Prins van Oranje landde
te Scheveningen
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
79sie Jaargang WOENSDAG 14 DECEMBER 1938 No. 24147
De „Wilde Zwanen"
in boekvorm
Worden de Duifsche dienstboden
teruggeroepen
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
De Bilt
verwacht
Een herhaling van 30 November 1813
H.M. de Koningin sloeg de aankomst gade
LEIDSCH DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 rtsrjpw regel toot aavertentles uit Leiden en plaatsen waar
agentsthappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
Jager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
Tan 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
30ets. 1 porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.35
per week U t.0.19
franco per post - f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per 3 rrmd>.
van de landing van Prins Willem, welke is
gemetseld in den gevel van het gebouw
der Chr. Jongemannenvereeniglng, be
zichtigde.
Vervolgens werd naar den boulevard ge
reden. Hare Majesteit bleef in Haar rij
tuig, dat was ojogesteld onder den gedenk
naald.
Dat dit jaar de herdenking niet op den
historischen datum plaats had, doch eenige
keken later, vindt zijn ooi-zaak in de om
standigheid, dat de Scheveningsche vis
sersvloot op 30 November nog grooten-
deels ter haringvangst was. Deze is thans
®o goed als geëindigd, waardoor dan ook
Je Scheveningsche bevolking vrijwel in
naar geheel in staat is, aan de feestelijk
heden deel te nemen, hetgeen op 30 Nov.
tiet het geval had kunnen zijn.
Al vroeg in. den ochtend heerschte er in
wheveningen een stemming van echte
franje-jool. Overal wapperden vlaggen.
^Zeer druk was het in de Prins Willem-
«raat, waar mannen en vrouwen gekleed
costuums uit vroegeren tijd om een vrij-
•«dsboom, met oranje-hallons volgehan-
jjn, bijeen waren. Behalve visschersvolk
jaren er burgers en burgeressen, allen in
«-:tonsche kleedij. Er werd daar vroeg in
®n ochtend al druk gedanst, gehost en ge-
Om 10 uur kondigde gejuich uit de verte
«aankomst van Jacob Pronk aan, die in
open rijtuig, omstuwd door een jube-
•tnde schare, uit de richting Den Haag
■aderde. Voor den vrijheidsboom aangeko-
«01, hield Jacob Pronk van zijn rijtuig uit
w) korte toespraak.
ku franschen hebben ons verlaten, zoo
°de hij, en het is Oranjehoven. De prins
De Prins (met sjerp om) is door een nettenwagen van de barkas
gehaald en staat voorop den wagen.
Aankomst der Koningin.
H. M. de Koningin, die de feestelijk
heden zou bijwonen, was om tien minuten
voor halfelf met klein gevolg van het Pa-
Iris Noordeinde vertrokken. Zij maakte de
rijtoer in een blauwe calèche, getrokken
door vier p: arden, bereden met twee
jockey's en arriveerde te ruim halfelf in de
Willemstraat. Na de ontvangst door het
comité werd doorgereden naar de Keizer
straat, waar de Koningin den gedenksteen
bordes af het défilé te zien, waaraan bur
gers en burgeressen deelnamen. Tusschen
de in bonte uniformen gekleede hovelingen
maakte de prins een zeer eenvoudigen
indruk. Hij droeg een zwarte rok met, gou
den epauletten en witte spanbroek. Na het
drfilé kwamen eenige rijtuigen voor en de
prins nam, me. een lid van zijn gevolg
tegenover zich. in het eerste plaats. Voorop
reed weer Jacob Pronk. Achter hem liepen
de Engelsche mariniers en daarop volgden
de rijtuigen. Op den hoek van de Keizer
straat en de Jurriaan Kokstraat hield de
stoet stil om Leopold graaf van Limburg
Stlrum gelegenheid te geven den prins zijn
opwachting te maken. Naast den Prins nam
de heer van Stirum in het rijtuig plaats.
Even verder was er weer een oponthoud.
n.l. in de Prins Willemstraat, waar een
bonte stoet, van Haagsche jongelui te paard
den Prins kwam begroeten. Achter 's prin
sen rijtuig sloten de ruiters aan en de stoet
begaf zich naar hotel De Promenade, waar
het geheele gezelschap zich aan een Hol-
landsche koffietafel heeft vereenigd.
lllllllll 16 i i hjiiiihiii
Voor slechts 30 cent.
1 ELeü al voor Uw kinde- E
H ren een exemplaar gekocht §j
van Andersen's „Wilde Zwa- E
E nen", nu dit prachtige
sprookje bij ons in boekvorm
E is verschenen? M
E Zoo niet, haast U dan! E
E Voor slechts dertig cent kunt E
E U Uw kroost een groot ge- E
noegen bereiden. j§
Ook bij onze bezorgers te E
Leiden en onze agenten in E
E de omliggende gemeenten 11
E kunt u bestellen. §j
^lllllllllllllllllilllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli'
EEN BERICHT EN EEN TEGENSPRAAK.
De „Tel." meldt hedenmorgen dat
nog deze week een verordening ver
wachten kan op grond waarvan door
Duitschland alle Dultsche (en voor
malige Oostenrij'ksche) dienstboden in
Nederland de aanzegging zullen krijgen,
naar het vaderland terug te keeren in
verband met een tekort aan arbeids
krachten in Duitschland. Het blad
voegt er aan toe dat het aantal Duit-
sche dienstmeisjes in ons land momen
teel op 20 000 a 25.000 wordt geschat.
Wij hebben naar aanleiding van dit
bericht inlichtingen gevraagd bij het
Dultsche consulaat en het bureau voor
arbeidsbemiddeling in Den Haag, doch
in beide gevallen verzekerde men ons
van dergelijke plannen niets af te
weten. Men achtte ze zelfs onwaar
schijnlijk.
Wij vernemen nog dat er in Leiden
momenteel 150 a 175 en in Oegstgeest
61 Dultsche dienstboden werkzaam zijn.
BINNENLAND.
Wettelijke regeling der kinderbijslagrege
ling. (3e Blad».
Prov. Staten van Zuid-Holland vóór Lei
derdorp als centrale luchthaven. (3e
Blad).
Ir. Damme over zijn besprekingen in tndië
(Binnenland, 3e Blad).
Begrooting van Koloniën: memorie van
antwoord aan de Tweede Kamer. (Bin
nenland, 3e Blad).
Ons parlementair overzicht. (2e Blad).
AMSTERDAMSC HE BEURS.
Vaste markt - Iets levendiger handel -
Suikeraandeelen willig - Amerika kalm
Beleggingsmarkt stil.
BUITENLAND.
CHAMBERLAIN'S REDE. DE DUITSCHERS
BLEVEN WEG. (3e Blad en Buitenland
le Blad).
Dr Schacht te Londen. (Buitenland, le
Blad.)
Tegen mevr. Skoblin is levenslange dwang
arbeid geéischf. (Buitenland, le BI.)
Bezoekt Hitier eerlang Dantzig? (Buiten
land, le Blad).
Franco's offensieve plannen zouden aan
Barcelona z-n overgebracht door ge
deserteerde stafofficieren. (Buiten
land, le Blad).
T"-x>r Noord- en Zuid-Holland,
Zeeland en West-Brabant: Zacht
weer. Zwaar bewolkt tot betrokken
met plaatselijk eenige lichte regen.
Matige Zuidelijke wind.
Voor het overige deel van ons
land: Iets kouder. In den morgen
plaatselijk nevel of mist. Overi
gens zwaar bewolkt of betrokken.
Geen regen van beteekenis. Zwak
ke tot matige Zuidoostelijke wind.
Chamberlain tijdens zijn rede.
Drukte op den boulevard.
Op den boulevard waren inmiddels dui
zenden en duizenden bijeen. Verder waren
in hotel Rauch o.a. de minister-president
dr. Colijn, de burgemeester van Den Haag,
mr. de Monchy en eenige wethouders aan
wezig.
Op het strand was een gedeelte vrij
gehouden voor mannen en vrouwen in his
torische costuums. Jacob Pronk had zich
bij deze groep gevoegd.
Vóór de kust lag H. Ms. „Jan van Gent"
voorstellende het Engelsche oorlogsschip
„The Warrior", dat in 1813 den prins naar
Scheveningen bracht.
De Haagsche burgemeester wijst de Koningin op de landing van
den Prins.
De Prins gaat aan land.
Van „The Warrior" was een kwartier voor
HM.'s komst op den boulevard een sloep
uitgezet met Fagel en Hobbner, resp. Neder-
landsch gezantschapssecretaris te Londen
en Engelsch gezantschapssecretaris te
's Gravenhage. Toen deze aan land waren
gekomen, werd een tweede sloep uitgezet,
die evenals de eerste door Engelsche mari
niers geroeid werd. Door den kijker zagen
wij den Prins van Oranje achter in de sloep
gezeten. Intusschen vuurde het oorlogsschip
saluutschoten af. Vijf minuten voor elf was
de sloep nog slechts eenige meters van het
strand verwijderd. Over het strand reed nu
een wagen in rood-wit-blauwe kleuren ge
schilderd met drie paarden bespannen. De
wagen ging een eindje de zee in en Van
der Duyne, die er in zat, stak den prins bij
het overstappen van de sloep in den wagen
de hand toe. De roeiers in beide sloepen
groetten met de roeispanen, en onder dave
rende toejuichingen van de menigte op het
strand reed de prins naar den boulevard.
Voorop te paard reed Jacob Pronk, dan
volgde, voorafgegaan door Engelsche ma
riniers in roode tunieken met grijze broe
ken de wagen, waarin de prins, de leden
van zijn gevolg en Van der Duyne ston
den. Achter den wagen kwamen visschers
met hun vrouwen, burgers en burgeressen
in costuums uit 1813. Precies te elf uur reed
de wagen langs den kerktoren in de Kei
zerstraat, waaruit de Oranjevlag was ge
stoken. De stoet begaf zich naar het ge
bouw van de christelijke jongemannen-ver -
eenigng, dat in 1813 de pastorie was, en
waar de prins toen is ontvangen.
In deze pastorie sprak de oude schutters-
kapitein Simon Berkenbosch Blok den prins
toe, uiting gevende aan zijn groote blijd
schap over 's prinsen komst in het vader
land. De prins dankte voor deze harte
lijke woorden en zeide zeer verheugd te zijn
op Nederlandschen bodem te zijn aangeko
men.
Inmiddels was de Koningin over den bou
levard in de richting van de pier wegge
reden, terwijl duizenden voetje voor voetje,
door de met vlaggen en vischnetten ver
sierde Keizerstraat drongen.
Naar Den Haag.
Heden is het feit herdacht, dat het
125 jaar geleden is dat N'eerland's on
afhankelijkheid werd ingeluid door
den terugkeer uit Engelsche balling
schap van den Prins van Oranje.
Deze landing van den Prins op het
Scheveningsche strand, zijn enthou
siaste „incomste" in Den Haag, waren
het sein voor het geheele volk om zich
opnieuw onder de Oranjes te scharen.
Deze gebeurtenissen, welke tot de
stichting van het Koninkrijk der Ne
derlanden hebben geleid, zijn van
historische beteekenis geweest en het
spreekt dan ook vanzelf, dat men het
125-jarig bestaan onzer onafhankelijk
heid niet voorbij kon laten gaan, zon
der aan deze feiten de noodige aan
dacht te hebben geschonken.
De stichting Scheveningen tot vie
ring van Nationale en Oranje-gedenk
dagen had daarom besloten ter her
denking van onze teruggewonnen on
afhankelijkheid een zoo getrouw mo
gelijke herhaling te geven van de
gebeurtenis, welke in 1813 op 30 No
vember plaats had.
Om 12 uur verliet de Prins van Oranje
met zijn gevolg de pastorie om van het
zal over drie a vier dagen hier in Den
Haag zijn Tooit u met Oranje. Verder
zeide hij, dat degenen, die zich zou schul
dig maken aan plunderingen of mishande
ling streng zouden worden gestraft, De
Russen en de Pruisen zijn het land bin
nengetrokken en de Franschen hebben het
verlaten, aldus spr., werpt de kluisters af.
Oranjehoven".
Omstuwd en gevolgd door een uitgelaten
menigte vervolgde Jacob Pronk zijn tocht
door de Keizersstraat om zich naar het
strand te begeven.