STADSNIEUWS Steun voor de Joodsche vluchtelingen 9s!e Jaargang ZATERDAG 19 NOVEMBER 1938 No. 24126 EERSTE NEDERLANDSCHE N.v. HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Twee arrestaties IM. NOOMEN Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD verwacht EIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 3D ctsTper regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.33 per week f.0 18 Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f.0.80 per 3 nrnd.j lbZTKG van herman rutters. Mozart's scheppend genie. heer Herman Rutters, muziekredac- r van het „Algemeen Handelsblad", lt gisteravond ln de Muziekschool der tschapplj voor Toonkunst een interes- te lezing gehouden over „Mozart's eppend genie", met een kort woord ln- id door den directeur dier school, den r Franco Mendes. kundige spreker greep eerst terug r het Jaar 1906, toen op grootsohe wijze 'acht werd, dat Mozart 150 Jaar daar- r werd geboren. Twee gedachten waren overlieerschend, n.l. die van den be den Mozart-bewonderaar Otto Jahn en anderen, n.l. „Over Mozart zijn de .n reeds lang gesloten" en het „Terug Mozart". algemeene opinie was, dat over Mo- geen nieuws meer was te vertellen; zag hem als de vroolljke, kinderlijke zijn muziek als licht, vroolijk en /attelijk. Mozart was het uit den hemel llen genie, men achtte zijn muziek geheel origineel. Merkwaardig ls, deze typische 19de eeuwsche opvatting dig daarna geheel ondergraven en In gestort is. Nieuwe ontdekkingen en pu- 'tles gaven op Mozart als mensch en kunstenaar een totaal andere visie, jitvoerig zette spr. uiteen, dat Mozart szlns het onbezorgde kind was, gelijk i tijd werd afgeschilderd. Inte- deel: hij was evengoed een mensch met gden en gebreken, met Inzinkingen van e neerslachtigheid, met worstelingen strijd en slechts door harden arbeid "t hij zijn genie ontwikkeld. Ook was I niet origineel, maar zijn kunst werd anderen iBach, Handel, Gluck enz.i "ivloed en hU had evengoed moeite met 'poneeren. een breedvoerige biografisohe ulteen- g van Mozart's leven, dat op nauwe- 36-Jarigen leeftijd eindigde ln vol- n armoede, lichtte de heer Rutters elementen nader toe, die voeren tot beter Mozartbegrip, In dit verband he elde spr. de tragiek van Mozart's derklnd"schap, de tragische verhou- tusschen vader en zoon en die tot de vrouwen, die den grootsten invloed lozart hadden, nl. Aloisla en Constance "r, welke laatste zijn vrouw werd. zart's muzikale jeugdreizen waren blijk niet anders dan kermisvertoonln- en het „wonderktnd"schap legde de voor zijn later ellendlgen lichamellj- toestand. verhouding tusschen vader en zoon noodlottig, hoewel de eerste altijd het met Mozart heelt voorgehad en de 3 Mozart zijn vader steeds boven stelde. Vader en zoon begrepen der echter niet meer, sinds de laatste zelfstandig denkend mensch was ge- 'en. vader zag het geluk voor den zoon ts ln eer, achting, roem, welstand en goede carrière, terwijl de zoon een ge- andere levensroeping had: deze wilde nheld scheppen, het „muzlekmaken" f hem. Dit leidde tot tal van confllc- die spr. nader toelichtte. De vader veelal dingen, die den zoon naar den gang gedreven hebben, i Aloisia Weber de vrouw, die steeds ootste plaats ln zijn leven heeft be en, en die hem maakte tot den rijpen en rijpen componist, het huwelijk Constance heeft vader en zoon van der verwijderd. het tweede deel van zijn lezing be lt de heer Rutters Mozart's scheppln- waarin hij er op wees, dat het grootste daarvan „gelegenheids"muz!ek was. reven op bestelling. ..vrije" kunstenaar, schrijvend naar 'fatle, bestond in zijn tijd nog niet. sch ls geweest, dat Mozart in het e dat hem van Godswege het meest mo weinig heeft te doen gehad. De met Salzburg was voor hem een in- ke noodzaak, die de vader niet begre- heeft. De opera was Mozart's eigen- levensideaal; te betreuren is, dat hij talie op 14-jarigen leeftijd te onrijpe en moest schrijven. tvoerig besprak de heer Rutters Mo- s universaliteit, doch dat hij op geniale "les toch tot „Mozart" omwerkte, fen uiteenzetting over den geest van s muziek als uitdrukking van het terleele, het abstracte, ln tegenstei- k>t het concrete van de huidige mu- wekte spr. op tot het „omhoog tot wiens muziek rust ln de bewo- eid van deze tijden brengt. Speciaal 'te spr. zich hierbij tot de jongere ratle. deer Franco Mendes heeft den heer voor zijn lezing hartelijk dank be- goede vangsten. De politie alhier heeft aangehouden den 36-jarigen fabrikant G. de G. uit Den Haag, die ervan verdacht wordt zich te hebben schuldig gemaakt aan oplichting tot een bedrag van f. 800 ten nadeele van een Letd- sche firma en van diefstal van f. 300 van een Rotterdamsch bedrijf. Bovendien heeft hij vermoedelijk eenige valsche handteeke- ningen geplaatst, zoodat hij ook wegens valschheld in geschrifte zal worden ver volgd. De G. trad voor belde firma's als ver tegenwoordiger ln Engeland op en slaagde er ln door tal van valsche orderbrieven e.d. gedurig geld los te krijgen. Op 29 Juli van dit jaar werd in het filiaal der Velo-waschmachines aan de Breestraat uit de brandkast een bedrag van f. 125 ge stolen door een persoon, die den heer des huizes te spreken vroeg en van de afwezig heid van het personeel misbruik maakte om zijn slag te slaan. In verband hiermede is te Zwolle aange houden de 35-jarlge F. W. H., Dultscher van geboorte, die reeds 9 jaar ln de gevange nis heeft doorgebracht en wegens meerdere diefstallen werd gezocht. H. heeft bekend dit bedrag alhier te hebben ontvreemd. DE LUCHTBESCHERMINGSOEFENING VAN WOENSDAG J.L. fokkers ver. .4) s.v." Bovengenoemde vereeniging hield haar eerste tafelkeuring in café J. v. Meizen; als keurmeester trad op de heer Joh. A. P. Stahlecker uit Den Haag De Dennlngmees- ter, de heer J. Groeneveld die de functie van voorzitter waarnam, sprak in zijn openingswoord zijn vreugde uit over de groote opkomst. Er waren zelde hij ruim 70 nummers ingeschreven. Te ruim half twaalf sloot de voorzitter deze goed ge slaagde keuring. Wat er nog haperde Het Hoofd van den Luchtbeschermings dienst verzoekt opname van het navol gende De burgerij heeft behoudens een heel enkele uitzondering uitstekend mede gewerkt aan het welslagen van de verduis teringsoefening op Woensdag jl. Er werden fouten en tekortkomingen geconstateerd, doch deze bleken meestal te wijten te zijn aan nonchalance bijna nimmer aan onwil of opzet. Werd door de controleurs op de tekort komingen gewezen, dan werden deze on middellijk verholpen. De meest voorkomende was lichtdoor- strallng door te dunne gordijnen. Ook ble ken verschillende gordijnen niet hoog ge noeg te hangen, waardoor aan de boven zijde der ramen licht uitstraalde. Nog te vaak werd uit onnadenkend heid ln een huis een licht opgestoken in kamers en gangen, die niet of niet vol doende „lichtdicht'1 waren. Nu eens waren het kinderen, die naar bed gingen, dan I weer oudere menschen, die bezoekers in- of uitlieten, die een „zee van licht" veroor- I zaakten. Belde de controleur ergens aan om op een tekortkoming te wijzen, dan was veelal de eerste reactie het aanknippen van het licht ln de gang. Er waren te veel nieuwsgierigen op straat; hopelijk zal dit euvel bij een vol gende oefening wel afnemen. Doch als men bij een dergelijke oefening op straat loopt, denke men er toch vooral aan op de trot toirs te loopen en niet op den rijweg; dit laatste was te veel het geval. Bij een volgende oefening houde men met het bovenstaande rekening. Deze oefening ls voor allen, ook voor hen, die haar hadden voor te bereiden of te leiden en voor de overheidsdiensten, die daarin een werkzaam aandeel hadden, leerzaam geweest. Zoo bleek o.m. dat de dagbranders van de gedoofde gaslantaarns, nog te veel licht gaven. De noodlge aan dacht wordt zooals vanzelf spreekt daaraan en aan andere gebleken euvels be steed. Voor de volgende oefening wordt weder om op aller algeheele medewerking ge rekend. Zoals de mist het uitzicht op de weg belemmert, ontbreekt bij velen, het uitzicht op een onbezorgde toekomst, door het gemis aan een goede levensverzekering. BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a Telef. 302 - Na 6 uur 2479. 3478 (Ingez. Med s.s.r. bestuur van de Societas Studiosorum atorum af deeling Leiden is voor laar 1938—1939 als volgt samengesteld: a«nn Duyvendijk, praeses; H. Neefjes, p. j. j versluys, fiscus; F. A. ^•assessor II; Ph. Koning, assessor II. Het lot der Duitsche Joden is in dezen tijd vol van na meloos leed! Als dieren ver jaagd uit hun woningen, ge scheiden dikwijls van hun naaste verwanten, beroofd van hun bezittingen, hon gerig en in doodsangst zwer ven zij langs de grenzen der omringende landen in de hoop eindelijk een opening te vinden in het traliewerk van buitenlaJidsche verbods bepalingen, waarlangs zij het veilige land bereiken kun nen. Nederland, zoo heeft om o.i. zeer begrijpelijke rede nen dr. Colijn in de Tweede Kamer gezegd, kan niet toe staan dat deze vreemdelin gen in onbeperkt aantal hier binnenvallen, maar het is bereid te helpen zooveel dat in zijn vermogen ligt. En die bereidheid vindt men overal bij ons Volk, dat vervuld is van een innig me delijden met de stakkers, die thans ronddolen, ver van huis en erf, zonder eenig on derdak en zonder eenig perspectief. Men mag van meening verschillen over de vraag hoever de Nederland- sche hulp zich zal uitstrek ken. maar dat er geholpen moet worden staat vast. Reeds is een aantal kin deren over onze grenzen ge voerd, reeds zijn ook ver schillende ouderen het lajid binnengekomen, dat door de tijden heen bekend is ge weest om zijn hulpvaardig heid. Doch daarbij alleen kan het niet blijven. De re geering zal een tweetal kam pen inrichten, waar de vluch telingen tijdelijk verblijf kun nen houden, en ook elders zijn gebouwen beschikbaar gesteld voor hen, die door onze Overheid worden toe gelaten. Maar hun verzor ging kost geld. Er moet ge zorgd worden voor ligging, voor voedsel en kleeren en de daarvoor benoodigde be dragen zullen vermoedelijk in hoofdzaak door particu lier initiatief moeten worden bijeengebracht. Dat er in die richting reeds pogingen aan gewend worden, heeft men ook in ons blad o.m. in een advertentie kunnen lezen, waarin aankondiging werd gedaan van een fancy fair te Oegstgeest, terwijl in ver schillende kerken, blijkens de door ons vermelde berich ten, extra-collectes gehou den worden. Er is echter hier tc lande een centrale organisatie, wel ke zich met de hulpverlee ning heeft belast en wij meenen. naast een woord van aanbeveling voor de lof waardige pogingen van an deren, hier een opwekking te moeten doen tot het storten van bijdragen op postreke ning 214.500 Amsterdam, ten name van het „Prof. D. Co- hen Noodfonds 1933", het fonds dat indertijd in het leven geroepen is door het comité voor bijzondere Jood sche belangen, dat zijn bu reau gevestigd heeft in de Beurs voor den diamant handel, Kamer 85, Weesper- plein 4, Amsterdam-C., tele foon 53908. Dit Comité is te Leiden vertegenwoordigd door den penningmeester der Ned. Ir. Gemeente, den heer M. de Marcas, postrekening No. 117566. UITREIKING VAN MOBILISATIEKRU1SEN Herdenking van de demobilisatie. Ingewijden was het bekend, dat de afd. Leiden van den Nat. Bond „Het Mobilisatie- kruis" de laatste jaren een kwijnend bestaan leed, ja dat men zelfs met plannen heeft rondgeloopen om de afdeeling maar te ont binden. Dank zij echter het initiatief van enkele vooraanstaande Leidsche ingezete nen, zijn deze plannen niet doorgegaan. In tegendeel, een krachtige actie bracht een gunstig resultaat en zorgde ervoor, dat Lei den thans een hechte schakel is in de ket ting van den landelijken Bond. Dat het bestuur ernst maakt met het voor oogen ge stelde doel: het mobilisatiekruis in nog breederen kring ingang te doen vinden, be wees gisteravond de grootsch-opgezette propaganda-feestvergadering in de Stads gehoorzaal, waar tevens het feit herdacht is, dat precies voor twintig jaar tot demo bilisatie werd overgegaan. Onder hen, die de met vlaggedoek ver sierde Stadsgehoorzaal vulden, merkten wij o.m. op den gamizoens-commandant, over ste Buurman, den commandant van de Leidsche Burgerwacht, overste van Mens, luit.-gen. H. A. Cramer, voorzitter van den Nat. Bond „Het Mobilisatiekruis", kolonel Plantinga, maj. Hagens van de Vereen, van Res.-Officieren, den heer Ten Cate Brouwer, voorzitter van de Kamer van Koophandel en oud-voorzitter van de Leidsche afdeeling van „Het Mobilisatiekruis" en vele afge vaardigden van bevriende corporaties. Mr. van der Tas, voorzitter van de afd. Leiden heette allen welkom om dan met een enkel woord te wijzen op de mobilisatie in de jaren 19141918. toen duizenden man nen daadwerkelijk hebben getoond Neder lander te zijn in den vollen zin des woords. Ook vandaag nemen deze mannen, die zich in den Bond „Het Mobilisatiekruis" veree- nigd weten ,nog hetzelfde standpunt in. Rondom den troon van Oranje staan zij nog steeds gereed de zelfstandigheid van Neder land te beschermen. Nadat spr. dan nog het veertig-jarig re- geeringsjubileum van Koningin Wilhelmina had gereleveerd, verzocht hij ter eere van ons Koninklijk Huis twee coupletten van het Wilhelmus te zingen, aan welk verzoek spontaan werd voldaan. Na dit woord van welkom werd door de Timdelerclub het eerste bedrijf van het historisch spel „Tien ure heit de klok" op gevoerd. De Timdelerclub, die dit spel tij dens de jubileumfeesten meerdere malen opvoerde en waarvan wij indertijd een uit voerige beschouwing gaven, oogstte ook dit maal een groot succes. Bij monde van luit.-gen. H. A. Cramer is in den loop van den avond aan twee-en- twintig daarvoor in aanmerking komende personen het mobilisatiekruis uitgereikt. Voordat spr. hiertoe echter overging, heeft hij ln een korte rede nog gewezen op het doel van den Bond. Als oud-gemobiliseerden, aldus spr., wenschen wij onze zelfstandig heid te verdedigen. Onze Bond leeft uit een nationaal gevoel en ziet zich geschaard rond den troon van Oranje. Eenheid en saam- hoorigheid wenschen wij voorts onder alle oud-gemobiliseerden aan te kweeken en te onderhouden. Daarnaast dient de Bond ook nog een charitatief doel en wenscht hij, waar noodig, oud-gemobiliseerden te steu nen indien zij, buiten hun schuld, in moei lijkheden zijn geraakt. Spr. eindigde met een woord van propaganda voor het schoone ideaal, dat de Bond zich steeds voor oogen heeft gesteld. Hierna ging spr. over tot de uitreiking van de mobilisatiekruisen aan de twee-en-twintig oud-gemobiliseerden. die op het podium waren aangetreden. Twee cou pletten van het volkslied en een driewerf hoera op H. M. de Koningin besloten deze plechtigheid. Vermelden wij nog. dat het Leidsch Salon orkest o. 1. van den heer J. Plu deze uitste kend geslaagde feestelijke samenkomst met voortreffelijke muziek opluisterde en dat de dames der Timdelerclub aan het einde der uitvoering met bloemen gehuldigd werden. BINNENLAND. Minister Goseling over het vluchteüngen- probleem (4e Blad). Voorloopjg verslag inzake de begrooting van buitenlandsche zaken. (4e Blad). Moordaanslag te Den Haag; meisje licht gewond. (3e Blad). Vreeselijke vondst te Amstenrade (Gemengd 3e Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Kalme handel - Prijshoudende markt Oploopende koersen - Amerika na la ger opening vast - Beleggingsmarkt stil. BUITENLAND. De Duitsche Joden-vervolging. (Buitenland. Ie Blad). Italië sluit zich aan bij de vloot-overeen- komst. (Buitenland, le Blad). De Engelsche herbewapening. (Buitenland, le Blad). Geen eenheid bij de Fransche radicaal socialisten. (Buitenland, le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAG. 3 VAN HET 3de BLAD. Voor ons land wordt buiig weer ver wacht, met wisselende bewolking. De temperatuur zal vooral in den nacht dalen, de wind blijft Weste lijk en matig tot krachtig. Hedenmorgen seinde de Bilt aan alle posten: STORMSEIN NEERHALEN, BLIJFT OP UW HOEDE. STICHTING TOT BEVORDERING VAN DE BELANGEN VAN DEN HORTUS BOTANICUS. Tijdens het tweede bedrijf deed zich nog een incident voor. doordat een al te vroo- lijke student tot de zaal was doorgedrongen en daar lawaai veroorzaakte. Er moest poli tie aan te pas komen om hem te verwijderen en daarbij verzette hij zich zoo krachtdadig, dat de politie hem maar meenam naar het politiebureau. En aangezien eenige vrienden probeerden hem te „ontzettenmoest zij daarbij eenige malen gebruik maken van den gummistok, waarbij flinke klappen vielen. A s. Donderdag zal het 50-jaar geleden zijn, dat onze stadgenoot J. Nievaart als I dekenwever ln dienst trad bij de textiel- I fabriek der firma Gebrs van Wijk en Co. Propaganda voor de bijenteelt. Gisteravond vond in de collegezaal van het Botanisch Laboratorium de uitreiking plaats der prijzen, toegekend aan de deel nemers van den plantenwedstrijdplan ten gekweekt uit onbekend zaad. Dit zaad werd in Maart aan de deelnemers verstrekt ten einde in September de gekweekte plant met beschrijving, benevens een gedroogd exemplaar in te leveren. De voorzitter der Hortus-stichting, de heer A. J. M. van Dijk, kon twee prijzen uitreiken en drie eervolle vermeldingen. Den len prijs ontving W. v. Katwijk, den 2de prijs S. Bouwer Vervolgens deed de hortulanus, de heer Veendorp. eenige mededeelingen be treffende het gedenkboek, dat is uitgege ven bij gelegenheid van het 350-jarlg be staan van den Hortus Botanicus Daarna werd gedraaid de Bijenfilm, uit gaande van de afdeeling Leiden en om streken van de „Vereeniging tot Bevorde ring der Bijenteelt ln Nederland", waartoe ook uitgenoodigd waren de leden van de ..Kon. Ned Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde". De voorzitter van de afdeeling Amster dam, de heer R. C. A. Koers, gaf belang rijke toelichtingen bij de uitermate in- ressante opnamen van het bijenleven en besloot met de uitnoodiging aan de leden van de Hortusstichting tot een bezoek aan het uitgebreide Bijenpark te Amsterdam De voorzitter van de afdeeling Leiden, de heer Meyn. sprak de hoop uit. dat deze avond tevens een opwekking was geweest tot voldoende deelneming aan een cursus voor bijenteelt, die in Januari a.s. zal wor den gehouden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 1