Het 125-jarig jubileum van „het Vierde"
79sie Jaargang
VRIJDAG 30 DECEMBER 1938
No. 24160
Overzicht van de geschiedenis
van het regiment
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
OUDEJAARS
AVOND
om 8 uur
gesloten
VROOM EN
DREESMANN
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
30 CWj*r regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10ets.» porto te (betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden t. 2.35
per week f.0.18
Franco per post f. 2:35 per maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd>
Bovenstaande foto, ons welwillend door den regimentscommandant afgestaan, toont
ons den regimentsstaf anno 1893, toen nabij Laren een kamp was betrokken. Kolonel
Bloem houdt het oude vaandel vast, waarvan het doek nagenoeg geheel was ver
teerd. zoodat er op de foto niets meer van te zien is. Kort daarna, op 21 Septem
ber 1893 ontving het regiment op het Malieveld te Den Haag uit handen van Prinses
Wilhelmina het tegenwoordige vaandel. Op de foto komen verder nog voor de luite
nant-kolonels Hofstede en Krugers en de majoors Mac Leod en Hardeman.
De eigenlijke oprichtingsdatum is
8 October 1815
Prins Frederik der Nederlanden en be
hoorde tot de 2e brigade van de le divisie
Infanterie onder generaal J. A. Stedman.
Eén van de compagnieën werd gevormd door
de studenten der Leidsche Hoogeschool
onder kapitein H. R. Trip en één door die
Zooals wrj reeds eerder berichtten, zal utrechtsche Hoogeschool, onder kapi-
het alhier in garnizoen liggende 4de teln Techters. Bataljonscommandant was
regiment infanterie op 9 Januari a.s. aanvankelijk luitenant-kolonel H. I. Everts,
later luitenant-kolonel Prins van Aren-
zijn 125-jarig bestaan herdenken.
Een eenvoudig rekensommetje leert ons,
dat het regiment derhalve kort na de Fran-
sche overheersching moet zijn opgericht, uit
■welke omstandigheid logisch voortvloeit, dat
de oprichting van „het Vierde" geen op zich
zelf staande gebeurtenis was, doch een on
derdeel vormde van een algeheele organi
satie dér Nederlandsche weermacht.
In dit verband verdient het aanbeveling
eens na te gaan, hoe het in die dagen in het
algemeen met ons leger was gesteld.
Ons leger in 1814.
De tegenwoordige regimentscommandant,
overste H. D. Buurman, deelde ons daarover
het volgende mede
Toen in 18l3 de overheersching van Napo
leon een einde nam. was een van de eerste
zorgen van het voorloopig bewind het vor
men van een leger, met het doel de bevrij
ding van het geheele land, waarvan nog ver
schillende gedeelten door de Fransche troe
pen bezet waren. Ook moesten pogingen der
Franschen, om de plaats gehad hebbende
omwenteling te onderdrukken, worden ver
ijdeld.
Aangezien het Nederlandsche leger geheel
opnieuw moest worden opgericht, waren zeer
vele moeilijkheden te overwinnen. Wel be
toonde de bevolking zich offervaardig in het
bijeenbrengen van geldmiddelen, maar in
verband met de groote verarming was dit
niet voldoende.
Nog veel erger was het. dat er geen kern
voor een leger aanwezig was; officieren,
kader en manschappen ontbraken nagenoeg
geheel, de jonge mannen waren toch jaren
achtereen ingelijfd in Franschen dienst; zij
waren omgekomen op de slagvelden van
Europa of bevonden zich in gevangenschap.
Ook de wapenen ontbraken, deze waren door
de vroegere meesters in beslag genomen en
weggevoerd. Hetzelfde was het geval met
paarden, kleeding en verdere uitrusting. In
dit alles moest voorzien worden. Naast het
vormen van korpsen bestaande uit vrijwilli
gers werd overgegaan tot een volkswape
ning, waarbij aanwijzing door het lot ge
schiedde.
De strijdmacht van den nieuw gevormden
Staat zou ten slotte bestaan uit:
a. het staande leger, bestaande uit vrijwil
ligers en bestemd voor den dienst, zoowel
in het binnen- als in het buitenland;
b. de Nationale Militie, bestemd voor de
landsverdediging;
c. Schutterijen, bestemd voor het handha
ven der orde en als leger-reserve.
De hiervoren onder a en b genoemde dee-
len vormden het eigenlijke leger.
Als oudste deel van de troepen, die later
het 4e R.I. zouden vormen, moet genoemd
worden het korps Velites. Deze waren ln 1813
nog in Frankrijk en vormden daar een
Depót van de Keizerlijke Jonge Garde. In
1814 kwam dit corps hier te lande aan.
Bij Besluit van den Souvereinen Vorst van
9 Januari 1814 werd o.a. opgericht het 5e
bataljon Jagers; bii de vereen'.ging met de
Zuidelijke Nederlanden werd dit het 18e
bataljon Jagers nadat te voren reeds de
Velites daarbij waren overgegaan
Dit bataljon maakte tijdens den veld
tocht in 1815 deel uit van het korps van
berg
In den slag bij Waterloo was dit korps
geplaatst te Hal ter bescherming van den
rechtervleugel der verbonden legers, maar
het nam geen» deel aan het gevecht. Na de
overwinning marcheerde het naar Frankrijk
en nam deel aan het beleg van Valenciennes
dat, hoewel gebombardeerd, eerst den 19den
Juli capituleerde, nadat Napoleon afstand
van de regeering had gedaan. De ontberin
gen waren groot geweest, de troepen hadden
tot 21 Juli steeds gebivakkeerd. Ook de ver
pleging was vaak onvoldoende geweest.
Na het beëindigen van den veldtocht
keerden de troepen terug en begon het
garnizoensleven.
In 1815 werden de bataljons infanterie
vereenigd tot „Afdeelingen" en wel telkens
een bataljon der staande Armee met die
der Nationale Militie. Zoo bestond de 14e
Afd. Inf. uit het 18e Bataljon Jagers en het
42e, 43e en 44e bat. Nationale Militie. Deze
bataljons der Nationale Militie waren opge
licht in 1814. Later werd het 44e bataljon
Nationale Militie vervangen door het 45e.
Deze bataljons bestonden hoofdzakelijk uit
Belgen.
was een staand leger van vrijwilligers te
opgeheven en verdeeld over de bataljons
der Nationale Militie, terwijl bij elke afdee-
ling werden opgericht een reserve- en
een depótbataljon Het volgende jaar ver
dween de naam Nationale Militie en kre
gen de bataljons de nummers 1. 2 en 3.
Teneinde den dienst aangenamer te maken
waren de afdeelingen in garnizoen in de
districten waaruit zij gevormd werden, zoo
dat de 14e Afd. Inf. in dien tijd garnizoen
hield in het Zuiden van het land.
Toen in 1830 in België de omwenteling
plaats greep, verdwenen vele Belgen uit de
gelederen, een groot gedeelte hiervan ging
over bij het leger van den nieuw gevorm
den Staat. Zoo vormden het eerste en
tweede baltaljon der 14e Afd Inf. het Bel
gische 5de Unie Regiment de Ligne. dat
aanvankelijk belast werd met de verdedi
ging van de stad Antwerpen.
Leiden
5892
(Ingez. Med.)
Wat van de oude 14de Afd. Infanterie was gehouden met een mogelijke mobilisatie en
mi-frntvl Avnn lnrr 4-ov r-+»->»-b-1 rt vnvi IA -
overgebleven lag ter sterkte van bijna 70
officieren en ongeveer 650 man in garni
zoen in de vesting Maastricht, waar zij
voornamelijk belast waren met de verdedi
ging van de voorstad Wijk.
Dank zij de krachtige houding van den
gouverneur van de Vesting generaal-ma-
joor (later luit.-generaali B. J. C. baron
Dibbetz. oud-officier van de Napoleontische
Garde, bleef de orde in de stad gehand
haafd en voor overrompeling door Belgi
sche strijdkrachten gevrijwaard, zoodat
Maastricht evenals de tegenwoordige pro
vincie Limburg voor Nederland behouden
bleef.
Diverse reorganisaties.
Na het herstel van den vrede werd het
leger herhaaldelijk gereorganiseerd: zoo
werden door het uitvallen van verschil-
werd de veldmaarschalk Prins Frederik der
Nederlanden aangewezen als opperbevel
hebber.
Ditmaal dreef de storm over. doch toen
in 1870 de oorlog uitbrak tusschen Frank-
Foto van Vliet.
BINNENLAND.
Onze Indische luchtpostbrief (3de Blad).
Brand in een houtwarenfabriek te Rotter
dam (Gemengd, 3de Blad).
Vergadering Alg. Ned. Zuivelbond
en Tuinbouw, 3de Blad).
(Land-
Bejaard echtpaar te Ilpendam door kolen
dampvergiftiging om het leven gekomen
(Laatste Berichten, 1ste Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel - Prijshoudende markt
Weinig gewijzigde koersen - Amerika
hooger - Beleggingsmarkt stil.
De vaandelwacht van 4 R.I. onder commando van den lsten luitenant C. F. van den
Berg. Het vaandel dateert van 1893. Geheel links de tambour-maitre met zijn st^f,
welke laatste evenals het regiment zijn 125sten verjaardag viert.
lende korpsen de overblijvende over ge
nummerd en werd in 1840 de 14de Afd.
Inf. veranderd in 4e afd. Inf. Twee jaar
later (1842) werd deze naam gewijzigd
in 4e Regiment Infanterie.
Na aanvankelijk nog in Maastricht in
garnizoen gebleven te zijn, volgden her-
Aangezien de 14e afd. Infanterie werd haalde garnizoenswisselingen, tot eindelijk
opgericht bij Kon. Besluit van 8 Octo- purende lange jaren ^im^te W-
ber 1815 en het 4e Reg. Infanterie daar 1
rechtstreeks van afstamt, moet 8 Oct.
1815 beschouwd worden als de datum
van oprichting van 4 R. I.
Het tijdvak 1815—1830.
Toen ln 1818 bleek, dat het bezwaarlijk
onderhouden, werden de korpsen daarvan
Sinds 1 Mei 1861 heeft het Vierde on
afgebroken Leiden als garnizoen gehad;
op dien datum kwam hier het 1ste
bataljon, doch eerst in 1868 werd ook
de staf hier gevestigd.
Toen in 1859 de oorlog uitbrak tusschen
Frankrijk en Oostenrijk, werd hier rekening
Foto van Vliet.
rijk en Duitschland, werd het leger gemo
biliseerd en vormde 4e R.I. met 3 R.H.. de
8e en 10e Veld-Batterij en de 4e Rijdende
Batterij de 2e brigade der le Divisie. Het
regiment werd gelegerd in Alkmaar.
De aan den dag getreden gebreken in de
organisatie waren oorzaak van veranderin
gen, die naar mate het gevaar voor een al-
gemeenen Europeeschen oorlog toenam,
steeds grooter werden.
Zoo werd gebroken met het stelsel ieger
en schutterijen. Deze laatste werden opge
heven en in plaats daarvan kwam een
Landweer, bestaande uit de oudere lichtin
gen der militie. Deze laatste werden ver
groot. de diensttijd werd uitgebreid, de
oefeningen werden verbeterd. Een en ander
had tot gevolg, dat er drie regimenten in
fanterie werden opgericht n.l. het 9e. het
10e en het He. Daardoor ging het 5de ba
taljon van 4 R.I. over naar 10 R.I. en werd
het vijfde bataljon 4 R.I. overgenummerd
in het derde.
De staking van 1903.
In Februari 1903 brak een groote staking
uit onder het personeel der spoorwegen.
Teneinde de orde en de rust te verzekeren
en den dienst der spoorwegen te bescher-
men, riep de Regeering twee lichtingen
buitengewoon onder de wapenen, waar
mede het doel volkomen bereikt werd. 4 R.I.
bewaakte toen dag en nacht de baanvak
ken bij de garnizoenen Delft. Leiden en
Haarlem. De orde werd gehandhaafd en de
voedselvoorziening van de bevolking was.
dank zij de militaire maatregelen, verze
kerd.
Toen in het jaar 1911 de oorlog dreigde
tusschen Frankrijk en Duitschland werden
ook bij 4 R.I. maatregelen genomen om een
spoedige mobilisatie te verzekeren Wel is
waar betrok het regiment de legernlaats bii
Harderwijk, doch er bleef in het garnizoen
personeel achter om voorbereidende maat
regelen te nemen
Het jaar 1913 bracht de laatste reorga
nisatie voor den wereldoorlog. In dat jaar
werden n.l. de voor het geval van mobili
satie te vormen 5e en 6e bataljons reeds in
vredestijd opgericht De regimenten werden
verdubbeld en in bri,vrdeverbend vereenigd.
Aldus vormde het r-glment Infanterie de
4e infanterie brigade bestaande uit het 4e
BUITENLAND.
De reis der Engelsche ministers naar Rome
(Buitenland. 1ste Blad).
Ook Goering en Csaky komen naar Rome
(Buitenland. 1ste Blad).
Ontevredenheid in Hongarije tegenover
Duitschland (Buitenland, 1ste Blad).
Italië's streven tot nauwere betrekkingen
met Hongarije en Zuid-Slavië (Buiten
land. 1ste Blad).
De Roemeensche minister Gafencu over
zijn arbeid (Buitenland, 1ste Blad).
Franco's offensief brengt verdere successen.
De jager „José Luis Diaz" na vertrek
uit Gibraltar tot stranding gedwongen.
Het schip wordt geïnterneerd (Buiten
land en Laatste Berichten, 1ste Blad).
Iran verbreekt de betrekkingen met Frank
rijk (Buitenland, 1ste Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor de kuststrook: Regen, hagel
of natte sneeuwbuien. Wisselende
bewolking. Matige tot krachtige
Noordwestelijke wind. Iets kouder.
Voor het binnenland: Regen,
hagel of natte sneeuwbuien. Wis
selende bewolking. Meest matige
Westelijke tot Noordwestelijke
wind. Des nachts temperatuur om
het vriespunt. Overdag lichte
dooi.
Waarschuwing voor het verkeer:
In den nacht en ochtend plaat
selijk gladde wegen in het Mid
den en Oosten van het land.
De tegenwoordige regimentscommandant, overste H. D. Buurman met twee van zijn en het 15e Regiment Infanterie Het Ie en
dagelijksche medewerkers: links zijn adjudant, de reserve 1ste luitenant M. Vlug en ine bataljon vormden de gelijknamige ba-
rechts de adm. adjudant-onderofficier K. M. de Jager. taljons van het nieuw opgerichte 15e regi
ment Infanterie, het IVe werd le en het
Ille bataljon van 4 R.I. werd nieuw opge-
richt.
De wereldoorlog.
I Toen in 1914 de groote oorlog, die reeds
lang dreigde, eindelijk uitbrak, werd het ge
heele leger gemobiliseerd. Dank zij de goede
voorbereiding was het Nederlandsche leger
het eerste, dat op voet van oorlog gebracht
was. Uit de na den oorlog beschikbaar ge
komen gegevens blijkt, dat het o.m. aan de
sedert 1900 plaats gehad hebbende uitbrei
ding en verbetering van het leger is te dan
ken. dat ons land buiten den oorlog bleef.
Gedurende de mobilisatiejaren was" 4 R.I.
gelegerd in en om Leiden, terwijl de batal
jons om beurten ook wel te Bussum. Haar
lem en Katwijk a. d. Rijn werden gelegerd.
Het regiment had n.l. een belangrijke taak
ter verdediging van de kust bij een uitbre-
kenden oorlog. Voorts dient vermeld, dat
het Ie bat. in 1917 gedurende korten tijd te
Amsterdam werd gelegerd in verband met
1 aldaar uitgebroken ongeregeldheden.
Na dc demobilisatie.
Nadat in 1918 tot demobilisatie was over
gegaan, vonden herhaaldelijk reorganisaties
plaats. Zoo werden de bataljons opgeheven
en bestond het regiment aanvankelijk uit