BUITENLAND
AUTO?
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Maandag 12 December 1938
Verkiezingen in Memeiland
Algemeene Toestand
Nieuwe punten van wrijving bij de oude.
De kerkstrijd
De Oekraine
Een reeks redevoeringen
VERZEKEREN?
FINANCIEREN?
IM. NOOMEN
Een eerste stap tot terugkeer naar Duitschland
Het aantal punten van spanning is op
nieuw met één vermeerderd: Memel. Reeds
langen tijd werd daar door de Duitsehers
een actie gevoerd als in Sudeten-land. Zij
voelden zich door Lithauen, waartoe Memel
behoort, zij het onder een apart statuut,
achteruitgezet en gedwarsboomd De ver
kiezingen voor den landdag van gisteren
zijn nu door de Duitsehers aangegrepen als
geschikte gelegenheid voor een uitgebreide
actie tot terugkeer naar het vaderland.
Niet direct dat zou de kwestie te veel op
de spits drijven, vooral ook na de Duitsche
verklaring, dat Duitschland geen territoriale
eischen meer had in Europa, doch de
gang van zaken begint precies te lijken op
dien in Sudetenlartd. Eerst nog z.g. trachten
om autonomie te verkrijgen van Kaunas,
hetgeen Lithauen niet in voldoende mate
zal toestaan en dan komt de eisch tot
Anschluss vanzelf van de zijde der Memel-
Duitschers. Duitschland stelt niet zelf den
eisch, laat dien stellen en moet dan ten
slotte zijn landgenooten wèl te hulp ko
men.
Men voelt het aankomen!
En achter Memel rijst dan nog de kwes
tie der Oekraine!
Rond de Middellandsche Zee wordt het
ie.wat rustiger.
Naar verluidt heeft de Italiaansclie mi
nister van binnenlandsche zaken gelast,
dat de and-Fransche betoogingen gestaakt
moeten worden.
Het is iets! De pers zet de campagne
echter gematigd voort. Toch schijnt mo
menteel de eisch inzake het Suezkanaal
meer op den voorgrond te treden. Is de
eisch Tunis, Corsica en Savoye dan roch
gebruikt als springplank voor de eischen
van Suez-kanaai en Djibouti?
Giornale dTtalia bevat een artikel over
het Suez-kanaai met allerlei bijzonder
heden.
Het blad zegt. dat de exploitatie van het
kanaal aan de maatschappij enorme win
sten oplevert, welke verscheidene malen het
geplaatste kapitaal overschrijden en welke
alleen mogelijk zijn door de zeer hooge
tarieven, welke nota bene in goud moeten
worden voldaan.
Ondanks de groote toename van het in
ternationale scheepvaartverkeer door het
kanaal, o.a. door de nieuwe betrekkingen
tu:schen Italië en zijn koloniaal rijk in
Afr ka zijn de tarieven niet verlaagd.
Het blad noemt het een ongehoord
schandaal dat de maatschappij zich er al
leen voor interesseert, sensationeele divi
denden aan de aandeelhouders uit te kee-
ren. zonder acht te slaan op de vitale be
langen van alle landen, die varen en wer
ken. dus van honderden millioenen men-
schen.
Italië, dat na Engeland de tweede plaats
in het verkeer door het kanaal inneemt,
heeft verleden jaar ruim 175 millioen lire
aan tarieven betaald. Zonder dezen last,
zou de ontwikkeling van Oost-Afrika onge
twijfeld verder geweest zijn.
Het oogenblik is gekomen, zegt de Gior
nale". om een radicale en snelle wijziging
te brengen in het administratieve beheer
van het Suez-kanaai De Franschen bezit
ten ruim de helft der aandeelen van de
maatschappij en strijken een aanzienlijk be
drag op aan dividenden, dat verre hun
aandeel in de tarieven overtreft, aangezien
zij in het gebruik van het kanaal komen
na Engeland Italië. Duitschland. Neder
land. dus op de vijfde plaats.
Italië, dat na Engeland het meeste be
taalt. heeft geen enkel aandeel in zijn be
zit De tarieven moeten dus omlaag, in het
belang van de geheele wereld. Het beheer
over het Suez-kanaai moet beschouwd wor
den als een werk van openbaar nut, waar
bij alle landen, in verhouding tot hun bij
dra ze en rekening gehouden met de wettige
belangen van Egypte, door welks gebied het
kanaal loopt, betrokken zijn Het bestuur
zou dus moeten worden eevormd door ver
tegenwoordigers van alle landen welker
schepen door het kanaal varen en in de
verhouding tot den omvang van hun
scheepvaartverkeer.
De kwestie van het Suez-kanaai. zoo be-
s'uit de ..Giornale dTtalia". maakt een
in'egreerend deel uit van het algemeene
vraags'uk der Europeesche samenwerking.
op den grondslag van gelijke rechten en
posities en van de beteekenis der landen
in verhouding tot hun belangen.
Met belangstelling zien politieke en di
plomatieke kringen de reis tegemoet, die
Mussolini binnenkort naar Sardinië zal
maken. Deze reis zal ten doel hebben de
inwijding van de nieuwe steenkoolstad Car-
bonia. doch men neemt algemeen aan, dat
de Duce bij die gelegenheid een belang
rijke redevoering zal uitspreken.
In Engeland is de stemming aan het
verbitteren. Zelfs in regeeringskringen,
men leze onder Engeland de redevoerin
gen van diverse ministers. Van ontspan-
J ning is momenteel geen sprake meer....
Maar ook in Amerika groeit de stemming
tegen de territoriale landen. Dat komt
I tot uiting te Lima en ook te New York,
j waar een anti-Nazl-betooging is gehouden,
waaraan 11000 personen deelnamen.
De rede, waarmede La Guardia de ver
gadering opende, was kras. Hij consta
teerde dat de werèld in protest kwam te-
gen de i Duitsche) geestesziekte en vastbe
sloten was er voor te zorgen dat deze
zickté zich niet zou uitbreiden en
geen chronisch karakter zou krijgen. Spr. I
deelt* aan zijn gehoor mede, dat de Ame-
rikaansche burgers er tegen moesten wa
ken. dit klassenhaat, van welken kant zij
ook mocht worden gepropageerd, ingang
zcu vinden.
Minister Wallace betoogde de onrecht
vaardigheid van de rassen-ideologie en
brandmerkte op zeer kracht wijze „den
blinden haat van de Nazi's, die den geest
van het Christendom vergeten".
Andere sprekers gaven uiting aan den
vasten wil van de Ver. Staten om zich te
verweren tegen den rassenhaat en de ideo
logie der Nazi's.
Ook de Britsche pers is zeer bezorgd.
De „Daily Telegraph" schrijft, dat men
m de plaats van de ontspanning, waarop
men na Muenchen gehoopt had, de laatste
twee maanden van verschillende onver
wachte kanten nieuwe oorzaken van span
ning heeft zien geboren worden. Na gewe
zen te hebben op de Jodenvervolgingen
noemt het blad de Memelelschen „een ont
wikkeling. die moeilijk in overeenstemming
schijnt te kunnen worden gebracht met dc
verzekeringen, dat Duitschland na de in
lijving van de Sudeten geen territoriaale
wenschen meer had", en het anti-Fran-
sche optreden van Italië, dat weliswaar
schijnt te luwen, doch welk verschijnsel
daarom „eer. niet minder verontrustend
symptoom is". Wat deze uitbarstingen te
verontrustender maakt, aldus het blad. is,
aal zij zoo zorgvuldig gesynchroniseerd zijn
en zoo zwaar mogelijk drukken op het stre
ven naar kalmeering. Toen Chamberlain
van Muenchen terugkeerde, had hij het
recht op de hem toegezegde medewerking te
rekenen. Het is echter meer dan duidelijk,
dat het daaraan ontbroken heeft.
De ..Manchester Guardian" wijst er op,
dat het Oekrainsche probleem neteliger en
gevaarlijker dan ooit wordt, daar het on
denkbaar is. dat Duitschland, ontzaglijk
machtig als het is en vastbesloten tot ex
pansie naar het Oosten, niet gebruik zal
maken van de door dit vraagstuk geboden
mogelijkheden. Er kan geen twijfel bestaan,
dat het een groote rol speelt in Hitler's
plannen, dat de Polen zich steeds meer be
zorgd maken over de toekomst van hun
eigen land. terwijl de Sovjet-Unie het Duit
sche gevaar ziet naderen tot op geringen
afstand van het sovjet-grondgebied.
De „News Chronicle" bespreekt den An
schluss en de verminking van Tsjecho-Slo-
wakije en dan de anti-Fransche campagne
van Italië, de Oekrainsche autonomische
eischen en de Memel-eischen, en vervolgt
dan: een feit schijnt te zijn. dat Duitsch
land en Italië beide Europa afzoeken naar
de lijnen van den minsten weerstand. Heb
ben zij deze gevonden dan slaan zij toe.
Het is daarom van belang, dat de totalitaire
staten zich ervan bewust zijn, dat de lijn
van den minsten weerstand niet te vinden
is in de Britsche en Fransche democratieën.
FRANKRIJK.
FRANSCH-AMERIKAANSCHE
PLECHTIGHEID TE CLERMONT.
Gisteren is te Clermont (Olse) een be
langrijke Fransch-Amerlkaansche plech
tigheid gehouden. Te Clermont werd op 28
Maart 1918 een verbond gesloten, waarbij
de eenhoofdige bevelvoering over de Ame-
rikaansche en Fransche strijdkrachten wer
ingesteld. Gisteren werd die plechtigheid
herdacht met de onthulling van een ge
denkplaat. Er bestond groote belangstelling.
Jules Henry zeide. dat het „voor onze de
mocratie geruststellend is. dat Frankrijk
In de bijzonder bewogen periode, welke wij
beleven, den moreelen steun der Amerl-
kaansche democratie blijft ontvangen.
Beide landen vervolgen hetzelfde ideaal:
vrijheid, eerbiediging der menschelijke per
soonlijkheid. opbouw van een edelmoedige
en geordende wereld.
HET PROCES SKOBLIN.
In het proces tegen de echtgenoote van
den voortvluchtlgen Russischen generaal
Skoblln heeft de voorzitter van het Hof
Zaterdag een brief van den soclalistischen
oud-minister Marx Dormoy voorgelezen,
waarin gezegd wordt: „Als mijn getuigenis
nuttig kon zijn voor de waarheid en welke
zaak ook zou kunnen dienen, zou ik niet
aarzelen, maar ik weet niets van de crimi-
neele zaak, die het Assizenhof behandelt.
Ik ben bovendien van meening. dat ik on
mógelijk uitleg zou kunnen geven van re-
geeringsdaden. waarover ik siechts voor
het parlement en de kiezers rekening en
verantwoording zou hebben af te leggen."
/PPK
HOE RAAKT MEN
'T BEST
DIE WASCHLUCHT
KWIJT?
ZOO'N MASKER
IS OOK 'N
MOOö'LIJKHEID
OF BEL
VEREENIGDE-WASSCHERIJEN
WITTE SINGEL-13-LEIDEN
TELEFOON 4 2 0 6
ENGELAND.
DUITSCHLAND.
Hitier opent architectuurtentoonstelling.
Hitier heeft Zaterdag te München de
tentoonstelling van Duitsohe architectuur
en kunsthandwerk geopend.
Hij hield bij deze gelegenheid een rede,
waarin hij er op wees. dat het nationaal-
socialisme niet voor het heden, doch voor
de toekomst bouwt. Er zijn, zeide hij, tal-
looze voorbeelden om aan te toonen, dat
men er vroeger geen rekening mede heeft
gehouden, dat de bouwwerken ook voor de
toekomst dienen. Als voorbeeld noemde de
Führer den Berlijnsehen dom, die als cen
trale kerk van de Duitsche hoofdstad voor
de daar wonende 3millioen Protestanten
slechts aan 2450 menschen plaats biedt. In
werkelijkheid moest deze dom 100.000 men
schen kunnen bevatten. Het nationaal-so-
ciillrme moet als echte volksbeweging voor
zijn bouwwerken werkelijk het oog op het
volk gericht houden en de bouwwerken zoo
arcot bouwen, als de technische mogelijk
heden op het oogenblik toelaten.
Naar vernemen wordt, is aan achttien pre
dikanten in Brandenburg op bevel der ker
kelijke autoriteiten hun tractement ont
houden. omdat zij op 30 September j.l. een
kerkdierrt hebben laten 'houden, welke, met
het ooe cp de internationale crisis, „mis
plaatst" - ::d geacht.
Van vijftien predikanten werd om de
zelfde reden reeds het tractement inge
houden Op het oogenblik worden 12 predi
kanten var. de beiljdende kerk. o.w. ds. Mar
tin Niemoeller, in concentratiekampen of
in de gevangenis vastgehouden.
Naar verluidt, zou Goering trachten een
formule te vinden, waardoor ds. Niemoeller
in vrijheid zou kunnen worden gesteld
De door Schuschnigg verleende amnestie.
Er is een door Hitier onderteekend de
creet uitgevaardigd, waarbij de rijkskanse
lier zich iedere beslissing voorbehoudt ten
aanzien van strafzaken, waarvoor de vroe
gere Oostenrijksche bondskanselier amnes
tie heeft verleend. Eventueel zal de rijks
kanselier bepalen, dat de vervolging zal
worden hervat of de vonnissen worden ten
uitvoer gelegd.
POLEN.
Algemeen wordt verwacht, dat de voor
zitter van den Landdag za) bepalen, dat
de door de Oekrainsche afgevaardigden in-
ged'ende wet voor autonomie in de Zuid
oostelijke districten van Polen, niet over
eenkomstig de Pooische grondwet is, aan
gezien de wet niet binnen het mandaat
valt van de huidige zitting der wetgevende
vergadering.
Het semi-officieele Isk a-agentschap be
vestigt heden, dat nog vóór Kerstmis tus-
schen Polen en de Sovjet-Unie onderhan
delingen zullen worden gevoerd, om de con
tingenten van c'en w°derzljdschen goede-
renruil tusschen b-'de landen voor het jaar
1939 vast te steller
Het Pooische a""'itschap meent het spoe
dig totstandkomen van een verdrag te kun
nen aankondigen, dat den handel tusschen
Polen en de sovjet-upie aanmerkelijk zal
uitbreiden.
DelaWarr.
Minister DelaWarr heeft te Nottingham
een rede gehouden, waarin hij zeide, dat
„de democratie dezen tijd niet zal over
leven. indien zij zich tevreden stelt, altijd
twee jaren ten achter te blijven."
„De huidige wereldtoestand is. aldus spre
ker, voor een groot deel -de prijs, welken
wij betalen voor onze zwakheid in het ver
leden en ons gebrek, "om de werkelijkheid
op tijd onder de oogen te zien."
De kwestie was volgens spreker thans,
hoe men de hulpbronnen van Groot-Brit-
taniiië zal mobiliseeren, opdat zij werkelijk
effectief worden, zonder echter methodes
toe te passen, wel'ke men bestrijdt.
„Niemand zal. aldus DelaWarr, de demo
cratie als een buitengewoon ideaal stelsel
zien, maar niemand kent ook een behoor
lijk alternatief. Het alternatief werd ge
vormd door den toestand, waarin de wereld
zich twee maanden geleden bevond, toen
miilloenen menschen inzagen, wat hun lot
zou zijn en de levens afhankelijk waren
van het woord van één man".
Stanley.
Oliver Stanley, de minister van handel,
heeft in een te Windermere gehouden toe
spraak verklaard: ,jk wensch uiteen te zet
ten, dat, hoewel naar mijn meening een
werkelijke overeenkomst met Duitschland
de grootste waarborg is voor den wereld-
vredevrede, deze overeenkomst toch niet
eenzijdig moet zijn
Indien het Britsche volk bereid is een hoo-
gen prijs voor den vrede te betalen, is dat.
omdat vrede de grootste weldaad der be
schaving is. maar het is gerechtvaardigd,
wanneer wij in ruil daarvoor aan Duitsch
land vragen ook zijn prijs te betalen".
4844
dnsez Med i
Spr. kantte zich tegen de door de tota
litaire staten gebruikte handelsmetho
den. Wij zijn vastbesloten, zeide hij,
onzen handelslieden op de neutrale we
reldmarkten een rechtvaardige behan
deling te doen deelachtig worden. In
dien dat niet met vreedzame methoden
of onderhandelingen verwezenlijkt kan
worden, zullen wij geen andere keuze
hebben dan te strijden. En indien ge
organiseerde Britsche industrieën den
strijd zouden moeten aanbinden tegen
die van andere landen, bestaat er voor
mij. aldus Stanley, geen twijfel hoe de
afloop van den strijd zal zijn.
Cranbornc.
Te Weymouth zeide Cranborne, die, tege
lijk met Eden, ontslag nam als onderstaats
secretaris van buitenlandsche zaken, zijn
vroegere verklaringen te handhaven, dat
namelijk concessies aan Duitschland en
Italië in de tegenwoordige omstandigheden
in Groot-Brittannië niet zouden worden
beschouwd als een bijdrage tot den vrede,
doch als het toegeven aan afpersing.
„Wij moeten herbewapenen." aldus voeg
de hij hieraan toe, „en veel meer Intensief
herbewapenen".
Churchill.
Churchill heeft een rede gehouden In
zijn kiesdistrict Chingford In Essex HIJ
heeft o.a. gezegd, dat terwijl de Middel
landsche Zee in onrust wordt gehouden
door de eischen van Italië, de nazi-dictator
verdere stappen wil doen in Oost-Europa.
,,We weten niet, welke richting hij wil in
slaan," zeide Churchill, „aangezien na de
besprekingen van München en de vernieti
ging van Tsjecho-Slowakije hem zooveel
wegen openstaan, dat hij niet weet wat het
eerste te doën. ofwel Memel of Dantzig, of
wel de Pooische Oekrainers ophitsen tegen
Polen of de bevolking van Transylvanië
tegen Roemenië Niemand maakt zich op
om tegenstand te bieden aan de nationaal-
socialistische aanvallen."
„Bij het aftreden van Eden," vervolgde
Churchill, „heb ik voorspeld, dat Italië
spoedig zijn deel zou opeischen van het
Suez-kanaai. Op den ochtend van de 011-
derteekening van de Brltsch-Italiaansche
overeenkomst werden nieuwe eisohen ge
steld en de Britsche minister-president
acht het noodzakelijk naar Rome te gaan
om te zien wat verder kan worden gedaan
tot bevrediging."
Verder zeide Churchill, dat hij nog
nooit een verdeeldheid over de buiten
landsche politiek heeft gezien als te
genwoordig en dit benadeelt de lands
verdediging, Indien deze politiek ver
keerd is, moet deze gewijzigd worden ta
indien de regeering is uitgeput, moet
gepoogd worden haar nieuw leven in te
blazen of moet zij vervangen worden.
De huidige toestand kan evenwel niet
zoo voortduren en alle partijen moeten
samenwerken om te maken, dat Enge
land in een positie komt, waarin het
niet langer het slachtoffer kan zijn van
chantage en dreigementen met bom
bardeeren uit de lueht,
Churchill verlangt, dat alle krachten van
het land worden samengevoegd om tegen
stand te bieden aan de aanvallen van de
dictators. Er moet een ideaol zijn, grooter
dan de nationale of imperiale grootheid
grooter zelfs dan de nationale veiligheid'
HU wenscht, dat een opperste internatio
naal gerechtshof in het leven zal worden
geroepen. Verre van de overblijfselen van
den Volkenbond op te geven, moet men dit
instituut grooter macht geven en de be
schikking over een leger, dat kracht kan
bijzetten aan de uitspraken.
Dan zal veel wat thans moeilijk schijnt,
gemakkelijk worden en zal het optreden
van de democratie versterkt worden door
gemeenschappelijk begrijpen van het ge.
stelde do»l.
Tenslotte verklaarde Churchill, dal door
Tsjecho-Slowakije voor de wolven te wer-
pep gesn vrede, gegrondvest op hoop en
vertrouwen was verkregen, doch slechts een
uitstel, waarin allen hun herbewapenln»s-
pogingen verdubbelen.
Sir Auckland Geddes.
In een interview met een vertegenwoor
diger van de Sunday Observer heeft de
vroegere Britsche ambassadeur In de Ver-
eenigde Staten, sir Auckland Geddes ver
klaard. dat een toekomstige oorlog ver
moedelijk zal worden gewonnen In de
werkplaatsen en fabrieken.
Hij staat sir John Andersen vrijwillig bij
in diens taak van de organisatie van den
vrljwilligen natlonalen dienst. Sir Auck
land Geddes is minister van nationalen
dienst geweest tijdens den oorlog.
In geval van een nieuwen Europeeschen
oorlog wil sir Auckland een ruim ge
bruik maken van de luchtmacht, welke
moet worden bijgestaan door een kleinen,
doch goed geoefenden gronddienst. De
taak van de industrie zal in een komenden
oorlog veel grooter zijn dan in den vori-
gen: hU acht, dat meer dan een millioen
man zullen moeten werken in de machine
fabrieken en aan de scheepswerven,
terwUl minstens even veel mannen noodlg
zullen zün om te zorgen voor de voorraden
van luchtmacht en leger. Hiervoor te zor
gen is volgens hem belangrijker dan een
groot leger van dienstplichtigen. Verder
noemde hij het gevaarlUk te spreken over
den vrede als een pleister op het gelaat
van Europa.
HU gaf allen, die den vrede zoeken,
den raad zich geestelük en moreel,
physiek en materieel voor te bereiden
op den oorlog, aangezien men zich al-
14-11
BREESTRAAT 10A
Teief. 302 Na 6 uur 2479
(Ingee. Med.)
Gisteren zijn verkiezingen in Memel
gehouden, waaraan bijzondere betee
kenis moet worden toegekend. ZU vor
men n.l. volgens een Duitache lezing
een eersten stap voor terugkeer tot het
vaderland
In den vooravond der verkiezingen voor
den autonomen landdag van Memelgebied
is den Duitsehers de instructie gegeven
te ijveren voor het beschouwen van deze
verkiezingen als een volksstemming voor
de vereeniging met het Duitsche RUk De
Duitsehers hebben positief verklaard, dat
zij voornemens zijn in het nieuwe jaar de
aansluiting bij Duitschland te eischen
Reeds zijn 450 Joodsche families uit het
Memelgebied vertrokken uit vrees voor Hit
lers bewind. Bijna 1 millioen pond sterling
belegd kapitaal zou zijn teruggetrokken.
In de straten van Memel patrouilleerde
de in uniform gestoken en kaplaarzen
dragende wacht van dr. Neumann, den 50-
jarigen veearts, die een gelijke plaats in
neemt als Henlein destijds in het Sudeten-
gebied.
Tot dusver betrof de Duitsche eisch uit
sluitend de volledige autonomie binnen
Lithauen. Zaterdagavond evenwel heeft
Bertuleit. de plaatsvervanger van Neu
mann, verklaard, dat men binnenkort den
eisch zou stellen: „Terug naar het Duit
sche rijk".
De Duitsehers hebben thans 24 van de
29 zetels en zij hoopten er zeker 26 te ver
werven
De verkiezing is zonder incidenten van
beicekcnis verloopen. Er is druk gestemd,
ongeveer 97 pet heeft deelgenomen
Heden wordt met de telling begonnen.
Men verwacht echter den uitslag niet voor
het einde van de week.
Neumann verklaarde tegenover Havas,
dat hij de toekomst rooskleurig inziet, met
kalmte wacht hij den uitslag van de ver
kiezingen af. Deze verkiezingen zijn een
groote overwinning, doch zijn niet het|
einde van den strijd.
Op den ingeslagen weg zal worden voort
gegaan.
Op de vraag hoe hij zich de ontwikkeling
van het Memelvraagstuk voorstelde, ant
woordde Neumann, dat dit op de eerste
plaats afhangt van de regeering te Kaunas.
De Memel-Duitschers zullen geen voorstel
len doen De regeering moet thans na haar
ij delen hoogmoed overgaan tot daden om
haar verplichtingen na te komen, d wz, de
maatregelen opheffen, welke nog bestaan
en in strijd zijn met het statuut van auto
nomie, dat gegeven is. Hierbij is op de
eerste plaats sprake van de staatspolitie
verder opheffen van de beperkingen, welke
de regeering van Lithauen heeft gelegd op
de vrije economische en cultureele ontwik
keling, waarop de Memel-Duitschers recht
hebban. De Memel-Duitschers verwachten,
dat de regeering him volledige autonomie
zal geven, zooals dit is voorzien bij het
statuut.
Op de vraag hoe lang men zal wachten,
zeide Neumann, dat men veel geduld heeft
en dit heeft bewezen gedurende de twaalf
jaren, gedurende welke de regeering den
staat van oorlog heeft opgelegd Dit heeft
alle vertrouwen in goeden wil van de re
geering gedood en niettegenstaande dit
zijn de Memel-Duitschers de sterksten ge
bleken.
Inzake den eed zeide Neumann, dat deze
niet is voorzien in het statuut. Hierin wordt
de afgevaardigden gevraagd trouw te zwe
ren niet alleen aan de grondwet van
Lithauen en het statuut, hetgeen aan
vaardbaar zou zijn, doch ook aan alle wet
ten, welke voor het gebied gelden. Nu wor
den Juist deze uitzonderingswetten bestre
den. De Duitsohe afgevaardigden zullen
dezen eed niet afleggen. Het is evenwel
mogelijk, dat de regesring thans zoo ver
standig zal zijn dezen eed niet te eischen.
Een speciale correspondent van Reuter
meldt uit Memel, dat hij tijdens een tocht
door Memelland vrijwel geen huis of boer-
derU heeft gezien, waarop niet de door de
Duitsche partij gebruikte vlag was ge-
heschen. In alle dorpen waren spandoeken
over de wegen aangebracht met opschrif
ten: „wij zijn en blUven Duitsehers".
Aan de Memellandsche zijde van de brug
over de rivier de Russ. die de grens vormt
tusschen Memelland en Oost-Pruisen, was
een spandoek aangebracht met de woor
den: „rasgenooten, het vaderland roept U".
Later verklaarde Neumann voor de
radio: „volgens de Ietter der wet rijn
wij nog Lithauer burgers, maar wij
hebben dat allang opgegeven".
Hij was verder van oordeel .Mat de
toestand rijp was voor een beslissing
ten aanzien van Memel". HU gaf even
eens te kennen, dat tot „actie" zou
kunnen worden overgegaan na de hij -
eenroeping van den Landdag in
Januari as.
Deze verklaringen bevestigen den alge-
meenen Indruk, dien men te Memel krijgt
t.w.:
1. Geen belangrijke wUziging behoeft als
onmiddellUk gevolg van de verkiezingen te
worden verwacht.
2. Leidende Duitsche kringen te Memel
zyn. uitgaande van het beginsel, dat de
regeering te Kaunas het initiatief zal moe
ten nemen tot verbetering van den toe
stand te Memel, van oordeel, dat gewacht
moet worden op de bijeenkomst van den
Landdag en de betrekkingen, die zich tus
schen de plaatselijke autoriteiten en de
centrale regeering zullen ontwikkelen
3. De beslissing, welke een essentieeie
verandering zal brengen in den toestand
te Memel, zal niet genomen worden te
Memel, doch te Berlijn, en het oogenblik,
waarop de beslissing zal vallen, zal blijk
baar afhangen van den stand der betrek
kingen tusschen de beide betrokken regee
ringen. In dit verband moet de terugkeer
afgewacht worden van dr. Zechlin. den
Duitschen gezant te Kaunas, die de Lithau-
sche regeering waarschijnlijk welomschre
ven voorstellen der Duitsche regeering zal
voorleggen.
De regeering van Lithauen heeft een
decreet tot bescherming van den staat
afgevaardigd voor Kaunas en omgeving
als een gevolg van ongeregeldheden,
welke werden veroorzaakt door de
uiterst rechtschen Naar verluidt zijn
verschillende aanhangers van uiterst
rechts gearresteerd.
Dit slaat blijkbaar op het volgende:
De Lithausche studenten zullen drie
dagen staken uit protest tegen de rezee-
ringspolitiek. Zij eischen de vorming van
een. coalitieregeering onder leiding van
Woldemaras.
VVoldemaras was van 1927 tot 1929 minis
ter-president en staat bekend wegens
Duitsohe symoathieën- HU woont in bu-
lingschap te Parijs.
De politie heeft de universiteit gesioten
en stappen gedaan tot handhaving van u
orde. Dertig studenten zUn gearresteerd.
21
