STADSNIEUWS
DONDERDAG 27 OCTOBER f938
No. 24106
Jaarlij ksche vergadering Ver. van
Onderwijzers en Onderwijzeressen
De rechters zijn het niet eens
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
79sie Jaargang
51ste Algemeene vergadering der inspectie Leiden
Prof. R. Casimir over
„De verzwaarde taak".
Engeland-Continent 3—0
J
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets» per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque» en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2 33
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
De Ver. van Onderwijzers en Onderwijze
ressen in de inspectie Leiden hield heden
in de groote Stadsgehoorzaal haar 51ste al
gemeene vergadering, voor het eerst onder
leiding van den nieuwen inspecteur L.O.,
den heer B. van Julsingha, die den heer
J. Baak Jzn„ sindsdien overleden, als voor
zitter is opgevolgd.
Herdenking van den heer Baak.
De vice-voorzitter de heer D. de Jong uit
Rijnsburg, besteeg allereerst het spreekge
stoelte en herdacht den overleden voorzit
tel-, den heer Baak, wiens kloeke rede op
de 50ste algemeene vergadering allen nog
versch in het geheugen ligt. Helaas was
het in verband met den gezondheidstoestand
van den heer Baak niet mogelijk officieel
afscheid van hem te nemen en had dit in
intiemen kring plaats. Slechts kort heeft
hij van zijn rust mogen genieten; na een
kortstondige ziekte is hij voor altijd van ons
heengegaan.
De vergadering herdacht staande in een
minuut stilte zijn nagedachtenis.
De heer de Jong verwelkomde daarna in
enkele welgekozen woorden zijn opvolger,
den heer van Julsingha.
Openingsrede van den voorzitter.
De heer van Julsingha heette vervolgens
allen welkom, in het bijzonder den wethou
der van onderwijs, mr. H. F. L. A. Tepe, den
gem. inspecteur, den heer H. A. Vriend, den
spreker, prof. R. Casimir uit Den Haag en
den vice-voorzitter der Plaatselijke School
commissie. den heer F. H. M. Bloemink.
De hoofdinspecteur was tot zijn leedwe
zen verhinderd deze vergadering bij te wo
nen evenals de inspecteurs van enkele om
liggende inspecties. Zich richtende tot de
dames en heeren van het onderwijzend
personeel, gaf hij de verzekering, dat zij
nerzijds alles in het werk zal worden gesteld
om te streven naar een goede verstand
houding.
Spr. weet zich geplaatst voor een ernstig
werkend corps, dat niet in de eerste plaats
zichzelf zoekt, doch het belang van het
onderwijs Den jongeren krachten, die bij
de vervulling van hun taak moeilijkheden
ondervinden, gaf spr. den raad zich met
vrijmoedigheid tot hem te wenden om in
onderling overleg deze moeilijkheden uit
den weg te ruimen. Men moet zich daar-
Voordracht van prof. R. Casimir.
Vervolgens hield prof. R. Casimir uit den
Haag een rede over „De verzwaarde taak".
Spr. begon met er op te wijzen, dat sedert
oe Onderwijswetgevmg van 1806 de oplei
ding der onderwijzers voortdurend verbe
terd werd. Betere voorzieningen voor sala-
rieering, pensionneering en rechtspositie
werden getroffen. Aan de schoolgebouwen
werden sedert Mei 1883 bepaalde eischen
gesteld; de leerplichtwet van 1901 bevor
derde trouw schoolbezoek. De Grondwets
wijziging van 1917 maakte een principieel
einde aan den politieken schoolstrijd.
Tegelijkertijd waren de leermiddelen ver
beterd en ruimer geworden, gelijk toege
licht werd met eenige vergelijkingen met
het verleden. De ontwikkeling der paeda-
gogiek liep daarheen, dat de leerstof en de
methoden minder ver van het kind af
stonden. De geest werd opgewekter, de tucht
wijzer. Dit alles werd ook mogelijk door het
kleiner worden der klassen. Kende men
onder de wet van 1857 nog klassen van bij
de 70 leerlingen en waren in het begin de
zer eeuw in sommige streken nog wel eens
zulke groote klassen, dat de kinderen op
den grond langs den wand zaten met de
lei op de knieën (zi,i het bijhooge uitzon-
derin), dit verdween door een doelmatige
ieerl'ngenschaal.
Gevolg van dit alles was. dat het anal-
pliabetisme practisch in Nederland ver
dween. Door ons voortreffelijk onderwijs
aan misdeelden leerden zelfs de debielen
lezen en schrijven. De hooge vlucht, die
techniek en economie namen, werd moge
lijk gemaakt door een hooger en middel
baar onderwijs, dat zijn fundament in ons
lager onderwijs vond. Zekere sociale ver
beteringen (daling van het alcoholgebruik,
afneming der verzetscriminaliteit) zullen
wei te danken zijn aan de gecombineerde
vooruitgang van maatschappelijke toe
stonden en onderwijsverbeteringen.
Bij dit alles kwam, dat het kind in de
lagere school zich gelukkig ging gevoelen.
Ook de onderwijzer verrichtte zijn taak
met vreugde. Het idealisme en optimisme,
dat na den oorlog eenige jaren de wereld
beheerschte, deelde zich mee aan het on
derwijs.
De economische depressie moest ook hier
invloed hebben. Ons onderwijs kost veel
geld. De pacificatie-kosten te berekenen is
schier onmogelijk, maar het staat vast, dat
ze hoog zijn; misschien heeft ze per jaar
tusschen de 20 en 30 millioen gekost. Toen
dan ook op de staatsbegrooting bezuinigd
moest worden, werd het onderwijs in die
bezuiniging betrokken. Niet alleen werden
de jaarwedden verlaagd, maar naar alle
De voetbalwedstrijd tusschen
het Engelsche elftal en de
continentale ploeg van Euro
pa is door Engeland ver
diend met 30 gewonnen.
De rust was ingegaan met
een 20 voorsprong. De
doelpunten werden gemaakt
door Hall, Lawton en Goul-
den.
kanten werd de taak verzwaard, terwijl ook
de sociale omstandigheden meewerkten.
De klassen werden vergroot, het werk
daardoor zeer verzwaard, In menig hart
leefde onrust voor op wachtgeld stelling
en voor het trieste lot van heen en weer
gezonden worden, dat menig wachtgelder
trof. Het sociale perspectief werd duister
der; het aantal hoogere betrekkingen waar
naar men solliciteeren kon werd minder.
Ook heerschte in menig arbeidersgezin, ten
gevolge van de veranderde omstandigheden
zorg of men de opvoeding der eigen kin
deren zoo ten einde zou kunnen brengen
als men zich had voorgesteld.
Kortweg samengevat: de in moeilijker
persoonlijke omstandigheden levende on
derwijzer werd voor moeilijker taak ge
plaatst onder moeilijker omstandigheden
(b.v. gebrek aan leermiddelen). Daarbij
kwam nog, dat de werkloosheid ook voor
de kinderen de omstandigheden verzwaar
de. De stoffelijke en zedelijke ellende, die
de werkloosheid meebrengt heeft het on
derwijs ongunstig beinvloed. Misschien is
er geen groep van ambtenaren voor w e de
taak zoo alzijdig verzwaard is. Gedeeltelijk
zelfs principieel verzwaard, immers wordt
door de ontwikkeling, die de wereld thans
doormaakt (de ontkerstening en de de-
humaniseering) de diepste grondslag van
ons werk aangetast.
Niet te verwonderen is dan ook, dat we
naar middelen omzien en daarbij allereerst
denken aan de wijziging der leerlingen-
schaal en verbetering van het lot der kwee-
kelingen. Tal van buiten het onderwijs
staanden hebben zich dan ook met het be
kende adres, door spr. ontworpen, tot, de
regeering gewend.
Maar daarnaast moeten we vragen wat
we in den tegenwoordigen tijd kunnen doen
Hiervoor kunnen alleen kleine, maar niet
onwerkzame, middelen aan de hand ge
daan worden, die een beroep doen op de
toewijding en het idealisme der leerkrach
ten. Allereerst moeten nauwkeuriger de in
eenig opzicht misdeelden (zwakzinnigen
en slechthoorenden) aangewezen worden,
opdat zij het voor hen bestemde onder
wijs ontvangen, dat voor hen beter is en
ons beter doet werken.
Voor de begaafde kinderen verdient het
overweging hen in kleinere groepjes af
zonderlijk met taken te deen werken. Ken
nisneming van de taken van het instituut
voor individueel enderwijs te Amsterdam
is zeer belangrijk. Men overwege verder hei
plan der verschillende schooltijden, door
den heer De Zeeuw indertijd geopperd. Men
bestede ook aandacht aan de opvattingen
van prof. Kohnstamm, door zpr. gedeeld,
van de invoering van het assistentschap in
Haagsche president weigert
stopzetting van „wilde"
autobusdiensten.
Prof. R. Casimir
'an niet door vrees laten weerhouden, want
een gezag en ontzag, dat op vrees is
êebaseerd, is spr. gedurende zijn geheele
loopbaan bij het onderwijs afkeerig ge
weest. Slechts een vertrouwelijk overleg als
va üven geschetst, kan strekken tot heil
an het onderwijs, tot heil van de leer
krachten en tot heil van het kind.
hiermede verklaarde de voorzitter de 51ste
"Semeene vergadering voor geopend.
De president van de Haagsche recht
bank, mr, A. S. Rueb, deed heden uit
spraak in het kort geding van de
Nederlandsche spoorwegen en de Haag
sche Tramweg Maatschappij tegen de
N.V. Reisbureau S)toop te 's Graven-
hage, één van de zoogenaamde „wilde
bus"-ondernemingen, die onder meer
een dienst op Leiden onderhoudt.
De president heeft de door de Neder
landsche spoorwegen en de Haagsche
Tramweg Maatschappij gevraagde voor
ziening om autobusdiensten van Stoop
onmiddellijk stop te zetten met een
dwangsom van f. 250 voor elke rit, ge
weigerd.
In zijn vonnis overwoog de president
onder meer, dat de zeer ruime redactie
van artikel 2 R.A.P. (Rijksvoorschrift
autovervoer personen) geen grond voor
onrechtmatigheid van de handeling
van gedaagde (Stoop) oplevert, dat ook
niet geageerd kan worden aan de hand
van de „wet openbare m'ddelen van
vervoer", omdat de machtigingswet,
waarop het R A.P steunt, deze wet ter
Zijde heeft gesteld.
President Amsterdamsche
rechtbank verbiedt twee
busdiensten.
De president van de Amsterdamsche
rechtbank mr. A. J. van Royen, heeft
uitspraak gedaan in twee korte gedin
gen, den strijd tusschen tram en „wil
de" autobusdiensten betreffende en zün
oordeel is preces tegengesteld aan dat
van den president der Haagsche recht
bank.
De Gooische tram had twee procedu
res aanhangig gemaakt namelijk tegen
de S. en A. Tours en tegen de Gooi
Express. De eerste busdienst, de S. en
A. Tours, rijdt van Amsterdam naar
Bussum Blaricum en Huizen en terug;
de tweede gaat van Amsterdam naar
Hilversum. De president heeft beide
„wilde" busdiensten verboden op dezelf
de gronden als in eenige vorige proces
sen tegen „wilde" busdiensten. Ten
aanzien van het proces tegen de „Gooi-
Express" heeft hii bepaald, dat het ver
bod geldt zoo lang de appèl-procedure
tusschen tram en Gooi-express" nog
niet beslist is. In deze zaak wordt mor
gen voor het Amsterdamsche hof ge
pleit.
Voorts heeft de president een bepa
ling in zijn vonnis opgenomen waardoor
het voor de bussen niet mogelijk is,
door een kleine wüziging van de route
hun dienst toch voort te zetten.
onze scholen bij veranderde methode. Mis
schien zo uhet de moeite loonen iindien de
vergadering een commissie instelde om dit
alles te onderzoeken. Het zou kunnen blij
ken, dat men uit verlies ook winst zou kun.
nen halen. Het allerbelangrijkste echter is,
dat de onderwijzerswereld onder dit alles
het idealisme bshoude, waardoor zij steeds
gedragen is. Moreele herbewapening is
nog niet noodig, maar wel moet gezorgd,
aldus besloot spr., dat wij niet lm geeste
lijke vermoeidheid en ontmoediging de
wapenrusting des geloofs afleggen.
Van de gelegenheid tot het stellen van
vragen werd door verschillende aanwezi
gen gebruik gemaakt, waarna prof. Oasimir
hen beantwoordde.
In de plaats van mej. H. Veenendaal en
den heer J. Hokkeling, die aftredend wa
ren, werden als bestuursleden gekozen,
mej. C. v. d. Horst en de heer P. A. Wisse.
In de middagvergadering hield de heer
G. J. Pilger uit Amsterdam een door licht
beelden em gramofoonmuziek verduidelijkte
voordracht over „Een vroolijke zonnige reis
door de Stille Zuidzee".
Overdracht commando
6 R.V.A.
A.s. Zaterdag op het Schuttersveld.
Aanstaanden Zaterdag zal het commando
van het 6e Regiment veldartillerie worden
overgegeven door den luitenant-kolonel C.
de longh aan den op 1 November a.s. tot
luitenant-kolonel benoemden majoor A. H.
Drijfhout van Hooff.
Hiertoe zal het regiment, ter sterkte van
3 batterijen en elk bestaande uit 4 vuur-
monder^onder commando van den majoor-
hoofdinstructeur p C. Taconis te 11 uur op
het Schuttersveld zijn opgesteld.
Z.H. Ver. „Het Groene Kruis"
Steun aan de medisch-opvoedkundige
kliniek.
BINNENLAND.
Te Amsterdam zijn zeven wagens van ran
geerenden zandtrein uit de rails geloo-
pen; groote stagnatie in het treinver
keer. (Gemengd, 3e Blad).
Installatie beroepscommissie ünzake de con-
sentverleening. (Binnenland, 3e Blad).
Algemeene vergadering van „Het Groene
Kruis". (Binnenland, 3e Blad).
Nieuwe wereldrecords van Iet van Fegge-
len en Ragnhild Hveger. (Sport, 4e BI.)
Het afscheid van den burgemeester van
Bodegraven, mr. Van Dobben de Bruyn.
(2e Blad).
Directeur van de Kunstzandsteenfabriek
„Arnoud" tot boete veroordeeld.
(Rechtzaken, le Blad).
Najaarsvergadering der afd. Leiden.
In de heden te Rotterdam gehouden al
gemeene vergadering van de Zuid-Holland-
sche Ver. „Het Groene Kruis" heeft de
voorzitter, dr. Ph. Elias medegedeeld, dat
de gevoerde besprekingen met de psychia
trische faculteit te Leiden resultaten heb
ben opgeleverd. Door het Groene Kruis zal
geldelijke steun worden verleend aan de
medisch opvoedkundige kliniek.
Verder zuilen door den Leidschen hoog
leeraar in de psychiatrie, prof. Carp en
door dr. Fontanier, privaat-docent, extra-
universitaire lessen en leergangen worden
georganiseerd voor aanstaande en practi-
seerende artsen, zoomede voor verpleeg
sters. Deze cursussen zullen, behalve hier
ter stede, ook te Rotterdam, Den Haag,
Gouda en vermoedelijk ook te Dordrecht
worden gegeven.
Gisteravond had onder leiding van den
heer jhr. C. C. Roeil, als waarnemend voor
zitter. de najaarsvergadering van het
Groene Kruis afd. Leiden plaats.
Na lezing en vaststelling der notulen
deelde de voorzitter mee, dat dr. Boon-
acker wegens vertrek naar Hilversum als
bestuurslid heeft bedankt. Voor het vele,
dat dr. Boonacker eerst als gewoon be
stuurslid en de laatste jaren als voorzitter
voor het Groene Kruis gedaan heeft, blijft
de vereeniging hem erkentelijk.
De aftredende bestuursleden de heeren
mr. H. M. A. Coebergh en H. P. H. Würtz
werden herkozen. In de vacature dr. Boon
acker zal in een volgende vergadering wor
den voorzien.
Aangezien de termijn, waarvoor de ver
eeniging is aangegaan 29 November 1938
ten einde is, moet verlenging der statuten
worden aangevraagd.
In verband met den in de voorjaarsver
gadering uitgesproken wensch, had de se
cretaris zich belast met het samenstellen
van nieuwe statuten, aangezien de be
woordingen der oude statuten, vooral wat
doelstelling en verschillende regelingen be
treft, niet meer voldoen. Het ontwerp werd
uitvoerig besproken en artikelsgewijs be
handeld. Na enkele redactie-wijzigingen
werd het ontwerp ten slotte met algemeene
stemmen vastgesteld. De Koninklijke bewil
liging zal worden aangevraagd.
Vervolgens diende de penningmeeste-
resse mej. F, A. Le Poole de begrooting in
voor het jaar 1939. Deze begrooting kon
sluitend gemaakt worden. Mocht het Groe
ne Kruis" zijn ledental in 1939 weer zien
stijgen, dan zal het tekort van f. 200 bij
een voorzichtig financieel beheer nog wel
zfjn te dekken.
De vergadering betreurde, dat zoovelen
zich afzijdig houden en eerst lid worden,
wanneer zij de hulp van het Groene Kruis
direct noodig hebben.
Aangezien van de rondvraag geen ge
bruik werd gemaakt, sloot de voorzitter te
elf uur deze slecht bezochte ledenvergade
ring.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL
Wijziging: Th. M. W. Bergers, Korte
Mare 12, Leiden, vleeschhouwerij en spek
slagerij; export van vleeschwaren, spek en
vetten. Uittredend beheerder filiaal; Alb.
Th. Bergers, Leiden. Het filiaal Haarlem
merstraat 246 te Leiden is overgegaan aan:
Alb. Th. Bergers,
BUITENLAND.
Redevoeringen van Roosevelt, lord Halifax,
Lloyd George en ïnskip. (3e Blad).
Von Ribbentrop naar Rome. (Buitenland,
le Blad).
Congres der Fransche radicaal-socialisten
te Marseille. (Buitenland, le Blad).
Praag's antwoord aan Boedapest, (le Blad)
Krachtige Amerikaansche nota aan Japan,
(Laatste Berichten, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor ons land is aanvankelijk nog
veranderlijke, later matige, tijde
lijk krachtige Noordelijke tot Oos
telijke wind te verwachten. De
lucht is meest zwaar bewolkt tot
betrokken, echter met tijdelijke
opklaringen en waarschijnlijk en
kele regenbuien. De temperatuur
verandert weinig.
De Bilt seinde gisteravond aan
alle posten:
„WEEST OP UW HOEDE".
RONDLEIDING
MUSEUM „LAKENHAL".
Men verzoekt oils te willen mededeelen,
dat de laatste rondleiding in dit seizoen
a.s. Zaterdag zal plaats hebben.
Zij, die aan deze rondleiding wenschen
deel te nemen, behooren te twee uur pre
cies aanwezig te zijn.
ZILVEREN JUBILEUM.
Heden herdenkt de monteur Jac. Kok
den dag. waarop hij vóór 25 Jaren in dienst
trad bij de Lichtfabrieken.
Na eerst door de directie te zijn gefeli
citeerd. volgde in de monteurswerkplaats
een huldiging van den jubilaris door zijn
chefs en collega's. Hij werd daarbij op har
telijke wijze toegesproken, terwijl hem als
blijvende herinnering aan dezen feestdag
een fraai cadeau, vergezeld van een bloem
stuk, werd aangeboden.
Nadat de jubilaris, mede namens zijn
echtgenoote, zijn dank had uitgesproken
voor de vriendelijke ontvangst en voor
alles, wat hem bi.i deze gelegenheid was
aangeboden, konden de aanwpzitren hem
persoonlijk de hand drukken, ^arna men
nog korten tijd gezellig bijeen bleef, totdat
de jubilaris weer huiswaarts ging om het
verdere van den dag in huiselijken kring
door te brengen.