Het 125-jarig jubileum van „het Vierde" 79sie Jaargang VRIJDAG 30 DECEMBER 1938 No. 24160 Overzicht van de geschiedenis van het regiment HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: OUDEJAARS AVOND om 8 uur gesloten VROOM EN DREESMANN Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD verwacht LEIDSCH DAGBLAD 30 CWj*r regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10ets.» porto te (betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden t. 2.35 per week f.0.18 Franco per post f. 2:35 per maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd> Bovenstaande foto, ons welwillend door den regimentscommandant afgestaan, toont ons den regimentsstaf anno 1893, toen nabij Laren een kamp was betrokken. Kolonel Bloem houdt het oude vaandel vast, waarvan het doek nagenoeg geheel was ver teerd. zoodat er op de foto niets meer van te zien is. Kort daarna, op 21 Septem ber 1893 ontving het regiment op het Malieveld te Den Haag uit handen van Prinses Wilhelmina het tegenwoordige vaandel. Op de foto komen verder nog voor de luite nant-kolonels Hofstede en Krugers en de majoors Mac Leod en Hardeman. De eigenlijke oprichtingsdatum is 8 October 1815 Prins Frederik der Nederlanden en be hoorde tot de 2e brigade van de le divisie Infanterie onder generaal J. A. Stedman. Eén van de compagnieën werd gevormd door de studenten der Leidsche Hoogeschool onder kapitein H. R. Trip en één door die Zooals wrj reeds eerder berichtten, zal utrechtsche Hoogeschool, onder kapi- het alhier in garnizoen liggende 4de teln Techters. Bataljonscommandant was regiment infanterie op 9 Januari a.s. aanvankelijk luitenant-kolonel H. I. Everts, later luitenant-kolonel Prins van Aren- zijn 125-jarig bestaan herdenken. Een eenvoudig rekensommetje leert ons, dat het regiment derhalve kort na de Fran- sche overheersching moet zijn opgericht, uit ■welke omstandigheid logisch voortvloeit, dat de oprichting van „het Vierde" geen op zich zelf staande gebeurtenis was, doch een on derdeel vormde van een algeheele organi satie dér Nederlandsche weermacht. In dit verband verdient het aanbeveling eens na te gaan, hoe het in die dagen in het algemeen met ons leger was gesteld. Ons leger in 1814. De tegenwoordige regimentscommandant, overste H. D. Buurman, deelde ons daarover het volgende mede Toen in 18l3 de overheersching van Napo leon een einde nam. was een van de eerste zorgen van het voorloopig bewind het vor men van een leger, met het doel de bevrij ding van het geheele land, waarvan nog ver schillende gedeelten door de Fransche troe pen bezet waren. Ook moesten pogingen der Franschen, om de plaats gehad hebbende omwenteling te onderdrukken, worden ver ijdeld. Aangezien het Nederlandsche leger geheel opnieuw moest worden opgericht, waren zeer vele moeilijkheden te overwinnen. Wel be toonde de bevolking zich offervaardig in het bijeenbrengen van geldmiddelen, maar in verband met de groote verarming was dit niet voldoende. Nog veel erger was het. dat er geen kern voor een leger aanwezig was; officieren, kader en manschappen ontbraken nagenoeg geheel, de jonge mannen waren toch jaren achtereen ingelijfd in Franschen dienst; zij waren omgekomen op de slagvelden van Europa of bevonden zich in gevangenschap. Ook de wapenen ontbraken, deze waren door de vroegere meesters in beslag genomen en weggevoerd. Hetzelfde was het geval met paarden, kleeding en verdere uitrusting. In dit alles moest voorzien worden. Naast het vormen van korpsen bestaande uit vrijwilli gers werd overgegaan tot een volkswape ning, waarbij aanwijzing door het lot ge schiedde. De strijdmacht van den nieuw gevormden Staat zou ten slotte bestaan uit: a. het staande leger, bestaande uit vrijwil ligers en bestemd voor den dienst, zoowel in het binnen- als in het buitenland; b. de Nationale Militie, bestemd voor de landsverdediging; c. Schutterijen, bestemd voor het handha ven der orde en als leger-reserve. De hiervoren onder a en b genoemde dee- len vormden het eigenlijke leger. Als oudste deel van de troepen, die later het 4e R.I. zouden vormen, moet genoemd worden het korps Velites. Deze waren ln 1813 nog in Frankrijk en vormden daar een Depót van de Keizerlijke Jonge Garde. In 1814 kwam dit corps hier te lande aan. Bij Besluit van den Souvereinen Vorst van 9 Januari 1814 werd o.a. opgericht het 5e bataljon Jagers; bii de vereen'.ging met de Zuidelijke Nederlanden werd dit het 18e bataljon Jagers nadat te voren reeds de Velites daarbij waren overgegaan Dit bataljon maakte tijdens den veld tocht in 1815 deel uit van het korps van berg In den slag bij Waterloo was dit korps geplaatst te Hal ter bescherming van den rechtervleugel der verbonden legers, maar het nam geen» deel aan het gevecht. Na de overwinning marcheerde het naar Frankrijk en nam deel aan het beleg van Valenciennes dat, hoewel gebombardeerd, eerst den 19den Juli capituleerde, nadat Napoleon afstand van de regeering had gedaan. De ontberin gen waren groot geweest, de troepen hadden tot 21 Juli steeds gebivakkeerd. Ook de ver pleging was vaak onvoldoende geweest. Na het beëindigen van den veldtocht keerden de troepen terug en begon het garnizoensleven. In 1815 werden de bataljons infanterie vereenigd tot „Afdeelingen" en wel telkens een bataljon der staande Armee met die der Nationale Militie. Zoo bestond de 14e Afd. Inf. uit het 18e Bataljon Jagers en het 42e, 43e en 44e bat. Nationale Militie. Deze bataljons der Nationale Militie waren opge licht in 1814. Later werd het 44e bataljon Nationale Militie vervangen door het 45e. Deze bataljons bestonden hoofdzakelijk uit Belgen. was een staand leger van vrijwilligers te opgeheven en verdeeld over de bataljons der Nationale Militie, terwijl bij elke afdee- ling werden opgericht een reserve- en een depótbataljon Het volgende jaar ver dween de naam Nationale Militie en kre gen de bataljons de nummers 1. 2 en 3. Teneinde den dienst aangenamer te maken waren de afdeelingen in garnizoen in de districten waaruit zij gevormd werden, zoo dat de 14e Afd. Inf. in dien tijd garnizoen hield in het Zuiden van het land. Toen in 1830 in België de omwenteling plaats greep, verdwenen vele Belgen uit de gelederen, een groot gedeelte hiervan ging over bij het leger van den nieuw gevorm den Staat. Zoo vormden het eerste en tweede baltaljon der 14e Afd Inf. het Bel gische 5de Unie Regiment de Ligne. dat aanvankelijk belast werd met de verdedi ging van de stad Antwerpen. Leiden 5892 (Ingez. Med.) Wat van de oude 14de Afd. Infanterie was gehouden met een mogelijke mobilisatie en mi-frntvl Avnn lnrr 4-ov r-+»->»-b-1 rt vnvi IA - overgebleven lag ter sterkte van bijna 70 officieren en ongeveer 650 man in garni zoen in de vesting Maastricht, waar zij voornamelijk belast waren met de verdedi ging van de voorstad Wijk. Dank zij de krachtige houding van den gouverneur van de Vesting generaal-ma- joor (later luit.-generaali B. J. C. baron Dibbetz. oud-officier van de Napoleontische Garde, bleef de orde in de stad gehand haafd en voor overrompeling door Belgi sche strijdkrachten gevrijwaard, zoodat Maastricht evenals de tegenwoordige pro vincie Limburg voor Nederland behouden bleef. Diverse reorganisaties. Na het herstel van den vrede werd het leger herhaaldelijk gereorganiseerd: zoo werden door het uitvallen van verschil- werd de veldmaarschalk Prins Frederik der Nederlanden aangewezen als opperbevel hebber. Ditmaal dreef de storm over. doch toen in 1870 de oorlog uitbrak tusschen Frank- Foto van Vliet. BINNENLAND. Onze Indische luchtpostbrief (3de Blad). Brand in een houtwarenfabriek te Rotter dam (Gemengd, 3de Blad). Vergadering Alg. Ned. Zuivelbond en Tuinbouw, 3de Blad). (Land- Bejaard echtpaar te Ilpendam door kolen dampvergiftiging om het leven gekomen (Laatste Berichten, 1ste Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Kalme handel - Prijshoudende markt Weinig gewijzigde koersen - Amerika hooger - Beleggingsmarkt stil. De vaandelwacht van 4 R.I. onder commando van den lsten luitenant C. F. van den Berg. Het vaandel dateert van 1893. Geheel links de tambour-maitre met zijn st^f, welke laatste evenals het regiment zijn 125sten verjaardag viert. lende korpsen de overblijvende over ge nummerd en werd in 1840 de 14de Afd. Inf. veranderd in 4e afd. Inf. Twee jaar later (1842) werd deze naam gewijzigd in 4e Regiment Infanterie. Na aanvankelijk nog in Maastricht in garnizoen gebleven te zijn, volgden her- Aangezien de 14e afd. Infanterie werd haalde garnizoenswisselingen, tot eindelijk opgericht bij Kon. Besluit van 8 Octo- purende lange jaren ^im^te W- ber 1815 en het 4e Reg. Infanterie daar 1 rechtstreeks van afstamt, moet 8 Oct. 1815 beschouwd worden als de datum van oprichting van 4 R. I. Het tijdvak 1815—1830. Toen ln 1818 bleek, dat het bezwaarlijk onderhouden, werden de korpsen daarvan Sinds 1 Mei 1861 heeft het Vierde on afgebroken Leiden als garnizoen gehad; op dien datum kwam hier het 1ste bataljon, doch eerst in 1868 werd ook de staf hier gevestigd. Toen in 1859 de oorlog uitbrak tusschen Frankrijk en Oostenrijk, werd hier rekening Foto van Vliet. rijk en Duitschland, werd het leger gemo biliseerd en vormde 4e R.I. met 3 R.H.. de 8e en 10e Veld-Batterij en de 4e Rijdende Batterij de 2e brigade der le Divisie. Het regiment werd gelegerd in Alkmaar. De aan den dag getreden gebreken in de organisatie waren oorzaak van veranderin gen, die naar mate het gevaar voor een al- gemeenen Europeeschen oorlog toenam, steeds grooter werden. Zoo werd gebroken met het stelsel ieger en schutterijen. Deze laatste werden opge heven en in plaats daarvan kwam een Landweer, bestaande uit de oudere lichtin gen der militie. Deze laatste werden ver groot. de diensttijd werd uitgebreid, de oefeningen werden verbeterd. Een en ander had tot gevolg, dat er drie regimenten in fanterie werden opgericht n.l. het 9e. het 10e en het He. Daardoor ging het 5de ba taljon van 4 R.I. over naar 10 R.I. en werd het vijfde bataljon 4 R.I. overgenummerd in het derde. De staking van 1903. In Februari 1903 brak een groote staking uit onder het personeel der spoorwegen. Teneinde de orde en de rust te verzekeren en den dienst der spoorwegen te bescher- men, riep de Regeering twee lichtingen buitengewoon onder de wapenen, waar mede het doel volkomen bereikt werd. 4 R.I. bewaakte toen dag en nacht de baanvak ken bij de garnizoenen Delft. Leiden en Haarlem. De orde werd gehandhaafd en de voedselvoorziening van de bevolking was. dank zij de militaire maatregelen, verze kerd. Toen in het jaar 1911 de oorlog dreigde tusschen Frankrijk en Duitschland werden ook bij 4 R.I. maatregelen genomen om een spoedige mobilisatie te verzekeren Wel is waar betrok het regiment de legernlaats bii Harderwijk, doch er bleef in het garnizoen personeel achter om voorbereidende maat regelen te nemen Het jaar 1913 bracht de laatste reorga nisatie voor den wereldoorlog. In dat jaar werden n.l. de voor het geval van mobili satie te vormen 5e en 6e bataljons reeds in vredestijd opgericht De regimenten werden verdubbeld en in bri,vrdeverbend vereenigd. Aldus vormde het r-glment Infanterie de 4e infanterie brigade bestaande uit het 4e BUITENLAND. De reis der Engelsche ministers naar Rome (Buitenland. 1ste Blad). Ook Goering en Csaky komen naar Rome (Buitenland. 1ste Blad). Ontevredenheid in Hongarije tegenover Duitschland (Buitenland, 1ste Blad). Italië's streven tot nauwere betrekkingen met Hongarije en Zuid-Slavië (Buiten land. 1ste Blad). De Roemeensche minister Gafencu over zijn arbeid (Buitenland, 1ste Blad). Franco's offensief brengt verdere successen. De jager „José Luis Diaz" na vertrek uit Gibraltar tot stranding gedwongen. Het schip wordt geïnterneerd (Buiten land en Laatste Berichten, 1ste Blad). Iran verbreekt de betrekkingen met Frank rijk (Buitenland, 1ste Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Voor de kuststrook: Regen, hagel of natte sneeuwbuien. Wisselende bewolking. Matige tot krachtige Noordwestelijke wind. Iets kouder. Voor het binnenland: Regen, hagel of natte sneeuwbuien. Wis selende bewolking. Meest matige Westelijke tot Noordwestelijke wind. Des nachts temperatuur om het vriespunt. Overdag lichte dooi. Waarschuwing voor het verkeer: In den nacht en ochtend plaat selijk gladde wegen in het Mid den en Oosten van het land. De tegenwoordige regimentscommandant, overste H. D. Buurman met twee van zijn en het 15e Regiment Infanterie Het Ie en dagelijksche medewerkers: links zijn adjudant, de reserve 1ste luitenant M. Vlug en ine bataljon vormden de gelijknamige ba- rechts de adm. adjudant-onderofficier K. M. de Jager. taljons van het nieuw opgerichte 15e regi ment Infanterie, het IVe werd le en het Ille bataljon van 4 R.I. werd nieuw opge- richt. De wereldoorlog. I Toen in 1914 de groote oorlog, die reeds lang dreigde, eindelijk uitbrak, werd het ge heele leger gemobiliseerd. Dank zij de goede voorbereiding was het Nederlandsche leger het eerste, dat op voet van oorlog gebracht was. Uit de na den oorlog beschikbaar ge komen gegevens blijkt, dat het o.m. aan de sedert 1900 plaats gehad hebbende uitbrei ding en verbetering van het leger is te dan ken. dat ons land buiten den oorlog bleef. Gedurende de mobilisatiejaren was" 4 R.I. gelegerd in en om Leiden, terwijl de batal jons om beurten ook wel te Bussum. Haar lem en Katwijk a. d. Rijn werden gelegerd. Het regiment had n.l. een belangrijke taak ter verdediging van de kust bij een uitbre- kenden oorlog. Voorts dient vermeld, dat het Ie bat. in 1917 gedurende korten tijd te Amsterdam werd gelegerd in verband met 1 aldaar uitgebroken ongeregeldheden. Na dc demobilisatie. Nadat in 1918 tot demobilisatie was over gegaan, vonden herhaaldelijk reorganisaties plaats. Zoo werden de bataljons opgeheven en bestond het regiment aanvankelijk uit

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 1