Be wilde Zwanen
79sfe Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 22 September 1938
Vierde BSad
No. 24077
De Pers over de Millioenen-nota
Gvertuig U zelf
Instantine
RECHTZAKEN
Bezuiniging in plaats van nieuwe
belasting.
De „Standaard" (A.-R.) is het niet eens
met de regeering wat haar financieele po
litiek betreft. Uit de mlllioenennota citeert
zij de zinsnede, waarin wordt gezegd, dat
„er ongetwijfeld Overheidsuitgaven zijn
welke hoe nuttig op zichzelf ook op deze
v eegschaal geplaatst, thans te licht wor
den bevonden. Een verder gaande beper
king van u'tgaven is derhalve een eisch,
welken de financieele positie in het be
lang van de huidige ais van de toekom
stige contribuabelen aan de Regeering op
legt".
Met de strekking van dit betoog betul-
ren wij onze instemming. Ook met het
daarin geconstateerde feit, dat cr Over
heidsuitgaven zijn. welke, „op deze weeg
schaal geplaatst, thans te licht worden be
vonden". Daarmede raken wij tevens het
verschil van zienswijze tusschen de Re
geering en ons. Gevraagd mag worden: als
er thans Overheidsuitgaven zijn, welke,
gelet op alle in aanmerking komende fac
toren. niet mogen worden gehandhaafd,
waarom worden dan deze uitgaven besten
digd. met het gevolg, dat van de burgerij
daarvoor gelden moeten worden gevraagd?
Zou het standpunt zijn ingenomen, dat
de Regeering voor de begrooting van 1940
als haar gedragslijn aanvaardt, dan zou
cr thans slechts een vijfde deel van het
bedrag, dat de Regeering nu noodlg acht,
gevraagd behoeven te worden.
Ons bezwaar klemt nog te meer. omdat
ln de Nota beschouwingen voorkomen, op
grond waarvan nog een verdere verhoo
ging van de uitgaven moet worden ver
wacht. Een verhooging van de inkomsten
cm het deficit te dekken, gepaard gaande
ir.et een verhoogine van de uitgaven, waar
door nieuwe deficitten ontstaan, helpt ons
niet uit het moeras.
Een somber stuk.
De Nederlander (Chr. Hist.) acht de Mil-
lloenennota een somber stuk. Het eenlge
lichtpunt, dat er in vermeldt wordt is een
groote overschrijding van de middelenra
ming ln 1937. De belastingen hebben ln
dat jaar liefst 72 millioen méér opgebracht
dan de raming. Een gevolg van ,.de con
junctuurverbetering te zamen met de in
September 1936 genomen monetaire maat
regelen". zegt de Nota.
Maar in het najaar 1937 sloeg de we
reldconjunctuur weer om. en een uitvloei-
cel daarvan was, dat ook ons snelle mid
delenaccres weer tot staan kwam. Ook aan
de verwachting dat de werkloosheidsuit
gaven aanzienlijk zouden dalen, werd hier
door de bodem ingeslagen Daarbij kwamen
dan de nieuwe defensie-uitgaven, waarvan
liet eindpunt nog niet is bereikt.
Het blad geeft dan een n'et-critisch over
zicht van de Nota en besluit:
Aan het slot der Nota worden eenige
beschouwingen aan den financieelen nood
der gemeenten gewild, waaromtrent bin
nenkort blijkbaar belangrijke wetsontwer
pen kunnen worden tegemoet gezien,
waarvan de Inhoud zal moeten worden af
gewacht om de ietwat vaag aangekondig
de voornemens voldoende te kunnen be-
oo'deelen.
Dit laatste kan trouwens in beduidende
mate ook gezegd worden van wat op het
gebied der Rijksfinanciën wordt ln uitzicht
gesteld, al kunnen wij reeds nu erkentelijk
zijn voor de klare en openhartige wijze,
waarop de toestand wordt blootgelegd.
Een crisisproduct.
De Maasbod» iRK.i heeft de Troonrede,
samengesteld als zij Is onder den druk
kender invloed van de crisis op Interna
tionaal politiek en economisch terrein, ge
karakteriseerd als een sub umbra geschre
ven stuk; de Millioenennota voor 1939 mag
veilig een crisisproduct heeten. ook afge
scheiden van de altijd dlsputabele vraag,
of de door haar toegepaste scheiding tus
schen gewone en kapitaalsuitgaven juist ls.
Ook wie bezwaren tegen haar inhoud
heeft zal erkennen, dat deze Nota een
moedig stuk is. in zooverre de beheerder
van 's lands financiën over twee funda-
menteele punten van financieel beleid geen
twijfel laat: zijn streven naar een sluiten
de begrooting en zijn afschuw voor licht-
vaardige leeningspolitiek. Men moet in elk
geval, om het standpunt van minister De
Wilde recht te doen. deze twee punten
goed vasthouden, tenzij men lust heeft het
financieele moeras van het nieuwe so
cialisme het „ware socialisme" van den
nieuwen tijd met zijn leen-maar-raaK-po-
iitiek. spoliatie, al of niet In belastlngvorm
en ongepubliceerde begrootingen inbegre
pen binnen te stappen.
In financieel opzicht beschouwd acht
het blad de Nota meer dan solide en biedt
zij volstrekt geen reden tot pessimisme,
want onze financieele positie is sterk
Economisch biedt de Nota perspectief;
Sociaal schijnt, volgens de Maasbode, de
Nota den Juisten toon nog niet getroffen
te hebben. Zuinigheid is een wel zeer ge
biedende eisch. ook op het gebied van De
fensie' anders zou de zorg voor onze weer
macht onze Innerlijke weerkracht ten zeer
ste kunnen schaden en ten slotte zelfs in
tien wortel kunnen aantasten.
Nieuwe belastingen en het gToote
gezin.
De Volkskrant (R.-K.t geeft toe. dat het
wegwerken van een tekort van ruim 140
miiiioen geen lichte taak Js. D°cn:
De nieuwe belasting bestaat hierin, dat
van huren, pachten, renten, loonen en
pensioenen twee procent zal worden ge
heven. Bij deze belasting zal, gelukkig, km-
cicraftrek worden toegepast, maar verder
zal van alle huren, loonen. enz. de twee
piocent extra heffing moeten worden be
taald. Althans wij ontmoeten in minister
I): Wilde's nota geen enkele aanduiding,
dat bij de huren, pachten, loonen. pen
sioenen bij een zeker minimum zal worden
begonnen. Men betaalt huur, men ont-
'angt loon, beide laag het doet er niet
toe: de twee procent er op is men schuldig.
Dit lijkt ons niet billijk: er zijn huren
waar niets bij en loonen waar niets af
kan.
Het blad geeft toe. dat minister De Wilde
111 een snel tempo aan de nooden der groo-
te gezinnen is tegemoet gekomen.
Niet uitsluitend, maar toch voor een re
delijk deel zijn de belastingverlagingen tot
een totaal bedrag van 40 millioen in het
belang der groote gezinnen bedacht en be
doeld.
Men zal intusschen iets meer hierom
trent moeten weten eer men met zekerheid
kan besluiten, niet dat cl? groote gezinnen
ongeveer ..gelijk" zullen blijven, maar van
de belastingverzwaring en belast'ngverla-
ging te zamen beter worden, waarom het
dan toch begonnen is.
De heffing der twee procent blijft voor
zeer velen een hard gelag, besluit het blad.
vooral als men bedenkt, dat ze nu reeds
door den fiscus worden bezocht op een
manier, waaroo Alva met zijn tienden en
twintigsten penning jaloersch had kun
nen zijn.
Waarom niet leenen
Voor De Tijd (R.-K.) heeft de m'llioenen-
nota den deprimeerenden Indruk van de
Troonrede niet verlicht maar bevestigd. Het
blad neemt o.m. de leeningpolitiek in be
spreking en zegt daarover o.m.:
Aan minister De Wilde komt de lof toe,
dat hij zijn millloennota met groote dui
delijkheid heeft opgesteld, als ls die dulde-
liikheld donker van kleur. De Minister van
Financiën kan zeggen: „Ik ben somber
doch oprecht".
Menigeen zal zich nu afvragen, of deze
Inspanning tot oprechthe'd, die de rijks-
bezrootlng komt versomberen, juist dit
jaar op haar plaats was. WIJ voor ons zou
den haar echter toejuichen, indien de
maat van die begrooting niet aan het an
dere einde werd begrensd door het muur
vaste besluit om niet te leenen Van onze
er. vele andere zijden is er dikwijls op aan
gedrongen, dat de Regeering de overrulme
geldmarkt en de lage rente zou benutten
cm aan haar werkloosheidspolitiek de mid
delen voor een effectieve krachtsinspan
ning te verschaffen.
Het argument, dat daartegen gewoonlijk
wordt aangevoerd, luidt als volgt: de toe-
komst'ge geslachten mogen niet belast
worden met den nasleep van onze econo
mische en financieele zorgen.
Maar dit argument houdt geen steek.
Ton eerste zal temgkeerende welvaart den
last voor een toekomstig geslacht lichter
maken dan voor ons, terwijl daarentegen
de voortgezette neergang van vakbe
kwaamheid en moreele volkskracht een
herwinning van welvaart in de toekomst
ernstig ln den wvg zal staan. Op de twee
de plaats dient men ook rekening te hou-
aen met den verschrikkelijken (ook finan
cieelen) last. die het toekomstige geslacht
wordt opgelegd door de physieke en mo
reele ontwaarding van het volk en alle ge
volgen daarvan, welke zich ook niet tot een
z.g.n. economische periode bepefken. En ten
derde: hoe kan men dit argument laten
gelden ten opzichte van het toekomstige
geslacht zelf. n.l. ten opzichte van de
werklooze jeugd? Om haar in de toekomst
financieele lasten te besnaren, zou men
haar nu aan de ellende der werkloosheid
moeten overlaten.
Het teleurstellende feit is, dat de regee
ring, trots alles wat er gezegd is. de werk
loosheid niet op denzelfden voet als de de
fensie wil stellen en geen aandacht heeft
voor de urgentie van het probleem. Deze
nalatigheid is niet alleen een principieel
gebrek, maar zal ook practlsch op den duur
fatale gevolgen hebben.
Een inhoudsrijke nota.
De N.üott, Crt. (Lib.) vindt, dat de Mll
lioenennota van den A.-R. minister De
Wilde een zeker eigen karakter vertoont,
wat zich voornamelijk hierin uitspreekt,
dat, op een paar uitzonderingen na. het
reeds jaren durende proces van intering
en uitholling van onze financieele positie
een halt wordt toegeroepen.
Imponeeren kan de wijze, waarop dit
geschiedt, echter niet, zoowel vanwege de
middelen, die daartoe worden aangewend
(belastingverhoogingen), als vanwege het
onvolledige resultaat, dat erdoor wordt
verkregen.
Het blad gaat dan de ontvouwde plan
nen en de financieele manipulaties na
over de belastingplannen op zich onthoudt
het zich thans van een oordeel en be
sluit dan als volgt:
In velerlei opzicht een Inhoudsrijke Mil
lioenennota. Het is alleen erg jammer, dat
de minister van Financiën bij den eersten
stap naar een meer -reëel begrootingsbeleid
noch de z.g.n. „onvolkomenheden" voor 100
pCt. heeft kunnen wegwerken, noch zelfs
een sluitend budget heeft kunnen ontwer
pen, noch er in geslaagd is de lasten voort
spruitende uit een reëelere behandeling van
de begrootingspositie benevens de lasten
van een gedeelte der defensiemaatregelen
op andere wijze te vinden dan uitsluitend
door belastingverzwaring.
Hard gelag
„Een hard gelag" noemt het Alg. Han
delsblad i Lib.l wat minister De Wilde van
plan is, doch het voegt er terstond aan toe
„maar in hoofdzaak' onvermijdelijk".
Een afgerond dekkingsplan geeft de Mil
lioenennota als gezegd niet; minister De
Wilde heeft blijkbaar uit de practijk der
laatste jaren al geleerd, dat een volledig
dekkingsplan in deze onzekere lijden toch
slechts een papieren kindje var. den mi
nister van financiën blijft. Desniettemin
moet men met klem blijven aandringen
cp maatregelen, welke de noodige dekking
lol herstel van het evenwicht onzer staats
financiën verzekeren.
Over de aangekondigde winstbelasting
wordt o. m, gezegd:
In dezen tijd moeten wij maar niet te
zeer klagen over het feit, dat nu een ver
dere opvoering van onze theoretisch wel
heel zuiver en fraai uitgesponnen Rijks-
inkomstenbelasting, niet mogelijk is, wij
het roer radicaal omgooien. Er moeter.
nieuwe middelen zijn voor oogenblikkclijke
elschen. Wij zullen dus deze nieuwe zware
Inkomstenbelasting en winstbelasting op
N.V. wel moeten accepteeren, maar een
dergelijke hooge heffing van 8 pCt. van
de behaalde winsten naast een uitdeellngs-
oelasting (de Dividend- en Tantièmebelas
ting, welke als basistarief 5 pCt. bedraagt,
maar door een opcenten-trits van 43 -f
20 73 als is gebracht op 12.05 pCt.)
zal al meteen als het maximum moeten
wolden beschouwd, dat daaruit zonder
ernstige economische schade kan worden
gehaald.
Een kat een kat genoemd.
Het Vaderland (Lib.i noemt de Mlllioe
nennota een stap in de richting van een
werkelijk sluitende begrooting:
Ook aan deze tweede Millioenennota van
dc hand van minister De Wilde mag de ver-
oienste niet worden ontzegd, dat zij hou
vast biedt. Bij het stellen van de diagnose
van onze uitgeputte overheidsfinanciën
windt de minister er geen doekjes om. Hij
durfde een kat een kat noemen. Maar zoo
werkelijk als zijn oordeel over den stand van
de geldmiddelen is, zoo benauwend is het
tevens. Het lijkt wel. of we steeds verder
lil het moeras wegzinken.
Ook thans doet de minister een poging
vasten grond onder de voeten te krijgen,
maar geslaagd is hij niet, al moet hieiaan
in één adem worden toegevoegd, dat de
minister waardeering verdient voor deze
poging. Hij heeft hiermede getoond prin
cipieel weerstand te willen bieden aan den
druk van hen. die de politiek van het
„kloppende huishoudboekje" veroordeelen.
De enkele stap. welken de minister in de
richting van een werkelijk sluitende be
grooting heeft gezet, bestaat hierin, dat
hij van de zg. onvolkomenheden, welke de
budgetten van de laatste jaren kenmerk
ten, er eenige heeft gladgestreken. Deze
onvolkomenheden, bestaande in verschui
ving van den gewonen dienst naar den
kapitaaldienst, het nalaten van bepaalde
reserveeringen en van stortingen in het
Spoorwegpensioenfonds en in de sociale
verzekeringsfondsen, beliepen in de begroo-
ling 1938 een bedrag van niet minder dan
f. 71.5 millioen, waarmee de gewone dienst
voor het loopende jaar dus werd ontlast.
Volgens het blad bevat deze millioenen
nota een reeks, goede bedoelingen. Maar
de „synthese van de tegenstellingen" is
niet gevonden.
Steeds verder op het pad der be
zuiniging.
„Het Volk" (S.D.i vangt zijn critiek op
de Millioenennota aan met een voorstel om
den Inhoud in leesbaren en overzichtelijken
vorm te brengen óf naast den officieelen
tekst een uitgave ten behoeve van de bur-
dat Instantine helotl 1 a 7
tabletten zijn reeds voldoende
de pijn te verdrijven.
Onthoudt daarom
stilt en voorkomt pijnen!
Doosjes 12 tabletten 70 ct, zakjes a 2 tabletten
15 ct.
(Ingez. Med.)
gerij beschikbaar te stellen. Het blad ver
volgt:
Het bereiken eener sluitende begrooting
ziet de regeering thans als haar heilig
icitaal. Dit oogmerk zal moeten worden ver-
kiegen. eenerzijds door bezuiniging, ander
zijds door verzwaring van belastingdruk.
Sterken nadruk legt de regeering op den
eisch van verder gaande versobering.
Reeds nu wordt het parlement daarom er
op voorbereid, dat bijzondere bezuinigings
maatregelen noodig kunnen blijken, die
zijn goedkeuring zullen vereischen. Over
utn inhoud daarvan zwijgt de minister ge-
lieimz'nnig. Weet hij het zelf wellicht nog
hiel, of acht hij het raadzamer ten deze
stuksgewijze te werk te gaan? Deze iaal-
rie methode heeft het voordeel der onop
vallendheid en van afmatting der tegen
standers.
Het blad heeft den indruk, dat de mi
nister hij zijn nieuwe belastingtechniek tic
Katholieken tracht te paaien door voor dc
groote gezinnen hier het een en ander te
doen.
D; werkloosheidsparagraaf noemt het
blad duister en weinig belovend.
Noch in de maatregelen van handels-
politieken aard. noch in de voorgenomen
uitbreiding der werkverschaffing vinden
wij echter den grootscheepschen aanpak
van het meest nijpende probleem onzer
volksgemeenschap, waarop de natie nu
reeds sinds jaar en dag vergeefs wacht.
Integendeel, de minister gaat er ook in deze
Nota van uit. dat de werkloosheid hier te
lande een nood is. die zich nog vele Jarcr,
zal laten gelden. En daarmede is het be
leid eigenlijk in zijn kern bloot gelegd.
Men buigt de knie voor het afgodsbeeld
der bezuiniging, besluit het blad.
Reddingspoging welhaast ondoenlijk
„Het Nationale Dagblad" (Nat.-Soc.) Is
cr vast van overtuigd, dat de Nederland-
sche financiën weldra de hoogste toppen
van een ongebreidelde schuldenpolitiek
BEPERKT VRIJVERVOER VOOP.
OUD-SPOORBEAMBTEN
De civiele kamer van de rechtbank té
Utrecht heeft heden vonnis gewezen in dc
procedure tusschen den Ned. Bond V. Gc-
pensionneerden bij de Ned. Spoorwegen,
cn de Nederlandsche Spoorwegen. Dit pro
ces was aanhangig gemaakt naar aanlei
ding van de beperking van het vrijvervoer
voor de leden van dezen bond.
In deze zaak meende de bond. dat dc
Ned. Spoorwegen niet gerechtigd waren
veranderingen aan te brengen in de be
staande regelingen. Thans, na een jaar. ls
er vonnis gewezen. De rechtbank heeft
bepaald, dat de door de N. S. getroffen
maatregelen tot beperking van het vrijver
voer ongewijzigd kunnen blijven en den
bond veroordeeld tot betaling van de kos
ten van het geding. (Tel.)
zullen hebben bereikt. In zoover volgt Ne
derland met democratische meesterschap
het voorbeeld der Fransche volksfrontre-
geering. De regeering probeert natuurlijk
afstand te bewaren van het Fransche
staatsbankroet, doch zij heeft zich met dc
begrooting 1939 zoo vastberaden op de glij
baan naar den financieelen afgrond ge
waagd. dat een reddingspoging welhaast
ondoenlijk lijkt.
Terwijl nu de massa's vergast worden op
beloften van bezuiniging, wordt hun door
middel van een loonbelasting, die de om
zetbelasting volgt, opnieuw een loonsver
laging opgelegd, ter wille van het behoud
cener regeering, die in de jaren van haar
ondoorgrondelijk „beleid" nog niets anders
gedaan heeft dan uitgaven, belastingen cn
schulden verhoogen.
Zoo wreekt zich. aldus het blad, een stel
sel, dat zich overal met dezelfde midde
len poogt te handhaven en overal op de
zelfde wijze ten onder gaat.
Copyright P, I B. 8o* 6 Coponhogon
Nauwelijks had Ehze zich eenige schreden verwijderd van de
plek, waar zij den nacht had doorgebracht, of zij ontmoette een
oud vrouwtje, dat een mandje met boschbessen droeg. Het was
een vriendelijk vrouwtje, want zonder dat Elize er om behoefde
te vragen, kreeg zij een handvol bessen. Toen durfde Elize ook te
informeeren naar haar broers. Had het vrouwtje niet ergens in
het bosch elf prinsen ontmoet?
Het vrouwtje schudde ontkennend het hoofd. Maar toen zjj zag
hoe Elize's gezicht betrok, voegde zjj aan het korte ,,neen" iets
toe, dat het meisje misschien zou willen weten. En zoo hoorde
Elize dat het oude vrouwtje in de rivier, die vrij dichtbij door het
bosch stroomde, elf 2rwanen, elk met een gouden kroon, had
zien zwemmen
Het oude moedertje nam het meisje bij de hand en bracht haar
naar een helling. Beneden zag Elize een bochtige rivier. Daarin
heb ik de elf zwanen zien zwemmen", zei het vrouwtje, terwijl zij
naar beneden wees. Vriendelijk dankte Elize haar, zij gal haar
een hand, wenschte goedendag en liep toen naar beneden, waar
zij den oever van de rivier volgde tot aan de plaats, waar deze
in zee uitkwam.
