KERSTDINER
ELTAX-BUS
BUITENLAND
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Dinsdag 20 December 1938
Leiden's brandbeveiliging in
den „ijs-tijd"
IN DEN VERGULDEN TURK
Wintervreugd en winterleed
De strijd in het
Verre Oosten
Extra-maatregelen
van de brandweer
IN RESTAURANT
Voor de beide KERSTDAGEN speciaal verzorgd KERSTMENU - Couvert f.5.-
Tzigaiie-Orchestres Béla Gyömörei
Algemeene Toestand
De beste verbinding
tusschen alle stadswijken
De Bilt verwacht:
„Strenge lot matige vorst"
HARMONIE-NIEUWS
Handelsoorlog
Kerstgeschenken
C. F. MEERPOEL
Water en Vuur verdragen elkander al
bijzonder slecht en het ls van deze elemen
taire animositeit, dat de brandweer steeds
dankbaar gebruik maakt door zich als
bondgenoot van het water op te werpen in
den strijd tegen het vuur, wanneer dit op
ongewenschte plaatsen van zijn aanwezig
heid meent te moeten doen blijken.
Dat bondgenootschap komt overigens
lang niet altijd gemakkelijk tot stand en
vooral in een periode van strenge vorst,
zooals wij thans beleven, moet een brand
weer terdege op zijn qui-vive zijn om te
zorgen, dat „het water" te zijner beschik
king staat, wanneer onverhoopt de nood.
In easu het vuur aan den man mocht
komen.
De rampzalige brand van het Leidsch»
Stadhuis ook al zijn sindsdien bijna al
weer tien jaar verstreken ligt nog t-
versch in ons geheugën dan dat wij ons
niet zouden herinneren, welk een funeste
tegenwerking de vorst kan bieden bij de
meest moedige pogingen van de brandweer
om het vuur te bedwingen
De jongste brand in bet Utrechtsche sta
tion. waar bevroren brandkranen het
juist in-eersten-aanleg zoo belang
rijke blusschingswerk onmogelijk maakten,
stelt ons deze aangelegenheid nog eens
extra-duidelijk voor oogen.
Indachtig aan deze onaangename erva
ringen, hebben wij den inspecteur van de
Leidsche brandweer, den heer W. A. Couzy
de vraag gesteld, welke voorzorgsmaatre
gelen hij te dezer zake heeft genomen ten
einde de brandbeveiliging gedurende de
heerschen vorst zoo goed mogelijk te ver
zekeren.
De heer Couzy was direct bereid ons van
antwoord te dienen.
In de eerste plaats wordt dagelijks
controle gehouden over de brandkranen,
waarbij in het bijzonder aandacht wordt
besteed aan de kranen in die stadsgedeel-,
ten. waar de brandweer niet de beschik
king heeft over open water en dus uit
sluitend op de brandkranen is aangewezen.
Onze stad telt ongeveer 800 brandkranen.
waarvan ongeveer 600 stuks reeds 40 jaar
oud zijn.
In de nieuwe buitenwijken liggen circa
200 nieuwe brandkranen met een doorlaat
van 80 millimeter, terwijl de oude kranen
slechts een doorlaat hebben van 50 mali- l
meter.
Er is aan deze oude kranen trouwens nóg
een nadeel verbonden, nj, dat in het ge
deelte, dat zich achter de afsiuitkraan be
vindt, het water niet afvloeit, zooals in de
nieuwe, doch daarin achterblijft, zoodat
deze Veel eerder bevriezen dan de nieuwe
kranen.
Het brandwacht-personeel van de Stads
gehoorzaal, dat dezer dagen de controle
uitoefent, houdt gedurig de oude kranen
droog en zet ze ter dege in het vet, na. ze,
zoo noonlg, met een benzinelamp te heb
ben ontdooid.
'.Ve doen er aan. wat we kunnen, maar
volkomen betrouwbaar zijn ze allesbehalve.
Dat zou slechts worden bereikt, wan
neer overal fri de stad de oude brand
kranen worden opgeruimd en vervan
gen door nieuwe. Daarmede is even
wel een uitgave gemoeid van f. 25 a
f. 30.900, doch, binnen afzienbaren tijd
zal het er toch van moeten komen. Het
werk zou zich ook zeer goed leencn
voor uitvoering in werkverschaffing.
Als verdere bijzondere maatregel dient
vermeld, dat door personeel van Gemeen
tewerken een groot aantal bijten in het
ijs wordt gehakt. Dit geschiedt niet wille
keurig doch volgens aanteekening op deze
kaart. (Hier toonde de heer Couzy ons een
plattegrond van Lelden, waarop een groot
aantal roode punten de plaatsen der bij
ten aangaven). De gaten worden vooral
gemaakt in de omgeving van groote ge
bouwen en voorts op regelmatige afstan
den in de daarvoor in aanmerking komen
de vaarten en grachten.
De motorspuit, welke anders gestation-
neerd is aan de overzijde van den Rijns-
burgerweg op het terrein der N.Z.H., Ls
naar de brandweerkazerne aan de Lange-
brug gehaald, daar de temperatuur in de
plaatijzeren loods ondanks de electrische
verwarming negen graden onder nul be
droeg
En tenslotte zijn de pompen op onze
motorspuiten geheel drooggemaakt en dik
ingevet, zoodat zich daarin tijdens den rit
naar den brand geen ijs kan vormen en
het bluschwater uit de kranen direct kan
circuleeren. Dat is, aldus besloot de heer
Couzy, alles wat we in de gegeven omstan
digheden kunnen doen om aan het vuur
en de vorst het hoofd te bieden!"
Laten wij hopen, dat al deze voorzorgs
maatregelen overbodig zullen zijn; moge
het anderzijds tot een geruststelling strek
ken te weten, dat aan Leiden's brandbevei
liging in deze dagen van buitengewone
koude ook bijzonder aandacht wordt be
steed.
if
MEN WORDT VRIENDELIJK VERZOCHT TIJDIG TE RESERVEEREN (TELEFOON 241).
Menu's worden op verzoek gaarne toegezonden
Op OUDEJAARSAVOND worden weer koude schotels, zooals Malos-
sol-Caviar, Paté de foie gras, Impériale Oesters, Versche Kreeft en
Hors d'Oeuvres, aan huis bezorgd. - Het verdient aanbeveling
tijdig de bestellingen hiervoor op te geyen. 5280
ONTEIGENING.
De Burgemeester der gemeente Leiden
maakt bekend, zulks ter voldoening aan ra-
tikel 80 der Onteigeningswet, dat door
Burgemeester en Wethouders dier gemeente
ter Gemeente-Secretarie, Rapenburg No. 12
(afdeeling Financiën), vanaf 21 December
1938 gedurende 30 dagen ter inzage van een
ieder zijn nedergelegd de stukken, bedoeld
in genoemd artikel, betreffende het voor-
looplg door den Gemeenteraad bij besluit
van 19 December 1938 goedgekeurd plan
van onteigening, welk plan strekt, om met
toepassing van artikel 77, eerste lid, onder
le. der Onteigeningswet de beschikking te
verkrijgen over oppervlakten aan de le
Gortestraat, de le Haverstraat, de Kraaier-
straat, de 4e Binnenvestgracht, de Geere-
straat, de Klikstraat en de Geeregracht,
zulks ter ontruiming van die oppervlakten.
De Burgemeester voornoemd.
A, VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Chamberlain's overwinning in het Lagerhuis
Na Schacht's bezoek aan Londen.
Leiden, 20 December 1938.
5346
3155
(Ingez. Med.)
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het doctoraal examen rech
ter.' de heer H. E. Meertens (Den Haag).
Voor het candldaatsexamen theologie: de
heer G. C. Foeken (Utrecht).
Voor het doctoraal examen theologie, de
heer J C. van Apeldoorn (Leiden I.
Voor het candidaatsexamen rechten de
heer J. C. van Hasselt (Zwolle), doctoraal
examen rechten, de heeren A. Roessingh
(Den Haagi en A. Verbeek (Den Haag) en
mei S. C. E. Linden (Den Haag).
Voor het doctoraal examen Indisch recht:
de heeren Ali Afendi Wirjoatmodjo (Lei
den) en A. J. Vleer (Leeuwarden).
Voor het taalkundig candidaatsexamen
Indologie: de heer R. A. H. Bergmann
(Amsterdam).
Voor het candidaatsexamen Indisch
recht: de heer J. C. Hugenholtz (Delft).
Voor het doctoraal examen rechten (vrije
dam).
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging.
Firma E. P. Bakels en Co.. Pesthuislaan
105. Leiden, aannemers- en timmerbedrijf.
Belieerend vennoot: C. A M. Uittenbogaard
(Huwelijksche Voorwaarden). De zaak is
verplaatst naar Rijndijk 202, Voorschoten.
Geslaagd voor het examen rekening-
courant-boekhouder afgenomen door het
Instituut Mercurius" te Amsterdam, de
heer C. de Munnik Jr. alhier, leerling van
den heer J. A. Christiaanse.
De heer C, W. Schoonhoven alhier
slaagde voor het examen Nederlandsche
taal en letterkunde M.O.
Het centrum Leiden van het Roze-
kru'sers Genootschap schrijft ons:
In het verslag van gisteravond omtrent
de mwij ding van de nieuwe Tempel is een
kleine fout geslopen. Het is nimmer de be
doeling geweest, dat de alg. secretaris van
het Genootschap hoopt, dat zijn ideeën in
Leiden omtrent het werk belangstelling
zullen wekken. De spreker bedoelde meer,
dat de filosofie der Rozekruisers haar oor
sprong vindt in de Christelijke mysterieën,
die vervolgens door de Orde van het Roze-
kruls aan de wereld wordt doorgegeven voor
diegenen die daartoe rijp zijn.
D? Geref. Kerk van Loenen aan de
Vecht»heeft een beroep uitgebracht op den
heer A. Hordijk, candidaat alhier.
Voor het examen boekhouden en aan
verwante vakken, afgenomen door de ver-
eenigir.g van Leeraren in het Boekhouden,
slaagden de heeren P Boot te Leiderdorp
en H. de Koning te Leiden, beiden leerlin
gen van den heer J. A. Jansen, Kamerlingh
Onneslaan 15. alhier.
De ressortale opperrabbijn, de heer I.
Maarssen is voornemens bij den dienst,
welke Zondag a.s. des namiddags 15 45 uur
in de Synagoge aan het Levendaal wordt
gehouden, een predikatie uit te spreken.
Als ouderling der Chr. Geref. Gemeente
zijn herkozen de heeren D. Kruit en C. M.
Overduin en als diakenen de heeren A.
Hollebeek, J. Overduin en K. Wielinga.
Hoezeer de vorst aanhoudt en zelfs in
strengheid nog toeneemt, toch is er tot
dusverre naar verhouding heel weinig
schaatsen gereden.
De reden daarvan is de felle Oostenwind,
die het verblijf op het ijs weinig aantrek-
kelijk maakt.
Hedenmorgen was de wind in vergelij
king met gisteren merkbaar in kracht af
genomen, zoodat de verwachting gerecht
vaardigd is, dat hedenmiddag- en -avond
voor velen het vurig verbeide oogenblikzal
aanbreken, waarop men zich de schaatsen
kan onderbinden.
Leidsche IJsclub.
Hier ter stede concentreert zich in het
huidige stadium der vorstperiode de
belangstelling voornamelijk nog op de
baan der Leidsche IJsclub, welke ook
hedenavond geopend zal zijn.
Zaterdagmiddag zullen hier, onder het
gebruikelijke voorbehoud van ijs en weder
dienende, wedstrijden voor kinderen van
leden worden georganiseerd.
Openbare Ijsbaan morgen open!
De commissaris van politie deelde ons
mede, dat de openbare ijsbaan voor zoo
ver betreft het gedeelte tussohen de Van
ET KERSTFEEST is wel één van die
feesten van het jaar, welke in een
gezellige en intieme sfeer worden
doorgebracht. - Wij hebben daarom
gemeend om op den 2den Kerstdag
in onze bovenzalen iet6 aparts voor
Leiden te arrangeeren. - Baar zullen
wij dien avond een „•iwer-TJansant"
geven, waarbij het U welbekende
„Bertini Ensemble" de diner- en
dansmuziek op voortreffelijke wijze
zal verzorgen, terwijl tevens een kleine
verrassing aan de bezoekers zal wor
den aangeboden.
Onze bekende en goede couverts, die
wij zoo billijk mogelijk hebben gecal
culeerd (vanaf f,2.zullen voor U
geen bezwaar zijn, dezen avond bij te
wonen- Derhalve verzoeken wij U,
teneinde teleurstelling te voorkomen,
tijdig Uw tafels te reserveeren bij de
directie van Rest. ,,DE HARMONIE".
5355
(Ingez. Med.)
Disselbrug (Kraaierstraat) en de Utrecht
sche brug, morgenochtend om 10 uur voor
het publiek zal worden opengesteld.
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat
ook het andere deel van de baan morgen
ochtend wordt opengesteld. Daar er in dit
gedeelte nog enkele zwakke plekken zitten,
zal men hierover eerst morgenochtend be
slissen.
De dikte van het ijs van het deel. dat
in leder geval wordt opengesteld, bedroeg
vaiimorgen 9 c.M.
Voor den toestand van het iis in de om
geving van Leiden zie men elders in dit
Blad.
Wedstrijden van C.G.W.
Vrijdagmiddag 2 uur organiseert C.G.W.
voor haar leden schaatswedstrijden om
fraaie prijzen in het Rapenburg bij het
Academiegebouw.
Door de koude bevangen.
De 15-jarige W. N. K. M. is gisteren op
den Stationsweg door de koude bevangen.
Door den E.H.D. is hij naar zijn woning
in de Sumatrastraat gebracht.
Brandje*.
De brandweer is gistermiddag, gister
avond en vanmorgen weer eenlge malen
uitgerukt, voor schoorsteenbrandjes enz.,
veroorzaakt door te hard stoken.
Vernomen wordt, dat de Bank van
China filialen heeft geopend te Ran
goon, Batavia, Hanoi, en Haiphong, en
dat in de naaste toekomst ook in ver
scheidene Zuidzeehavens bijkantoren
zullen worden opgericht.
Dit houdt verband met het plan van
China, den Japanschen handel overal
in Malakka, Birma en de Zuidzee aan
te vallen.
Ook wordt het oprichten van deze filia
len in verband gebracht met het besluit
van China, van West- en Zuld-West-China
een voorspoedlgen staat te maken en de
ontzaglijke en nauwelijks aangeraakte hulp
bronnen in die gebieden te ontwikkelen en
ze te gebruiken als basis, om van daaruit
de Japanners in geheel Midden-Oost-Chlna
voortdurend te bestoken.
De Nitsji Nitsji Sjimboen meldt, dat in
de kringen van invloedrijke bankiers en za
kenlieden de meening veld wint, dat een
nieuwe machtige bank zal worden gesticht
als centrale bankinstelling van de landen
van hetyen-blok", n.l. Jsftan, Manclsjoekwo
en China. Het kapitaal zou 10.000 millioen
yen bedragen.
Te velde is het initiatief nog aan de zijde
der Chineezen, die de Japanners langzaam
op verschillende punten terugdringen.
Opnieuw heeft Chamberlain in het La
gerhuis een aanvalvan Labour afgeslagen.
Zulks met de gebruikelijke hooge cijfers,
waaraan echter niet al te veel waarde
dient te worden toegekend, daar de con
servatieven natuurlijk hun regeering maar
niet zoo laten vallen, zelfs niet, al zijn zij
het niet geheel eens met haar houding.
Chamberlain bracht overigens geen
nieuws meer, hetgeen ook moeilijk te ver
wachten was. Slechts uitte hij thans voor
het eerst zelf de klacht, dat Dultschland
niet mee helpt na Muenchen. HIJ deed dit
op zijn bekende zachte manier, doch zijn
verklaring, dat de liefde niet van één kant
kan komen, was toch duidelijk.
De „Times" schrijft, dat de rede van
Ghamberlaln zoo krachtig en -vol gezond
verstand is, dat het moeilijk ls een beter
verzamelpunt voor de Britsche openbare
meening te begrijpen. De woorden, waarin
hij de wereld er voor waarschuwde, dat
het een tragische fout zou zijn onze „liefde
voor den vrede en ons vermogen om com
promissen te sluiten" aan te zien voor
zwakheid, verdienen in het buitenland te
worden begrepen. Na de opmerkelijke bij
drage. welke de premier gisteren heeft ge
leverd, behoort er geen verkeerd begrip te
zijn over zijn streven en bedoelingen, hetzij
hier, hetzij in het buitenland. Wanneer
Engeland als voorvechterRjptreedt voor de
vrijheid, geschiedt dat niet in een geest
van aanmatiging of inmenging. Wanneer
wij den vrede zoeken, is dat niet uit laf
heid of luiheid, doch omdat alleen de vrede
gunstige voorwaarden biedt voor de ont
wikkeling van al wat van waarde is.
De „Daily Telegraoh" haaidt de passage
aan. waarin Chamberlain er over sprak,
dat hij wacht op een teeken van Dultsch-
lard. Deze woorden lieten zien, hoezeer zti
uitdrukking gaven aan het gevoelen van
het Lagerhuis Wij mogen hopen, aldus het
blad. dat deze passage in Dultschland den
diepen indruk zal maken, welke zij ver
dient Hier ligt de sleutel van den geheelen
internationalen toestand van vandaag en
wanneer dat teeken zal zijn gegeven, zou
de geheele wereld bovenmatig zijn opge
lucht.
De .Daily Express" schrijft, dat de rede
van Chamberlain de goedkeuring van het
publiek zal wegdragen. In zt1n vastbeslo
tenheid het pad der pacificatie te vervol
gen, spreidt de eerste minister een vast
houdendheid van karakter ten toon. welke
eerbied afdwingt. Wanneer hij verklaart,
niet den wensch te hebben de ontwikke
ling van Dultschland te remmen, spreekt
hij opnieuw namens de natie.
De „News Chronicle" schrilft, dat er
maar één manier is. waarop het publiek de
buitenlandsohe politiek der regeering kan
beoordeelen: door resultaten
Hiernaar beoordeeld, ls, aldus het blad,
de regeeringspolitlek noodlottig geweest.
DE DEUTSCHE PERS IS GEMATIGD.
Het Berliner Tageblatt verklaart, dat voor
een overeenkomst twee partijen noódig zijn.
Het is niet voldoende, dat twee mogend
heden elkaar ontmoeten, zij moeten ook
elkaar begrijpen. Het derde rijk maakt een
duidelijk onderscheid tu6schen de vriend
schap met gelijkgezinde mogendheden als
Italië en de betrekkingen tot de Westelijke
mogendheden, welke niettegenstaande in
nerlijke tegenstellingen zoo positief moge
lijk worden gehouden.
Met Frankrijk zijn de betrekkingen op
het oogenblik gemakkelijker dan met En
geland. aangezien de gemèenschappelijke
grenzen met Frankrijk een punt van uit
gang vormen. Dultschland en Engeland
hebben geen gemeenschappelijke grenzen,
doch meteenigen goeden wil kan ook Enge
land zijn deel bijdragen bij de beperking
van de bewapening der wereld, welke niet
is ontstaan door gebrek aan inzicht van
Duitschland, doch door de weigering mede
werking te zoeken met Dultschland.
De Berliner Lokalanzeiger schrijft met
voldoening te hebben vernomen, dat ook
Chamberlain vin oordeel is, dat een Euro-
peesche vrede niet mogelijk is, wanneer
niet Duitschland als gelijkgerechtigde hier
aan deelneemt.
Het blad wenscht geen polemiek vast te
knoopen aan de rede van Chamberlain,
doch vraagt wel, of Chamberlain
in de afgeloopen vijf jaar, welke Hitier
aan het bewind is, nog geen teekenen
heeft gezien, dat Duitschland den vrede
wil en wijst hierbij op het vlootverdrag en
de verklaring van Muenchen. Vervolgens
wordt er op gewezen, dat de vredesprocla-
matie van den Fuehrer van 21 Mei 1935
onbeantwoord is gebleven en tenslotte ver
klaart de „Berliner Lokal-Anzeiger" dat
Adolf Hitler namens het geheele Duitsche
volk spreekt.
De diplomatieke correspondent van Reu
ter bericht, dat in officieele kringen te Lon
den niets bekend is van een voornemen van
Goerlng nahr Rome te gaan om minister
president Chamberlain te ontmoeten tijdens
diens bezoek aan Mussolini, Evenmin ls iets
bekend van een voornemen van Chamber
lain om een bezoek te brengen aan Hitier
op zijn terugreis van Rome.
Officieel wordt toegegeven, dat dr.
Schacht tijdens zijn bezoek aan Londen het
vraagstuk der Joodsche immigratie heeft
besproken. Een definitieve overeenkomst ls
niet tot stand gekomen, doe den weg ls
geëffend voor de commissie van Evian om
in contact te treden met de Duitsche auto
riteiten.
Te Berlijn verwacht men binnenkort een
bijeenkomst van de commissie van Evlan
te Berlijn, waaraan door Duitsche gedele
geerden en Joodsche financieele deskundi
gen zal worden deelgenomen. Het ls niet
uitgesloten, dat Görlng de bijeenkomst, die
midden Januari zou kunnen worden ge
houden, zal presideeren.
Reuter verneemt nog, dat de financieele
deskundigen van de landen, die vertegen
woordigd zijn in de presidentieele commis
sie van de vluchtelingenconferentle van
Evian, t. w. Frankrijk, Nederland, Brazilië,
Argentinië, de Vereenigde Staten en Enge
land, vandaag te Londen bijeen zullen ko
men ter bespreking van de voorstellen van
Schacht.
De, Italiaansche minister van bultenland-
sche zaken, Clano, is gistermiddag in
audiëntie ontvangen door rijksbestuurder
Horthy, bij wien hij het noenmaal gebruikte.
Gisteravond heeft minister-president Im-
redy ter cere van Ciano een groot diner
aangeboden, dat door een receptie werd ge
volgd.
5337
Een prachtig NAAILICHT voor
ELKE SOORT naaimachine,
1.1.90 of f. 2.90 compleet met
gloeilamp.
«REESTRAAT 171.
(Ingez. Med.)
DUITSCHLAND.
Ongerustheid oyer
ds. Niemöller
In strijd met desbetreffende berichten
werd ds. Memöller niet op vrije voeten ge
steld. Hij bevindt zich nog in het concen
tratiekamp Saohsenhausen ten Noorden
van Berlijn. Te Berlijn—Oahlen verkeert
men te zijnen aanzien in ongerustheid, daar
mem sinds een maand niets meer van hem
gehoord heeft.
TS JECHO-SLO W AKI JE.
Conflict met Hongarije
Officieele Slowaaksche kringen deelen
mede, dat terroristische benden, gesteund
door afdeellngen van het geregelde Hon-
gaarsche leger, de gemeenten Kuzmice, Sil-
vas en Kalsa zijn binnengedrongen en aldus
een sector van den spoorweg Koscle-Uzho-
rod hebben bezet, die volgens de scheids
rechterlijke uitspraak van Weenen aan Slo
wakije moest blijven.
Bij dit incident werden twee Tsjecho-
Slowaaksche gendarmen gedood,
Tsjecho-SIowaaksche troepen kwamen
tusschenbeide en bevrijdden den spoorweg
tusschen Slanec en Kusmice.
In verband met dit Incident heeft mi
nister-president Tisso aan de Slowaaksche,
delegatie bij de gemengde grensafbake-^
ningcommissle, order gegeven, de onderhan
delingen met de Hongaarsche regeering on
middellijk af te breken, tot „de Hongaar
sche kringen, die voor dergelijke overvallen
verantwoordelijk zijn, de Slowaaksche re
geering satisfactie schenken en de noodige
maatregelen nemen, om een einde te ma
ken aan de aanvallen van rooversbenden.
1—1
