H.C.jANDERSËN
LEID5CH DAGBLAD - Vierde Blad
Woensdag 30 November 1938
Defensiebegrooting zonder
hoofdelijke stemming aanvaard
Een aantal kleinere verdedigingswerken
langs de grenzen
:iN/T IN LITTEKEN.
GEVRAAGD
AANGEBODEN
Amendement-Albarda, om bouw van
tweeden kruiser uit te stellen,
verworpen.
"(Van onzer, parlementairen medewerker).
De Minister van Defensie verdedigde gis
teren in de Tweede Kamer zijn beleid bij
het algemeen debat over zijn begrooting
Na22 sprekers!
Hij heeft al dadelijk verklaard thans
opnieuw met den heer Van Houten te zul
len debatteeren over nationale ontwape
ning. en zeide zich verheugd te hebben
over de hulde, die in het debat is gebracht
aan de weermacht voor haar houding in
September.
De Minister heeft voorts gevraagd,
bij alle critiek rekening te houden met
het feit, dat we hebben een weermacht
in opbouw!
In opbouw: want reeds verleden jaar is
er op gewezen, dat er eenige jaren noodig
zouden zijn om de plannen te verwezen
lijken, doch er wordt in zoo snel mogelijk
tempo gewerkt: zelfs zeide de Minister: „er
wordt gezwoegd op het Departement en bij
de staven". „Een geweldig probleem"
noemde hij het vraagstuk tot paraat-ma-
king en reorganisatie onzer weermacht, ook
in verband met de financieele draagkracht.
Ten aanzien van de sociaal-democraten
maakte de Minister de opmerking, dat zij
tegenwoordig wel de noodzakelijkheid
eener defensie inzien, maar nog niet ten
volle. Het hoogste belang voor ons volk
is thans de verdediging zijner zelfstandig
heid en onafhankelijkheid, verklaarde de
Minister; de zelfstandigheids-politiek is de
eenige oplossing, zoolang de collectieve vei
ligheid niet is verwezenlijkt.
Overigens verzekerde de Minister, dat de
militaire uitgaven worden onderworpen aan
alle mogelijke beperking; naar zuinigheid
wordt gestreefd.
De Minister verklaarde dat de defensie
verboden voor socialistische organisaties
zijn opgeheven, omdat zij zich. tot voldoe
ning der Regeering. op den bodem der na
tionale weermacht hebben geplaatst, maar
ten aanzien van de communistische
vereenigingen is die opheffing niet moge
lijk, want zij staan op revolutionnairen
grondslag; overigens zal bij elke benoe
ming persoonlijke toetsing plaats hebben
ten aanzien van de betrouwbaarheid onder
alle omstandigheden.
Wat verder de techniek onzer defen
sie betreft: het aanleggen van scliat-
ten-verslindende werken als een Ma-
ginot- of een Siegfriedlfnie of van een
centraal fort in Zuid-Limburg of van
het graven van een groot defensief ka
naal langs de grens ligt niet in de be
doeling, Wel zal een aantal kleinere
verdedigingswerken .worden aangelegd
en kunnen kanalen, die toch gegraven
moeten worden, bevorderlijk worden ge
maakt aan 's lands defensie.
Aldus de Minister.
Inzake de marine deelde de Minister
mede, dat het oorspronkelijke plan-Deckers
geen fundamenteele wijzigingen heeft on
dergaan; alleen zal de reserve niet onbe
mand blijven, maar bemand worden.
De Regeering kan, ook om financieele
redenen, niet overgaan tot een grooter
aantal kruisers dan zij zich voorgenomen
heeft; de nu voorgestelde sterkte van 3
eenheden (3 kruisers en 2 vervangende)
acht zij voldoende. De „Tromp" gaat ver
moedelijk in 1939 naar Indie en de oude
reserve-kruisers zullen in enkele Neder-
landsche havens worden opgelegd. Het per
soneel der reserves zal worden beperkt tot
hetgeen voor het onderhoud noodig is. De
Minister heeft ook nog het regeerings-
standpunt inzake het klein materieel na
der toegelicht, mede wat de taak der lucht
macht betreft. Evenzeer verdedigde hij de
noodzakelijkheid van den aanbouw van een
tankschip voor de vloot in Inaië; later
zal nog een tweede noodig zijn.
Inzake de weermacht in Nederland wees
de Minister er op, dat wij, wat het lucht-
svapen betreft, niet kunnen concurreeren
met het buitenland; wij kunnen slechts
een beperkte luchtmacht scheppen, doch
hebben daarvoor, naast Soesterberg, nog
3 vliegvelden noodig. waarvan er ëén te
Bergen zal komen. Inzake het kader en
zijn opleiding, heeft de Minister allerlei
toelichtingen gegeven, en verdedigde hij de
plannen en regelingen met betrekking tot
de beroeps-officieren. Aan de uitbreiding
van het kader wordt stelselmatig gewerkt,
maar de Minister deelde mede dat het op
bezwaren stuit, om oudere reserve-officie
ren tot het beroepskader te later, over
gaan; met jongere staat het anders, om
dat die veel gemakkelijker nog een oplei
ding kunnen volgen.
De Minister verklaarde nog eens te
willen overwegen, of bezitters van de
onderwfjs-actc voor de opleiding tot re
serve-officier kunnen worden toegela
ten.
Hij heeft overigens nog allerlei andere
onderwerpen behandeld. Lachend keek ze den Koning aan. Ze knikte hem vriendelijk toe.
Zoo deelde hü mede, dat de schiet- en fluisterde ja. Weg waren alle gedachten aan den tijd, die nu achter
oefenterreinen te Oldebroek met niet min
der dan 800 a 900 hectaren grond in noor
delijke richting worden uitgebreid tdit is
noodig voor de veiligheid)dat bij de tech
nische voorzieningen van het leger de Ne-
derlandsche Industrie zooveel mogelijk zal
v.orden Ingeschakeld; dat straks op groote
schaal een proef zal worden genomen be
treffende den snit der nieuwe uniformen
i de Minister ontkende, dat het buitenland
betere uniformen heeft dan wijl; dat met
betrekkin" tot de oud-gepensionneerden
het redelijke is gedaan, zoodat een com
missie totaal overbodig is; dat ten aan
zien van de geestelijke belangen der mili-
,airen de kerken allereerst een taak heb
ben, waarbij de overheid desnoods helpend
kan optreden.
Verschillende sprekers hebben daarna
nog gerepliceerd; ten aanzien van de sa
menstelling der vloot in Indië vooral bleef
mecningsverschil bestaan.
Maar;
het debat had verder niet veel meer te
beduiden en in een snel tempo werd daar
na de Defensie-begrooting aangenomen.En Hit alle bloemen kwamen nu elfjes aanvliegen. En allemaal brachten
dit wel.zonder hoofdelijke stemming, zij een geschenk mede. Met oogen, wijd open van verbazing, zag
met aanteekening, dat de christen-demo
craten en de communisten er tegen waren.
Een Defensie-begrooting zonder stem
ming aanvaard, wie had dit een jaar of
twee geleden kunnen vermoeden?
Vóór Defensie werd aangenomen had de
Kamer eerst nog de motie-Thyssen i een
commissie van onderzoek voor de oud-ge-
pensionneerden) en daarna het amende-
ment-Albarda (geen geld voor een tweeden
vervangenden kruisen verworpen, resp. met
45 32 en met 55 23 stemmen. Vóór de mo-
lie stemden de socialisten, de communis
ten, de nationaal-socialisten, de christen
democraten, de vrijzinnig-democraten, de
staatkundig-gereformeerden en de libera
len; voor het amendement de socialisten,
de communisten en de christen-democra
ten.
haar lag. 't Geluk was gekomen en DulmelUntje was maar al te graag
bereid dit te aanvaarden.
Duimelijntje alles gebeuren. O, zelf zoo te mogen vliegen, van bloera
tot bloem. Hoe heerlijk zou dit niet zijn?
Avondvergadering.
DE AANVAL OP MINISTER
SLOTEMAKER.
's Avonds begon bij de begrooting van
Onderwijs de aanval op Minister Slotemaker
de Bruine.
Op art. 41 der begrooting heeft de heer
Moller een amendement ingediend, om het
artikel te verhoogen van f. 1, daarmee be
doelend een principieele uitspraak te ver
krijgen over het subsidieeren van de Ka
tholieke Economische Hoogeschool te Til
burg. De voorsteller wilde gelijk hij zeide
op dit oogenblik geen geld voor Tilburg,
hij wilde alleen zien uitgemaakt, of het
rechtvaardig is, dat de (algemeenei Econo
mische Hoogeschool te Rotterdam wel sub
sidie ontvangt en de Katholieke Economi
sche Hoogeschool te Tilburg niet. Wordt het
amendement aangenomen, dan zal de Re
geering te zijner tijd. dus later, een subsidie-
voorstel moeten doen.
De heer de Geer, de chrlstelijk-histori-
sche leider, heeft er dadelijk op gewezen,
dat het amendement feitelijk bedoelde een
memorie-post op de begrooting te brengen.
Immers, het amendement verhoogt art. 41
met f. 1, maar vermindert art. 231 met het
zelfde bedrag. Dus in wezen: een memorie-
post, die uitgaven voor de toekomst impli
ceert. En aldus mr. de Geer hiertegen
zijn ernstige staatsrechtelijke bezwaren,
waarvoor hij zich beriep op Buys en Nolens.
Een memorie-post is een motie, die de
Tweede Kamer tegelijk maar aanneemt voor
de Eerste Kamer Daarom gaf de heer de
Geer den heer Moller het advies, zijn amen
dement om te zetten in een werkelijke motie
die dan later behandeld zal kunnen wor
den: het amendement bestrijkt een onder
werp. waarover een uitvoerig debat gehou
den moet worden, en dit kan nu niet. Later
zcu de heer de Geer gaarne aan dat debat
deelnemen. Werd het amendement gehand
haafd. dan zullen de christelijk-histori-
schen er tegen stemmen.
Ook andere afgevaardigden kwamen toen
verklaren, dat hun fracties het thans niet
het aangewezen oogenblik achten om over
het onderwerp te beslissen (mevr. Bakker-
Nort. voor de vrijzinnig-democraten, mevr.
de Vries-Bruins voor de sociaal-democra
ten. dr. Vos voor de liberalen, ds. Zandt
voor de staatkundig-gereformeerden), te
meer waar er thans toch geen geld voor is,
en het amendement tot gevolg zou hebben,
dat het geheele bijzonder hooger onderwijs
gesubsidieerd zou moeten worden. Dr. Vos
Het was of de koning haar wenschen kon raden. Want direct nadat
Duimelijntje gewenscht had, ook te kunnen vliegen, werden er een
paar doorschijnende vleugels van een vlieg gebracht. Deze werden aan
haar schouders bevestigd enDuimelijntje kon ook vliegen, 't Was
een lust om te zien. „Je moet niet langer DuimelUntje heeten." zet
de koning toen. „We zullen Je Maja noemen. Dat ls een naam die
bjj Je past1"
De zwaluw, die alles gezien had, wist nu. dat Duimelijntje voor goed
hier zou blijven. Bedroefd zong zy een afscheidsgroet, toen vloog nj
weg, terug naar 't Noorden, naar haar nestje onder het raam van een
man. die sprookjes kan vertellen zooals geen ander. Die man hoorde
het verhaaltje van de zwaluw en hij schreef het direct op, zooiiet
iedereen het later kon lezen
betoogde, dat de geheele positie van het
onderwijs moet worden bezien, en dat dan
het oogenblik is aangebroken, om de zaak
der subsidieering te beschouwen. Alleen de
anti-revolutionnair Zijlstra, die het amende
ment onderteekend heeft, verdedigde het op
dezelfde gronden als dr. Moller.
Minister Slotemaker heeft van zijn kant
eveneens betoogd, dat het thans niet het
oogenblik is, om deze zaak te beslissen.
Practisch niet. omdat er toch geen geld is;
principieel niet, omdat er pas beslist kan
worden na grondige voorbereiding, en na
dat de zaak in vollen omvang (dus niet al
leen het subsidieeren van handels-hooge-
scholen, maar van alle bijzondere universi
teiten) aan de orde is geweest. Intusschen
erkende de Minister, dat er iets onbevredi
gends ligt in het wel-subsidleeren van Rot
terdam en het nlet-subsidieeren van Til
burg, maar daarover valt later te spreken.
Over het amendement zal Donderdag
middag worden gestemd.
De Kamer is gisteravond en hedennacht
overigens flink met Onderwijs opgeschoten,
want de afdeelingen middelbaar onderwijs
en nijverheids-onderwijs werden afgedaan.
De Minister heeft ook bij deze afdeelin
gen op verscheidene wenschen moeten ant
woorden met de opmerking, dat er geen
geld voor is, en dus zoo goed als niets kon
doen. De heer Moller had ook bij middel
baar een amendement; hij acht namelijk
de afdeeling A van de Rijks H B S. te
Leeuwarden naast de gemeentelijke HB.S.
overbodig en wil die afdeeling dus bij amen
dement doen verdwijnen. Maar de Minister
acht de opheffing onnoodig, omdat er wer
kelijk behoefte aan is en omdat zij niets
méér kost. Het amendement ontving uit de
andere partijen der rechterzijde steun.
Vandaag komt de belangrijke afdeeling
Lager Onderwijs aan de beurt.
NIEUWE UITGAVEN.
Verschenen bij
A. W. Sijthoff's Uitgevers Mij Leiden:
..Van Sterrenhemel tot Sterrenwereld, Bouw
en Ontwikkeling van het heelal", door Svein
Rosseland. Naar het Noorsch bewerkt door dr.
J J Raimond Jr.. directeur van het „Zeiss-
Planetarium Haagsche Courant". Met vele foto's
en teekeningen.
Bigot Van Rossum. Amsterdam:
..Het beste er mee! Nog meer ziekenbezoek".
Willy Corsari, Jan H. Eekhout. Luc Willink,
F. de PillicJJn, Piet Bakker en H. B. Fortuin.
111. van C. Boost, omslagteekening van Jo Spier.
..De Komedie komt terug", roman door Jo
hannes Buchholtz. Uit het Deensch vertaald
I door A. Röntgen.
Andrles Blitz, Amsterdam:
I ..Sneeuw. Naar cle Witte Zomer door A.
I Viruly. met zeventig zeer aantrekkelijke foto-
illustraties. Een boek voor wintersport-enthou
siasten
Zuid-Hollandsche Uitgevers-Mij.. Den Haag;
„De Stille Oever", roman door Walter Havig-
hurst, Nederl. bewerking naar het Amerikaansch
van mevr. J. E. Gorter-Keyser.
Uitgevers-Mij. Elsevier, Amsterdam:
..Mun Patiënten' door dr. James Harpole.
Vertaald onder toezicht en met een inleiding
van dr. Th. van Schelven,
j Uitgeverij v.h. C. de Boer. Den Helder:
..Tromp, Matroos Vandersteng vertelt van
j het marineleven door alle tijden", door Albert
Chambon.
Den opvarenden van Hr. Ms. ..Tromp" is dit
i boekje aangeboden door het comité ..Onze Ma-
I linedaartoe in staat gesteld door belang
stellend medelven van het Nederlandsche volk
met zijn marine.
„Fidelitas". Amsterdam:
..Ik ken deze dictators", door G. Ward Price.
Vertaald uit het Engelsch door V. v. d. DuBsen.
De bekende correspondent van de „Daily Ma»
geeft in dit boek een karakterstudie van Hit er
en Mussolini met wie hij veel in persoonlijk
contact is geweest en van wie hij als buiten
lander een bijzonder vertrouwen geniet.
Scheltens Giltay. Amsterdam: Wl ..a
..Naar den Achterhoek der Aarde. De MimiKa-
Expeditie naar Nedcrlandsch Nieuw-Guinea
door dr. H. J. T. Bijlmer, privaat-docent aan
de universiteit van Amsterdam. Met tairuw
°„Waar het Vrije Leven lokt door Ser-
giusz Piasecki. Vertaald uit het Poolsch doo
Wanda Tokarski.
Universeel® Bibliotheek. Helmond
1 „Grand-Louls de Onnoozele". roman ooor
Marie le Franc. Vertaald door A. E. Boers.
W. ten Have. Amsterdam:
..De Hugenoten. Een historisch verhaal van
hun lijden en strijden", door Otto Zoff.
en van verklarende opmerkingen voorzien aooi
dr J. C. v. d. Does. Met een Inleidend woora
van dr. A. A. van Schelven.
P. Noordhoff. Groningen:
„Ieder heeft z'n levensliedje', wooiaen va
B. Veldkamp. Muziek van C. Veldkamp, ve
zameld door J. Veldkamp.
Automobiclkaart van Nederland der K-N.A.C
Het juist verschenen nieuwe blad van de
Automoblelkaart van Noord-Nederland
K.N.A.C.. dat de wegen van Noord-Nederig
aangeeft, sluit aan op het onlangs verse»
nieuwe blad van Midden-Nederland, is e -
in heldere kleuren gedrukt en tot in de dl
duidelijk leesbaar. Zij bevat tot in de »«ns
bijzonderheden alle gegevens, welke voor a
automobilist van belang kunnen zun en gj
afstandstabellen, plaatsnaamregisters en p
gronden der voornaamste steden met .a»
zing der doorgangswegen. De nieuw.on't* 1PQp
of in aanleg zijnde wegen, zijn er evene
aangegeven. Het derde en laatste biaa
Zuid-Nederland zal binnenkort versenjg
waarmede dan de geheele kaart der K
volkomen vernieuwd zal zijn.
PIANO
Wiel wil zijn plano ruilen
voor een lc klas radiotoe
stel. waarop nog Va Jaar
garantie ls Spoed ge
wenst. Brlev Bur van dit
Blad onder No 6894k.
JAZZ TROMPET
te koop gevraagd. Brieven
met prils Bur v. d Blad
onder No. 6910 k.
100 GULDEN
Net persoon vraagt f 100
te leen voor Vk mnd. 10
rente Rente en volledige
aflossing 15 Jan 1939
Brieven Bur v. d. Blad
onder No. 6831 k.
200 GULDEN
gevraagd, door net per
soon met vast werk tegen
goede rente. Borg aanwe
zig. liefst zoo spoedig mo
gelijk en liefst van parti
culier.
Brieven Bur v. d. Blad
onder No. 6851 k.
BROODSLIJTER
vraagt offerte van brooa
tevens condities van eeni
ge uren bijwerken per dag
(morgenuren)
Brieven Bur. v. d. Blad
onder No 6 /63 k
Eenige Bakfietsen
te koop gevraagd. Brieven
Bur. van dit Blad ondei
1 No. 6931 k.
WIE HELPT?
Zakenman aan f 1000.
voor uitbreiding van zijn
zaak.
Brieven Bur v. d. Blad
onder No. 6722 k.
200 Rijnlandsche Roede
Te huur gevraa-jd 200
Rijnlandsche Roede, voor
vroege bospeen, zandgrona
cn tevens 200 Roede voor
vroege aardappelen
Brieven Bur v. d. Blad
onder No. 6702 k.
BOEKHOUDEN
I 174 geslaagden voor de
examens ..Handelskennis
L O „Federatie" (Mer.
curlus) „Vereenlging van
Leeraren". Conditie, f 5 -
p. mnd. per wekcl lesuur.
J. A. JANSEN. Kamerllngn
Onneslaan 15, (Kerkplein;
Lelden, Tel. 2811. Inrich-
ten, bijhouden, controlee-
ren, adviezen.
WARENHUIS
te huur 14 x 20 M.
Brieven: Wed. v. DOR
STEN 3e Poellaan 71. Llsse
LUCHTBUKSEN
valt niet onder de wet
grootste sorteering in 30
verschillende soorten vanal
3 75. Pistolen val f.2 75
Aangename tlldpassecrlng
voor de Jeugd Vrlt te koop
Leder- en Sporthandel
a VERHOOC HaarLstr 57
to. Rex Bioscoop. Tel. 578
RADIO
Ruime keus ln 2e handsch
c-n nieuwe radloapparatcn.
Reparatie-inrichting voor
alle soorten radio-appara
ten onder garantie. Doe de
Sint na en kom eens kij
ken bi) N.L., Heerenstr. 19
MOTOR EN AUTO
benoodlgdheden voor St.
Nlcolaas! Ruime keuze ln:
schijnwerpers, bermlampen
mistlampen, electrlschc en
vacuumhoorns cn rulten-
wlsschers. voorrultverwar-
I mers. magncctlooplampjes,
l banrien-spannlngmeurs.
bougiebeschermers. tree-
plankmattcn. vlaggenstok-
ken en wimpels, lage prlj-
I zen. A ALT, Mare 112.
Rubber zoolbedckking
Laat uw schoenen voor den
winter voorzien van Wood
MUne rubber. 315 maal
sterker goedkooper en
klaar terwill u wacht Hoe
ren zolen en hakken 70 c
dames 50 ct.
Lederhandel A VER
HOOG Haarlstraat 57. to
Rex Bioscoop. Tel 578
NAAIMACHINES
Unie f 45: Rast en Gasser
f. 57.50; Antilope f 60.
Ve6ta f. 64.60; Gazelle f.65;
Salon naaitafel Gazelle
97.50; salonkast Gazelle
f. 117.50: Orltznev extra
f.75. Prima garantie.
Haarlcmmerstr. 169. bij
Janvossensteeg.
RADIO
Koopt nu uw Super Radio
met 3 golfberelken lange
golf. kort en ultra kort. af-
stemoog enz., 1 Jaar garan
tie vanaf f 69.50. Bouwt
zelf uw super f. 35.ln
onderdeelen. Zie etalage.
RADIO WIRA. Haarlem
merstraat 01.
Naaimachines inruilen
WIJ rullen uw oude naai
machine ln tegen de hoog
ste waarde. Alle naaima
chines worden onder ga
rantie verkocht. Speciale
reparatie Inrichting van
alle merken naaimachines.
Nieuwe rlngspocl iiand-
I naaimachines f. 39.50.
GEBRS KOOREMAN. Bo
termarkt 1.
Sinterklaas! Tabak!
Sigaretten sigaren en rook
artikelen zijn de verlan
gens van Jonge en oudere
heeren. Bij FKANCHiMuN.
Haarlemmerstr. 204 koopt
U eerste kwaliteit rook- en
Pruimtabak. Shag, Baai.
ortortco. PrachtpiJpen!
Bekende merken sigaren
en sigaretten!
Voordeellge prijzen.
WEGENS VERTREK
donker eiken ledikant m
spiraal en kapokbedstel <2-
pers.» zoo goed als nituwe
waschmachlne m. wringer
aan te sluiten n. h. gas
fornuis nieuwe slaapdlvan
met berging binnenin,
twee leeren clubs.
Bne\cn Bur v. d. Blad
onder No. 6886k.
1 Carriers - »Iotor™
Steeds voorradle «Me t|ak.
ton open en L-®'°"f°llldoa
fietsen vanaf
gegarandeerd mo-
f.25.-. Non eenprlm»
torbakflcts niet verben j
enz., voor billijk*" P
Lcldscheweg
schoten
HEERENKLEEDlIfO
Door mU rtJJSmtit-
cronto part!) M voor
dlnc. dctvelKe II
halve prijzen fe®*nl01u.oris
pen rfeereni.o.:enjom
Hoog). Kerksteeg
