ALBERT HEIJNKAAS
Het koloniale vraagstuk in
het Britsche Lagerhuis
Donderdag 8 December 1938
gemengd nieuws
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Personenauto brak
middendoor
Reeks van botsingen
te Utrecht
Geen afstand van gebied
HEVIGE BOTSING BIJ YPENBURG
EEN DOODE EN EEN GEWONDE.
Gistermiddag te half vijf-kwam op
den rijksweg tusscheh Ypenburg en
de wielerbaan te Rijswijk uit de rich
ting Rotterdam een personenauto met
zeer groote snelheid bij het inhalen
van een andere auto, op het linker-
weggcdeclte. Eerstgenoemde auto
botste daarbij met een hevigen slag op
een uit Den Haag komende vracht
auto, waarvan door de botsing het
onderstel werd weggeslagen. De per
sonenauto slingerde nog een eind ver
der en botste vervolgens tegen een
tweede vrachtauto, die eveneens uit
Den Haag was genaderd. De kracht
van deze tweede aanrijding was nog
zoo hevig, dat de personenauto midden
door brak, hoewel de vrachtauto een
kahnen gang had.
De bestuurder van de personenauto,
de 26-jarige M. H. uit Rotterdam, werd
zoo ernstig getroffen, dat hü tijdens
het vervoer naar het ziekenhuis St.
Antoniushovc aan de bekomen verwon
dingen is bezweken. De chauffeur van
de tweede vrachtauto, de 38-jarige J.
L. uit Den Haag, werd licht gewond.
Hij werd eerst naar een ziekenhuis en
daarna naar zijn woning vervoerd.
De bestuurder van de eerste vracht
auto, de 28-jarige Van G. uit Rotter
dam, kwam met den schrik vrij.
TREURSPEL IN DRIE BEDRIJVEN.
Gisteravond heeft er op den Biltschen
luraatweg te Utrecht, even voorbij het
I Kalfje een gecompliceerd ongeval plaats
1 «had. dat gezien de omstandigheden
hitengewoon goed Is afgeloopen. Twee
I «rsonen moesten evenwel met enkele
1 Jite verwondingen en inwendige kneu-
Jcgen naar het Stads- en Academisch
liekenhuis te Utrecht worden overge-
I tracht.
Het is omstreeks half zes, de Biltsche
litraatweg Ls glibberig nat en rechts van
leen weg rijdt in sukkelgang een groente-
I ragen Hiermede wordt het eerste bedrijf
Iran dit treurspel ingezet, want een ach-
I terop rijdende motorbestuurder bemerkt
I het vehikel te laat en komt met een vrij
liarden klap in. aanrijding met de achter-
Irijde van de kar. De motor ligt op den weg
Ien dadelijk toegeschoten omstanders bie-
I ten den gewonden motorrijder de eerste
I hulp. Voerman en paard komen er zonder
|«adeellge gevolgen af.
Terwijl de eerstgenoemde naar den
lichterkant van zijn wagen loopt om te
I ren wat er gebeurd is, komt van de rich-
Ine Utrecht, een tweeden motorrijder, die
I - bij de plaats des onheils aangekomen
|"il stoppen. Achter dezen motorrijder
I >mt echter een personenauto, waarvan
li» bestuurder niet bedacht ls op het
I plotselinge stoppen van den weggebruiker
l'oor hem. Hij kan niet voorkomen, dat de
I motorrijder opzij geraakt wordt. Het
I wede bedrijf dat hiermede gaande is,
11il nog aan spanning winnen, want door
Ita tweede aanrijding slipt de motor-
I vïtuurder, die daarop op den eersten
I Motorrijder en de te hulp geschoten om-
I zanders Inrijdt. Het gevolg ls, dat een
I'ietal personen komt te vallen, waarvan
I één zoo ernstig, dat hij later eveneens naar
I het Stads- en Academisch ziekenhuis moet
I 'orden overgebracht.
Hiermee ls nog geen einde aan de serie
I «gelukken gekomen, want direct achter
11» personenauto komt nog een vracht-
Iagen van den expediteur van Doorn uit
I Amersfoort. Ook deze bestuurder merkt
I ongeval te laat op. waardoor ook hij
II rijdt op de groep personen op den weg,
I'»t de beide motorrijders als middelpunt.
I Oelukkig weet de chauffeur door krachtig
I temmen een ernstige aanrijding te voor-
timen. alhoewel eenige personen door den
I 'Oorbumper van den vrachtwagen geraakt
rorden.
Toen kwamen er nog vele omstanders
"J en er kwam ook politie en wellicht ls
I et hier aan te danken, dat nog niet meer
auto- of motorrijders hun voorgangers ge-
1 olgd hebben oo het slechte pad. Het.
resultaat van dit alles was dus: Twee
'«wonden, drie lichtgewonden, die later
1 op eigen gelegenheid huiswaarts konden
I teeren en een groot aantal verschrikte
I omstanders. éU. D.)
ONGEVAL AAN BOORD VAN DE
„CHR. HUYGENS".
Aan boord van het mailschip „Chr- Huy-
I g'ns". liggende voor de loodsen van de
I Maatschappij Nederland, is gisteren tc Am-
i,rrdam een ernstig ongeval gebeurd.
I Men was bezig arbeid in het ruim te ver-
1 achten. Een man stond op een touwladder,
I stlke in het ruim was neergelaten. Op een
I Hgeven oogenblik brak het ijzeren hand-
I rat, waarmede de ladder was bevestigd en
I man stortte in het ruim. De ongelukkige
I 'ro een hersenschudding op en brak beide
«men. Hij is in ernstigen toestand naar
Binnengasthuis vervoerd.
I Een arbeider, die in het ruim stond, kreeg
J vallende ijzeren voorwerp op het hoofd
Itn bekwam eenige lichte verwondingen.
1 'elke ter plaatse konden worden verbon
den
VERDUISTERING BIJ EEN BOEREN
LEENBANK.
I .P°br de marechaussee van Emmer-
-'mpascum is gevankelijk naar Assen
["«getracht en in het huis van bewaring
■«Besloten de ongeveer 50-jarige directeur
Boerenleenbank te Roswinkel, ver-
if1' van verduistering van een aanzien'
j» bedrag ten nadeele dier bank. meldt
In het Britsche Lagerhuis is gisteren door
den labour-afgevaardigde, Noel Baker, een
motie ingediend, waarin werd voorgesteld,
de toepassing van het mandaat-systeem
uit te breiden tot alle koloniale gebieden,
welke niet rijp zijn voor zelfbestuur.
In zijn toelichting op de motie betoogde
Noel Baker, dat het mandaat-systeem moet
worden toegepast op alle koloniale gebie
den. die niet rilp ziin voor zelfbestuur, mits
in dergelijke gebieden gelijke economische
kansen zullen bestaan voor de onderdanen
van alle staten-onderteekenaars en als
eerste doel der koloniale politiek zal worden
gesteld welvaart en vooruitgang voor alle
inheemsche bevolkingsgroepen
Het belangrijkste afzonderlijke feit in
den internationalen toestand, aldus ver
volgde Baker is thans de algeheele afkeer
van oorlog. Toch hebben in de afgeloopen
drie jaren drie regeeringen weloverwogen
een aanvalsoorlog ingezet tegen hun buren.
Zij zijn niet alleen schuldig aan agressie,
doch zij hebben den oorlog verheerlijkt, zoo
als in geen 1500 laar ls gebeurd. Zij hebben
het Internationale recht belachelijk ge
maakt en de wereld gedwongen tot den
verschrikkelijksten bewapeningswedloop,
welke er ooit is geweest.
Het is in het licht van deze feiten, dat
alle groote kwesties van buitenlandsche
politiek opnieuw moeten worden beschouwd
niet het minst de elsch van Hitier. dat
vroegere Duitsche koloniën moeten worden
teruggegeven.
Veel kan aan weerszijden worden gezegd
over de uitleging van verdragspuntendoch
bij artikel 119 van het verdrag van Versail
les heeft Duitschland aan de geallieerde en
verbonden mogendheden al zijn rechten en
aanspraken op zijn overzeesche bezittingen
afgestaan en dat artikel is absoluut beslis
send i kreten van goedkeuringJ, maar ik
moet hieraan toevoegen, dat het dit niet is
voor de overweldigers van Oostenrijk en de
overwinnaars van München. die veilig de
moraliteit kunnen tarten, waarop het is ge
baseerd
Het is derhalve ondenkbaar, dat aan
lieden, die ieder gebod van God en de men-
schen verscheuren, het lot van zwakker
volken kan worden toevertrouwd.
Naar onze meening staat het vast, dat
inheemsche bevolkingen niet moeten
worden uitgeleverd als deel van een
diplomatieken koop door een buiten
landsche mogendheid. Indien de bevol
king in deze koloniale of mandaatge
bieden gevraagd zou worden, of zij zou
willen worden overgegeven aan Hitier,
bestaat er geen twijfel over, hoe het
antwoord zou luiden,
Dit land moet bewijzen vervolgde spr.,
dat het ons ernst was. toen wij zeiden, dat
wij de trustees voor de koloniën waren en
wii kunnen dat doen door het mandaat
stelsel te aanvaarden".
Noel Baker deed hierop uitkomen, dat
zijn motie niet van toepassing was op stre
ken, waar de bewoners rijp of vrijwel rijp
voor zelfbestuur zijn. Daarom schakelde hij
Indië, Ceylon, West-lndië en andere stre
ken uit. Indien zii echter zou worden toe
gepast op alle koloniën, zouden ook andere
mogendheden hun rol spelen.
..Het mandatenstelsel, aldus besloot Noel
Baker, heeft een nieuwen standaard van
koloniale ethica ingevoerd en een instru
ment verschaft, waardoor rechtvaardigheid
en vooruitgang zeker zijn gemaakt. Wij ge-
looven. dat het den volken, met inbegrip
van het volk van Duitschland. een nieuwe
visie zal geven op wat beheer dient te zijn
De minister van koloniën, MacDonald
sprekende namens de regeering. zeide
niet te gelooven, dat er thans een be
volkingsgroep in Engeland is, welke be
reid is aan eenig ander land de zorg
over te dragen voor gebieden of volken,
waarvoor Engeland verantwoordelijk is,
hetzij als koloniale mogendheid, hetzij
als mandataris. (Toejuichingen),
,In leder deel van het huis is de meening
uitgesproken en zii wordt gedeeld door de
regeering, dat wij deze aangelegenheid niet
bespreken en haar niet overwegen".
MacDonald vervolgde met er op te wijzen,
dat. Indien de kwestie ooit ter sprake zou
komen verschillende dingen in oyerweglng
dienen te worden genomen
Op de eerste plaats is het niet alleen
Engeland dat na den oorlog grootere ter
ritoriale verantwoordelijkheden op zich
nam. De kwestie zou derhalve door alle be
trokken landen gezamenlijk moeten worden
besproken.
Vervolgens moeten ook de volken, welke
de betrokken gebieden bewonen, in de
kwestie worden gekend
Het zou aldus MacDonald. onmogelijk
zijn, een wijziging in den status zelfs maar
in overweging te nemen zonder rekening
te houden met de gevoelens der bewoners
van de betrokken gebieden".
Tenslotte verklaarde MacDonald nog, dat
inzake de koloniale kwestie geen beslissing
zou worden genomen, zonder de positieve
goedkeuring van het parlement.
Ten aanzien van het deel der labour-
motie. waarin sprake is van uitbreiding van
het mandaat-systeem tot alle koloniën,
welke niet rüp zijn voor zelfbestuur, zeide
MacDonald: .Ik hoop niet, dat het huis
zulk een voorstel zal goedkeuren.
.Wii moeten er aan denken, aldus spr.,
welk nen Indruk een dergelijk besluit oo de
wereldopinie zou maken, indien zii morgen
zou lezen, dat een dergelijke motie door het
huis was aangenomen. Vooral door de be
volkingen van onze koloniën, wier toekomst
we bespreken, zou zulk een besluit niet be
grepen worden.
Er is nog een andere reden, waarom ik
hei huis dringend aanraad, de labour-
motie te verwerpen In de motie wordt ge
vraagd, dat het mandaat-systeem zal wor
den uitgebreid tot aiie koloniën, die niet
rijp ziin voor zelfbestuur. Nu zijn Gibraltar,
Malta Aden en Singapore niet rijp voor
zelfbestuur en aldus wordt het huis in de
motie gevraagd, een heele reeks van stra-
tegische punten van vitaal belang te bren- Hilversum II,
gen onder zekeren internationalen invloed. VPRO
Wat de in de motie genoemde gelijkheid i VARA
VOOR VRIJDAG 9 DECEMBER.
Hilversum I, 1875 en 415.5 M. Algemeen
Programma, verzorgd door de KRO 8.00
9,15 Gramofoonmuziek (ca. 8.15 Berichten)
10,00 Gramofoonmuziek 11.30 Bijbelsche
causerie 12.00 Berichten 12.15 KRO-Me-
lodisten en solist (1,001,20 Gramofoonmu
ziek) 2,003,00 Gramofoonmuziek 3.05 Or
gelconcert en gramofoonmuziek (ca. 4.00
Berichten) 4,00 KRO-Kamerorkest en solist
4,45 Gramofoonmuziek 5,00 KRO-orkest
5.45 Gramofoonmuziek 6,00 Land- en
tuinbouwcauserie 6.20 Gram. muz. (ca. 6.30
Berichten) 7.00 Berichten 7.15 Luchtvaart
causerie 7.30 Musica Catholica 3.00 Ber.
A.N.P. 8.15 Rotterd. Philharmonisch orkest
en solist 9,15 Programma, gewijd aan Neer-
landsch weermacht 10,30 Berichten ANP
10.40 Bela Kiss en zijn Hongaarsch orkest
I 11,00 KRO-Boys en solist (11.20—11.30 Gra
mofoonmuziek) 11,5012,00 Gramofoonmuz.
301.5 M. 8.00 VARA 10.00
10.20 VARA 12,00 AVRO 4.00
7.30 VPRO 9.00 VARA 10.40
dusverre is gebleken, alleen gelden der
Boerenleenbank betreft, heeft het blad nog
geen bevestiging kunnen krijgen, doch
men soreekt van een bediig van rond
f. 100 000.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
uAsser Ct." Omtrent de hoegrootheid j cien sl
4,1 bet verduisterde bedrag, dat, naar tot neerd.
GIFMENGSTER OP DEiN ELECTRISCHEN
STOEL.
Gisteravond is Annemarie Hahn, de „gif
mengster van Ohio" op den electrischen
sioel terechtgesteld. Zij werd ervan be
schuldigd, vier mannen van 70 tot 80 jaar
vergiftigd te hebben om hen te berooven.
Het is voor het eerst, dat een vrouw in
den staat Ohio (V. S.) is geëlectrocutlo-
van economische rechten betreft, hierdoor
zou practisch ieder onbeperkt de beschik
king krijgen over onze grondstoffen.
Daarentegen is de regeering nog steeds
bereid, voorstellen te overwegen, voor een
meer gelijke verdeeling der grondstoffen.
Het ideaal van gelijke economische kansen
is reeds bijna geheel bereikt in het be
staande Britsche koloniale rijk en er is geen
groote wijziging noodig in den status van
het gebied, om dat denkbeeld geheel te 1
VPRO 11,00—12.00 VARA 8,00 Gramofoon
muziek (ca. 8,16 Berichten) 10,00 Morgen
wijding 10.20 Viool en piano 10.50 Decla
matie 11.10 VARA-orkest 12.00 De Palla-
dians (ca. 12,15 Berichten) 12,45 Gramo
foonmuziek 1,15 AVRO-Amusecentsorkest
2,00 Voordracht 2,25 Aeolian-orkest (opn.)
3,00 Cabaretprogramma 4.00 Gramofoonmu
ziek 5.00 Voor de kinderen 5.30 Orgelspel
6.00 „Esmeralda" 6.28 Berichten 6,35
Litteraire causerie 6,55 Gramofoonmuziek
7.00 VARA-Kalender 7,05 Causerie over
Goya en Daumier 7.23 Berichten A.N.P.
verwezenlijken". 7.3Ö Causerie „Morgen komt de nieuwe Psalmen
In de mótie wordt gezegd, vervolgde en Gezangenbundel van de Nederduitsch Her
spr., dat het eerste doel der koloniale poli- vormde Kerk uit"—^7,40 Causerie „Wat en hoe
tiek moet zijn. welvaart te brengen aan de
inheemsche bewoners.
Waarom alleen de inheemschen? Er zijn
ook andere bewoners: Europeanen. Indiërs,
Arabieren en anderen. Juister zou zijn ge
weest te zeggen, dat het eerste doel der
koloniale politiek is. welvaart voor alle
bewoners der koloniale gebieden. Groot
Brittannië heeft reeds tientallen jaren ge
leden deze politiek aanvaard.
Het groote doel van het Britsche rijk is
de geleidelijke uitbreiding der vrijheid van
alle onderdanen van Z. M. In sommige ko
loniën. zooals Ceylon, gaat de vrijheid reeds
zeer ver. Daarentegen kon het nog geslach
ten of zelfs eeuwen duren, voor sommige
volken in sommige andere deelen van het
koloniale rijk tot volkomen zelfbestuur
komen, doch het is het voornaamste deel
van onze politiek, zelfs tegenover de ach
terlijkste volken van Afrika hun steeds te
leeren en aan te moedigen, in staat te zijn,
wat meer od eigen beenen te staan".
MacDonald besloot met te zeggen, dat de
liefde van het Engelsche volk voor vrijheid
niet alleen voor zichzelf, doch ook voor
anderen is.
Hierop werd de labour-motie met 253
tegm 127 stemmen verworpen.
geloven wij?" 8.00 Zang en piano 8,30
Berichten 8,35 Causerie „Advent en Kerst
mis in andere landen: I. Zweden" 9,00 De
Ramblers en solist 9,30 ..Sylvia" 10.00
„Esmeralda" en soliste 10,30 Berichten ANP
10.40 Avondwijding 11,00 Cello en plano
11,30 Jazzmuziek (gr.pl.) 11,5512,00 Gra
mofoonmuziek.
Droitwich 1500 M. 11.40—11.50 Pianosoli
12,10 Orgelconcert 12,35 Billy Gerhardi en
zijn Band en solisten 1,20 „Empire Exchan
ge". causerieën 1,352.20 en 2,453.05 Piano
voordracht 4,15 Ernest Leggett en de Con
tinental Players en solist 4,50 Gramofoon
muziek met toelichting 5.20 Drie fagotten en
piano 5,40 Medvedeff's Balalaika-orkest
en solisten 6,20 Berichten 6.45 Hoorn en
plano 8,05 Parlementair overzicht 7.20
BBC-Harmonie-orkest 8,05 Versterkt BBC-
Variété-orkest en solisten 8,50 Orgelconcert
9,20 Berichten 9.45 Uit Berlijn: Conserva
torium-orkest en soliste 10,15 Orkest van de
Koninklijke Muziek-Academie en soliste
10.45 Declamatie 11,20 Jack Jackson en zijn
Band en solisten 11,2012,20 Dansmuziek
gramofoonplaten)
Radio-Paris 1643 M 9.05 en 10.00 Gramo
foonmuziek 11,20 Giardlno-orkest 1,10
Jane Evrard's orkest 2.35 Zang 2.50 en
3.30 Gramofoonmuziek 3.35 Zang 3,50
Pianovoordracht 4.40 Gramofoonmuziek
4,50 Pianovoordracht 5,05 Zang 5,25 Or-
tambert-kwartet 6.35 Pianovoordracht
6,50 Zang 7,25 Granger-orkest 8,35 Viool
voordracht 8.50 Radiotooneel 10.50 Gra
mofoonmuziek 11,2012,50 Orkestconcert.
Keulen 456 M. 5,50 Gramofoonmuziek
6,30 en 7,50 Amusementsorkest - 11.20 Fabrieks-
orkest 12,35 Landessymphonle-orkest Saar-
palts 1,30 Populair concert 2.20 Geva
rieerd programma 3,20 Danziger Landesor-
kest en Schupo-orkest m.m.v. solisten 5.40
Koorconcert 6,20 Amusementsprogramma
7.30 Omroeporkest en solist 9.35 Gramofoon
muziek 9.50 Omroepdansorkest en -schram -
melensemble en solist 11.202.20 Militair
orkest. Omroepkoor en -kleinorkest.
Brussel 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 Gra
mofoonmuziek 12.50 en 1.30 Het José Schny-
ders-orkest 1.50—2.20. 5.20. 6.50 en 8.20
Gramofoonmuziek 8.23 ..Hansel und Gretel",
opera 10.3011.20 Gramofoonmuziek
484 M.: 12.20 Gramofoonmuziek 12,50 Om
roepdansorkest 1,30 Omroepsalonorkest
I.50—2,20 Gramofoonmuziek 5.20 Omroep
salonorkest 6.35 Gramofoonmuziek 6.50
Gramofoonmuziek. Omroepkleinorkest en
solisten 8,20 Viool en piano 8.50 Gra
mofoonmuziek 9.05 Wedstrijd 9.35 Gra
mofoonmuziek 10.30 Omroepkleinorkest
II,15—11,20 Gramofoonmuziek.
Deutschlandsender 1571 M. 7,30 Cello en
piano 8,00 Omroeporkest '8.408.50 De
clamatie) 9.20 Berichten 10.15 Zie Droit
wich 10,45—11,20 Gramofoonmuziek.
GEM. RADIO-DISTRIBUTIEBEDRIJF EN DE
R.O.V. RADIO-CENTRALE.
Vrijdag 9 December.
Ie Programma: lederen dag van 824 uur
A.VR.O.. V.AR.A. enz.
2e Programma: lederen dag van 824 uur
K.R.O., N.C.R.V. enz.
3de Programma: 8.00 Keulen 9.20 Radio
PTT. Nord of dlv. 10.00 Parys Radio
10.40 Radio PTT. Nord of div. 11.20 Parijs
Radio 12.10 Radio PTT. Nord of div. 12.20
Brussel VI. 2.20 Keulen 4.20 Droitwich
4.50 Keulen 5.20 Brussel Fr. 6.20 Keulen
7.30 Weenen of div. 9.20 Droitwich 9.45
Brussel Fr. 10.20 Brussel VI. 10.30 Keulen.
4de Programma: 8.00 Brussel VI. 9.20 di
versen 10.35 London Reg. 12.50 Droitwich
1.35 London Reg. 5.20 Droitwich 6.40
London Reg. 8.20 Gram.muziek GR.D. of
div. 10.00 Droitwich 10.45 London Reg.
11.20 Droitwich.
Wijzigingen voorbehouden.
2846
(Ingez. Med.)
Copyright P.I.B. Bei 6 Copoehope-
Maar ze waren nog niet eens veel verder toen Hans de I I wacht eens eventjes. Kijk eens wat ik nu weer gevonden heb?
Stumper al weer riep, dat hij iets gevonden had. „Hallo, hallo, Dat rijden jullie zoo maar voorbij en toch vind je iets derge
lijks niet eiken dag op den straatweg!"
Weer keerden de beide broers zich om, teneinde te zien wat
Hans de Stumper nu voor kostbaars had gevonden. „Stumper"
zeiden ze toen Hans voor hen stond, „dat is niets andere dan
een oude klomp, waarvan het bovenstuk af ls!"
Is het misschien je bedoeling dit ook aan de prinses te
schenken?" „Natuurlijk", zei Hans. De beide broers barstten
opnieuw in lachen uit, schudden het hoofd eens over dien
stiunperigen Hans en reden weer door, er van overtuigd, dat
de prinses van deze zonderlinge geschenken niets zou wille»
weten.
3—3
