STADSNIEUWS
Een militair vliegveld
te Valkenburg?
79ste Jaargang
MAANDAG 31 OCTOBER 1938
No. 24109
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Andersen's sprookjes
Onderzoek naar grondonteigening in
den Broekpolder
Staat moet 1 Januari
over terrein beschikken
Dit nummer beslaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets.' per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque.' en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35
per 3 maanden -f- portokosten,
(voor binnenland f. 0.8(1 per 3 mnd.>
LEIDSOHE BUITENSCHOOL.
Oudermiddag.
Zaterdag li. had op „de Leidsche Buiten-
scOiool'' de najaarsbijeenkomst der ouders
plaats, die dank zij het prachtige herfst
weer door een zeer groot aantal belangstel
lenden werd bezocht. Ook verscheidene oud-
f leerlingen hadden van deze gelegenheid ge
bruik gemaakt hun vroegere school nog eens
te ibezoeken.
Om 3 uur heette de directrice van het her
stellingsoord de aanwezigen hartelijk wel
kom, haar blijdschap uitsprekend over de
toenemende belangstelling, waarin de
oudermiddagen zich mogen verheugen. Hoe
grooter het bezoek, hoe vruchtdragender
deze bijeenkomsten! „Immers samen met
de ouders werken wij aan de genezing van
de kinderen, die bedreigd door een ernstige
(kwaal, in Katwijk genezing komen zoeken
en meestal ook vinden. Hoe vlug wordt dik
wijls de bleeke gelaatskleur vervangen door
een gezonde buitenkleur; hoe snel keeren
eetlust en levenslust terug, maar hoe dik
wijls wordt dan niet gedacht dat het kind
zijn ziekte te 'boven is en verslapt de ver
zorging thuis. Met allen nadruk moeten
we er op wijzen, dat het kind gedurende de
periode, dat het op de Buitenschool ver-
I blijft, patiënt is en als patiënt behandeld
moet worden: vroeg naar bed en rustig
leven. Gebeurt dit niet, dan heeft dit ver
lenging van de kuur tengevolge, wat zoowel
tegenover de kinderen als tegenover de
(Buitenschool, die met zulke groote finan-
cieele moeilijkheden te worstelen heeft, niet
I verantwoord is".
Nog werden eenige punten omtrent de
verzorging nader uitgewerkt, waarop een
kleine uiteenzetting volgde over de opvoed
kundige waarde van het Buitenschoolwerk.
1 Het leven in een grooter verband dan dat
-,an het gezin, ontwikkelt In hooge mate den
gemeenschapszin der kleinen; ze leeren
zelfstandigheid naast hulpvaardigheid.
Ieder heeft zijn taak en draagt een deel
van de verantwoordelijkheid voor een goe-
den gang van zaken der klndergemeen-
schap, waar het werk door allen te zamen
geregeld en gedaan wordt.
Na een kopje thee begaf men zich naar
buiten, waar de leerlingen der hoogste
'klassen blijk gaven van hun gymnastisch
kunnen en vervolgens werd in een der loka
len onder groote belangstelling een film van
het Kleuterhuis vertoond, opgenomen door
de directrice, waarbij één der assistenten
een inleidend woord over doel en werken
van deze instelling sprak. We maakten een
geheelen dag in het kleuterhuis mee en ge
noten van het zonnige, blijde wereldje. We
zagen de kleinen in bed en aan den maal
tijd, spelend in de zon en verdiept in hun
spel, blij en levenslustig en waren meer dan
ooit van het groote nut dezer kleuterafdee-
Hng van „de Leidsche Buitenschool" over
tuigd.
Tot slot volgde nog een tooneelstukje der
grooten, dat de aankomst van de Pelikaan
in 1933 in de herinnering terugriep, waarna
de bijeenkomst te halfzes werd gesloten.
DE MOTORDIEFSTALLEN.
Vier stadgenooten leggen volledige
bekentenis af.
Nadat, gelijk gemeld, in den loop van de
vorige week reeds een drietal siadgenooten
was aangehouden als verdacht van mede
plichtigheid aan den diefstal van drie
motorrijwielen te dezer stede, is Zaterdag
namiddag nog een vierde persoon aange
houden. de 18-jarige J. T.. die er eveneens
van verdacht werd bij deze zaak betrokken
te zijn.
Nadat de drie medeplichtigen een vol
ledige bekentenis hadden afgelegd, viel ten
slotte ook de hoofddader, de 40-jarige los
werkman v. d. K. door de mand, hoewel hij
aanvankelijk had geweigerd eenige verkla
ring af te leggen.
De recherche heeft alle onderdeelen te
ruggevonden in een garage aan de Ooster-
straat, waar de gestolen motorrijwielen
waren gedemonteerd.
Vervolgens werd de geheele voorraad per
auto overgebracht naar Den Haag. waar
alles werd opgeslagen in de garage van een
opkooper.
Nadat eenige binnen- en - buitenbanden
waren verkocht, zeide de opkooper tenslotte
van dein koop van te zien waarna alles
I wees naar Leiden werd teruggebracht. De
I Ter£ochte banden zlin inmiddels ook ach-
I terhaald en in beslag genomen.
M.T.G.S.-AVOND.
Zaterdagavond 1.1. gaf de Leidsche H.B.S.-
Vereeniging „Emtegeës" in den Foyer van de
Stadsgehoorzaal haar eersten feestavond in
dit seizoen in den vorm van een bal.
half negen opende voorzitter Ravelli
■het enkele woorden dezen avond, waarna
net dansorkest The Mootchers" voor de
dansmuziek zorgde.
De aanwezigen hebben zich zonder twij-
zeer geamuseerd en veel te spoedig was
a™nd ten einde. Te twee uur werd het
1 beëindigd. De vereeniging kan met ge
ssen op dezen avond terugzien
?6n 1 Harig meis.ie L. R. is op den
r^schweg lastig gevallen door baldad ge
val vns' waal<loor zij met haar fiets ten
kwam en den linkerbovenarm brak.
DE GELOOFSVERVOLGING IN HET
BUITENLAND.
Protestvergadering van de Ver.
„Katholiek Leiden".
In de geheel gevulde groote Stadszaal
heeft de Ver. .Katholiek Leiden" protest
aangeteekend tegen de geloofsvervolgingen
in onze dagen. Deze protestvergadering viel
samen met de Christus-Koning herden
king, welke deze vereeniging ieder jaar or
ganiseert en waarvoor prof. F. Otten O. P.
sprak over het onderwerp „Christus, Koning
van Liefde".
Mgr. Th. N. P. Bekekrs, uit Voorschoten,
was evenals deken A. H. M. J. Homulle en
vele geestelijken uit stad en omgeving bij
deze herdenking aanwezig.
De voorzitter van „Katholiek Leiden", de
heer W. J. Kriek opende den avond met
den Christelijken groet en een welkomst
woord, waarin hij betoogde, dat deze avond
bedoelt te zijn een protestavond tegen de
gruwelijke geloofsvervolging ln het buiten
land.
Vervolgens was de beurt aan de St. Odo-
knapen, die onder leiding van kapelaan E.
A. M. Paap, op zeer verdienstelijke wijze
eenige liederen zongen.
Direct hierna betrad pater prof. F. Otten
O.P. den katheder, voor het uitspreken van
zijn rede: „Christus, Koning van Liefde".
Het feest, in welks vollen luister wij van
daag staan, zoo ving spr. zijn rede aan,
staat in het teeken van het Christendom.
In het pauselijk jubeljaar 1925, schonk de
Paus ons het nieuwe feest van Christus
Koning, een feest, dat brandend actueel is,
een feest, dat zoo juist past in onzen tijd.
Christus Is Koning wij lezen het in het
Oude zoowel als in het Nieuwe Testament.
Wat ons ln het Oude Testament zoo wel
dadig aandoet, is dat Christus zoo dikwijls
wordt genoemd als „Rex Pacificus" de
vredekoning.
Christus zelf wees ons herhaaldelijk op
zijn Koningschap. Hij liet zich Koning noe
men in de^vermorzeling van zijn liefde en
voor Pilatus, in de vermorzeling van zijn
lijden. Hij wees daar op het wezen van het
Koningschap, dat niet afstoot op een dik
wijls hoog opgeschroefde klater-majesteit,
maar een Koningschap uit Liefde. Zijn
woorden zeggen het zoo schoon: „Komt
allen tot mij. die belast en beladen zijt, en
Ik zal u verkwikken".
Na Zijn dood is het Paulus, die ons in
tal van zijn brieven wijst op het Koning
schap van Christus.
Waarom is Christus Koning? Zoo ver
volgt spreker wat is de theologische on
dergrond van zijn Koningschap?
Wanneer wij spreken over Christus Ko
ningschap, dan bedoelen wij niet het Ko
ningschap van Christus als God, doch als
mensch. God schiep den mensch ineens
voor het geheel en de mensch zelf was
het, die zich en zijn nakomelingen onge
lukkig maakte. De mensch is gevallen
wonderlijk iets, maar toch begrijpelijk,
want het was een mensch. Doch met dezen
val was God beleedigd, en voor deze belee-
diging eischte Hij eerherstel. En om dit
eerherstel, dat geen mensch Hem brengen
kon omdat de beleediging oneindig was,
omdat God oneindig is, werd God mensch.
Christus is het hoofd van de menschheid
en daarom Koning. Als wij dat bezien in
dat licht, wat is het dan een heerlijke
waarheid het Koningschap van Christus.
Dat Koningschap dat in Zijn verlossings
werk zoo ondubbelzinnig tot uiting komt,
door zijn verlossing werd Hij Koning van
de verloste menschheid; werd hij de Koning
van Liefde.
Wij moeten tegenover God staan als een
kind tot zijn vader, wij moeten God meer
liefhebben dan vreezen. Want God is
Liefde.
Aan het einde van dit eerste deel wilde
spreker een woord van felle afkeuring spre
ken over de gruwelijke godslasteringen in
een zeer naburig land. WIJ zien in het
Kruis een zedelijke kracht, den opbloei van
de liefde, een offer in zichzelf. Wij blijven
dat Kruis vereeren en wij roepen het uit
„Wees gegroet o Kruis, onze eenige hoop!"
In de pauze werd gecollecteerd voor een
lichtend Kruis op een der R.-K, Kerken
in onze stad, hetgeen ruim f. 70 opbracht.
In het tweede deel van zijn rede, wijdde
prof. Otten allereerst uit over het ontstaan
en het wezen van het Christus Koning-
feest.
Wij dienen God niet, zoo vervolgde spr.,
voor Zijn plezier. God heeft den mensch
niet noodig, doch wij hebben God noodig.
God verheerlijken valt samen met het ge
luk van den mensch. De staat, de gemeen
schap heeft dit doel de verheerlijking
van God na te streven, doet zij dat niet,
dan zal zij het ware geluk niet bereiken.
De mannen, die denken, dat zij God niet
meer noodig hebben, hebben de wereld in
een krankzinnigen toestand gebracht.
De openbare machten hebben God ver
laten en ook het individu ls schuldig. Nooit
zagen wij een godshaat als in onzen tijd!
Spr. wees er voorts op hoe het commu
nisme noodzakelijk tegen den godsdienst
moét zijn en daarom: men zij voor het
communisme op zijn hoede!
Voorts wilde spr. eenige woorden wijden
aan het Nationaal Socialisme.
Wij hooren in een naburig land theorieën
verkondigen, waarover wij, als het niet zoo
droevig was, hartelijk zouden lachen.
Werd nog niet in de afgeloopen week in
Heden neemt de eerste
serie Andersen's sprookjes
„De Wilde Zwanen" een
einde.
Onze jeugd zij echter di
rect medegedeeld, dat er
geen stagnatie zal komen:
morgen vangen wij aan met
een nieuw sprookje en wel
met „Duimelijntje".
een offlcieele rede gezegd: „De godsdienst
van den Duitscher is samengevat in de
woorden: „Alles voor Adolf Hitler".
Er is niets zoo gek, of het is door wijs-
geeren gezegd. Maar dan kent onze tijd
toch zeker ook deze wijsgeeren, want hoor
de men in de geschiedenis wel eens grooter
dwaasheid dan het gezegde: „Onze eenheid
is onze godsdienst?"
Het heeft ons diep gegriefd, dat kardi-
naat Innitzer het eerste slachtoffer is ge
worden van het botte geweld. (Applaus i.
Men kan de hand leggen op de zwarte
schapen, de Tsjechen of de Joden wij
weten beter.
Dominé Niemöller; wij brengen hem een
eeresaluut. (Applaus).
Wij brengen hulde aan de verdrukten
onder onze Israëlietische broeders 'Ap
plaus)
Komend op het terrein van het z.g.n.
politiek Christendom, wees spr. er op hoe
het een recht Ls van het Christendom om
de leer van Christus in openbare zalen te
verkondigen.
Wij slapen niet, wij waken en daarom
brengen wij Christus vandaag hulde en
eerherstel voor de gruwelijke beleedigingen,
welke Hem worden aangedaan. Christus
heeft ons den vrede gebracht. Maar denk
dan aan het woord van de Schrift: „Vrede
op aarde aan de menschen van goeden
wil." Goede wil moet er zijn. Als de wereld
wil buigen voor het Koningschap van
Christus, dan zal ook die vrede komen.
Laten wij het woord: „Christus, Koning
van Liefde, ik bemin U" spreken, laten wij
het herhalen, keer op keer.
Spr. besloot met den wekroep van de
moderne katholieke jeugd: Voor Christus
onzen Koning God wil het.
De voorzitter, de heer W. J. Kriek, sprak
een woord van dank tot alle medewerken
den Voorts werd besloten om mgr. J. Hui-
bers, bisschop van Haarlem, het volgende
telegram te zenden:
„De vereeniging Katholiek Leiden, in
openbare vergadering bijeen, ter herden
king van het Christus Koningfeest, be
tuigt trouw aan Christus en Zijn Kerk.
Een rechercheur van noli tie heeft een
17-jarigen jongen oo heeterdaad betrapt,
terwijl hij in een fabriek te dezer stede uit
den broekzak van een der werklieden een
portemonnaie te voorschijn haalde.
INTERNATIONAL FRIENDSHIP LEAGUE
Jaarvergadering der afdeeling Leiden.
In restaurant „In den Vergulden Turk" is
de jaarlijksche algemeene ledenvergadering
gehouden van de afd. Leiden der I.F.L. De
zaal was geheel gevuld toen de voorzitter,
de heer Bergmann, zijn openingswoord
sprak.
Aan het jaarverslag van de secretaresse,
mej. J. R. Fortgens, ontleenen wij, dat vele
blijken van krachtig vereenigingsleven val
len op te merken en dat het ledental steeds
groeiende is. Momenteel zijn er 218 leden,
niettegenstaande de vereeniging pas in Dec.
1937 werd opgericht. Ook richtte de secre
taresse in haar jaarverslag een woord van
dank tot mr. Ede, den oprichter dezer be
weging, die na zijn taak in de afd. Neder
land te hebben volbracht, enkele weken ge
leden naar Frankrijk is vertrokken om daar
zijn arbeid voort te zetten.
Uit het verslag van de kascommissie, uit
gebracht door den heer Zoetemeyer, verna
men wij, dat de afrekening in orde bevon
den was.
Bij de hierop volgende bestuursverkiezing
werd het bestuur als volgt samengesteld:
F. N. F. van der Schrieck, voorzitter; A. Par-
mentier, vice-voorzittermej. R. Fortgens,
secretaresse; N. C. G. Spijker, penning
meester; A. A. Gerbrands, 2e secr.-penn.;
mej. M. van Helvert en W. Siddré, commis
sarissen.
De nieuwbenoemde voorzitter dankte met
een kort woord voor het in hem gestelde
vertrouwen en riep aller medewerking in
om ln breeden kring, aller doel, „Vrede door
Vriendschap" uit te dragen. De vergadering
werd besloten met een gezellig samenzijn.
„ONZE STRIJKINSTRUMENTEN".
Lezing van den heer J. H. Gebhart.
Voor een niet zeer talrijk, doch belang
stellend gehoor hield de heer J. H. Gebhart,
celloleeraar aan het Leidsch Muziek Lyceum
een lezing over genoemd onderwerp.
Spreker begon met er op te wijzen, dat
dit onderwerp te uitgebreid was om volledig
op een avond te kunnen worden behandeld
en dat hij zich daarom zou beperken tot
het spreken over „het bouwen van strijk
instrumenten".
Door middel van bordteekeningen en ver
schillende ingrediënten door vioolmakers
gebruikt, demonstreerde spreker Hoe heden
ten dage een viool gebouwd wordt. De ver
schillende houtsoorten werden getoond, ter
wijl duidelijk aangegeven werd wat eigen
lijk het verschil is tusschen z.g. „fabrieks-
instrumenten" en „handwerkviolen".
Na een korte pauze, waarbij de aanwezi
gen gelegenheid hadden de werktuigen van
naderbij te bezien en vragen te stellen
waarvan door bijna een ieder gebruik werd
gemaakt, behandelde spreker het lakproces
om te eindigen met eenige zeer interes
sante mededeelingen omtrent het leven en
werken van Antonio Stradivarius.
De heer F. J. C. Kleinhans. die slaagde
voor het examen vakbekwaamheid in het
kru deniersbedrtjf. behaalde bovendien het
diploma handelskennis.
Naar wij vernemen, hebben landeige
naren, wier gronden gelegen zijn in den
Broekpolder onder de gemeente Val
kenburg (Z.-H.) van het Departement
van Financiën een schrijven ontvangen,
om vóór 15 November a.s. prijsopgave
te doen van hun land. Voorts is hun
medegedeeld, dat overwogen wordt de
onteigening ten algemeenen nutte van
perceelen grond met opstallen en even-
tucele daarop rustende rechten enz. ten
behoeve van den Staat.
De landeigenaren zullen er zorg voor
moeten dragen, dat de Staat eventueel
de beschikking over hun perceelen kan
verkrijgen op 1 Januari 1939.
Aan den Inspecteur der Domeinen
Ls opdracht verleend, om te voren met
de betrokken landeigenaren onderhan
delingen te openen over een minnelij
ken aankoop hunner gronden. Zij moe
ten berichten, tegen welken prijs en op
welke voorwaarden zij tot verkoop van
hun gronden bereid zijn, alsmede af
koop van recht en vergoeding van even-
tueele schade mede te werken.
Vanzelfsprekend heeft dit schrijven
te Valkenburg grooten indruk gemaakt,
temeer, gezien den korten termijn, die
voor het antwoord gesteld is.
Algemeen is men van oordeel, dat de
Regeering het plan heeft, in den
Broekpolder over te gaan tot den aan
leg van een militair vliegveld. Gelijk
bekend, luidden aanvankelijk de be
richten, dat zulks te Katwijk aan den
Rijn zou worden aangelegd.
In het toegezonden rondschrijven
wordt hierover echter in het geheel
niet gesproken. Wel is bekend, dat
reeds sinds eenigen tijd in den Broek
polder metingen en peilingen zijn ver
richt, waarbij militaire autoriteiten
aanwezig waren.
Voor wat de gemeente Katwijk Rijn
echter betreft, vernemen wij, dat daar
slechts één grondeigenaar het schrij
ven heeft ontvangen. Diens grond zou,
naar vermoed wordt, benoodigd zijn
voor den aanleg van een nieuwen weg
naar het bewuste vliegveld, loopende
van den bestaanden provincialen weg
ter hoogte van de „Mient" langs den
Wassenaarschen weg.
Van officieele zijde hebben wij even
wel nog geen bevestiging dezer sterke
vermoedens kunnen verkrijgen inzake
den aanleg van een militair vliegveld.
BINNENLAND.
Rotterdam vóór Leiderdorp als centrale
luchthaven (3de Blad).
Brutale inbraak bij Amsterdamsch wissel
kantoor (3de Blad).
Controle op autobanden noodzakelijk (3de
Blad).
Inrichting en bevoegdheid van oudercom
missies (Binnenland, 3de Blad).
Autobus met 22 passagiers gekanteld in
Den Bosch; meerdere licht gewonden.
(Gemengd, 3de Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Lustelooze markt. - Geringe affaire. -
Weinig veranderde koersen. - Amerika
lager. - Beleggingsafdeling gedrukt.
BUITENLAND.
Duitschland en Italië treden op als arbiter
tusschen Praag en Boedapest (Buiten
land, 1ste Blad).
Het congres der Fransche radicaal-socia
listen te Marseille gesloten (Buiten,
land, 1ste Blad).
Von Ribbentrop's besprekingen te Rome
(Buitenland, 1ste Blad)
Redevoeringen van twee Poolsche ministers
(Buitenland, 1ste Blad).
Wordt een nieuwe Chineesche centrale
regeering gevormd? (1ste Blad).
Ramon Franco bij een vliegongeval gedood
(Luchtvaart, 3de Blad).
Vermoedelijk 69 slachtoffers bij den brand
te Marseille (Buitenl. Gemengd, 3de
Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor morgen wordt geleidelijk toe
nemende wind verwacht, bij zwaar
bewolkt tot betrokken lucht wordt
de kans op regen weer grooter.
De temperatuur zal weinig ver
anderen.
NED. NATUURHISTORISCHE VEREEN.
Paddestoelenexcursie der afd. Leiden.
Zaterdagmiddag j.l. was door de afdee
ling Leiden der N.N.V. een paddestoelen
excursie naar Duynrell uitgeschreven, waar
aan door vele leden werd deelgenomen. Als
leider trad op het afdeelingslid de heer W.
J. C. de Koning. In het prachtige herfst-
bosch werd een groote verscheidenheid aan
paddestoelen verzameld, o.a. vliegenzwam,
grijze, paarse en gele ridderzwam, verschil
lende melkzwammen, welke door het bezit
van oranje of wit gekleurd melksap geken
merkt zijn, verder enkele Russula-soorten,
geschubde boleet, krulzwam, fopzwam. pa-
rasolzwam, aardster, stuifzwam, kluifjes-
zwam, de op de beuken groeiende porselein-
zwam en nog vele andere. Met volgeladen
manden keerden de excursisten voldaan
over den geslaagden tocht Leidenwaarts.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
Huize „Zarse", Stationsweg 2, Leiden.
Hotel, pension, restaurant.
Nieuwe eigenaar: J. Dragt, Leiden.
Boterhandel „De Eendracht". Boerenbur-
gerweg 46. Noordwijk-Binnen. Kleinhandel
in kruidenierswaren, boter, vet en fijne
vleeschwaren.
Wijziging handelsnaam in: Jozeph Noor-
dermeer.
