BUITENLAND
Felle brand in schoolgebouw
LtiDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Woensdag 2f December 1938
Bestrijdt KOU
direct
V/ICKS
Dr. C. A. Crommelin
C. F. MEERPOEL
Algemeene Toestand
Foto van Vliet.
Beide lokalen zijn volkomen uitgebrand, terwijl van de daarboven gelegen zolder
ruimte en het dak niets meer te bespeuren is.
In den afgeloopen nacht omstreeks
halfeen bemerkten twee kostgangers
van den concierge van het schoolge-
gebcuw van het Kon. Genootschap
„Mathesis Scientiarum Genitrix", die
op dat uur huiswaarts keerden en hun
kamers boven de conciërgewoning in
de Lokhorststraat uilden betrekken,
dat brand was uilgebroken in een vleu
gel dier school, met name in de beide
teekenlokalen nrs. 26 en 27, welke ge
legen zijn op de bovenste verdieping.
Zij waarschuwden onmiddellijk de poli-
tiebrandweer, die onder leiding van in-
spccjtfur Couzy met één motorspuit en een
ladderwagen uitrukte en bimien enkele
minuten ter plaatse was.
De beide lokalen stonden toen reeds in
lichtelaaie, zoodat inspecteur Couzy aan
stonds een tweede motorspuit requireerde.
De vlammen sloegen aan de zijde van de
Schoolsteeg hoog boven het dak uit en
verspreidden een hevigen gloed, die in den
helderen winterhemel tot op grooten af
stand o.a. in Noordwijk ziohtbaar
was.
Nu bleek hoe voortreffelijk de voor
zorgsmaatregelen waren geweest, waar
over wij gisteren, juist in verband met
de hevige koude, schreven: de brand
weer kon direct gebruik maken van
twee bijten, welke ter weerszijden van
de Doelenbrug in het ijs van het Ra
penburg waren gehakt, het slangenma
teriaal was behoorlijk voor-verwarmd,
zoodat, al moesten de slangen over een
vrij grooten afstand worden uitgelegd,
zonder eenige stagnatie water kon wor
den gegeven en toen de toevoer een
maal regelmatig functioneerde, was
men wel zoo verstandig, deze niet meer
te onderbreken, waardoor het water in
de slangen de kans zou kunnen krijgen
om te bevriezen!
De vorst stelde aan het personeel niet
temin hooge eischen. De thermometer wees
elf graden Celsius onder nul, zoodat het
biuschwater, zoodra het in aanraking kwam
met de straat, bevroor en een gladde ijs
korst vormde, waarop men zich slechts met
moeite kon bewegen.
De diens* van Gemeentewerken gaf hier
eveneens blijk van zijn activiteit door in
korten tijd wagens zand te laten aanruk
ken en den inhoud over de spiegelgladde
straten en in de gangen en trappen van
het-schoolgebouw te verspreiden.
De brandweer pakte met groote energie
het blusschingswerk aan en slaagde er al
heel spoedig in het vuur van allo kanten
in te sluiten, zoodat de vlammen alleen
naar boven een uitweg konden vinden. De
hevige vonkenregen deed Ons nog een
oogenbllk vreezen voor het naburige Gra-
I vensteen, doch deze vrees bleek volkomen
ongegrond.
Na een goed uur van, zéér ingespannen
arbeid kon men zeggen, dat het uiterst
dreigende gevaar voor uitbreiding bezworen
was: de brandweer had den vuurhaard vol
komen gelokaliseerd tot de beide teeken
lokalen. die evenals de daarboven gelegen
zolderruimte en het dak geheel uit- en
wegbrandden. De benedenverdiepingen be
kwamen vrij veel waterschade.
Het prachtige geveltje van de oude La-
tijnsche school in de Lokhorststraat, dat
de ingang vormt tot den brandenden vleu
gel. bleef volkomen ongerept. De vuurhaard
was buitengewoon hardnekkig, zoodat de
nabiussching tot hedenmorgen halfnegen
heeft geduurd. Ondanks de gladheid en de
felle koude bekwam geen der brandweer
lieden lichamelijk letsel. Wel zagen zij er
door het bevriezende biuschwater fantas
tisch uit, doch wanneer zij het te kwaad
kregen, werden zij regelmatig afgelost en
konden in het politiebureau even op ver
haal komen. Het gebouw is eigendom van
de gemeente, zoodat de schade door verze
kering wordt gedekt.
Omtrent de oorzaak is niets met zeker
heid te zeggen. De directeur der school, ir.
A. van Dijk, had bij het verlaten der school
gisteravond om 10 uur niets bijzonders be
merkt. evenmin als de concierge A. K.. die
na de sluiting der school nog een ronde
door alie lokalen had gemaakt.
In beide der uitgebrande lokalen stond
evenwel een groote Salamander kachel Het
vermoeden bestaat, dat deze in verband
met de koude, flink zijn opgestookt, waar
door een houten beschot, dat betrekkelijk
dicht bij een der kachels stond, is gaan
smeulen.
Zekerheid dienaangaande bestaat echter
niet en zal ook wel niet verkregen kunnen
worden, aangezien de lokalen totaal zijn
uitgebrand.
Op het terrein van den brand bevonden
zich o.m. de burgemeester, wethouder Van
Stralen, commissaris Meyer en hoofdin
specteur Weyers.
De omwonenden hebben in het begin
angstige oogenblikken beleefd, doch dank
zij het doortastend optrede n van de
brandweer is erger voorkomen.
De Leidsche politiebrandweer heeft zich
onder moeilijke omstandigheden van haar
beste zijde doen kennen en haar paraat
heid opnieuw bevestigd!
CHR. HIST. UNIE.
Jaarvergadering van den
Statcnkring Leiden,
De Statenkring Leiden van de Chr. Hist,
Unie kwam gisteravond in het Nut van het
Algemeen in jaarvergadering bijeen.
De voorzitter, de heer B. J. Thijssen. las
bij opening Jes. 55, waarna hij voorging
in gebed en een woord van welkom sprak.
Met een enkele gedachte stond spr. voorts
stil bij hetgeen in het jaar 1938 was ge
beurd. Speciaal wees hij wel op de vei vol
ging van het christendom om tenslotte nog
zeer nadrukkelijk de taak van de C. H. Unie
uiteen te zetten. Woorden van afscheid
sprak spr. tot den scheidenden secretar s,
den heer H. N. de Nie. die in verband met
zijn benoeming tot hoofdonderwijzer aan
de Chr. School te Wissekerke voor zijn
functie had bedankt. Spr. schetste hem als
een ijverig secretaris, die heel veel voor
de C. H. Unie heeft gedaan. Als blijvend
aandenken werd hem een geschenk aange
boden.
Met een kort woord dankte de heer De
Nie waarna hij de notulen en het jaarver
slag. dat uitvoerig de werkzaamheden van
den Statenkr.ng memoreerde, uitbracht.
In verband met het vertrek van den heer
De Nie uit het bestuur is door het bestuur
van den Statenkring Leiden besloten om
den heer F. J. Groot Enzerink, bestuurs
lid, te belasten met de functie van secre
taris.
De heer P. Beumer gaf hierna een over
zicht van de financiën waarin hij vooral
met waardeering gewag maakte van den
steun, die van de Vrouwengroep Le'den
werd ondervonden.
De bestuursverkiezing had tot resultaat,
dat herkozen werden de heeren B J. Thijs
sen te Katwijk aan Zee, Jac. Kingma te
Lisse en gekozen in de vacature-Uitten-
bogaard mr. L. Spreij te Oegstgeest. In de
vacature-De Nie zal worden voorzien
worden.
Daarna kreeg de heer ir. P. Boersma het
woord, over twee problemen: de werkloos
heid en de ontkerstening van ons land.
Spr. gaf allereerst een overzicht van de
komende verkiezingen, waarbij hij ir. het
kort stil stond bij het belang der Provin
ciale Statenverkiezing. Ook hier is bezin
ning noodig op beginselen, die de Chr.-
Hist. Unie voorstaat. Naast de beginselen
komen ook de moeilijkheden van dezen tijd
naar voren. Wat zijn thans de brandende
viaagstukken? Werkloosheid en ontkerste
ning komen naar voren. Sprekende over
de werkloosheid merkte spr. op dat er
thans 100.000 gezinnen alleen ln Zuid-Hol
land iri nood en zorg verkeeren, zonder uit
zicht op beter lot. Moreel verval en kapi
taalverlies zijn er het gevolg van. Ter be
strijding van de werkloosheid kwam er
werkverschaffing en werkverruiming. Wel
vaartsbevordering staat op den voorgrond,
maar blijvende welvaart is alleen mogelijk
als het bedrijfsleven arbeid behoeft. Het
bedrijfsleven kan gesteund worden door
verhooging der invoerrechten, in het alge
meen door bescherming van ons bedrijfs
leven. Verhooging.'yan export is een tweede
middel voor verhooging der welvaart. De
bjmenlandsche markt moet vooral bediend
worden door het eigen bedrijfsleven. Ex-
portcredieten en uitbreiding der consulaire
diensten, samenwerking met overzceschc
bezittingen gaan hand in hand. Heffing
van belastingen zal meer en meer gezien
moeten worden als middel om het bedrijfs
leven te stimuleeren.
Naast meerdere industrieele bedrijvigheid
zal gelet moeten worden op groote uit
breiding van den beschikbaren cultuur
grond (plan-Westhoffi, dat én werkver
schaffing én blijvende werkgelegenheid
tengevolge heeft. Grondwerk is nog zeer
veel uit te voeren in ons land. ongeschooi-
len kunnen ook h'er zeer bruikbare krach
ten worden. De uitbreiding van de bevol
king op het platte land vraagt ook meer
cultuurgrond. Thans zijn 185.000 H.A. woes-
ten grond nog onontgonnen, afgezien nog
van groote terreinen, die ontgonnen zijn,
maar verbeterd en ontwaterd kunnen wor
den. Moreele en economische weerstand
uitsparing van steungelden, blijvende werk
gelegenheid en verhooging van irikom-
sten van het land zijn er het gevolg van.
Over enkele onderdeden van het plan-
Westhoff gaf spr. nog enkele toelichtin
gen en l!et ook critiek hooren; als groot
bezwaar gold dat groote plaatsen als Am
sterdam, Rotterdam enz., weinig zullen
oroliteeren van de werkverschaffing, in
Zuid-Holland b.v. is weinig woesten grond.
Het tweede deel van de rede werd opge
schort tot een volgende vergadering, omdat
op het eerste deel nog een uitgebreide dis
cuss e ontstond.
Om 11 uur werd de vergadering met
gebed gesloten.
WORDT MORGEN 60 JAAR.
Dr. C. A, Crommelin.
Movgen zal dr. C. A. Crommelin. lector
in eie natuurkunde aan de Leidsche Unl-
vci i.e. adjunct-directeur van het
Kafneriingh Onna--laboratorium en direc
teur van het Nederlandsch Historisch
Na uu. euenschappelijk Museum alhier,
z.n zestigsten verjaardag vieren.
Claude August Crommelin werd 22
December 1878 te Nieuwer-AmsteJ geboren.
Hij bezocht het gymnasium, te Amsterdam
en studeerde vervolgens aan de Universi
teit alhier in de wis- en natuurkunde. In'
1903 werd hij benoemd tot assistent aan
het Natuurkundig Laboratorium alhier, het
latere Kamerling Onnes-laboratorium. in
1907 tot conservator en ln 1924 tot
adjunct-directeur. Inmiddels was hij in
1910 gepromoveerd tot doctor ln de wis-
en natuurkunde op een proefschrift ge
titeld „Metingen betreffende de toestands
vergelijking van argon".
In 1924 volgde zijn benoeming tot lector
ln de natuurkunde
Dr. Crommelin is voorts gedurende vele
jaren secretaris-penningmeester van de
Ver. ter bevordering van de opleiding tot
Instrumentmaker en sedert de oprichting
in 1931 secretaris-penningmeester van het
bestuur van het Ned. Hist. Natuurweten
schappelijk Museum, tot welks totstand
koming hij zeer veel heeft bijgedragen.
In vroeger jaren was hij ook bestuurslid
van de afdeeling Leiden der Mij. tot be
vordering der Toonkunst.
Van zijn hand zijn talrijke verhande
lingen op experimenteel thermodyna-
misch gebied en over de geschiedenis der
natuurkunde verschenen o.a. ln de Ver
slagen der Kon. Akademie van Weten
schappen. het Chemisch Weekblad, das
physlkalische Zeitschrift, het Kamerlingli
Onnes-gedenkboek, dp Gids, Physica. het
Ned. Tijdschrift voor Natuurkunde, e.a
Onze stadgenoot, de heer W. A Frey-
ser, behaalde te Utrecht het diploma „ma
kelaar ln onroerende goederen", uitgaande
van de Nederlandsche Broederschap van
gediplomeerde makelaars.
GIJ KUNT GEEN NIEUWE
OOGEN KOOPEN
Daarom is het zaak op dat ééne
stel zeer zuinig te zijn en het niet
te bederven bij de naaimachine.
Vooral nu de prijs van f. 1.90
of f. 2.90 geheel compleet voor
een GOEDE naailamp geen
bezwaar kap zijn I I
ALLÉÉN: BREESTRAAT 171 - Telef. 2657.
5393
DE WINTERSCHE KOUDE.
Gistermiddag is de 16-jarige fabrieksar
beidster A. L. in de Arbeidsbeurs door de
koude bevangen. De E.H.D. bracht haar
naar haar woning.
Tengevolge van de gladheid is de 29-
jarige mej. C. de H. uit de P. de la Court-
straat in de Heerenstraat gevallen, waarbij
zij het rechteronderbeen brak. De E.H.D.
vervoerde haar naar het Academisch Zie
kenhuis.
De politiebranweer heeft gisteravond ten
huize van W. F. de B in de Driftstraat 112
een schoorsteenbrandje gebluscht.
De vorst heeft gisteren ook eenige stag
natie veroorzaakt in den treinenloop op
het baanvak LeidenUtrecht door het be
vriezen van water voor de locomotieven.
Om de vertraging te verminderen, zijn
verscheidene stoomtreinen vervangen door
Dieseltreinen.
479e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
3de klasse, 3de lijst
Trekking van Woensdag 21 December 1938
100.-
Hooge Prijzen
2866 6723' 7216
haa„. O v66r bed- L
flink Vicksl
VapoRub op keel en
- wrijven, Wl
IB} daarn(3) ten slotte een 1
Geen wachttijd—Werkt direct
Door deze massage begint VapoRub direct door
de huid tc werken als een pappleister. Gelijktijdig
ontstaan door de lichaamswarmte de heilzame
dampen, die 18 x per minuut naar de ontstoken
luchtwegen van neus, keel en borst worden in
geademd. Door dc urenlang aanhoudende, dub
bele werking verzacht VapoRub de prikkeling,1
lost het slijm op, vermindert het hoesten en
maakt het ademen gemakkelijk. Opgelucht en
U prettig voelend, zult U spoedig in een verkwik-
kenden slaap vallen, 's
Morgens is de ergste kou
meestal voorbij.
Verlaagde Prijs 90 ct.
W VapoRub
5433
(Ingez. Med
Prijzen van 45.
1196 1263 1486 1913 1965 2092 2180
2651 2798 2913 3220 3380 3891 3984
4625 4859 4879 5108 5472 5525 5794
6124 6346 6364 6392 6542 6611 6685
7559 8629 8673 8806 8888 8958 9011
9298 9538 9738 9847 10462 10793 10877
I 11200 11280 11856 12052 12155 12283 12346
13194 13235 13379 13631 13690 13752 13867
i 14719 14892 14957 15275 15609 15749 16023
16212 16225 16702 16813 17489 17668 17894
18389 18596 18618 18623 19371 19430 19967
20255 20279 20295 20313 20976 21180 21185
21934
2280
4402
6030
7305
9248
11177
12716
13984
16114
18181
19991
21513
Verbetering 3e klasse, 2e lijst: 6046 m. z. 6048.
Geen antwoord van Berlijn aan Chamberlain
De Duitsche voorstellen tot emigratie der Joden.
Van Duitsche zijde wordt gemeld:
Het is niet waarschijnlijk, dat Duitsch-
land een antwoord zal geven op het be
roep, dat Chamberlain heeft gedaan op
een teeken, dat Duitschland bereid is tot
samenwerking tot het uit den weg ruimen
van de dreiging van een Europeeschen
oorlog. Veeleer is de officieele houding te
Berlijn deze, dat Hitler in zijn redevoerin
gen reeds voldoende teekens gegeven heeft
om Groot-Brittannië tevreden te stellen,
wanneer het ze slechts wilde zelooven. Als
en wanneer er een nieuwe crisis ontstaat,
kan men er op vertrouwen dat Duitsch
land zijn wensch tot vrede zal toonen.
Maar dan is de crisis er....! Voorkomen
is beter dan genezen, zegt een oud spreek
woord.
De Amerikaansche directeur van de
intergouvemementeele commissie voor
het vluchtelingenprobleem Rublee, zal,
naar verwacht wordt, in het begin van
1939 een bezoek brengen aan Berlijn,
vergezeld van zijn assistent-directeur
en een financicelen deskundige, ten
einde met de bevoegde ambtenaren in
Duitschland een plan te bespreken in
verband met de emigratie der Joden.
Dit plan was onofficieel door dr. Schacht
ingediend, toen hij als gast van den gou
verneur van de Bank of England een be
zoek aan Londen bracht.
Het plan is bestudeerd in een vergadering
van financieele deskundigen waar Groot-
Brittannië de Vereenlgde Staten Frankrijk
en Nederland vertocepwoordivd waren De
Duitsche voorstellen zijn nauw verbonden
met den Du'trchen handel en de Duitsche
economische zaken De Duitsche opva't'ng
is dat Groot-Brittann'ë en Amerika iets
zouden kunnen doen voor d° Joden door
het vergemakkelijken van den Duitschen
uitvoer
Duitschland stelt voor dat men den enü-
greerenden Joden zou kunnen toestaan, 20
procent van hun vermogen mee te nemen,
mits de landen, waarheen zij emlgreeren.
meer Duitsche goederen zouden koopen.
Het Duitsche plan. zooals dat door
Schacht naar voren is gebracht, hééft geen
geestdriftige ontvangst gevonden. Het al
gemeene gevoelen was, dat Duitschland
tracht dubbel voordcel te haJen van zijn
vervolging der Joden, ten eerste door een
groot deel van den rijkdom der vervolgden
tot zich te trekken en ten tweede door zijn
exporthandel te verbeteren bii de onder
handelingen over de Joodsche emigratie.
Het Duitsche plan is echter in de verga
dering niet verworpen Het werd aandach
tig bestudeerd en de verschillende deskun
digen wisselden er over van gedachten.
Vóór Rublee naar Duitschland gaat zal
hij in contact treden met de twee en dertig
mogendheden van Evian teneinde haar
meening over de voorstellen te vernemen.
Het is mogelijk, dat hij wijzigingen dan
wel tegenvoorstellen zal indienen.
Amerika is al niet geestdriftig.
Op de eerste plaats acht men een bedrag
van 600 mlllioen dollar als genoemd wordt,
te groot en verder is men van meening. dat
de vergrooting van de Duitsche export te
veel moeilijkheden ondervindt tengevolge
van de boycott der Duitsche goederen ln
de wereld en ten derde is men van mening
dat een leeniog gelijk zou staan met het
geven van een „onzedelijke premie" waar
door andere landen aangespoord zouden
kunnen worden gelijke maatregelen te
nemen ten aanzien van hun minderheden.
Aan het officieele diner, den Italiaan-
schen minister Ciano te Budapest aange
boden, zijn de gebruikelijke hartelijke
spreches gewisseld.
Uit goede bron verneemt men dat een
Hongaarsch-Italiaansche cultureele over
eenkomst zal worden gesloten. Te Boeda
pest zal een Italiaanse!) lyceum worden
opgericht en de Italiaansche taal zal op de
Hngaarsche scholen met de Fransche ge
lijkgesteld worden.
ENGELAND.
De vrijwillige diensten
Bij de debatten in het Lagerhuis over den
nationalen dienst heeft de minister van
arbeid. Brown, een resolutie ingediend van
den volgenden inhoud:
Het Huis erkennende dat het nemen van
maatregelen ter bescherming van het leven
en de woonplaats van het volk te allen
tijde in belang alle partij verschillen te
boven gaat, juicht het besluit der regee
ring om alleen te vertrouwen op vrijwillige
diensten toe doch beveelt aan, dat. de
resultaten van het regeerlngsplan voor
nationalen dienst door het Huis aan het
eind van Maart behandeld wordt.
Brown verdedigde de vrijwillige diensten
uitvoerig.
Voor de groote meerderheid is het vader-
landsche plicht zich aan te sluiten bij de
diensten, beschreven hl den nationalen
dienstgids, die binnenkort zal uitkomen.
Degenen echter, die werkzaam zijn in de
productieve industrie of den landbouw,
kunnen het best dienst doen door in hun
burgerberoep te blijven.
Na de uiteenzetting van den minister
Brown was het woord aan den Labour af
gevaardigde Arthur Greenwood, aie met
nadruk verklaarde, dat de oppositie thans
geen goedkeuring geeft aan de voorstellen
der regeering. De oppositie behoudt vrij
heid van optreden en critiek en acht. zich
niet gebonden voor de voorstellen volledig
bekend zijn.
De volgende spreker, Wilfrid Roberts van
de liberale oppositie, verklaarde verheugd
te zijn, dat men geen systeem van gedwon
gen nationalen dienst onder oogen ziet
Het Lagerhuis heeft tenslotte met 270
tegen negen stemmen de motie van den
minister aangenomen.
Op de vragen betreffende onder hem
ressorteerende kwesties, heeft minister
Hore Belisha o.m. te kennen gegeven, dat
het Engelsche leger het volgende jaar
60,000 recruten noodig zal hebben en dat
40,000 recruten in dienst zouden zijn ge
nomen vóór het einde van het thans loo-
pende begrootingsjaax.
De arbeidersafgevaardigde, Bellenger,
sprak daarop de meening uit dat deze cij
fers een zeer ernstigen toestand schenen
te onthullen Hij vroeg welke maatregelen
de minister voornemens was te nemen, om
het leger op de normale troepensterkte te
brengen.
De minister beperkte zich er toe te
antwoorden, dat hij zijn best deed. om alle
mogelijkheden, geboden door het systeem
van vrijwillige recruteerlng, uit te bulten.
Hij preciseerde echter, dat hij daarmede
niet verklaarde, dat de vrijwillige recru-
teering niet meer beantwoordde aan de
behoeften van het leger.
Verscheidene leden der oppositie stelden
daarop vragen betreffende de geruchten
over het ontslag van verscheidene onder
secretarissen wanneer sommige ministers,
onder wie Hore Belisha, niet werden ver
vangen.
Hore Belisha antwoordde hier niet op.
Toen een lid van het Huis op een ant
woord aandrong, raadde Chamberlain hem
aan, niet te veel belang te hechten aan
geruchten in de pers.
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Hongaarsch
grensincident geregeld
Het Hongaarsch-Slowaaksche grensinci
dent is bijgelegd. De onderhandelingen
over de grensafbakening zijn hervat.
ROEMENIE.
Comnen neemt ontslag
NIEUWE BUITENLANDSCHE KOERS?
De minister van buitenlandsche zaken,
Comnen, heeft zich gisteravond na afloop
van den ministerraad naar den koning be
geven om zijn ontslag aan te bieden.
In politieke kringen meent men te weten,
dat de vroegere onderstaatssecretaris CJa-
fencu, thans directeur van het dagblad
„Timpul" tot minister van buitenlandsche
zaken zal worden benoemd Ziin hc"Op^,<n^
zal dis het begin van een nieuwe buiten;
landsch-politieke activiteit van Roemenie
moeten worden beschouwd.
Later wordt officieel de wisseling van
portefeuille bevestigd.
2—1
