STADSNIEUWS
Inaugureele oratie
prof. dr. H. M. R. Leopold
78
De verduisteringsproef
op 16 November
79ste jaargang
VRIJDAG 28 OCTOBER 1938
No. 24107
_PEREZ
PERZISCHE TAPIJTEN
KOUSEN
H£T VOORNAAMSTE NIEUWS
YAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Als bijzonder hoogleeraar in
de Italische archaeologie.
Motordief gearresteerd.
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Eenige behartenswaardige
wenken.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 do. Jsct regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque*' en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zUai
per 3 maanden. t. 2.33
per week ....'.'J.' t.0.18
Franco per post - f. 2:35 per 3 maanden portokostenj
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
Prof. dr. H. M. R. Leopold, vanwege het
Leidsch Universiteitsfonds benoemd tot
bijzonder hoogleeraar in de Italische
archaeologie aan de Universiteit alhier,
heeft hedenmiddag dit ambt aanvaard
met het uitspreken van een rede in het
groot-auditorium over „De invloed van
klimaatveranderingen op de oudste ge
schiedenis van Italië".
Het volgende is eraan ontleend:
„Italië werd het eerst door menschen
bevolkt in het tropisch klimaat, dat den
Ijstijd voorafging. Van hun werktuigen heb
ben we slechts de ruwe steenen houweelen
over, de fijnere instrumenten werden
waarschijnlijk van hard hout gemaakt.
Deze houweelen worden in de vlakte alleen
jevonden bij drinkplaatsen van het groote
.wild. verder in het gebergte daar waar
roor bewerking geschikte rotsen bloot la
gen of landbouw mogelijk was.
De ijstijd, die de alpen en apennijnen met
gktschers bedekte, dreef de bevolking naar
ce zeekust. Daar vindt men de bewijzen
nu lage temperatuur in den vorm van
iennebosschen en van gebeenten van
koude-lievende dieren.
In dezelfde lagen treft men weer stee
nen werktuigen aan, maar nu veel meer
gevarieerd. Zij zijn een bewijs, dat de be
volking niet uitstierf en steen leerde ge
bruiken ook daar waar ze vroeger hout
aangewend had. De boomen met hard hout
waren namelijk uitgestorven. Waarschijn
lijk werd de bevolking door de koude sterk
gedund. Men vindt ten minste in het twee
de steenen tijdperk, toen de weersgesteld
heid ongeveer de tegenwoordige was, be
trekkelijk weinig sporen van menschën in
Italië. Hun kerkhoven, waarin de dooden
een rijken uitzet meekregen, verraden, dat
kunstgevoel hadden en handel dreven,
ln elk geval met Spanje.
Omstreeks 1500 voor Christus begint de
temperatuur aanmerkelijk te stijgen: tot
eenige graden boven het tegenwoordige
peil. Daardoor worden de Alpen gemakke
lijk toegankelijk en de Po-vlakte, waar het
in het tweede steenen tijdperk 's winters
net zoo koud was als het er nu is, een
aangenaam verblijf.
Talrijke stammen uit de aan den over
kant der Alpen gelegen landen vestigen
er zich en wel in paalwoningen. Ze hebben
andere gewoonten dan de oorspronkelijke
bevolking, en verbranden bijvoorbeeld hun
dooden. Ze zijn technisch goed ontwikkeld,
beheerschen het bronsgieten en smeden
volkomen, maar missen kunstgevoel.
De uit het vorig tijdperk overgebleven be
woners verlaten de overmatig warm ge
worden kustvlakten en vestigen zich in
het gebergte. Beide bevolkingen gebruiken
nu voor haar werktuigen brons en verkee-
ren vreedzaam met elkaar. De Noordelin
gen ontleenen de verslering van hun aar
dewerk aan Duitschland, de Zuidelijken
aan den Balkan. In de negende eeuw voor
Christus, daalt de temperatuur weer sterk,
de Alpen worden onbegaanbaar; in de Po-
vlakte Is het fel koud. De paalbewoners
vluchten over de Apennijnen naar de vlak
te van Latium en het heuvelland van Tos-
kane. Hier stichten ze steden, die een paar
eeuwen later door Etrurlërs en Grieken tot
hoogen bloei gebracht worden. Ook de
bergbewoners dalen naar dezelfde laagten
af en brengen hun kunstzin mede. Zoo
doende worden Toskane en Latium dicht
bevolkt. Wanneer de Etruriërs er aanko
men en wat later de Grieken, vinden ze
een land met. menschen. die zoowel prac-
tisch als op kunstgebied begaafd zijn en
brengen dit land in korten tijd tot groote
welvaart.
Toen Italië zoo in den wereldhandel in
geschakeld werd, hoefde het niet meer te
vreezen voor klimaatcrississen, die trouwens
uitbleven. Toch schijnt nog eens ln zuiver
historischen tijd een langdurige droogte tot
groote moeilijkheden aanleiding gegeven te
hebben. Van de vijfde tot de derde eeuw
voor Christus doen de vroeger zoo rustige
bergvolken voortdurend hevige uitvallen
naar de kuststreken en trachten zich daar
te vestigen. Deze hardnekkigheid ondanks
telkens geleden nederlagen moet wel een
diepliggenden grond hebben. Waarschijn
lijk maakte de in Amerika van circa 400
tot circa 200 voor Christus geconstateerde
droogte de Apennijnen onbewoonbaar en
het gebruikelijke heen en weer trekken
van het vee 's zomers naar de bergen,
's winters naar de kustvlakten onmoge
lijk. De verliezen in de oorlogen en de hon
gersnood in haar woonplaatsen zelf doen
de bergbevolking vrijwel uitsterven. Pas
wanneer de gewone hoeveelheid regen weer
begint te vallen, worden de bergen op
nieuw bewoonbaar en hervatten de herders
het zwervende leven, dat ze nog altijd lei
den.
Men moet dus tot de conclusie komen,
dat de eenige belangrijke, want zeer tal
rijks. immigratie van uit het Noorden naar
Italië plaats gehad heeft in het tijdperk
va het brons, tusschen 1500 en 1000 voor
Christus. En dat sindsdien de bevolking,
welke dus hoofdzakelijk uit Noordsche
stammen bestaat, vrijwel dezelfde gebleven
is. De Etruriërs en Grieken waren te wei
nig talrijk om de structuur ervan noemens
waard te kunnen veranderen".
Spr. besloot met de gebruikelijke toe
spraken.
De politie zoekt naar medeplichtigen.
Gedurende de maanden September en
October is bij de politie alhier een drietal
aangiften gedaan van vermissing van een
motorrijwiel.
Ondanks ijverige nasporingen slaagde de
recherche er aanvankelijk niet in een spoot
van de daders te ontdekken, totdat dezer
dagen tegen den 40-jarigen los werkman
L. J. van der K. alhier zooveel vermoedens
waren gerezen, dat zijn aanhouding gemo
tiveerd bleek.
Inderdaad werden bij een huiszoeking in
zijn woning motoronderdeelen aangetrof
fen, waarvan zonder eenigen twijfel kon
worden vastgesteld, dat zij afkomstig wa
ren van de gestolen motorrijwielen.
Van der K. werd daarop in verzekering
gesteld en zal ter beschikking van den
Officier van Justitie worden gesteld. De
politie deed daarna meerdere huiszoekin
gen, waarbij gestolen onderdeelen werden
teruggevonden, zoodat het vermoeden voor
de hand ligt, dat er medeplichtigen ln het
spel zijn.
Het onderzoek wordt derhalve met kracht
voortgezet, o.a. ook ln Den Haag, waarheen
een spoor leidt.
VER. VAN ONDERWIJZERS EN
ONDERWIJZERESSEN.
Causerie over de eilanden in de
Stille Zuidzee.
In de gistermiddag voortgezette 51ste al-
Semeene vergadering der Ver. van Onder
wijzers en Onderwijzeressen heeft, gelijk
feeds in het kort gemeld, de heer G. J.
Pilger uit Amsterdam een met lichtbeelden
m gramofoonmuziek geïllustreerde causerie
Sfhouden over „Een vroolijke zonnige reis
foor de Stille Zuidzee".
In het eerste deel zijner voordracht voer-
fo spr. zijn gehoor mee naar de Gilberts-
gioep een groot aantal kleine eilandjes, alle
atollenwaar nog zeer primitieve toestan
den heerschen en van de Westersche be-
k- ving nog niet veel te bespeuren valt.
"faswaar bevinden zich hier meerdere
tfndingsposten, doch de Invloed der zen
delingen op de inlandsche bevolking is niet
teer groot, hetgeen spr. ten deele toeschrijft
Jan de omstandigheid, dat voor deze pos-
bijna zonder uitzondering zeer jeug
dige missionarissen worden aangewezen, die
ever weinig of geen ervaring beschikken.
Je weinige andere vertegenwoordigers van
eet blanke ras in deze streken, vertoeven
«aar doorgaans niet in de eerste plaats uit
ethische overwegingen. Hoewel de bevol
king eèn zeer primitief leven leidt, is van
kannibalisme niet gebleken, althans niet in
«e tot nu toe geëxploreerde gebieden.
Wel worden de overwonnen leden van
vijandige stammen ter dood gebracht en
bun lichamen onder de overwinnaars ver-
Meld. doch dit heeft een religieuzen on-
0er8i"0nd en geschiedt eveneens met de
foifelijke resten van de eigen stamgenoo-
en- In het tweede deel van zijn causerie,
t'ftvclgde spr. zijn reis naar de Hawai-
™anden met hun geweldige ananas-cul-
Wur, de volkomen Westersche hoofdstad
Honolulu en het luxueuze strand van Wai-
rj). Waar het „surf-riding" een der meest
ttueikoosde attracties vormt.
'S-GRAVENHAGE
NOORDEINDE \4QC
Zichtzend-ngen franco
door het geheele land.
2056
(Ingez. Med.)
De heer Pilger besloot zijn met aandacht
gevolgde reisverhaal met het ten gehoore
brengen van Hawaiian-muziek, zooals men
zc ginds hoort en zooals ze op gramofoon-
platen wordt „geëxporteerd".
De heer Van Julslngha sloot de vergade
ring met woorden van dank aan den spre
ker en een collectief „tot weerziens op de
52ste inspectievergadering."
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen: N.V. Leidsche Overdekte
Bad- en Zweminrichting ..De Overdekte",
Haarlemmerstraat 262, Leiden. Uittredende
commissarissen: C. J. A. van Iterson, Lel
den en J .M. Broekmeyer, Haarlem. Uit
tredend gedelegeerd commissaris: G. E.
Bouwmeester, Leiden.
N. V. Kantoor Vergouwen, Wasstraat 27,
Leiden, bezorging van hypotheek, credie-
ten, assurantiën enz. Overleden directeur:
J. P. Vergouwen, dd. 12 Mei 1938. De zaak Is
met ingang van 14 October 1938 in liqui
datie getreden. Liquidateur: J. J. Vergou
wen, Terborg.
J. Korswagen Jr., Hoogl. Kerkgracht 30,
Leiden, kleermakerij. Overleden eigenaar:
J. Korswagen Jr., dd. 20 Oct. 1938.
AFSCHEID VAN LUITENANT EVERTS.
Als chef van de Garnizoenswerkplaats.
Zooals wij hebben gemeld, is de eerste-
luitenant N. W, L. Everts, chef van de
Militaire Werkplaats hier ter stede, met In
gang van 1 November a-s. bevorderd tot
kapitein, commandant van de compagnie
intendance-troepen te Utrecht.
In de Wittepoortskazerne heeft luitenant
Everts gistermiddag van zijn dagelijksche
medewerkers afscheid genomen.
Majoor de Geus wees er op hoe de werk
plaats tijdens de 6'/i-jarige leiding van lui
tenant Everts voortdurend is uitgebreid.
Talrijke moeilijkheden zijn in de afge-
loopen jaren te overwinnen geweest en de
bloei van de werkplaats is stellig voor het
grootste deel te danken aan het onver
saagde werken van luitenant Everts. Niet
alleen heeft hij zijn beste krachten gewijd
aan de werkplaats, ook voor het militair
zoowel als het burgerpersoneel heeft hij
veel goeds tot stand gebracht. Spr. hoopte,
dat de luitenant Everts gegeven zou mogen
zijn in zijn nieuwe functie nog vele jaren
voorspoedig te werken. Namens het geheele
personeel bood spr. den scheidenden chef
een vulpen en vulpotlood met inscriptie
aan. Ook tot mevr. Everts richtte spr. en
kele hartelijke woorden onder aanbieding
van een bouquet bloemen.
Namens het bestuur „Personeel bij mili
taire diensten" sprak de heer Gils, die er
aan herinnerde hoe luitenant Everts er in
geslaagd is de werkplaats in 6jaar te
maken tot een modelinrichting.
Majoor Godée voerde het woord namens
de groep Leiden van de militaire politie en
bood een bouquet bloemen aan.
Tenslotte dankte luitenant Everts har
telijk voor de vriendelijke woorden en de
geschenken. In het kort memoreerde spr.
de periode, welke thans wordt afgesloten,
om te eindigen met een driewerf „Hoera
voor de garnizoenswerkplaats"-.
In ons Blad van gisteren deelden wij
mede. dat de geheel gerestaureerde en ver
fraaide winkel van de firma Raumann en
Teppema in de Maarsmanssteeg 4a gis
termiddag was heropend, dit moet echter
zijn vanmiddag.
WAS-
ZIJDE
Zeer voor
delig
LINKS
GEWE
VEN
Bemberg-
zijde, zeer
fijn van
weefsel
ZUIVER
ZIJDE
nieuwste
mode
kleuren
2117
CIngez. Med.)
NEDERLANDSCHE PROTESTANTENBOND
Jaarvergadering der Leidsche afdeeling.
De Leidsche afdeeling van den Ned. Prot.
Bond hield gisteravond haar jaarvergade
ring in haar Wijkgebouw in de Lange-
straat. De belangstelling was grooter dan
andere jaren. De Vereeniging is zeker deze
belangstelling ten volle waard, gezien het
vele werk: wijkgebouw, wijkverpleging,
vrijzinnig godsdienstonderwijs op de scho
len, en de Zondagscholen in Leiden en
Oegstgeest, uitgaande van den Nederland-
schen Protestantenbond.
Het ledental blijft ongeveer gelijk. Op
gewekt leven blijkt in elke onderafdeeling
te heerschen, niettegenstaande de vele
financieele zorgen, die algemeen tot uiting
komen.
Twee trouwe bestuursleden hadden we
gens vertrek en ziekte reeds hun afscheid
moeten nemen.
De leden kozen in plaats van dr. H. J. M.
Boonacker en de heer W. C. de la Court Sr.,
de heeren B. Moolenburgh en J. C. van
Eek, terwijl ds. Mispelblom Beyer werd
vervangen door den heer J. Hokkeling.
De beschrijvingsbrief van de jaarverga
dering der landelijke vereeniging werd be
sproken; dr. Boersema verklaarde zich
bereid de Leidsche afdeeling te vertegen
woordigen te Zeist op 2 November.
Met een woord van dank aan de aan
wezigen sloot de vice-voorzitter mr. Boer
lage omstreeks 10 uur de geanimeerde ver
gadering.
BINNENLAND.
De Vereeniging: voor den Effectenhandel
beraamt maatregelen tegen bank zwen
del. (Binnenland, 4e Blad).
Nog geen beslissing inzake het doorgaan
der R.A.I.-tentoonstelling. (Binnenland
4e Blad).
„Wilde" autobusdiensten moeten ten spoe
digste verdwijnen, aldus minister Van
Buuren. (Binnenland, 4e Blad).
Opening kleutercongres te Utrecht in
tegenwoordigheid van H.K.H. Prinses
Juliana. (Ie Blad).
BUITENLAND.
Daladier spreekt op het congres der radi
caal-socialisten te Marseille. De breuk
in het Volksfront. (3e Blad en Buiten
land, le Blad).
15 November Engelsch-Italiaansch accoord
in werking? (Buitenland, le Blad).
Von Ribbentrop te Rome. Buitentenland,
le Blad).
Hongarije's antwoord aan Praag bevredi
gend. (Buitenland, le Blad).
Voor morgen mag rustig, mistig
en somber weer worden verwacht.
Er bestaat eenige kans op lichten
regen. De temperatuur zal weinig
veranderen.
De Bilt seinde gisteravond aan
alle posten:
„ATTENTIESEIN NEER".
In verband met de in ons Blad reeds
eerder aangekondigde verduisterings
proef op Woensdag 16 November, ves
tigt het hoofd van den plaatselijken
luchtbeschermingsdienst er de aan
dacht op, dat in tijden van oorlog de
verduistering niet beperkt zal kunnen
worden tot korte periodes waarin direct
gevaar voor een luchtaanval dreigt.
Verduistering zal in dien tijd een be
trekkelijk „normaal'' verschijnsel zijn;
op dit grondbeginsel dient ook de a.s.
oefening te berusten.
Uit deze gedachte vloeit logisch voort
wat men in huis niet en wat
men wèl- moet doen.
Draait niet eenvoudig in Uw woning of
inrichting alle lampen los, of sluit niet
Deze en volgende wenken
vormen te zamen een nut
tige handleiding voor de te
volgen gedragslijn bij ver
duisteringsoefeningen. Knipt
ze dus uit en bewaart ze!
door middel van den hoofdschakelaar of
door het uitnemen van de zekeringen den
stroom geheel af.
Wanneer de verduistering avond aan
avond zal moeten plaats vinden, kunt U
ook niet steeds in het donker zitten of Uw
inrichting of bedrijf sluiten.
Het is daarom zaak het leven in wonin
gen, inrichtingen als café's, bioscopen,
scholen, e.d. en fabrieken en werkplaatsen,
waarin gewoonlijk des avonds gewerkt
wordt, ook tijdens de oefening normaal
voortgang te doen vinden. Daarbij zullen
dan echter de noodige maatregelen moeten
worden genomen ter voorkoming van licht-
uitstraling.
De te nemen maatregelen zijn in het al
gemeen van eenvoudigen aard en zullen in
de meeste gevallen niets of zeer weinig
kosten.
Daarom kan en moet iedereen
medewerken.
Particulieren zorgt er dus voor, dat geen
licht naar buiten kan stralen. Donkere
gordijnen van zware stof vormen een goede
afsluiting. Besteedt vooral de noodige aan
dacht aan de zij- en bovenkanten van de
gordijnen (b.v. vastzetten met punaises en
een- strook zwart of blauw papier aan den
bovenkant)
Beschikt men niet over donkere gordij
nen. dan verdienen rolgordijnen van don
kere stof of zwart of donkerblauw papier
de voorkeur.
Kleine vensters kunnen met zwart of
donkerblauw papier worden beplakt Ook
carton of triplex kan hier goed dienst doen.
Denkt vooral aan den achterkant van
Uw huis: aan dakramen en zoldervensters
en aan het uitnemen of losdraaien van de
lampen in portieken, portalen en op trap
pen.
Winkeliers, denkt er aan Uw etalagever
lichting, Uw Neon- of andere reclamever
lichting en de verlichting van aan den ge
vel aanwezige automaten te dooven.
Garagehouders, dooft de verlichting van
Uw benzinepompen en draagt zorg. dat bij
het openen van de deuren Uwer garage
I geen licht naar buiten kan vallen.
Controleert thans zelf reeds, hoe U Uwe
woning geheel „lichtdicht" kunt maken;
neemt nu reeds maatregelen.
Blijft tijdens de oefening zooveel moge
lijk thuis: op straat is niets te zien, terwijl,
wanneer U Uw woning verlaat, anderen
met minder goede bedoelingen wellicht, ge
bruik makende van de duisternis, deze met
een bezoek zullen „vereeren".
WERKT ALLEN MEDE!
Een volgende maal iets over het verkeer
met voer- en vaartuigen.
