Binnenland
Het Engelsche Lagerhuis geeft
Chamberlain votum van
vertrouwen
79sfe Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 7 October 1938
Vierde Blad
No. 24089
Buitengewoon succes
bij hoofdpijn!
D
Nationale Hanzebond van
sigarenwinkeliers.
Stichter van het Philips-
concern wordt Zondag
80 jaar.
Een groote meerderheid
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
OAGBL ADRECLAME
Convooidiensten voorloopig
stopgezet.
In verband met gewijzigde
omstandigheden.
Naar wij vernemen heeft de regeering
[besloten in verband met gewijzigde om
standigheden de convooidiensten in de
Straat van Gibraltar voorlooDie stop te
zetten.
Zooals men weet. is Hr. Ms. Johan Mau_
rits van Nassau", die met deze convooi
diensten was belast, dezer dagen reeds van
daar in de richting Nieuwediep vertrokken.
Gistermiddag is het schip daar aange
komen.
Meer samenwerking met de fabrieken.
Geen sigaretten rechtstreeks aan
consumenten.
Onder voorzitterschap van den heer J.
G. M. Erftemeyer iAmsterdam) is te Rot
terdam de 20ste Jaarvergadering van den
NationaJen Hanzebond van Sigarenwinke
liers gehouden, welke door afgevaardigden
van alle afdeelingen is bijgewoond.
In zijn openingswoord wees spr. er op.
dat de kracht van den bond gezocht moet
worden in zijn beginsel. In de toekomst zal
naar meer samenwerking met de fabrieken
moeten worden gestreefd.
Wij moeten ons aldus spr. aanpas
sen aan de ontwikkeling van de industrie,
in welk verband hij wees op de ver door
gevoerde mechanisatie, waardoor veel meer
geproduceerd wordt dan verbruikt kan
worden. Het gevolg hiervan is een ab
surde daling van de prijzen. Hieruit moe
ten de winkeliers de conclusie trekken, dat
zij gezamenlijk de distributie van de ta-
baksfabricaten moeten overnemen en de
dislribuanten van de producten moeten
Vormen.
Na vaststelling der begrooting 1938'39
gaf de bondsvoorzitter een uitvoerig ver
slag van de werkzaamheden der contact
commissie.
In de Decembervergadering zijn bespro
ken de ingekomen antwoorden op de cir
culaires met beginselverklaring, welke aan
de fabrikanten was gezonden.
Half September was van 92 fabrikanten
antwoord ontvangen, die daarmede hun in
stemming betuigden. Deze vormen te sa
men driekwart van de totale productie.
In de vergadering van 10 Juni JJ. is men
gekomen tot het vaststellen van een over
eenkomst tusschen de fabrikanten onder
ling, dus niet tusschen fabrikanten en
winkeliers.
Bij deze overeenkomst verbinden de fa
brikanten zich geen sigaren rechtstreeks
aan consumenten te verkoopen, behalve
het verstrekken van rookertjes aan hun ar
beiders tot een maximum van 1500 stuks
per jaar en per arbeider.
Het toezicht op de naleving van deze
overeenkomst wordt volgens art. 3 opge
dragen aan de stichting sigarendlstributie
commissie.
Als bestuursleden zijn herkozen de hee-
ren Bas Sluis, Delft en Corn. Goedemans,
Amsterdam, terwijl als voorzitter herko
zen is de heer J. G. M. Erftemeyer.
De behandeling van de door verschillen
de afdeelingen ingediende voorstellen lokte
uitvoerige discussies uit.
Aangenomen is o.m. een voorstel-Am-
sterdam, waarin het hoofdbestuur verzocht
is bij den Minister van Financiën met klem
aan te dringen op een zuivering van ta
baksvergunningen in dier voege, dat met
ingang van 1 Januari 1939 verlenging van
na 8 Februari 1935 uitgereikte bedrijfsver-
gunningen slechts zal geschieden onder in
achtneming van de wettelijke bepalingen
en de voorloopige vergunningen zooveel
doenlijk, met name die der coöperatieve
verbruiksvereenigingen worden ingetrok
ken.
In den geest van een voorstgl-Den Haag
is besloten tot instelling van een centrale
propaganda-commissie, die zich speciaal
met het oprichten van nieuwe afdeelingen
zal belasten.
764
(Ingez. Med.)
Zondag as. wordt dr. ir. G. L. F. Philips,
de stichter van het Philipsconcern 80 jaar.
Dr. ir. G. L. F. Philips, die in 1891 met
zijn vader Frederik Philips als geldgever,
de Firma Philips en Co. te Eindhoven op
richtte, werd op 9 October 1858 te Zalt-
bommel geboren. Na de HBS. te Zalt-
bommel en te Arnhem bezocht te hebben,
studeerde hij aan de Technische Hooge-
school te Delft, waar hij in 1883 het diplo
ma van werktuigkundig ingenieur behaal
de. Als student had dr. ir. G. L. F. Philips
reeds groote belangstelling voor de che
mie. In een eigen laboratorium te Zalt-
bommel en te Amsterdam werden destijds
al door hem proeven genomen voor de ver
vaardiging van kooldraadlampen. Dit leid
de in 1891 tot de oprichting van een gloei
lampenfabriek te Eindhoven onder de fa.
Philips en Co.. waartoe een kleine leeg
staande bukskinfabriek werd aangekocht,
waarin onder leiding van ir. G. L. F. Phi
lips met de fabricage van kooldraadgloei-
lampen werd begonnen.
De zaken gingen de eerste 3 jaren lang
niet rooskleurig, zoodat men bijna ertoe
was overgegaan de fabriek weer te slui
ten. In 1894 werd voor het eerst zonder
verlies gewerkt.
In 1895 werd de broeder van ir. Gerard
Philips, de heer A. F. Philips, thans presi
dent-directeur van het Philips-concern, als
commercieel leider in de firma opgeno
men, zoodat ir. Gerard Philips zich geheel
aan de technische ontwikkeling van de
gloeilamp kon wijden.
De firma Philips en Co. werd in 1912
omgezet in de N.V. Philips-Gloeilampen-
fabrieken met een kapitaal van f 6.000.000.
Sindsdien werd het kapitaal eenige malen
verhoogd, 't bedraagt thans ca. f 68.000.000,
Bij de voortzetting der debatten in het
Lagerhuis heeft de afgevaardigde Noel
Baker Iopposltioneele labour) gezegd, dat
de geschiedschrijvers misschien zullen ver
klaren, dat Hitier geen oorlog heeft ge
maakt, omdat zijn generale staf het niet
wilde. De Britsche regeering schijnt vol
gens hem te springen van crisis op crisis,
totdat zij door de eind-catastrofe verzwol
gen zal worden.
Sir John Gilmour zeide, dat hij, hoewel
hij tegenstander is van dienstplicht, toch
een zekeren vorm van inschrijving wensch-
te, waardoor het volk een denkbeeld krijgt
van hetgeen in tijd van nood moet worden
gedaan.
Nadat nog eenige leden van de oppositie
het woord hadden gevoerd, verklaarde de
conservatief Sir Edward Grigg, dat hij on
gerust was over de meeningsverschillen in
de conservatieve partij, welke bij de debat
ten tot uiting zijn gekomen. Hij spoorde
aan tot eenheid.
Vervolgens nam de leider der labour-op-
positie Attlee. het woord. Hij zeide, dat de
huidige politiek van de regeering geen
duurzamen vrede heeft gebracht. Hij
spoorde aan een plan uit te werken voor
een dergelijken vrede.
Attlee heeft o.a. nog verklaard, dat de
gevoerde politiek Engeland van een positie
van vrede en veiligheid had gebracht tot
de onzekere positie, die het thans innam.
Zij. die het lot van het land in handen
hebben, hadden de politiek door de gebeur
tenissen laten voortdrijven. Geen woord
voerder der regeering had een politiek tot
verzekering van een duurzamen vrede uit
gestippeld. De minister van financiën had
het denkbeeld van een vier-mogendheden-
pact verworpen, doch daarbuiten had hij
niet anders gehoord, dan de noodzaak tot.
versterking der bewapening. Bewapening
was op zichzelf geen politiek.
Antwoord van Chamberlain.
Hierna nam minister-president Cham
berlain het woord. Hij zeide o.a.. dat hij be
schuldigd is van lafheid, weekhartigheid
en domheid.
Men heeft hem beschuldigd het land op
den rand van een oorlog te hebben ge
bracht en men heeft gezegd, dat het niet
zijn verdienste is geweest het land tot vei
ligheid te brengen.
Hij is van meening, dat zij, die deze be
schuldigingen hebben geuit, snel vergeten
zijn wat de afgeloopen week is geschied.
Niemand, die heeft doorgemaakt, wat hij
heeft doorgemaakt dag na dag hield
hem de gedachte gevangen, dat hij alleen
moest beslissen over het lot van millioenen
landgenooten kan dit gemakkelijk ver
geten.
Wanneer hij terugblikt op de gebeurte
nissen dan is hij overtuigd, dat hij een oor
log heeft afgewend.
Indien op het oogenblik een oorlog uit
zou breken, dan zou. vóór een soldaat van
beroep of een vlieger zou zijn getroffen,
op straat een man in een omnibus of zijn
vrouw en kinderen in hun huis getroffen
zijn. Wanneer men hieraan denkt, dan
voelt men, dat men het volk niet moet
vragen tot oorlog over te gaan alvorens
overtuigd te zijn en het volk te hebben
overtuigd, dat men gaat strijden voor een
levensbelang.
Bovendien hadden de dominions het
recht eerst geraadpleegd te worden, alvo
rens een stap te nemen, welke onbereken
bare gevolgen zou kunnen hebben.
Chamberlain verklaarde verder, dat
hij liever geen algemeene verkiezingen
zou houden om munt te slaan uit de
gevoelens van het land en de meenings
verschillen op de spits te drijven. De
eenige rechtvaardiging voor verkiezin
gen zou zijn, dat een nieuw punt ter
sprake zou zijn gekomen, of wanneer
spreker het vertrouwen van hen, die
hem steunen, zou hebben verloren. Dit
is evenwel niet geschied.
Mogelijk zal een groote krachtsinspan
ning van het land worden geëischt in de
komende maanden. Indien dit zoo zal zijn,
is het het beste zoo weinig mogelijk ge
schillen te hebben.
Ten aanzien van de Britsche verplichtin
gen zeide Chamberlain, dat het voor de re
geering onmogelijk was van tevoren te zeg
gen, dat Tsjecho-Slowakije in geval van
een aanval zou worden gesteund, of in geen
geval zou worden gesteund.
Toen men overtuigd was, dat niets meer
in staat was om de Sudeten binnen den
Tsjechischen staat te houden, drong men
er bij de Tsjechische regeering op aan dit
gebied af te staan.
Spreker heeft reeds hulde gebracht aan
de wijsheid en den moed van Benesj voor
het opvolgen van den raad van de Fran-
sche en Britsche regeering. Het was een
hard besluit voor iemand, die zijn land
liefheeft. Het is belachelijk te zeggen, dat
zij, die dezen raad hebben gegeven. Tsjecho
Slowakije hebben verraden. Reeds herhaal
de malen hadden zij de Tsjechische regee
ring aangeraden het Sudeten-Duitsche
vraagstuk op te lossen en toen Dultschland
mobiliseerde, gaf men een laatste waar
schuwing. Wat gedaan is, is Tsjecho-Slo
wakije redden van den ondergang en het
een kans geven te leven als een nieuwe
staat, welke na het verlies van gebied en
versterkingen misschien in staat zal zijn,
zijn nationaal bestaan te vormen in neu
traliteit en veiligheid, zooals Zwitserland.
De minister-president is derhalve van
meening, dat de regeering de goedkeuring
van het parlement moet krijgen voor haar
gedrag tijdens de crisis, waardoor Tsjecho-
Slowakije van den ondergang is gered en
Europa van een armageddon.
De toekomstige politiek.
Wat de toekomstige regeeringspolitiek
betrof, kon men natuurlijk op het stand
punt staan, dat iedere betrekking met de
totalitaire staten van te voren tot on
vruchtbaarheid was gedoemd, dat de oorlog
ten slotte toch moest komen en dat dus
iedere persoonlijke aanraking met de dic
tators meer dan nutteloos was. Spr. ver
wierp dit inzicht met volle overtuiging en
de regeering zou dan ook den anderen weg
gaan bewandelen, n.l. om door vrijwillige
besprekingen en onderhandelingen de oor
zaken van een toekomstigen oorlog zooveel
mogelijk te doen verdwijnen en den vrede
meer en meer op een vaster basis te bren
gen. Zijn buitenlandache politiek zou dus
gevestigd blijven op de drie beginselen:
samenwerking, verdraagzaamheid en we-
derzijdsch vertrouwen, zelfs als dit betee-
kende, dat het persoonlijk contact nu en
dan gehandhaafd zou moeten blijven om
de bekende reden, dat het door de construc
tie der totalitaire staten vaak zoo moeilijk
was met de personen, die het heft in
handen hadden, in aanraking te komen.
Wat de verzekering betrof, dat hij ge
loofde, dat de vrede nu voor onze generatie
verzekerd was. wilde Chamberlain opmer
ken, dat deze woorden gesproken waren na
een lange vermoeiende reis. waar spreker
door duizenden, zoowel in Engeland als in
Duitschland was toegejuicht, waaruit hem
de vredeswil van de volkeren ten duide
lijkste was gebleken, zoodat men ze niet
als een axioma moest opvatten. In de
strekking der woorden geloofde Chamber
lain ook op dit oogenblik nog, maar de be
doeling was nooit geweest dat Engeland
nu wel kon ontwapenen of de herbewape
ning stopzetten. Zoolang spr. het bewind
zou voeren, zou er nooit meer sprake zijn
van eenzijdige ontwapening en een voor-
stel tot beperking zou niet eens in over
weging genomen kunnen worden, tenzij alle
betrokken mogendheden van de partij wil
den zijn.
Zwakte in bewapening beteekende zwakte
in diplomatiek vermogen, dat had de jongste
crisis toch onomstootelijk bewezen.
Maar dezelfde crisis had ook haar nut
tige zijde gehad. Zij had het land inge
licht over de kracht en de zwakte van de
bewapeningen en zij stelde het nu in staat
de fouten te herstellen en de ontbrekende
dingen aan te vullen. Spr. had geen spe
ciaal nieuw schema op het oog Hij ge
loofde, dat de getroffen voorzieningen
ruimschoots voldoende waren, maar als
hier of daar meer spoed noodig zou zijn,
zou de regeering niet aarzelen dien aan te
bevelen en te gelasten.
De verklaring Hitler-Chamberlain.
Ten aanzien van een beschuldiging van
Noel Baker, dat de overeenkomst tusschen
Hitler en Chamberlain door Hitler was
opgesteld, om Engeland er toe te brengen
zijn verplichtingen prijs te geven, zeide
Chamberlain: ,,Ik weet niet, of Noel Baker
mij duistere bedoelingen in de schoenen wil
schuiven, doch ik moet hem zeggen, dat
het document niet is opgesteld door Hitier,
doch door de nederige persoon, welke op
het oogenblik dit Huis toespreekt".
Vervolgens zeide Chamberlain, dat hij
niet geloofde, dat een oorlog niet te voor
komen zou zijn.
Het denkbeeld van een wereld
conferentie.
De premier wees ten aanzien van het
denkbeeld van labour inzake een wereld
conferentie op de noodzakelijkheid van
voorbereiding, teneinde er zeker van te
zijn, dat een dergelijke conferentie niet een
mlslukkink wordt. Hij verklaarde o.a.:
„De opgedane ervaring heeft maar al te
duidelijk getoond, dat zwakte in bewape
ning, zwakte in de diplomatie beteekent Ik
geloof, dat wij niet onzen plicht zouden
hebben gedaan, indien wij niet reeds op
dracht hadden gegeven tot het onmiddel
lijk instellen van een grondig onderzoek
inzake onze voorbereidingen van militai
ren en clvielen aard, om te zien, welke
maatregelen noodig zijn om binnen den
kortst mogelijken tijd onze defensie in orde
te brengen".
De dienstplicht-kwestie.
Minister-president Chamberlain heeft
zijn reeds gemelde verklaring betreffende
dienstplicht afgelegd in antwoord op een
vraag van den onafhankelijken arbeiders-
afgevaardigde Mc Govern, die wilde weten,
of de regeering zich zou houden aan haar be
lofte, geen militaire dienstplicht te zullen
invoeren. Toen Chamberlain zeide, dat in
vredestijd geen dienstplicht zou worden
ingevoerd, vroeg de conservatief Amery:
„Zou het in dat geval niet gewenscht zijn
een verandering in de regeering te brengen
om die noodzakelijken maatregel mogelijk
te maken?"
In antwoord op andere vragen, verklaar
de Chamberlain nog, dat de regeering haar
best zou doen om spoedig te komen tot een
terugtrekking der buitenlandsche strijders
in Spanje, al of niet in het kader van de
niet-inmengingscommissie.
Na het einde van zijn rede bleef de mi
nister-president eenige oogenblikken op
het spreekgestoelte staan en vervolgen*
ging hij naar zijn plaats, wuivend en glim
lachend, onder toejuichingen van de regee-
ringspartijen.
Daarna werd de stemming gehouden,
waarbij het Huis met 366 tegen 144
stemmen zijn vertrouwen in de regee
ring uitsprak.
Aan beide zijden was een aantal afge
vaardigden verhinderd door ziekte en an
dere redenen. Het hoogste aantal stemmen,
dat de regeering had kunnen krijgen, zou
419 geweest zijn en dat van de oppositie
195; deze getallen zijn evenwel nog nooit
bereikt.
Bij de stemming heeft de conservatieve
groep onde leiding van Eden, Duff Cooper
en Churchill zich van stemming onthouden,
eveneens de pacifisten onder leiding van
George Lansbury ten getale van zes en vier
afgevaardigden van de onafhankelijke la
bour.
Het amendement der oppositie op de
door de regeering ingediende motie van
vertrouwen was tevoren verworpen met
369 tegen 150 stemmen.
„Door veel hoofdpijn was
ik erg prikkelbaar en ten
einde raad ben ik TOGAL
gaan gebruiken en met bui
tengewoon succes", schrijft
de Heer A. P. Veerbeek,
le Tecbn. Opzichter der
G.E.B., Oudedjjk 183 te
V",*.k Rotterdam. Wie pijn lijdt
Rotterdam r J
door ischias of rheuma-
tiek, of geplaagd wordt door hoofd-, spier-
of zenuwpijnen zal evenals duizenden ande
ren ongetwijfeld baat vinden b\j TOGAL.
Het geheim der TOGAL-tabletten berust
op de heilzame werking op het bloed en
de inwendige organen, waaruit ze de on
zuiverheden verwijderen. Deze onzuiver
heden z$jn de eigenlijke oorzaak der pijnen
en ongemakken, die door TOGAL afdoende
worden bestreden.
Bit aUe apoth. en drog. v.a. 0.80 p. flac. fexcJ. O.B.)
783 (ingez. Med.)
Naast een steeds grootere productie van
gloeilampen, heeft de fabricage van radio-
en andere electro-technische artikelen
mede tot de groote expansie dezer onder
neming bijgedragen.
De Senaat van de Technische Hooge-
school te Delft verleende in 1917 aan ir.
G. L. F. Philips het doctoraat honoris
causa in de Technische Wetenschappen.
Begin 1922 trok deze zich als directeur uit
de zaken terug, als commissaris neemt dr.
Ir. G. L. F. Philips nog steeds actief deel
aan den gang van zaken van het Philips-
bedrijf.
De huidige omvang van het Philips-Con
cern getuigt niet alleen van durf en on
dernemingsgeest, maar ook van het des
tijds zeer juiste inzicht van dr. ir. G. L, F.
Philips in de toekomstige ontwikkeling van
het verlichtingswezen. Het is ongetwijfeld
aller wensch, dat hij nog vele jaren ge
tuige moge zijn van den bloei dezer door
hem in het leven geroepen belangrijke
nationale industrie.
BOTERPRUS VOOR DEN WINTER.
De minister van economische zaken
heeft besloten, den boterprijs voor het
binnenland voor het tijdvak van 1 October
1938 tot 1 April 1939 te bepalen op een
gemiddeld bedrag van f. 1.45 per K.G.
groothandelsprijs. Zooals bekend is. kan
als binnenlandsche groothandelsprijs voor
boter worden aangenomen de som van het
bedrag der commissienoteering voor Neder-
landsche boter (Leeuwardemoteering) en
het bedrag van de heffing en toeslag.
Ten einde speculaties op het bedrag van
de heffing en toeslag te voorkomen, ligt
het in de bedoeling om, een gemiddelden
prijs van f. 1.45 per K.G. boter aanhou
dende. In het bedrag der heffing zoo wei
nig mogelijk wijziging te brengen.
Tengevolge hiervan zal de werkelijke
prijs in de meeste gevallen hetzij naar
boven hetzij naar beneden van genoemd
bedrag van f. 1.45 per K.G. voor den groot
handel afwijken.
BEVORDERINGEN IN HOOGERE
LEGERRANGEN.
Naar de „N.R.Ct." verneemt, zullen met
ingang van 1 November as. worden be
vorderd: tot generaal-majoor kolonel H.
F. M. baron van Voorst tot Voorst, inspec
teur der cavalerie, tevens commandant
van de lichte brigade: tot kolonel luite-
nant-kolenel W. F. H. Bischoff van Heems-
kerek, commandant van de brigade grena
diers en jagers, luitenant-kolonel van den
geenralen staf H. H. Thoden van Velzen,
directeur etappen- en verkeerswezen en
luitenant-kolonel van den generalen staf
M. W. L van Alpen, directeur van de
hoogere krijgsschool.
Verder zullen worde- benoemd tot kolo
nel, commandant van 5He ufanteriebri-
gade luitenant-kolonel A M M. can Loon,
commandant van het korp.' eotordienst en
tot kolonel, territoriale bevelhebber in
Overijsel enz luifeoonb-iolone! van den
generalen staf Dwars chef van den staf
der IV divisie.
ONDERNEMERSOVEREENKOMSTEN.
De minister van Economische Zaken
heeft ter voldoening aan het bepaalde bij
artikel 14 van de wet op het algemeen ver
bindend en onverbindend verklaren van
ondernpmersovereenkomsten 1935 aan de
Tweede Kamer het verslag doen toekomen
over de toepassing van deze wet geduren
de het tijdvak 1 Jan. 1938 trin 30 Juni 1938.
Op drie van de zes op 31 Dec 1937 in
behandeling zijnde verzoeken tot algemeen
verbindendverklaring was ten tijde van de
publicatie van dit verslag gunstig beschikt,
terwijl de andere drie zijn afgewezen. De
eerstgenoemde drie verzoeken betroffen de
zoutindustrie, de schoenindustrie en de
lederindustrie, laatstgenoemde de mine
raalwaterindustrie, den vleesehhandel te
Amersfoort en den detailhandel in kiee-
dingstoffen. In het tijdvak van 1 Jan. 1938
tot 30 Juni 1938 zijn zes nieuwe verzoe
ken ingediend, met name voor de wollen-
stoffenindustrie. de pettenindustrie, de pa-
pierenzakkenindustrie, de sigarenindustrie,
de groentenconservenindustrie en het bak-
kerijbedrijf te Amsterdam. Voorts is ver
zocht de algemeen verbindendverklaring
van de Nederlandsche japonnenconventie
welke op 1 Nov. as. ten einde loopt, met
twee jaar te verlengen. Van deze zeven
vei roeken is één afgewezen, n.l. de onder
nemersovereenkomst in de sigarenindu--
strle, op een was ten tijde van dit verslag
gunstig beschikt, nJ. dat betreffende de
Nederlandsche wollenstoffenconventle, ter-
vijl de overige op 30 Juni nog in het eer
ste stadium van behandeling waren.
GEBOREN:
Susanna d. van A. v. d. Velden en S. Verver
Ar ie z. van A. Lens en T. v. Weeren
Gerda Johanna d. van A. Nieuwkerk en G.
Laurier.
ONDERTROUWD
P. J. Preenen jm. 26 jaar en J. Mieremet jd.
26 jaar N. G. J. Vergeer jm. 26 jaar en M.
Langeveld jd. 25 jaar Chr. Pasma jm. 24
jaar en C. Rasser jd. 21 Jaar L. Huijs jm. 31
jaar en M. E. Starkenbrug jd. 27 jaar.
OVERLEDEN:
E. A. Francois vr. 87 jaar -
13 jaar.
W. Wessel z.
e ruggegraat van elk goed
reclame-plan
DE BOTERHEFFING.
liet bedrag van de heffing en de sleun-
uitkeering op boter is, behoudens tusschen-
tijdsche wijziging, voor de week van 6 tot
13 Oct. vastgesteld op 70 ct. per K.G.
