De anti-Joodsche terreur
in Duitschland
No. 24119
Op gruwelijke wijze
is huisgehouden
PEREZ
Sommeling's
mogen
autobussen
rijden
VRIJDAG II NOVEMBER 1938
PERZISCHE TAPIJTEN
HET VOORNAAMSTE* NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
79sie Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN1
Goebbels grijpt tenslotte in
Dil nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
Woensdag a.s.
verduisteringsproef
De proclamatie van
Goebbels.
Eisch der Spoorwegen
afgewezen
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3ö~ctsTSJëVïegel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gerestlgd sljn:
per 3 maanden t. 2.33
per week TT.(.0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden i portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per 3 mnd.»
De anti-JooHsche terreur te Berlijn. Een vernielde winkel.
-
DE pogroms in Duitschland, en speciaal te Berlijn, hebben in
den loop van den dag van gisteren een zoo geweldigen
omvang aangenomen, dat rijksminister Goebbels zich genood
zaakt zag, een proclamatie uit te vaardigen, waarin aan de
geheele bevolking de strenge eisch wordt gesteld, dat onmiddel
lijk van alle verdere demonstraties en acties tegen de Joden
zou worden afgezien.
Ondanks dit verbod der rijksregeering werden de betoogingen,
de vernieling van Joodsche warenhuizen, winkels en huizen, en
de plunderingen in Joodsche koffiehuizen, zonder dat de politie
tusschenbeide kwam, om het bevel van den minister te doen
eerbiedigen, voortgezet.
Bij het vallen van den avond speelden zich tooneelen af, zooals
Berlijn nog nimmer aanschouwde. Eerst tegen 8 uur hield de
Nazi-terreur op.
overdekt. Een menigte van honderden per
sonen sloeg het schouwspel onbewogen
gade. Niettemin kon men op menig gelaat
een uitdrukking van nauw verholen afkeu
ring lezen.
In de Markgrafenstrasse, in het centrum
van Berlijn, hebben in burger gekleede na-
tlonaal-socialisten de meest uiteenloopen-
de voorwerpen uit de vensters van Jood
sche firma's op straat geworpenBen voor
bijganger werd bijna getroffen door een
schrijfmachine, die uit de tweede verdie
ping gesmeten werd.
In de naburige Kronenstrasse hebben de
nazis bontwaren weggehaald. De uithang
borden van rjtueele Joodsche restaurants
zijn kapot geslagen..
De aangerichte schade wordt reeds op
millioencn R.M. geraamd.
Men beschikt thans over bijzonderheden
omtrent de branden in de Berlijnsche sy
nagogen. Troepen jongelieden hebben zich
gistermorgen tegen vier en vijf uur naar
de verschillende Joodsche bedehuizen be
geven, waar zij de banken en het houtwerk
langs de muren met benzine begoten, waar
na zij den brand er in staken.
'S-G R AVENH AGE
NOORDEINDE 14()C
Kussens en kleine kleedjes
zijn welkome geschenken.
2932
(Ingez. Med.)
Dit verklaart dus de snelheid, waarmede
het vuur zich uitbreidde en hoe het kwam,
dat de brandhaarden zoo'n felle hitte uit
straalden.
De troepen jongelieden maakten zich ge
reed, vanmorgen hetzelfde lot te bereiden
aan de synagoge in de Muenchenerstrasse
in de Schoenebergwijk, toen een kapitein
van politie arriveerde, die den betoogers
„aanraadde dit gebouw te sparen, omdat
er twee woonhuizen dicht bij stonden, die
door het vuur zouden kunnen worden aan
getast."
In de Tauentzienstrasse, een bekend win
kelcentrum, stond tegen den avond een
groote menigte te kijken naar hoeden en
jassen, die van de tweede verdieping van
een groote winkelzaak naar beneden wer
den geworpen. Sommige kijkers hielpen
zichzelf aan wat zij van hun gading dach
ten.
Aan niemand werd toegestaan, foto's te
maken van de vernielingen. Vertegenwoor
digers van Londensche bladen, die dat toch
deden, werden gearresteerd, doch later in
vrijheid gesteld.
Een verantwoordelijk ambtenaar van het
ministerie van propaganda bevestigde nog
maals, dat het juist is, dat het ministerie
van propaganda de verantwoordelijkheid op
zich neemt voor de gebeurtenissen van
vandaag, „maar", aldus voegde hij hieraan
toe, „het ministerie van propaganda heb
ben geen mededèéliiffeen bereikt over plun
deringen van Joodsche zaken. De politie
zou in gevallen van plundering zeer zeker
zijn opgetreden!"
Tegen 7 uur werd de politiemacht ech
ter verdubbeld en om 8 uur was de
orde hersteld!
Ook elders hetzelfde beeld.
Verder wordt nog gemeld, dat de syna
gogen te Potsdam, Leipzig, Keulen, Kon-
stanz, Frankfort aid., Stettin, Krefeld, Düs-
seldorff, Essen, Brandenburg, Cottbus,
Eberswalde en Landsberg in brand staan.
Uit tal van steden wordt gemeld, dat de
Inventaris van Joodsche winkels op straat
is gesleept en daar in brand gestoken.
Te Frankfort a.d. Main is niet één Jood
sche winkel gespaard gebleven. Zelfs par
ticuliere woningen moesten het ontgelden.
Meubelstukken werden uit de ramen ge
worpen.
Verduist'ren is een strafbaar feit.
Maar op bevel der overheid.
Stelt iedereen het zich tot plicht.
En dekt zorgvuldig vuur en licht.
BINNENLAND.
Inauguratie van prof. dr. P. A. H. de Boer
als theologisch hoogleeraar aan de
Leidsche Universiteit (Stadsnieuws, le
Blad).
Uitstekende ervaringen met Dieseltreinen;
nieuwe plannen der spoorwegdirectie
(4e Blad).
Dr. Colijn beantwoordt de sprekers in de
Tweede Kamer (3e Blad).
De verkeersfondsbegrooting; voorloopig ver
slag der Tweede Kamer (4e Blad).
Euwe door Aljechin geslagen (Sport, 5e BI.)'
Iet van Feggelen verbetert het wereld
record 150 yards rugslag (Sport, 5e BI.)
Opnieuw drie korte gedingen van autobus
ondernemers tegen den Staat (Laatste
Berichten, le Blad).
BUITENLAND.
De uitbreiding der Engelsche weermacht
(3e Blad).
Anti-Joodsche maatregelen in Italië (4e BI.)'
Ismet Inonoe tot president van Turkije ge
kozen (Buitenland, 3e Blad).
De breuk in het Fransche Volksfront (Bui
tenland, 3e Blad).
Arrestatie van Nazi-leiders in Zwitserland
(Buitenland, 3e Blad).
Nobelprijzen toegekend (Wetenschappen,
3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Rijksminister Goebbels heeft gistermid
dag de volgende proclamatie uitgevaardigd
..De gerechtvaardigde en begrijpelijke
Ver°ntwaardiging van het Duitsche volk
Wer den laffen Joodschen sluipmoord op
fen Duitsch diplomaat te Parijs, heeft zich
ln den afgeloopen nacht op groote schaal
jjeuit. In talrijke steden en dorpen zijn da-
"en van vergelding tegen Joodsche gebou-
•€n en zaken gepleegd.
Aan de geheele bevolking wordt thans
de strenge eisch gesteld, dat van alle
"verdere demonstraties e'n acties tegen
de Joden onmiddellijk wordt afgezien.
Het definitieve antwoord op den Jood
schen aanslag te Parijs zal den Joden
fegeven worden langs dén weg van
Wetgeving en verordening".
Je leidende leden van de regeering, 011-
beritWle Goering, Hess en von Rib-
Jr'fpP, zijn gisteravond bijeen gekomen.
ae maatregelen te overwegen, welke
de Joden getroffen zullen worden.
Meta verwacht, dat de betreffende
maatregelen zeer streng zullen zijn.
De terreur te Berlijn.
De oekase van den Duitschen minister
van propaganda heeft echter de fureur der
jarenlang met Jodenhaat opgezweepte nazis
niet kunnen bedwingen. Ondanks de drin
gende vermaning van minister Goebbels,
aldus Havas, werden de plunderingen voort
gezet. Langs den Kurfuerstendamm en de
aangrenzende straten trokken groepen van
vier tot vijf jongelieden, gewapend met
houten hamers of ijzeren staven. Zij vol
tooiden de plundering der Joodsche win
kels onder het geroep van „Juda verrecke"
en „dood aan de Joden".
Ook de Joodsche koffiehuizen zijn ge
plunderd. De synagoge te Spandau is in
brand gestoken.
Bij het vallen van den avond namen de
woeste betoogingen hog in heftigheid toe.
Er speelden zich tooneelen af, zooals men
ze op den Kurfuerstendamm nimmer ge
zien heeft. Het centrum der operaties was
overgebracht naar de wijk der confectie
zaken. Heele troepen nazis drongen de hui
zen binnen en vernielden er alle ramen.
Rinkelend vielen de scherven op straat,
sommige straten zijn er als het ware mede
Uitspraak der Haagsche Rechtbank.
De civiele kamer van de Haagsche
rechtbank heeft hedenochtend uit
spraak gedaan in het geding van de
N.V. Nederlandsche Spoorwegen tegen
de N.V. Sommeling's automobielbedrijf,
te Den Haag. waarbij de spoorwegen
stopzetting van Sommeling's busdien
sten hebben gevraagd, met veroordee
ling tot dwangsom en schadevergoe
ding.
Naar men zich zal herinneren, zijn de
spoorwegen dezen zomer door den pre
sident van de Haagsche rechtbank in
het ongelijk gesteld in een kort geding,
dat zij tegen Sommeling aanhangig
hadden gemaakt. Daarna zijn de spoor
wegen gaan procedeeren over de
achtte het artikel 2 van het R.A.P. in
hoofdzaak.
De rechtbank, heden vonnis wijzend,
zijn tegenwoordige redactie onverbin
dend en verklaarde de spoorwegen, voor
zoover zij uit deze tegenwoordige re
dactie ageeren, niet ontvankelijk in
hun vordering.
Ook verklaarde de rechtbank de
spoorwegen niet ontvankelijk in hun
eisch tot stopzetting van de diensten
der N.V. Sommeling.
Wèl ontvankelijk zijn de spoorwegen,
aldus het vonnis, voor zoover zij agee
ren uit de voorlaatste redactie van art.
2 R.A.P. en de rechtbank wees voor het
tijdvak van 1 Januari 1938 tot 13 Juni
1938 schadevergoeding toe.
Wat de aansprakelijkheid van den
heer Sommeling persoonlijk betreft,
hem heeft de rechtbank getuigenbewijs
opgelegd, dat in het tijdvak van 1 Ja
nuari tot 13 Juni 1938 het bedrijf in
werkelijkheid door een bedrijfsleider en
niet door den heer Sommeling persoon
lijk is geleid.
Het weer zal in onze omgeving
nog weinig veranderen. Na opkla
ring in den middag zal zich in
den nacht weer mist vormen. Mor
gen overdag zal de bewolking
waarschijnlijk zwaarder zijn dan
heden. De wind blijft uit Zuidoost
met matige kracht. Na een kouden
nacht wordt het morgen overdag
weer zacht.
De vernieling te Weenen.
Alle synagogen, één slechts uitgezonderd,
zijn te Weenen verwoest in het centrum
der stad. Naar verluidt is in al de vernielde
Joodsche gebedshuizen met behulp van
brandbommen te werk gegaan. Twee Jood
sche gebedshuizen zijn eenvoudig opgebla
zen.
De arrestaties van Joden duren voort.
Alle mannelijke Joden beneden zestig jaar
die men ontmoet op straat, in trams en
zelfs in de woningen die door de politie
welke door S.S.-lieden wordt bijgestaan
doorzocht worden, worden in arrest ge
steld.
Er zijn geen officieele getallen uitge
geven omtrent het aantal arrestaties,
het wordt echter op minstens 10.000
geraamd.
Naar verluidt zullen de gearresteerde
Joden worden overgebracht naar een
nieuw Oostenrijksch concentratiekamp
in de steengroeven van Mauthausen.