Buitenland
79sfe Jaargang
WOENSDAG 12 OCTOBER 1938
No. 24093
15-jarig meisje te
Den Haag
vermoord
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
STADSNIEUWS
Twee dooden en zes gewonden bij
busongeluk
Ernstige botsing onder Pijnacker
Autobus opengereten
Dader doorzocht het
geheele huis
Dit nummer beslaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.'
(voor binnenland f. 0.80 per mnd.V
De verzakkingen naast den
Stadhuisbouw.
Behandeling voor Haagsche
Rechtbank.
Gisteren is voor de Haagsche Recht
bank opnieuw de bekende zaak behan
deld van de verzakking van belendin
gen van den Stadhuisbouw. Mr. P. E.
Briet, optredend voor de gemeente en
jhr. mr. H. do Ranitz, optredend voor
de N.V. Hillen en Roosen en Bouwon
derneming „Trio" te Amsterdam heb
ben geconcludeerd, waarna aan mrs. E.
A. Cos man en C. J. Goudsmit. optre
dend namens de gedupeerde huiseige
naren, een uitstel voor antwoord werd
verleend tot 8 Nov. Op dien dag komt
de zaak dus weer voor.
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Aan het kantoor der posterijen te Leiden
werd In den loop der maand September
1938 op spaarbankboekjes ingelegd
f. 239.082,56 en terugbetaald f. 406.158,11.
Derhalve minder Ingelegd dan terugbetaald
f. 167.075.55. Het aantal nieuw uitgegeven
boekjes bedroeg 135.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd tot doctor in de Wis- en Na
tuurkunde, op proefschrift getiteld: „De
electrlsche weerstand van zuivere metalen
bij lage en zeer lage temperaturen", de
heer G. J. van den Berg, geboren te Rot
terdam. Geslaagd voor het candidaats-
examen Indisch Recht: de dames J. M. W.
Zimmerman (Den Haagl, A. Th. L. de Boer
iDen Haag) en de heeren S. H. Tan (Lei
den), W. K. Roos (Den Haag) en J. van
Vollenhoven (Den Haag).
Voor het doctoraal examen Wis- en Na
tuurkunde, hoofdvak Pharmacie: mej. M.
Franzen (Dordrecht). Voor het doctoraal
examen Wis- en Natuurkunde, hoofdvak
Wiskunde: mevr. H. E. M. Appelsv. d.
Linden (Den Haag). Idem hoofdvak Na
tuurkunde: de heer W. J. de Vos (Vlaar-
dingen)
Voor 36 jaar trouwen dienst.
Voor het front der in Weert gelegen troepen
van 4 R.I. werd door den waarnemenden
bataljons-commandant kapitein P. A. S. de
Boer de gouden medaille voor 36 jaar
trouwen dienst uitgereikt aan den adju
dant-onderofficier W. van Arnhem. Ge
noemde adjudant-onderofficier is sedert
November 1903 bij het 4de regiment inge
deeld en was tot April 1938 Leidsch
ingezetene.
STAL STOND OP INSTORTEN.
Door politiebrandweer gedeeltelijk
gesloopt.
Gistenniddag is een voorbijgaande school
jongen in de St. Agnitusstraat door een
vallenden steen getroffen. De steen viel
van het dak van een stal, welke op instor
ten bleek te staan. Door Bouw- en Wo
ningtoezicht werd terstond een onderzoek
ingesteld, met als resultaat dat de politie
brandweer opdracht kreeg een gedeelte van
den gevel van den stal te sloopen.
De jongen, die licht gewond was, is door
den E.H.D. verbonden.
Gistermorgen om tien over half twaalf
is de 19-jarige P. K. in de nieuwe telefoon
centrale aan de Boommarkt van een 2 me
ter hooge plank gevallen. Hij klaagde over
Pbn in den rug en is naar het Diacones-
senhuis overgebracht.
In den afgeloopen nacht om kwart
over twaalf is de 44-jarige caféhouder P.
by het afloopen van de Vischbrug aan
uen Nieuwe Rijn gestruikeld. Hij viel met
zijn hoofd tegen een hardsteenen paal. Aan
w en ^°°W verwond, is hij naar
net Aad. Ziekenhuis overgebracht.
EERSTE KUNSTKRINGCONCERT.
Solist Stefan Askenase.
e
Stefan Askenase.
Als eerste solist in het seizoen 1938/'39
der steeds zoo zeer gewaardeerde concer-
ienserie van den „Leidsche Kunstkring
voor Allen" presenteerde zich in de Sleu
telstad de, ondanks zijn nog jeugdigen
leeftijd, reeds beroemde pianist fltefan
Askenase, wiens faam hem reeds vooruit
gegaan was.
Wij leerden Askenase kennen als een
opmerkelijk lid van het hedendaagsche,
uitgebreide gilde der „meesterplanisten",
wiens programma echter helaas méér
gelegenheid gaf hem te doen onderkennen
ais een virtuoos van bijzondere techni
sche begaafdheid, dan als een sterke per
soonlijkheid.
Afgezien van het genot, dat de waarlijk
fenomenale prestaties bijv. in het Etu
des van Chopin ons boden, betreurden
wij het toch. dat de keuze der composities
ons te weinig gelegenheid bood, te peilen
in hoeverre de geestelijke waarde van
dezen uitermate knappen pianist van
genoegzame diepte is, om te kunnen ge
tuigen van een waarlijk groot kunstenaar,
zooals het heden die ongetwijfeld in ruime
mate aanwijst. Om een volledig beeld
omtrent zijn wezen te verkrijgen, is het
zeker noodig hem nogmaals te "nooren.
Askenase's verbluffende techniek werd
ook gedemonstreerd tijdens de weergave
der gecompliceerde, geniaal geschreven
fuga in Beethoven's Sonate in a gr. t„ een
der beide Sonate's für das Hammerkla-
vier (niet te verwarren met de „groote"
Sonate für das Hammerklavier op: 106 in
B.) Hoe hoog stijgt Beethoven in deze fu
ga boven het „maakwerk" uit! Wij konden
deze sonate echter nog niet het volmaak-
Le evenwicht, de zeldzame innigheid en
verdieping constateeren, die deze prach
tige sonate van den lateren Beethoven
Kenmerkt. Er leken ons hier nog te veel
op effect berekende elementen welk een
uitgesponnen Adagio! om van een waar
lijk superieure weergave te kunnen ge
tuigen.
Zeer te waardeeren was de moderne in
slag, die aan dit programma was verleend
en dat ons deed kennis maken met twee
deelen uit de suite „Roemeensche Reis
schetsen" van Henk Badings, n.l. het ex
pressief bewogene „Fata Mare" met de
kernachtige, opzweepende rhythmen en
het weemoedige „Magura". bij welke sug
gestieve impressies deze belangrijke Ne-
dcrlandsche comoonist, die zich ook zoo
totaal anders uiten kan, ons nog met bei
de voeten op vertrouwden bodem doet
ctaan. Zoo kwamen bij „Magura" herinne
ringen aan Chopin op.
Ook hier werden wij getroffen door Ba
dings sterk geïnspireerde muzikaliteit en
kundige beheersching der structuur. Het
romantische element was daarbij in dezen
tijd van nuchtere zakelijkheid een ver
heugende factor. De markant geteekende,
dikwijls geestige, korte Préludes van den
jeugdigen Chostakowitch, wiens Sympho-
nie hem op éénmaal tot een der voor
naamste moderne figuren verhief, vorm
den hierop een goedgekozen aansluitend
geheel, dat nog versterkt werd door de
brillant gespeelde ..Danse Russe Pe-
trouschka" van Igor Strawinsky.
Jammer, dat de pauzen tusschen de ver
schillende composities haast te kort gno
men werden, om den luisteraar over het
gehoorde even tot bezinning te laten
komen.
De inzet had de voortreffelijk gespeelde
Mozart variaties op-het bekende Gluck-
ihema gebracht, waarin de verwantschap
tusschen deze beide meesters wel treffend
tot uiting komt. De duidelijke exposities
van Askenase, zijn doordacht spel en
prachtig verzorgde aanslag, waren hier
opmerkelijk goede factoren. Opvallend is
tevens zijn sublieme en forsche linker
handtechniek. waardoor de bassen telken
male zoo geprononceerd naar voren komen.
Tot slot vergastte Askenase zijn enthou
siast gestemd gehoor als extra op het
„Soinnerlied" uit Mendelssohn's „Lieder
Giïne Worte" en wel met zulk een vinger
vaardigheid, dat wij voor een zoodanig
luchtig gemak niet dan de hoogste be
wondering konden koesteren. Zijn succes
was hierna dan ook enorm!
Omstreed middernacht is op den
nieuwen rijksweg, tusschen Delft en
Overschie onder de gemeente Pynacker
een ernstig verkeersongeluk gebeurd,
dat tot dusver aan twee menschen het
leven gekost heeft en waarbij een zestal
personen min of meer ernstig is ge
wond.
Op dat tiidstiD kwam een vrachtauto
met z.g. oplegger uit de richting Rotter
dam Toen de chauffeur van deze
vrachtauto in de gemeente Pijnacker
een langs den berm van den weg stil
staande autobus opmerkte, wilde hij
deze passeeren en haalde daartoe naar
links u.t Daarbii merkte hii vermoede
lijk niet. dat iuist op dat oogenblik een
autobus vap de N.V. Cotax uit Rotter
dam, uit tegenovergestelde richting na
derde, welke z:ch tegelijkertijd ter
hoogte van de stilstaande bus bevond.
Het gevolg was. dat de Cotax bus door
den oplegger werd gegrepen en hoewel
de bus niet met groote snelheid reed,
aan een zijde totaal weTd opengereten.
De chauffeur van de geparkeerde
autobus was ter plaatse tot de ontdek
king gekomen, dat de benzinetank
ledig was. Hii deed daarop een beroep
op den bestuurder van een hem pas-
seerende auto. die zijn wagen tot stil
stand bracht, doch deze niet geheel
aan den kant van den weg plaatste. De
chauffeur van den trailer, de heer
Kriiger uit Haarlem, werd daardoor
genoodzaakt zoodanig naar links uit te
halen, dat hii op het rechterrijvlak te
recht kwam.
De gevolgen waren verschrikkelijk.
Door de hevige botsing werden de ban
ken van de autobus in elkander ge
drukt. Toen het voertuig tot stilstand
was gekomen en men ijlings te hulp
snelde om de passagiers te redden, ble
ken twee hunner, die op de bank achter
den chauffeur hadden plaats genomen,
op slag te zijn gedood De chauffeur
zelf. alhoewel gewond, had geen ernstig
letsel bekomen, doch een zestal passa
giers bleek min of meer ernstig gewond.
Het duurde geruimen tijd vooraleer
men er in slaagde een hunner, die tus
schen de ineengedrongen banken van
het voertuig bekneld zat. uit zijn be
narde positie te bevrijden.
De twee slachtoffers van dit vreeselijke
verkeersongeluk ziin de 26-jarige mevr.
K.-O. en de heer H. te Rotterdam. De
echtgenoot van eerstgenoemde, de heer
K., alsmede de 54-jarige V. de 86-
jarige L„ de 34-jarige L. en een nog
onbekende passagier, allen uit Rotter
dam. zijn in het Oude en Nieuwe Gast
huis te Delft opgenomen Twee zusters
van mevrouw K„ die niet levensgevaar
lijk gewond bleken, zijn naar het zie
kenhuis aan den Coolsingel te Rotter
dam overgebracht.
Onverwijld werd geneeskundige hulp
gerequireerd en weldra waren twee
auto's van den geneeskundigen dienst
uit Rotterdam en twee van den genees
kundigen dienst uit Delft, alsmede een
ambulance-wagen van het Roode Kruis
uit Overschie ter plaatse. Ook de burge
meester van Overschie, de heer J. C.
Baumann, de hoofdcommissaris van
politie te Delft, de heer U. van der Zee.
en de heer A B. 4e Zeeuw, wethouder
en waarnemend burgemeester van Rot
terdam, spoedden zich op het vernemen
van dit ernstig ongeval, naar de plaats
des onheils.
De autobus, welke een z.g. „wilde
dienst" tusschen Den Haag en Rotter
dam onderhoudt, is geheel versplinterd.
In de Molenslootstraat no. 38 te 's-Gra-
venhage een straatje van kleine
gemeentewoningen in de buurt van den
Laakweg is vanochtend een moord
gepleegd op de 15-jarige Greta Groen,
clic zich alleen thuis bevond. De woning
wordt bewoond door het gezin van den
wérkloozen fabrieksarbeider Groen, be
staande uit man, vrouw en drie doch
ters, resp. van 18, 15 en 7 jaar.
Ongeveer 12 uur kwam het 7-jarige
zusje Betsy thuis en vond daar tot
haar schrik het lijk van het vermoorde
meisje in een hoek bij de trap.
Het kind liep daarop ontsteld naar
de buren en vertelde daar, wat zij ge
zien had. De buren hebben toen de
ouders en de politie gewaarschuwd.
Het doode meisje werd aangetroffen
met een roode plek aan den slaap, een
snede in het voorhoofd en met gezwol-
ien lippen. Het schijnt, dat de dader of
rie daders van de wandaad het heele
huis hebben doorzocht, en, als wij goed
zijn ingelicht, is een vaasje met geld
verdwenen.
Spoedig na de aangifte van het mis
drijf waren de substituut-officier van
justitie, mr. P. J. Blok en de commis
saris van politie, Rugers, in de woning
aanwezig, vergezeld van een staf van
rechercheurs.
Het onderzoek is nog in vollen gang.
De politie kon op dit moment nog geen
nadere inlichtingen verstrekken. Wel
heeft mr. Blok verklaard, dat een on
geval hier uitgesloten moet worden
geacht.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Verontwaardiging in
Duitschland over Engelsche
bewapening.
De Drang nach Osten.
De Duitsche pers toont zich verrast door
de onvriendelijke ontvangst van de rede,
die Hitier te Saarbruecken gehouden heeft.
Men wijst er op, dat Hitler In zijn rede
meermalen het verlangen van Duitschland
naar vrede en wederzijdsch begrip op den
voorgrond heeft gesteld. Het kan ook aan
geen twijfel onderhevig zijn, dat de voor
genomen versterking van Saarbruecken en
Aken evenals de overige Duitsche verster-
kingswerken hetzelfde defensieve karakter
dragen als waarop Frankrijk zich voor zijn
Maginot-linie beroept.
Men moet, aldus verklaart men. er in
Frankrijk ook rekening medé houden, dat
de krachtige bewapeningspropaganda, die
van Engelsche zijde onmiddellijk in aan
sluiting op het accoord van Muenchen is
begonnen, en die ook in Frankrijk weer
klank heeft gevonden, in Duitschland met
een zekere verwondering is gadegeslagen.
Daartegenover heeft de Fuehrer, zoo ver
klaart men, reeds dikwijls genoeg ver
klaard, dat Duitschland de vroegere ge
schillen met Frankrijk als geregeld be
schouwt.
De rechtvaardigheid van de kritiek van
den Fuehrer op de houding van bepaalde
Engelsche kringen tegenover Duitschland.
zoo voegt men hier nog aan toe. zal men
ook in Frankrijk moeten erkennen, wan
neer men in aanmerking neemt, hoe aan
den eenen kant Duitschland zich van iede
re kritiek en inmenging in binnenlandsche
Engelsche aangelegenheden onthoudt, ter
wijl een aantal Engelsche politici en pers
organen tegenover Duitschland geenszins
denzelfden tact, ja zelfs vijandige oogmer
ken toont.
Onder het opschrift „bedenkelijke En
gelsche bewapeningspropaganda" schrijft
de „D.A.Z.": Er valt niet meer aan te twij
felen, dat in Groot-Brittannië, ondanks
Muenchen, een regelrechte bewapenings
propaganda aan den gang is, waaraan, be
halve de pers, ook leden van het kabinet
deelnemen.
Het blad noemt lord Winterton en den
minister van luchtvaart, Kingsley Wood, en
vervolgt: in Duitschland volgt men met
toenemende belangstelling deze Engelsche
bewapeningspropaganda. Men zal dit op
den duur niet werkloos kunnen toezien,
want er zou een wanverhouding in de be
wapening uit kunnen ontstaan. Wij ver
wonderen ons echter wel, dat het democra
tische Engeland zich zoozeer laat beïnvloe
den door oorlogsaanstichters van het slag
Eden, Churchill en Duff Cooper, wier op-
BINNENLAND.
De werkloosheid het laagst sedert Septem
ber 1932. (Binnenland, 3e Blad).
Groote goudvondsten in N.O. Indië. (Bin
nenland, 3e Blad).
De ramp van de Maria II; ook het tweede
slachtoffer gevonden. ((2e Blad).
Overleden is de heer J. M. Hellegers, deken
en pastoor te Alphen aan den Rijn.
(3e Blad).
Ernstig auto-ongeluk te Hillegom. (3e Bl.)#
Overleden is de heer L. Hortensius, gezien
ingezetene van Bodegraven. (3e Blad).
BUITENLAND.
Japan opent den aanval op Kanton. Lan
ding in de Bias-baai, ten N.O. van
Hongkong. (Ie Blad).
Anthony Eden over Engeland tijdens dd
crisis. (3e Blad).
Bij de Duitsche troepen in Sudeten-Iand.
(4e Blad).
De Duitsche Drang nach Osten. (Buiten
land le Blad).
Scherpe verhoudingen in Palestina. (Bul
tend, le Blad).
De Duitsche pers vertoornd over de Engel
sche bewapening. (Buitenland le Blad)
De kwestie der vluchtelingen in Tsjecho-
Slowakije. (le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
In het Noorden van ons land
zal het weer sterker den invloed
der naderende depressie onder
vinden dan het Zuidelijke deel van
ons land.
In het Noorden zal de wind
tijdelijk toenemen en is tijdelijk
regen waarschijnlijk; in het Zui
den is de kans op regen geringer.
treden in het Lagerhuis en elders duide
lijk aan het licht heeft gebracht, waarom
zij bewapenen willen: hun doel is de oorlog.
Duitschland mag wel bewapenen, als een
ander het doet, is het mis
In een vergadering van het nationaal
comité van de C.G.T. het Fransche vak
verbond, heeft de secretaris-generaal, Jou-
haux, o.a. den internationalen toestand be
sproken. Hij hing een vrij pessimistisch
beeld op van den toestand in midden- en
Oost-Europa en den Balkan, en zeide: „Er
is maar één oplossing, een internationale
conferentie, want anders staan wij alleeji.
Deze conferentie zou volgens hem geen on
derhandelingen moeten uitsluiten met Hit-
Ier en Mussolini, die integendeel aanwezig
zouden moeten zijn.
Bij zijn vertrek naar Sofia, waar hij zal
onderhandelen over een economische rege
ling. zooals te Belgrado en Ankara geslo
ten is, heeft de Duitsche minister van eco
nomische zaken. Funk, verklaard, dat hij
uitnoodigingen heeft ontvangen van de re
geeringen van Roemenië en Griekenland,
doch dat hij eerst naar Berlijn moest terug-
keeren om zich bezig te houden met de
vraagstukken, welke in verband staan met
de aanhechting van het Sudeten-Duitsche
gebied.
Funk legde er den nadruk op, dat Duitsch
land de voorkeur geeft aan tweezijdige re
gelingen voor den ruil van producten en
koopwaren, ter bevordering van de betrek
kingen met de Balkanstaten. Het is de be
doeling, dat daarna op dezelfde wijze on
derhandeld wordt met de Vereenigde Sta
len en Engeland. Funk deelde tenslotte
mede, dat de credieten, verstrekt aan Tur
kije, in tien jaar terugbetaald moeten
worden.
Deze verklaring is in Amerika in bevoeg
de kringen met een zekere reserve ontvan-
