STADSNIEUWS
flkuj6iA.é%j
G&120K.
79sie Jaargang
VRIJDAG 14 OCTOBER 1938
No. 24095
Interregionaal en internationaal
privaatrecht
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
YAN HEDEN
KOUSEN
De Bilt.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Inaugureele rede van prof. mr. R. D. Kollewijn
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ctsrper regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zfln. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zHn:
per 3 maanden f. 2.3$
per week f.0.18
Franco per post f. 235 per 3 maanden -f portokosten.'
(voor binnenland f. 0.89 per 3 mnd>,
Als hoogleeraar in hetNed.-Indisch
burgerlijk recht, het intergentiel
recht en de vorming der heden-
daagsche rechtsinstellingen.
Prof. mr. R. D. Kollewijn, benoemd tot
gewoon hoogleeraar in het Ned. Indisch
burgerlijk recht, het intergentiel (vol
ken-) recht en de vorming der heden-
daagsche rechtsinstellingen aan de
Leidsche Universiteit heeft hedenmid
dag dit ambt aanvaard met het uit
spreken van een rede over bovenge-
genoemd onderwerp.
Het volgende is er aan ontleend:
Het Ned.-Indisch burgerlijk wetboek, dat
voor de Europeanen en Chineezen geldt,
vertoont belangrijke verschillen met dat
van Holland. Verhoudingen, die met het
recht van Indië en Holland beide aan
knooping vertoonen, noemt men interre
gionale verhoudingen. De moeilijke vraag
welk recht in deze gevallen toepassing ver
dient, het probleem van het interregionaal
privaatrecht, vindt buiten artikel 16 van
de Indische Algemeene Bepalingen, zoo
goed als geen oplossing in de wet. Bedoeld
art. 16 stelt vast, dat Nederlandsche on
derdanen bedoeld is: voor zoover zij in
Irdie hun woonplaats hebben ook wan
neer zij zich tijdelijk buiten Indië bevin
den aan het Indische privaatrecht betref
fende hun persoon onderworpen blijven,
Prof. Mr. R. D. Kollewijn.
zoolang zij zich niet in Holland of in
West-Indië hebben gevestigd. De spreker
belicht eenige moeilijkheden, die de inter
pretatie van dit artikel biedt.
De ontwerper van het Indisch Burger
lijk Wetboek, mr. Scholten van Oud-Haar
lem, en verschillende schrijvers na hem,
zagen dit wetboek als het voor de trek
kende Nederlanders, die zich tijdelijk in
Indië bevonden, vastgesteld uitzonderings-
recht.
Ware dit juist, dan zou in deze verhouding
tusschen Indisch en Hollandsch recht een
belangrijke aanwijzing voor de oplossing
der interregionale conflicten gelegen zijn.
Spr. toont echter aan. dat deze opvatting
in ieder geval voor onzen tijd niet kan
worden aanvaard. Het Indisch B. W. geldt
In de eerste plaats voor de blijvers, die er
aan onderworpen zijn, naar getalsterkte
resp.: de Nederlandsche Chineezen, de
Indo-Europeesche blijvers en een klein,
maar toenemend aantal voor goed in Indië
gevestigde volbloed-Europeanen. Ook kan
men het Indische recht niet als een uitzon-
deringsrecht voor Nederlanders beschou
wen, terwijl het Hollandsche recht dan het
„normale" recht voor de Nederlanders zou
zijn, omdat Nederlanderschap evenals Ned.
onderdaanschap, waarvan het een vorm is,
op een betrekking tot den geheelen Ne-
derlandschen staat wijst en niet speciaal
op een tot Holland, dus ook niet tot het
Hollandsche recht.
Voortgaande wijst spreker er op hoe nu
het genoemde art. 16 een Indische bepa
ling van interregionaal recht is, maar hoe
deze bepaling, die alleen de Indische rech
ters en autoriteiten bindt, toch geregeld
ook door den Hollandsche rechter wordt
toegepast. In Hollandsche vonnissen wordt
er een beroep op gedaan, niet alleen om te
betoogen. dat Indisch recht in Holland
toepasselijk is, maar zelfs om te motivee-
ren. dat in bepaalde gevallen Hollandsch
recht in Holland op Nederlanders toepas
sing moet vinden. Na er nog op gewezen
te hebben, dat dezelfde bepaling ook dienst
moet doen om het toepasselijke interna
tionaal privaatrecht (van Holland, Indië,
Suriname of Curacao) aan te wijzen, be
toogt spr. dat dit gebruik maken van con
flictsbepalingen van een ander gebiedsdeel
dan van dat waar de rechter zetelt, en ook
het letten op de bevoegdheidsbepalingen in
het andere gebied geldend, moet worden
verklaard uit het bij de Hollandsche en
Indische juristen zich ontplooiend besef,
dat de vier Nederlandsche gebieden deelen
zijn van een grooter geheel. Dit gemeen
schapsbesef heeft hoe langer hoe meer tot
gevolg, dat de rechter zich verplicht acht
in interregionale zaken naar een beslissing
te zoeken die ook in het andere gebieds
deel. waarvan het recht bij de zaak be
trokken is, kan worden geaccepteerd.
Hierop maakt spr. een vergelijking met
het internationaal privaatrecht. Hij wijst
er op hoe hier eenzijdig-nationalistische
stroomingen steeds meer de overhand ver
krijgen. Hij acht dit in dezen nationalisti-
schen tijd wel verklaarbaar, maar niet ge
rechtvaardigd. Juist de juristen, en onder
dezen in de eerste plaats de schrijvers, had
den zich, in het besef, dat ook de staten
deelen van een gemeenschap zijn, tegen dit
overdreven nationalisme behooren te ver
zetten. Dat het internationaal privaatrecht
door nationale rechtsnormen wordt be
paald is voorloopig onontkoombaar. Doch
het moet wel mogelijk wezen om in het
nationale internationaal privaatrecht
evenals in het regionale interregionaal
recht het beginsel te verwerken, dat bij
iedere beslissing worde nagegaan, of zij
ook in de andere landen, wier conflicten
recht voor toepassing in aanmerking komt,
wel kan worden aanvaard, en of anders
teneinde dit te bereiken, de toepassing van
de eigen conflictregels, voor zoover die niet
van openbare orde is, niet moet worden
gemodereerd.
Met de gebruikelijke toespraken besloot
spreker zijn rede.
Jhr. van Haersma de With
gezant te Berlijn.
De regeeringspersdienst meldt:
Naar wij vernemen zal jhr. mr. H. M.
van Haersma de With thans Harer
Majesteits gezant in Washington, in
dezelfde hoedanigheid benoemd worden
in Berlijn.
Jhr. mr. van Haersma de With, die door
HM. de Koningin tot gezant in Berlijn be
noemd zal worden, komt in de plaats van
wijlen mr. C. Ridder van Rappard, die naar
men zich zal herinneren eenige maanden
geleden tengevolge van een auto-ongeluk
om het leven is gekomen.
De nieuwe gezant is in 1884 in Utrecht
geboren. Hij doorliep het gymnasium en
studeerde in zijn geboorteplaats aan de
Rijksuniversiteit. In 1905 promoveerde hij
tot doctor in de rechtsgeleerdheid. Korten
tijd na zijn promotie trad hij jn diploma-
tieken dienst en was gezantschapsattaché in
Weenen, daarna gezantschapssecretaris in
Sint Petersburg, vervolgens zaakgelastigde
in Boekarest, om na eenige jaren naar
Weenen terug te keeren doch nu als ge
zantschapssecretaris
Na zijn Weenschen tu'd ging de heer van
Haersma de With naar Den Haag waar hij
werkzaam werd gesteld op het ministerie
van buitenlandsche zaken en wel als secre
taris van den toenmaligen minister van
buitenlandsche zaken jhr. mr. dr. H. A. van
Kamebeek. Zijn diplomatieke carrière
bracht jhr. van Haersma de With vervol
gens als gezantschapsraad naar Kopenha
gen. Deze functie verwisselde hij na eenige
jaren voor die van zaakgelastigde in Oslo.
Daarna werd de heer van Haersma de
With bevorderd tot buitengewoon gezant en
Jhr. van Haersma de With.
gevolmachtigd minister, in welke hoedanig
heid hij ons land vertegenwoordigde eerst
in Lissabon en later in Praag. In 1925 werd
hem de belangrijke post van Nederlandsch
gezant in Washington opgedragen, welke
hij tot nu toe vervuld heeft. Sinds 1934 is
de heer van Haersma de With ook ge
accrediteerd in Havana.
BINNENLAND.
Reorganisatie bij de Spoorwegen. (5e Blad)
Begrafenis van de slachtoffers van de SCH
102. (Binnenland, 3e Blad).
De werkverschaffing in Overijssel en Dren
te. (5e Blad).
Nogmaals een pleidooi voor Centraal Vlieg
veld: Leiderdorp. (3e Blad).
Bevordering van den export naar Zuid-
Amerika. (Binnenland, 3e Blad).
CHR. KUNSTKRING.
Muus Jacobse spreekt over eigen werk.
Gisteravond werd in den foyer van „Den
Burcht", onder leiding van dr. J. van Ham,
de eerste bijeenkomst gehouden in dit sei
zoen van den Chr. Kunstkring. Op dezen
avond sprak de dichter Muus Jacobse (dl".
K. Heeroma] naar aanleiding van eigen
werk. Hij zette uiteen, dat het wezenlijke
van het dichterschap de verbeelding is, die
aan alle versgevoeligen gemeen is. De dich
ter neemt door zijn aanleg echter een bij
zondere plaats in de gemeenschap der
versgevoeligen in, doordat hij alleen de ca
paciteiten heeft- om de verbeelding in nieu
we taalvormen te belichamen. Doordat
taal een sociaal medium is bouwt de dich
ter door de zelfverwerkelijking van zijn
talent tegelijk een gemeenschap op. Voor
den geloovigen dichter wil dit zeggen, dat
hij door zijn zelfverwerkelijking de ge
nieenschap der geloovigen opbouwt. Alleen
•b dit kader heeft volgens spr. een Chr.
litteraire beweging recht van bestaan en
deze beweging vervult haar roeping in de
wereld alleen door zichzelf tenslotte op te
heffen. Spr. lichtte nader toe wat hij in
dertijd met de uitgave van zijn bloemle-
u?.® derde Reveil" bedoeld heeft en
aah zijn eigen gedichten zien op welke
wijze zijn persoonlijkheid als geloovïge zich
heeft **en weg ^er vertjeelding ontwikkeld
PROPAGANDAFILMAVOND COÖP.
„ONS DOEL".
In de stampvolle Stadsgehoorzaal gaf de
Coöperatie „Ons Doel" gisteravond een
propagandafilmavond voor leden en vol
wassen huisgenooten.
De voorzitter de heer Ph. J. de Leeuw-
sprak een openingswoord, waarbij hij de
aandacht vestigde op het doel van dezen
eersten avond van dit jaar.
Nadat het Leidsche Salonorchest, onder
leiding van den heer Plu zich had laten
hooren, werd overgegaan tot het draaien
van enkele films, waaronder de groote
propagandafilm van het HAKA-bedrijf.
In de pauze werd een gratis verloting
gehouden, welke groote vroolijkheid ver
wekte.
De voorzitter sloot deze bijeenkomst met
woorden van dank aan allen, die tot het
slagen van dezen avond hadden mede
gewerkt.
In verband met het 300-jarig bestaan
van het kerkgebouw der Doopsgezinde Ge
meente in de Pieterskerkstraat zal de
dienst van Zondagmorgen, waarin ds. F.
ten Cate voorgaat, een bijzonder karakter
dragen.
DE KOOIPARKSCHOOL.
Viering van het 10-jarig bestaan.
Het was Woensdag i.L een zeer bijzondere
dag voor de school voor Geref. lager onder
wijs aan de Driftstraat. Ze vierde het 10-
jarig bestaan's morgens de kinderen in
school 's avonds de ouders in de gymna
stiekzaal van de Lusthoflaan-school. De
kinderen kwamen feestelijk gekleed en met
vlaggen op school, maar niet om aan het
werk te gaan. De vlag werd geheschen. Na
het zingen van het Wilhelmus trok men
het hek weer uit en begunstigd door prach
tig weer begon men een wandeling door
het Kooikwartier. onder het zingen van
liederen. Overal stonden ouders en belang
stellenden. om de kinderen voorbij te zien
trekken. Weer on school terug werden de
kinderen op een flinke tractatie onthaald.
Daarna gingen ze vrooliik naar huis. Deze
morgenfeestviering werd gefilmd.
De avondsamenkomst voor de ouders en
genoodigden werd geopend door den voor
zitter, den heer A. B Mulder, met het laten
zingen van Psalm 89 8 en het lezen van
een kort Schriftwoord. Hierna volgde een
openingswoord, waarin het leedwezen werd
uitgesproken, dat de heer Goslinga. de
eigenlijke oprichter van de school, door
ziekte niet aanwezig kon zijn.
Hierna werden door de kinderen van de
verschillende klassen tooneelspelletjes ver
toond. als Slapen-gaan. het Bloemen-
vrouwtje. e.a. De ouders, die de zaal tot de
laatste plaats bezet hadden, genoten hier
van zeer, wat bleek uit het spontaan ap
plaus. Ook het lintenspel evenals de gym
nastische oefeningen der jongens oogstten
lof. Daarna volgde een tableau van den
heer Schenkel, voorstellend de geschiedenis
van de Kooiparkschool, waardoor als een
gouden draad het onderwijs uit het Woord
Gods moet loopen.
Namens de ouders der kinderen, die
meenden, dat men dit 10-jarig bestaan niet
ongemerkt voorbij mocht laten gaan. wer
den door den heer Schutte een electrische
klok en eenige schilderijen aangeboden.
In de pauze werden thee en sigaren rond
gediend. terwijl het strijkje van den heer
Plu vroolüke muziek liet hooren.
Hierna volgde een rede van den heer
Mulder. Deze herdacht bouw en opening in
1928. De school mag zich ln vooruitgang
verheugen, want in 1930 werden er twee
lokalen bijgebouwd, terwijl dit ia ar het
hoogste aantal leerlingen bereikt is Deze
avond moet opnieuw d sympathie voor
onze school opwekken. Maar we moeten
verder gaan, ziende op Hem. die gezegd
heeft: „Mijn kracht wordt in zwakheid vol.
bracht". Tenslotte volgde een filmvertoo-
ning. waarbij natuurlijk de eigen school-
opnamen bijzonder in den smaak vielen.
He» slotwoord werd gesproken door het
hoofd der school, den heer van der Bie die
allen dankte, die tot de feestelijke herden
king hadden meegewerkt
De in alle opzichten geslaagde avond
werd besloten met het laten zingen van
den Avondzang en met gebed.
Waszijde, fijn weefsel,
div. kleuren rp
zeer voordelig Oö C«
Links geweven Bem-
berg zijde, 1 b sorte
ring, fraai en fijn weef
sel, mode- «p
kleuren O C«
BUITENLAND.
Baerckel tegen het politiek katholicisme.
(4e Blad).
De Japansche aanval op Kanton. (Ie Blad)
Geen plebisciet in Sudetenland, tengevolge
van Duitsch-Tsjechische overeenkomst.
(Ie Blad).
De besprekingen tusschen Slowakije ën
Hongarije mislukt. Boedapest doet een
beroep op de vier mogendheden van
Muenchen. (Ie Blad).
Spaak over België's politiek. (Buitenland.
Ie Blaü).
De Poolsche stratosfeer-vlucht voorloopig
uitgesteld tengevolge van brand.
(Luchtvaart, 4e Blad).
Minister van defensie in Roemenië afge
treden. (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
1283
(Ingez Med.)
DE RIJWIELPLAATJES.
Gistermiddag hebben ambtenaren van de
belastingen, bijgestaan door de politie, op
de Breestraat bij de Kabeljauwsteeg, con
trole uitgeoefend op de rijwielplaatjes. Ver
scheidene fietsen werden in beslag geno
men totdat belasting en boete betaald zul
len zijn. Vele wielrijders kregen ook een
proces-verbaal wegens het niet zichtbaar
dragen van het belastingplaatje.
MILÏTARIA.
De reserve le luitenant C. L. Jongeburger
van 4 R.I. is aangewezen voor het volgen
van een applicatie-cursus aan de K.M.A.
voor aansluiting tot beroepsofficier.
De sergeant capitulant J. v. Unen van H-
4 R.I. is met ingang van 17 October a.s.
overgeplaatst naar 1-4 R.I. alhier.
De sergeant W. C. de Boer van 4 R.I. is
aangewezen voor het volgen van een cursus
voor registrator op een mobilisatie-bureau,
welke te 'sGravenhage wordt gehouden.
Bij beschikking van den commandant der
le Divisie zijn de sergeant-capitulant J. v.
Gugten en de fourier-capitulant B. G. Wil-
mer. beiden van het Regiment Jagers, over
geplaatst bij het 4e Regiment Infanterie,
garnizoen Leiden.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het doctoraal examen
rechten: mej. A. de Roo de la Faille (Den
Haag); voor het doctoraal examen Indisch
recht: de heer F. L. Mulder (Den Haag);
ooi het taalkundig candidaatsexamen In
dologie: heer H. W. J. Bosch (Bilthoven);
voor het doctoraal examen rechten: de
heer D. Knol (Leiden)voor het econo
misch candidaatsexamen Indologie: de
heer F. Wesseling (Rotterdam): voor het
doctoraal examen geneeskunde: mej. M.
H. Bordewijk (Den Haag) en de heeren F.
M. van Gent (Schiedam), H. de Groot
(Oegstgeest) en P. v. d. Meer (Leiden); voor
het candidaatsexamen rechten: mei. B. v.
Krimpen (Leiden), en de heeren D. van
't Hart (Rotterdam) en M. A. von Oven
iDen Haag); voor het artsexamen le ge-
gedeelte: de heeren W. Dijk (Den Haag);
J. G. Wester (idem); bevorderd tot arts:
mej. K. van Zwanenburg (Den Haag) en
de heeren T. G. Lauw (Leiden) en K.
Vaandrager (Idem).
verwacht
Voor morgen wordt gedeeltelijk
bewolkt weer verwacht, waarbij
echter enkele plaatselijke regen
buien verwacht kunnen worden.
De wind zal matig tot krachtig
uit het Westen waaien, de tem
peratuur zal vermoedelijk iets
dalen.
Geseind hedenmorgen aan alle
posten:
Stormsein neerhalen, blijft
op Uw hoede!
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL,
Wijzigingen
V. A. M. Edel-Compost, Verkoopkantoor
voor Noord-Holland, Zuid-Holland en Zee
land, N. Anes, Oude Heerengracht 19. Lei
den.
De zaak is verplaatst naar Katwijk a. d.
Rijn, Valkenburgerweg 63.
N.V. Modehuis voorheen firma H. Mack,
Breestraat 131/133, Leiden.
Uittredend directeur I. D. M. Timmer
man, Wassenaar. Nieuwe directrice I. J. M.
Timmerman. Leiden. Nieuwe commissaris
B. J. Timmerman. Leiden.
HET PHILATELISTENLOKET.
De directeur van het P.T.T.-kantoor al
hier verzoekt ons mede te deelen, dat de
normale openstellingstijd van het zegel
loket voor postzegelverzamelaars morgen
in verband met den te verwachten grooten
toeloop wordt uitgebreid tot 12.3016 uur.
De daarna volgende openstellingen op
iederen derden Zaterdag der maand zul
len weder normaal op 1416 uur zijn ge
steld.
Van verzamelaarszijde wordt ons ge
meld, dat morgenmiddag ook de reeds
vroeger vermelde jubileumzegels van Ned.-
Indië, Suriname en Curacao verkrijgbaar
zullen zijn, evenals de emancipatie-zegels
van Suriname. Uitsluitend dezen keer zullen
in Leiden de luchtpost-jubileumzegels van
Ned.-Indië te koop zijn, n.l. twee waarden
van 17'/t ct. en 20 ct.. ieder met 5 et. toe
slag ten bate van de Kon. Ned. Ind. Ver-
eeniging voor Luchtvaart. Deze zegels wor
den verkocht van 15 t.m. 31 October en
zijn slechts geldig tot en met 30 Novem
ber 1938.
