STADSNIEUWS Buitenland MAANDAG 24 OCTOBER 1938 No. 24103 HEI VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt. 79sie Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Voor de Raadseljeugd Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD verwacht LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f.O.lS Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f- portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj MUZIEKVEREEN. „6e R. V. A.". Het batig saldo komt „Schoolkinder voeding" ten goede. Zooals wij reeds eerder hebben gemeld is opgemelde vereeniging door ledenverlies (overplaatsing van vele onderofficieren) heiaas in het jaar, waarin zij het 10-jarig bestaan hoopte te herdenken, genoodzaakt geweest tot opheffing over te gaan. Door vele vrienden, die de vereeniging zich in de jaren van het bestaan wist te verwerven, waren gelden bijeengebracht om dit 10-jarig bestaan feestelijk te her denken. Het bestuur heeft aan de schen kers der gelden gevraagd, welke bestemming zij aan dit geld wenschten gegeven te zien. j Radat aan de wenschen daaromtrent was voidaan, bleef nog een bedrag ad f. 130. over. Dit bedrag heeft het bestuur gemeend te moeten schenken aan een Leidsche in stelling van liefdadigheid van algemeene stiekking, speciaal met doelstelling de kin deren te helpen. Om die reden Is het be drag van f. 130.— geschonken aan de „Ver eeniging Schoolkindervoeding en kleeding" EERSTE LEIDSCHE KLUCHT- EN REVUE-GEZELSCHAP. Een geslaagde avond. Zaterdagavond gaf bovengenoemd gezel schap in „Den Burcht" in besloten kring een uitvoering. Te ruim acht uur opende de voorzitter de heer J. van Heusden, dezen avond met een woord van welkom tot alle aanwezigen .Spr. gaf daarna een uiteen zetting van de reden, waarom deze avond in deze zaal gegeven werd en kondigde ver volgens het op te voeren tooneelstuk aan „De Kilometervreter". Spr. vroeg clementie voor de debutanten die dit stuk zouden spe len en wenschte tot slot allen aanwezigen een gezelligen avond toe. Uit het applaus en de lachsalvo's bij open doek bleek dat het publiek met het gebo- dene zeer voldaan was. Rest nog te vermel den dat de heeren J. van Heusden en Bar ring eenige zangnummers ten beste gaven. Een bal onder leiding van den heer de Groot bracht het einde van dezen geslaagden avond. PLAATSELIJKE VARA-AFDEELING JUBILEERT. BRANDJES. De politiebrandweer heeft Zaterdagavond op de Haarlemmerstraat met één slang op de motorspuit een brandje gebluscht, dat was ontstaan in het motorrijwiel van den 33-jarigen K. van W., wonende aan de Beestenmarkt. In den nacht van Zaterdag op Zondag gen 4 uur is brand ontstaan in het cafe van J. F. van H. aan de Mare, waar de vlam an een aquarium-verwarmingsapparaat 'ch aan de omgeving had medegedeeld. Bij ankomst der politie-brandweer hadden de ewoners het vuur reeds grootendeels ge- luscht; alleen het plafond smeulde nog enigszins na, waarna de brandweer ook "eze vlammen doofde. De schade is gering. MDLITARIA. Bij Kon, besluit van 27 Sept. j.l. zijn met ngang van 1 Oct. j.l. eervol uit den mili tairen dienst ontslagen met toepassing van et bepaalde in de artikelen 36, sub. 2a n 37 der Wet voor het reservepersoneel er Landmacht 1905 de reserve eerste lui- "nants van het 4e Reg. Infanterie: J. F. an Aalst, C. Baai-slag, J. Wisse, P. Saar- :erg, T. H. Lind, J. J, Litjens en F. G. 'kemade. Voor het volgen van een cursus pant- t-afweergeschut bij het Regiment Gre- aöiers, welke heden is aangevangen zijn angewezen de sergeanten capitulant, van R L: H. A. v. d. Horst, H. Roos en A. Mo- veld, INSTITUUT VOOR ARBEIDERS ONTWIKKELING. Opvoering van „Lord Lister Legende" Gistermorgen stond op het programma au de afdeeling Leiden van het Instituut "or Arbeidersontwikkeling een tooneeloch- fid in het Luxor-theater, waar „De Jonge elers" een opvoering gaven van Defres- 9 s „Lord Lister Legende". Het stuk een jndig blijspel in drie tafereelen werd or deze troep voor een dankbare zaai, die ed bezet was, in een vlot tempo gebracht. ;e inhoud is niet van veel belang, de aard b het stuk een detective-story 'engt een zekeTe spanning mee, die van r üezond humoristisch karakter is en „rgens te geladen is. Door de avontuur de ondernemingen van „Lord Lister, den ootep onbekende" ontstaat de eene on- wachte situatie na de andere. Vooral de vertolking van de rol van den tPer van den gentleman-dief, konden we araeeren: geestig en zonder eenige char- wist Antoon Burgdorffer deze dankbare ten volle te benutten. De vrij lastige Fanny was in goede handen bij Ernst en ook Ben Groeneveld wist aannemelijke Lord Lister-uitbeelding ^■seven, waardoor het een ochtend van ■JJ taieelspel werd en de aanwezigen m«t applaus waren. Receptie in het Volksgebouw. Zaterdag en gisteren heeft de Leidsche aldeellng van de V.A.R.A. haar 10-jarig bestaan feestelijk herdacht. Zaterdagmiddag werd de jubileumviering ingezet met een receptie in het Volksge bouw aan de Heerengracht. De concert zaal, waar de rjceptie plaats vond, was met verschillende bloemstukken gesierd. De voorzitter der plaatselijke afdeeling, de heer C. J. Mosies, opende de receptie met een overzicht van de belangrijkste ge beurtenissen uit het bestaan der afdee ling. Het is vandaag, aldus spr., 10 jaar ge leden dat de afdeeling met 250 leden werd opgericht. Van de oprichters herdacht de heer Mosies den inmiddels overleden heer Baart, die de jonge afdeeling over tal van moeilijkheden heeft heen geholpen. Regelmatig werden propaganda-avonden georganiseerd, waarvoor de belangstelling steeds grooter werd en nog wordt. Deze avonden zijn zelfs zoo populair, dat de Stadszaal bij den laatsten avond niet min der dan driemaal moest worden gehuurd! In den loop van de jaren heeft de af deeling verscheidene malen haar medewer king verleend aan inzamelingen door het hoofdbestuur georganiseerd. Ook uit de opbrengst van deze collectes blijkt duide lijk hoe snel de afdeeling groeide. Bracht de eerste inzameling in 1930 f. 962 op, in 1936 werd niet mindër dan f. 1361 gecollec teerd, Door de crisis daalde dit bedrag in 1937 tot even beneden de f. 1000, De grootste zorg van de afdeeling is steeds het werkloozenfonds geweest, dat in 1932 in het leven werd geroepen. Uit dit fonds ontvangen de werklooze V.A.R.A.- leden een dubbeltje toeslag per week op hun contributie De inkomsten van het fonds bestaan geheel uit vrijwillige bij dragen. Regelmatig ontvangen thans 150 a 200 werkloozen een bijdrage uit het fonds. Zooals reeds gezegd, aldus spr.. bedroeg het aantal leden bij de oprichting 250. Anderhalf jaar later werd het eerste dui zendtal bereikt, terwijl in December 1931 het 2000ste lid werd ingeschreven. Bij die gelegenheid boden de V.A.R.A.-leden hun afdeelingsbestuur een vlag aan. Het groot ste aantal leden, 2172, werd bereikt in Ja nuari 1932. Na dien datum begon het le dental echter sterk terug te loopen. Het daalde tot 1250 in 1937. Den vorigen win ter kwam de teruggang tot stilstand en kon weer een winst van 400 leden worden geboekt, waarmede de afd. Leiden de ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van de V-A.R.A. uitgeloofde jubileumvlag won. Bij den aanvang van dit seizoen, zoo eindigde spr., hebben wij ons stellig voor genomen, dat de winter 193839 ons le dental opnieuw op de 2000 zal moeten brengen. Namens het hoofdbestuur sprak hierna de VA.R.A.-voorzitter, de heer A. de Vries. Het beeld, aldus spr., dat de heer Mo sies, ons zoo juist heeft gegeven van de sterke stijging, de daling en de daarop volgende nieuwe stijging van het leden tal, past niet alleen voor Leiden, doch is een landelijk verschijnsel. De zeer sterke teruggang maakte verleden jaar over het geheele land plaats voor een stijging, dit zich thans nog voortzet en nog steeds sterker wordt. Uitvoerig ging spr. vervolgens in op de volgens hem zeer onbillijke critiek, dat de V.A.R.A. haar eigenlijke taak niet vervult. De critici wijzen dan op het optreden van Peter Pech, de Ramblers enz. In Den Haag denkt men daar echter anders over. Wor den er van een anderen omroep 20 teksten per jaar opgevraagd, dan geschiedt dit bij de V.A.R.A. minstens 400 maal per jaar. Dit, aldus spr., is een feit, dat duidelijke taal spreekt en waaruit blijkt, dat de VARA nog wel iets anders brengt dan ontspanning. Vervolgens werd de jubileerende afdee ling toegesproken door de heeren A. v. Spakelaar, voorzitter van de afd. Zuid- Holland. v. d. Toorn namens de Arbeiders Pers, mr. D. A. van Eek, bestuurslid van de Ver. „Het Leidsche Volksgebouw", die speciaal wees op den grooten invloed van den radio-omroep, H. van Woudenberg, voorzitter van de afd. Leiden der S.D.A.P., Poelijoe, namens alle organisaties aange sloten bij den L.B.B., J. J. van Stralen, namens de Coöperatie „Vooruit" en J. Wolfslag namens de „Stem des Volks" en het Dist. v. Arbeidersontwikkeling. Alle sprekers boden geldelijke bijdragen aan voor het Werkloozenfonds. De heer Poelijoe, die namens de tal rijke vakorganisaties, die hij vertegen woordigde een heel pakket enveloppen met inhoud aanbood, deelde tevens mede. dat het de bedoeling van den Bouwvakarbei dersbond is, om in den vervolge elk jaar een subsidie aan het fonds te verleenen. Tenslotte dankte de voorzitter voor de vele woorden van waardeering en de ver schillende geschenken. De feestavond. Gisteravond werd de feestelijke viering van het tweede lustrum besloten met een feestavond in de geheel gevulde Stads gehoorzaal, waar de afdelingsvoorzitter, de heer Mosies allen hartelijk verwelkom de, in het bijzonder de vertegenwoordigers van de plaatselijke organisaties der so ciaal-democratische arbeidersbeweging, het dagelijksch bestuur van de V.A.R.A, en den propagandist, den heer Hof. Na te hebben herinnerd aan de Zaterdagmiddag gehou den, drukbezochte receptie, wees spr. erop hoe ook de leden kunnen zorgen voor een passend jubileumgeschenk door uitbreiding te geven aan het ledental, zoodat dit nog in den komenden winter van 1600 kan worden gebracht op 2000. Daarna gaf spr. het woord aan den be kenden V.A.R.A.-conferencier Frans Nien- huis. die na een vlotte inleiding de ver schillende nummers van het non stop programma aankondigde en zelf ook eeni ge voordrachtjes ten beste gaf. In snelle opeenvolging betraden daarna achtereen volgens het Esmeralda-septet onder leiding van Eddy Walis, de zangers Johnny en Jones, de harmonica-virtuoos Jacques Gerlach, de Kilima Hawaiians en het uit stekende danspaar The Rettichini's en de lenige Francis Boy het podium om elk naar hun aard van hun prestaties te doen genieten, waarbij de stampvolle zaal het aan bijvalsbetuigingen niet liet ontbreken. Het succes was groot en over de geheele linie. Alvorens de pauze intrad, sprak de pro- gapandist, de heer Hof een korte rede uit, waarin hij opwekte tot steun aan de V.A. R.A. en de democratie en tot strijd tegen het fascisme en nationaal-socialisme. DE SINT NICOLAAS-INTOCHT. Men schrijft ons: Met het korter worden der dagen, komt de feestmaand December meer in zicht. Nog maar nauwelijks 6 weken scheiden ons van het „groote Kinderfeest'Evenals vorige jaren heeft de Sint Nicolaas-In- tochtcommissie weer plannen beraamd om dit feest luisterrijk in te zetten. Zaterdag middag 26 November zal de Sint na tuurlijk vergezeld door zijn zwarten knecht weer voet aan wal zetten, om zich door de Leidsche schooljeugd te laten verwel komen en eenige prettige uren in haar midden door te brengen. De commissie is er nu reeds van over tuigd. dat 'net feest schitterend zal sla- een1 daar staat de geestdrift van de klei ne eerst :-klassers waarborg voor. Zij heelt slechts één zorg: zal het haar mogelijk zijn den goeden Sint een ontvangst te bereiden, hem waardig? Om haar eeniger- mate van deze werkelijk zware zorg te be vrijden, kunnen allen helpen door haar financieelen steun te geven Zy verdient, dat er voor dit mooie feest een klinkend bedrag op de postrekening No. 290553 ten name van de penningmeesteresse mj. a M T. Ruygrok, Hooge Morschweg 128 wordt bijgeschreven. Mag zij in deze op Uw medewerking rekenen? Ook giften m natura zijn zeer welkom, kiein he- richtie aan den secretaris. Lage Rijndijk 79a en hij draagt zorg, dat Uw goede ga haar bestemming bereikt. Bij voorbaat zegt zij U uit naam van de kleine feestvierders hartelijk dank voor Uw welwillendheid. VEREENIGING VAN MATHESIANEN. Lezing over lage temperaturen. Zaterdag j.l. hield bovengenoemde ver eeniging haar eersten iezingsavo^ van het nieuwe seizoen. De heer L. Ouwerkerk, leeraar aan het Kamerlingh Ormeslabora- torium. hield in de geheel gevulde college zaal een voordracht over lage temperaturen. Spr. gaf allereerst een korte theoretische uiteenzetting van het gedrag van verschil lende gassen Hebben we een gesloten cylin der, gevuld met een bepaald gas en gaan we den druk daarvan verhoogen. dan zal bil een bepaalden druk dit gas condensee- ren Echter boven een zekere temperatuur kan het niet meer in vloeibaren vorm wor den verkregen, ook al perst men het gas zeer sterk samen (voor koolzuur bijv. 31.4 gr. C.) De temperatuur, waarboven men een gas niet meer kan condenseeren, heet critische temperatuur van het gas. Wanneer de ver- dampingswarmte bii het verdampen van een vloeistof aan deze zelf onttrokken wordt zal die vloeistof dus zelf in tempe ratuur dalen. Doet men dit trapsgewijze (cascadevorm) bijv. met chloormethyl, aethyleen en zuurstof, dan verkrijgt men tenslotte een temperatuur, waarbij het mogelijk is lucht vloeibaar te maken. Vol gens deze methode, welke in het Leidsch cryogeen laboratorium (koudmakend labo. ratorium) wordt toegepast, verkrijgt men een temp, van 190 gr. onder 0. Een andere methode is het toepassen van het Joule- Kelvineffect. Men laat het tot hoogen druk gecomprimeerde gas zich plotseling ont spannen. Wanneer lucht b.v van 220 tot 20 atm valt, daalt de temperatuur tot 50 gr. onder 0. Door toepassing van een expansie motor en een regeneratorspiraal kan men de temperatuur doen dalen tot die van vloeibare lucht 191 gr.)Op dezelfde wijze worden waterstof en helium vloeibaar en zelfs vast gemaakt. Na de pauze toonde de spr. een serie hoogst interessante proeven met vloeibare lucht en vloeibare waterstof. De heer Le Pair assisteerde den spreker bii deze proeven De voorzitter, de heer J. S. Göbel, dankte namens alle aanwezigen en het bestuur der V. v. M den heer Ouwerkerk hartelijk voor ziin geslaagde lezing, waarmee allen met een applaus instemden. Tot slot wekte de voorzitter op tot het bezoeken van de as. ledenvergadering en schaakavond. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd voor het candidaatsexamen Rechten: de heer K. B. J. Haase (Lisse). Aanvulling prijsraadsel. Naar de Raadseltante ons bericht, behoeft de opgave van 't Zaterdag vermelde 2de prijsraadsel voor de grootere kinderen in zooverre aanvul ling, dat de gevraagde zeven woorden alléén van links naar rechts worden gelezen, dus niet bovendien in de richtinjr van boven naar on deren. Op de vierde rij wordt een andere uitdrukking verlangd voor „de waarheid zeggen". Red. „L. D." DE ALGEMEENE TOESTAND. Het Britsch-Italiaansche pact. Joden en de Duitsche koloniën. De vraag, of het Britsch-Italiaansche pact thans van kracht kan worden, zal naar men verwacht. Woensdag door het Britsche kabinet worden besproken, aldus de diplomatieke correspondent van Reu ter. Naar verluidt, is tot dusverre in deze zaak geen beslissing genomen. Wanneer echter Woensdag de ministers de meening zijn toegedaan, dat het oogenblik is ge komen om het pact ten uitvoer te leggen, zal met Italië een datum worden vastge steld, waarop het pact van kracht zal wor den, Voor dien datum zal dan het parle ment de gelegenheid worden gegeven de zaak te' hespreken, volgens de belofte, die door den eersten minister in het Lagerhuis is gegeven. Van betrouwbare zijde wordt vernomen, dat de Duitsche regeering op het laatste oogenblik een groep Joden, welke Duitsch- land wenschte te verlaten om naar Zuid- West-Afrika te gaan, verboden heeft het land te verlaten, hoewel blijkbaar alle voorbereidende maatregelen waren getrof fen en zoowel de regeering van Zuid-West- Afrika als de Duitsche regeering de noo- dige papieren hadden verstrekt. Verklaard werd, dat zoo lang de kolo niale kwestie nog niet geregeld is, de Duit sche regeering zich ertegen zal verzetten, dat Joden zich vestigen in de vroegere Duitsche koloniën. DUITSCHLAND. Het gebrek aan arbeidskrachten. Rijksorganisatieleider dr. Ley heeft tij dens een betooging te Leipzig gesproken over het gebrek aan arbeidskrachten in Duitsohland. Hij zeide, dat de prestatie wedstrijd der bedrijven dit jaar tot taak heeft, die ondernemingen te onderscheiden, die met het geringste aantal arbeidskrach ten de best mogelijke prestatie bereiken. Op die wijze zouden honderdduizenden, mis schien millioenen vrij worden, die na een andere scholing te hebben gekregen, daar geplaatst zouden kunnen worden, waar ge brek aan arbeidskrachten heersdht. Het aantal fabrieken op bepaalde gebieden zou dan niet slechts verdubbeld, doch vermenig vuldigd kunnen worden. Als laatste maat regel tot het verwerven van nieuwe arbeids krachten noemde dr. Ley een naar het va derland terug laten komen van in het bui tenland wonende Duitschers. Oo«k het be vriende Italië helpt het gebrek aan men sehen in Duitsohland op te heffen. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging: De Zaanlandsche Zilversmederij. Leid- scheweg 219, Voorschoten. Handel in zil veren werken, annex zilverfabriek. Procu ratie verleend aan: A. Leinse, Haarlem. (Beperkende Bepaling). Het huis DopchieWillequet uit Brus sel, hier ter stede vertegenwoordigd door den heer Chr. Boom, heeft tot en met Za terdag a.s. in een zaaltje van café-restau rant „De Harmonie" een tentoonstelling ge organiseerd van ijs-, ski-, ruiter- en jacht- sportkleeding. Morgen zal het 40 jaar geleden zijn, dat de heer M. de Grauw in het perceel Stationsweg 35a het hotel „Du Commerce" oprichtte, dat sindsdien steeds door de fa milie Lub werd geëxploiteerd. Onze stadgenoot, de heer J Eikerbout is benoemd tot onderwijzer aan een der Chr. scholen te Alphen a. d. Rijn. Voor het examen kantoorstenograaf te den Haag, afgenomen door de Federa tie voor stenografie „Groote" slaagde mej. C. Huibers, leerlinge van mej. B. de Swart, alhier. In de Stedelijke Werkinr. zijn opge nomen: Maandag 17 Oct. 54: Dinsdag 18 Oct. 54; Woensdag 19 Oct. 54: Donderdag 20 Oct. 53; Vrijdag 21 Oct. 55; Zaterdag 22 Oct. 55 volw personen. Totaal 325 personen. BINNENLAND. Het drama in Den Haag; verklaring van den subs.-officier van justitie (Gemengd 4de Blad). Invoering van een internationaal carnet voor buitenlandsche reizen per rijwiel (Binnenland, 4e Blad). Vergadering Kath. Ned. Boeren- en Tuin- dersbond (Land- en Tuinb., 4e Blad). Een gelijk spel, 22, in den voetbalwed strijd DenemarkenNederland (Sport, 3e Blad). De strijd tegen de zwendelbankenAmster- damsche rechtbank eischt 21/i jaar ge vangenisstraf tegen een verdachte (Rechtzaken, le Blad). BUITENLAND. Na Kanton's val (le Blad). Nog geen besprekingen tusschen Praag en Boedapest (le Blad). Fransche Senaatsverkiezingen geven een kleine verschuiving naar rechts te zien (Buitenland, le Blad). Een herderlijk schrijven van kardinaal Innitzer te Weenen (Laatste Berichten, le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Voor onze omgeving valt te ver wachten, dat het helder tot licht bewolkte weer nog aanhoudt met temperatuur om het vriespunt des nachts, terwijl het overdag iets zachter wordt. ENGELAND. BENOEMINGSGERUCHTEN. Minister Stanley voor zijn kiezers. Ofschaan men in officieele kringen groote terughoudendheid betracht ten opzichte van de benoemingen in de plaats van den afgetreden minister Duff Cooper en den overleden minister Stanley, verwacht men in politieke kringen steeds meer, dat de hertog, van Devonshire, thans onderstaats secretaris voor de dominions, staatssecre taris voor de dominions zal worden en dat kapt. Marggesson, chief-whip der regee ring, waarschijnlijk eerste lord der admi raliteit zal worden. De minister van handel, Oliver Stanley, heeft een rede gehouden voor zijn kiezers te Appleby in Westmorelandshire. Hij sprak de geruchten tegen, volgens welke hij voornemens zou zijn geweest af te treden na de overeenkomst van Miinchen. „Ik kan u verzekeren", zoo zeide hij, „dat ik niet heb geaarzeld, de overeenkomst van München te aanvaarden. Ik was overtuigd, dat wij op dien Vrijdag de keuze hadden tusschen een overeenkomst op de grond slagen. voorgesteld te München, of een oorlog, waaraan de geheele wereld zou deelnemen". Spreker voegde hieraan toe, dat slechts één ding hem ertoe zou hebben kunnen brengen af te treden: indien hij zou heb ben bemerkt, dat de overeenkomst van München zou worden gebruikt om het volk te bedriegen en in slaan t? wiegen in een valsch gevoel van veiligheid. „De overeen komst van München is een begin", zoo zeide hij, „en geen einde, een gelegenheid om iets te bereiken en niet een eindpunt",

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 1