat de heer B.
aandeelen en obligaties, die aan hem ter
omwisseling waren gegeven te eigen bate
aan een bank te Amsterdam in onderpand
heeft gegeven Voor zoover thans bekend,
betreft het een bedrag van ongeveer
1-25.000.De gedupeerden zijn moest
kleine middenstanders. De heer B. is ver
moedelijk door speculaties tot deze hande
lingen gekomen. Het onderzoek wordt door
"e politie voortgezet.
GEVAL VAN KINDERVERLAMMING.
Bij een 11-jarigen jongen, wonende
'n de Sumatrastraat, is gelukkig in
kchten graad kinderverlamming ge
constateerd. Het kind ls opgenomen in
het Academisch Ziekenhuis.
De meeste Leidsche patientjes, die aldaar
al ,verPleegd. hebben geheel hersteld
eze inrichting kunnen verlaten. Gevallen
Les boodelij'ken afloop hebben zich bij
«iflsehe kinderen niet voorgedaan.
PROF. VAN DEN HEEVER TE LEIDEN.
Morgenavond spreekt voor de Leidsche
Vereeniging voor Wetenschappelijke Voor
drachten en de Litteraire Faculteit der
Leidsche Studenten in het Academie
gebouw (nieuwe vleugel I prof. dr. M. C.
van den Heever over; „Tweetaligheid en
die Afrikaansehe cultuurontplooiing".
Professor van den Heever is hoogleeraar
in het Afrikaansch en Nederlandsch aan
de universiteit van den Witwatersrand te
Johannesburg. Aan zijn komst liggen twee
omstandigheden ten grondslag. Eenerzijds
is dit bezoek een gevolg van de nauwe
cultureele betrekkingen, die tusschen
Nederland en Zuid-Afrika bestaan,
anderzijds moet men in prof. van den
Heever een officieel gezonden vertegen
woordiger van de huidige Zuid-Afrikaan-
sche beschaving en wetenschap zien.
Ds. E. L. NAUTA.
Met 1 Mei a.s. eervol ontslag verleend
als legerpredikant.
Bij K B van 21 Januari is met ingang
van 1 Mei a.s. aan den heer ds. E. L. Nauta
alhier op zijn verzoek, wegens het berei
ken van den pensioengerechtigden leeftijd
eervol ontslag verleend als legerpredikant.
Ds Nauta trad op 2 December 1919 als
legerpredikant in dienst.
SLUITINGSUUR VOOR KAPPERS
OP ZATERDAGAVOND.
Wij vestigen er de aandacht op. dat de
verordening van 12 December 1938 tot wij
ziging van de verordening op de Winkel
sluiting. welke met ingang van 25 Januari
1939 gedurende drie maanden voor een
ieder op de Secretarie dezer gemeente ter
lezing is nedergelegd. den 28sten dezer in
werking treedt.
Ingevolge de genoemde wijzigingsveror
dening is het verboden open of besloten
ruimten, waar pleegt te worden gewerkt in
een kappers- of barbiersonderneming, op
Zaterdag na 10 uur des namiddags voor
het publiek geopend te hebben.
Van de Prov. Griffie te
Den Haag vernemen
wij, dat de verkiezin
genvoor de Provinciale
Staten van Zuid-Hol
land zullen worden
gehouden op Woens
dag 19 April.
J
GEDURENDE 1939.
Bij Min. beschikking van 4 Januari is, in
afwijking met wat ter zake reeds eerder was
bepaald, de opkomst voor herhalingsoefe
ningen bij 4e R.I. van de lichting 1927 en
1928 thans als volgt vastgesteld, waarbij uit
drukkelijk zij vermeld, dat deze opkomst
geldt voor de geheele lichting.
1927
Administratieve onderofficieren van 2 Maart
t/m 13 Maart '39.
Instructieve onderofficieren van 27 Febr
t/m 15 Maart '39.
Korporaals en soldaten van 6 Maart t/m
15 Maart 1939.
Militaire werklieden (mitrailleurhersteller,
rijwielhersteller e.d.) van 13 Maart t/m
22 Maart 1939.
1928
Administratieve onderofficieren van 23
Maart t/m 8 April 1939..
Instructieve onderofficieren van 20 Maart
t/m 5 April 1939.
Korporaals en soldaten van 27 Maart t/m
5 April 1939.
Militaire werklieden van 3 April t/m 12
April 1939.
1933 en 1935.
Administratieve onderofficieren van 11
Sept. t/m 4 October 1939.
Instructieve onderofficieren van 7 Sept.
t/m 30 Sept. 1939.
Korporaals en soldaten van 14 Sept. t/m
30 Sept. 1939
Militaire werklieden van 21 Sept. t/m 7
October 1939.
Bij het 6e Regiment Veldartillerie is voor
het jaar 1939 de opkomst voor herhalings-
lichtingen als volgt vastgesteld:
Lichting 1933:
1/2 gedeelte der onderofficieren van 5 tot
28 Juni; 1/2 gedeelte der korporaals en sol
daten van 12 tot 28 Juni; 1/2 gedeelte der
onderofficieren van 7 tot 30 Sept.; 1/2 ge
deelte der korporaals en soldaten van 14
tot 30 Sept.; onderofficieren-administra
teurs van 11 Sept. tot 4 Oct.
Lichting 1935:
5/8 gedeelte der bereden onderofficieren
van 26 Jan. tot 18 Febr.; 5/8 gedeelte be
reden korporaals en soldaten van 2 tot 18
Febr 1/8 gedeelte bereden onderofficieren
van 13 Maart tot 6 April; 1/8 gedeelte be
reden korporaals en soldaten van 20 Maart
tot 6 April; 1/4 gedeelte bereden onderof
ficieren van 12 Oct. tot 4 Nov.; 1/4 ge
deelte bereden korporaals en soldaten van
19 Oct. tot 4 Nov.; 1/4 gedeelte onbereden
korporaals en soldaten van 2 tot 18 Febr.;
1/4 gedeelte onbereden onderofficieren van
13 Maart tot 6 April: 1/4 gedeelte onbe
reden korporaals en soldaten van 20 Maart
tot 6 April; 1/4 gedeelte onbereden onder
officieren van 5 Juni tot 28 Juni; 1/2 ge
deelte onbereden onderofficieren van 12
Oct. tot 4 Nov.; 1/2 gedeelte onbereden
korporaals en soldaten van 19 Oct. tot 4
Nov.
Voor hen die uitstel van den Minister
van Defensie hebben verkregen, gelden de
volgende data van opkomst:
Lichting 1929
Onderofficieren van 20 Nov. tot 6 Dec-
Korporaals en soldaten van 27 Nov. tot 6
December.
Lichting 1933 en 1935:
Onderofficieren van 20 Nov. tot 13 Dec.
Korporaals en soldaten van 27 Nov. tot 13
December.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe Inschrijving:
De Rustkliniek, Koninginnelaan 9, Oegst-
geest. Rusthuis. Eigenaar: A. G. Sleep.
Londen. Gevolmachtigde: M M. Noordam,
Oegstgeest.
Opheffing:
Firma Flans Straatsburg. Haarlemmer
straat 42, Leiden. Rijwiel-, motor- en auto
mobielhandel.
Wijzigingen:
J. M. Doovt en Zoon, Papengracht 40.
Leiden. Behangerij en stoffeerderij. Over
leden eigenaar: J. M. Doove d.d. 19 Jan. '39
Firma C. Ketel en Zn.. Hooftstraat. 25,
Alphen a. cl Rijn. Handel in manufactu
ren. De zaak is omgezet in een comman
ditaire vennootschap onder den naam.
Manufaciurenhandel v.h. firma C, Ketel
en Zoon. Beh. venn.: N. Ketel, Alphen a.
d, Rijr.. - ""v' - -
(Bijzondere berichtgeving).
Naar verluidt bestaan er bij de Direc
tie van de Nederlandsehe Spoorwegen
plannen om met ingang van 15 Mei,
wanneer de nieuwe zomerdienstregeling
ingevoerd wordt, wederom aanzienlijke
wijzigingen in te voeren, en wel in de
eerste plaats het omzetten van den
uurdienst op het middennet in een
dienst van grooter frequentie, gaande
in de richting van een halfuur-dienst.
Hoewel niet met zekerheid kan worden
voorspeld, dat het een halfuur-dienst
zal worden blijkt uit den opzet van de
aan de orde zijnde wijzigingen, dat het
die richting toch wel uit zal gaan.
In verband met het verkrijgen van
rationeele verbindingen zal de verdere
dienstregeling zeer ingrijpend gewijzigd
moeten worden. Weliswaar zal niet op
iedere andere lijn buiten het midden
net de frequentie verdubbeld moeten
worden, maar wel zal men de reisgele
genheid ook op de lijnen buiten het
middennet, dat de ruggegraat van ons
spoorwegnet is, aanzienlijk uitbreiden.
Het groote voordeel van een derge
lijke opvoering in de frequentie der
treinen is in de eerste plaats gelegen in
de uitgebreider mogelijkheid voor het
publiek om van het eene punt naar het
andere te reizen. Voorts zal men het
reizigersvervoer over meer treinen kun
nen verspreiden, terwijl de treinen ook
nog kleiner en beweeglijker zullen
worden. Tenslotte zou men daardoor
ook den omvang der vertragingen kun
nen reduceeren.
JAARVERGADERING MIJ. VOOR
TOONKUNST.
1937/38 een gunstig jaar.
De Maatschappij voor Toonkunst hield
gisteravond haar jaarvergadering in het
Toonkunstgebouw aan den Nieuwe Rijn
alhier.
Na goedkeuring der notulen van de vorige
algemeene vergadering las de secretaris het
jaarverslag over het 104de maatschappelijk
jaar (1937/38) voor en legde de penning
meester zijn rekening over dat jaar aan de
vergadering over, welke op voorstel van de
Commissie tot nazien der rekening en ver
antwoording werd goedgekeurd' onder dank
zegging aan den penningmeester voor zijn
accuraat beheer.
Een der leden vroeg nadere inlichtingen
over den aankoop van het nieuwe gebouw
en de oprichting van het gemengd koor,
welke door het bestuur werden verstrekt.
Een bestuursvoorstel tot wijziging van de
Wet der Maatschappij in dier voege, dat
voortaan de periodiek aftredende commis
sarissen onmiddellijk herkiesbaar zullen
zijn, werd door de vergadering aange
nomen.
De aan de beurt van aftreden zijnde com
missaris, de heer Bern. Buurman, werd als
zoodanig herkozen.
Na benoeming van de Commissie tot na
zien der rekening en verantwoording over
het 105de maatschappelijk jaar en rond
vraag, sloot de voorzitter de vergadering.
Het jaarverslag over de periode 1 Septem
ber 193731 Augustus 1938 getuigt van toe-
nemenden bloei over de geheele lijn. Wij
onitleenen aan dit verslag het volgende
Het aantal leerlingen der Muziekschool
nam beduidend toe. waardoor het totaal der
schoolgelden rond f. 3000.hoog er was dan
het overeenkomstige cijfer van het vorige
schooljaar. Het verslag brengt dan ook
hulde aan de activiteit en het enthousiasme
van den directeur, den heer Hans Franco
Mendes.
De belangstelling voor de te Oegstgeest
geopende afdeeling der Muziekschool, uit
sluitend voor. onderwijs aan leerlingen der
Lagere Scholen, was bevredigend.
Een bfj wijze van proef georganiseerde
lezing (Willem Andriessen over ..Debussy"),
werd een groot succes; de zaal der Muziek
school was vrijwel uitverkocht.
Tegen het einde van het verslagjaar is de
wenschelijkheid ter sprake gekomen van
aankoop van een eigen gebouw ter vervan
ging van dat aan den Nieuwe Rijn. hetwelk
de Maatschappij in huur heeft. Met groote
voldoening wordt vermeld, dat in het be
gin van het nieuwe schooljaar daarvoor is
aangekocht het perceel Rapenburg 22.
waarvan zoowel de ligging als de indeeling
buitengewoon gunstig zijn. Na grondige
restauratie zal de Muziekschool per 1 Sep
tember 1939 naar dit pand worden ver
plaatst.
Het Volksmuzlekonderwijs, vanwege de
Maatschappij gegeven in het Leidsche Volks
huis, bleef goede resultaten opleveren
Gegeven werden drie gewone en drie bui
tengewone concerten, waarvoor zeer veel
belangstelling bestond. Het ledental steeg
met ruim 30 het aantal scholierenkaar-
ten zelfs met 47 (van 100 op 147), terwijl
BINNENLAND.
De .JVfarnix van St. Aldegonde" in nood
weer. (Gemengd, 3e Blad).
Het financieele beleid der regeering (3e BI.)
Dumortier waarschijnlijk niet beschikbaar
voor NederlandHongarije. (Sport, 3e
Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme markt - Onzekere stemming
Lagere noteeringen - Onregelmatige
koersbeweging - Amerika zwak - Be-
leggingsmarkt rustig.
BUITENLAND.
Franco staat voor de buitenwijken van
Barcelona. (2e Blad).
Von Ribbentrop naar Warschau. (Buiten
land, le Blad).
De aétie voor vrijwilligen dienst in Enge
land. (Buitenland, le Blad).
Voortzetting van het debat in de Fransche
Kamer. (Buitenland, le Blad).
Spaak's regeeringsverklaring. (Buitenland,
le Blad).
Amerika en de Oostenrijksche schulden.
(Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor het geheele land: Plaatse
lijke nevel of mist, overigens
zwaar bewolkt tot betrokken, met
eenigen regen. Vooral in het Zui
den van het land. Meest matige
wind uit Oostelijke richtingen.
Weinig verandering in tempera
tuur.
het aantal der gewone abonnementen een
weinig terugliep. Dientengevolge toont de
exploitatie-rekening van de Concert-afdee-
ling een zuiver overschot van ruim f. 175.
Op de programma's kwamen naast klas
sieke regelmatig ook moderne werken voor.
Het ledental der Muziekbibliotheek bleef
stationnair, terwijl het aantal uitleeningen
iets toenam. Het boekenbezit bestond op 31
Augustus 1938 uit 3550 deelen (v. j. 3175).
Schenkingen werden ontvangen van mevr.
van der Plas en den heer N. J, van Doorn,
beiden te Oegstgeest. van de familie Dries-
sen en mej. A. C. Berends te Leiden, ter
wijl mevrouw E. Franco MendesBoas een
fraaie boekenkast schonk.
Resumeerende constateert het verslag
tenslotte, dat de uitkomsten van het ver
slagjaar reden gaven tot groote tevreden
heid en dat de toekomst met voorzichtig
optimisme kan worden tegemoet gezien.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaatsexamen
wis- en natuurkunde, letter H. de heer W.
Burgers 's-Gravenhage); doctoraal exa
men Indisch recht mejuffrouw B. G. M.
Smith (Leiden); Ec. candidaatsexamen
Indologie de heer J. Deddes (Rotterdam).
EXAMENS APOTHEKERSASSISTENT.
Bij beschikking van den minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
zijn benoemd tot leden van de commissie,
welke gedurende 1938 hier ter stede de
examens voor apothekersassistent zal af
nemen tot lid en voorzitter: prof. dr. W.
A. Gordijn, alhier; tot leden: dr. W. van
Rijn, te Oosterbeek. en dr. A. Keilholz, te
's-Gravenhage; tot plaatsvervangende le
den; dr. H. K. Co'nen, te Rotterdam; dr.
J. A. C. van Pinxteren, te Hillegersberg;
tot toegevoegd deskundige: W. G. Alders-
hoff, alhier.