BINNENLAND Oegstgeest zet de terug Luwing monetaire crisis LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 27 Augustus 1938 Vierde Blad No. 24055 F inancieel-Economisch Weekoverzicht 79ste Jaargang Oud-Holland herleeft FAILLISSEMENTEN Onze scheepvaart en graanhandel He) regeerings jubileum van H. M. de Koningin. H. M. de Koningin heeft gisternamid- dSg op het Huis ten Bosch ontvangen de hoofden van missiën met hun echtgenoo- ten ter aanbieding van gelufcwenschen met het aanstaand regeeringsjubileum van Hare Majesteit. LATE BEKENDMAKING VAN REGEERING SMAATREGELEN. Tentoonstell. ,,'b Gravenhage 1898' geopend. Als inzet der feestelijkheden. De zwaar uitziende Gevangenpoort, ge flankeerd door de oude winkels van Else vier en van Stockum, was gistermiddag hermetisch gesloten, toen de vestibule van het tentoonstellingsgebouw Houtrust zich vulde met een groot aantal Hagenaars, dat de ontsluiting van de poort, welke toegang geeft tot de tentoonstelling ,,'s-Graven- hage 1898". kwam mede maken. Onder hen zagen wij den burgemeester van 's-Gravenhage. mr. de Monchy en den Commissaris der Koningin in de provincie Zuid-Holland. Jhr. mr. dr. van Karnebeek. De voorzitter van het Haagsche comité voor volksfeesten, generaal-majoor b. d. J. Wagner, sprak allereerst woorden van dank tot den burgemeester voor zijn steun en tot allen, die hun medewerking hebben verleend bij de inrichting van deze ten toonstelling. De commissie, werkende onder leiding van den heer van Mastenbroek, heeft ge meend, dat het doen herleven van onze residentie, zooals deze er in 1898, bij het aanvaarden van de regeering door H. M. de Koningin uitzag, ongetwijfeld grootc belangstelling zal trekken. De ouderen, die zich het 's-Gravenhage uit die dagen nog herinneren, zullen zeer zeker met vreugde zich de dagen hunner jeugd voor den geest halen. De jongeren zullen met belangstelling dit oud 's-Gra venhage zien. dat getuige was van het laaiend enthousiasme waarmede hun ouders en grootouders de inhuldiging van H. M. de Koningin vierden. Zoo vormt dit Oud 's-Gravenhage een schakel tusschen verleden en heden. Moge ook het stads beeld veranderd zijn. onveranderd zijn ge bleven bij oud en jong de gevoelens van verknochtheid aan ons Vorstenhuis. De burgemeester sprak de hoop uit, dat 's-Gravenhage 1898" door velen bezocht zal worden en nam toen den grooten sleutel, welke hem op een zijden kussen werd aangeboden. In optocht begaven de I aanwezigen zich naar de Gevangenpoort len toen burgemeester de Monchy de deur heopend had. speelde de „schutterij- muziek 1898" onder leiding van den kapel- I meester Henri Zeldenrust, „In naam van Oranje"., De aanwezigen verspreidden zich over de tentoonstelling terwijl de schutterijmuziek ren aantal nummers ten gehoore bracht, Aldus zijn de feesten in Den Haag. zij het hier. om zoo te zeggen, binnenskamers, lr,gezet. Prinses Juliana woont les b«i van militaire rijschool. Prins Bernhard onder de leerlingen. Prinses Juliana. Prinses Armgard en Prins Aschwin hebben gistermorgen een bezoek gebracht aan de militaire rijschool te Amersfoort. Het hooge gezelschap werd ontvangen door den directeur, luitenant-kolonel D. A. Camerllüg Helmolt en woonde daarna op het achterterrein een les bij van leerlingen I van de rijschool, o.w. zfch ook Prins Bern hard bevond. Omstreeks half twaalf keerde men per auto naar Soestdijk terug. De handel wist ze eerder dan de belanghebbende boeren. De heer Weitkamp heeft aan den minis ter van economische zaken de volgende vragen gesteld: 1. Is het den minister bekend dat onlangs tal van landbouwers de dupe zijn geworden van het feit dat de jongste regeerings- maatregelen tot steun aan de varkenshou- derii eerder ter kennis van den handel dan van de boeren kwamen wijl het meerendeel der laats ten uiteraard geen dagblad leest? 2. Zoo ja. is dan de minister bereid te bevorderen, dat het bericht van dergelijke belangrijke besluiten, vóór deze in de groote bladen worden bekend gemaakt, eerst oer radio door het A.N.P. wordt omgeroepen? transportarbeiders hebben ingediend een verzoek tot verbindendverklaring van be palingen van de od 1 April 1938 in werking getreden collectieve arbeidsovereenkomst in de baksteenindustrie, afgesloten tusschen de eerstgenoemde vereeniging eenerzij ds en de genoemd organisatie anderzijds. Deze verbindendverklaring wordt ge vraagd voor alle steenfabrieken, gelegen in de provincies Gelderland. Overijsel. Utrecht en Zuid-Holland, zoomede voor een tweetal in Noord-Limburg ten Oosten van de ri vier de Maas gelegen steenfabrieken, met uitzondering echter van de fabrieken van siersteen en schoorsteen-steen. Bezwaren tegen inwilliging van bedoeld verzoek kunnen schriftelijk worden inge bracht bij den minister van Sociale Zaken voor of op 17 September a.s. Foto Van Vliet. INDISCHE VORSTEN OP AUDIËNTIE. Bij de ministers van koloniën en algemeene zaken. De minister van Koloniën, de heer Ch. J. I. M Weiter, heeft gistermiddag om 4 uur de deputatie van den sultan van Jog jakarta en de afgevaardigden van den Mangkoc Nagoro en het hoofd van het Pakoe-Alamsche huis te Jogjakarta, die eergisteren te Den Haag zijn aangekomen, in audiëntie ontvangen. De deputaties waren vergezeld van den heer L. A. M. Visser, die hun als raadsman ls toegevoegd. De chef van het kabinet van den minis ter. de heer J. Th. Petrus Blumbenger, woonde de audiëntie bij. Hierna brachten de deputaties een be zoek aan de heeren jhr. mr. O E. W. Six. secretaris-generaal van het departement van Koloniën en Th. van Voorthuysen. ge committeerde voor Indische zaken bij dit deDartement. Om halfvljf heeft de minister van Alge- meene zaken, dr. H. Colijm. de deputaties in audiëntie ontvangen. AANVULLINGSBEGROOTING VERKEERSFONDS VOOR 1937. Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi ging en verhooging van de begrooting van inkomsten en uitgaven van het verkeer- fonds voor het dienstjaar 1937. Ter toelichting van de voorgestelde wijzigingen deelt de minister van Water staat o.a. het volgende mede: De gewone dienst wordt verhoogd met f. 3.187.040 en verminderd met f2.566.046, zoodat de verhooging per saldo bedraagt f. 620.994. ARBEIDSOVEREENKOMST BAKSTEEN INDUSTRIE. Er wordt verbindendverklaring van aangevraagd. De vereeniging „Verbond van Baksteen fabrikanten". de Nederlandsche R.K. Fa brieksarbeidersisters) bond „St. Willibror- dus". de Nederlandsche Vereeniging van Fabrieksarbeiders(sters) en de Nederland sche Bond van Christelijke fabrieks- en INTERPARU. UNIE. De interparlementaire unie heeft de gis teren door ons reeds vermelde resolutie aangenomen. De minister van Buitenlandsche Zaken en mevr. Patijn hebben gisteravond een diner gegeven waaraan ook hebben deel genomen graaf Carton de Wiart. president van de interparlementaire unie en verschil lende gedelegeerden, die de 34e conferentie der unie bijwonen. NEDERLAND EN DE VOLKENBOND In de Nederlandsche delegatie ter negen tiende Volkenbondsvergadering, welke op 12 September as. te Genève zal aanvan gen, zijn benoemd als vertegenwoordigers mr. J. A. N. Patijn. minister van buiten landsche zaken, dr. A. Loudon, buitenge woon gezant en gevolmachtigd minister van Nederland bij den Volkenbond prof. mr. dr. J. P. A. Francois, administrateur, chef van de afdeeling Volkenbondszaken van het departement van buitenlandsche zaken, buitengewoon hoogleeraar aan de handelshoogeschool te Rotterdam: als plaatsvervangend vertegenwoordiger: mevr. C. A. Kluyver, referendaris aan het depar tement van buitenlandsche zaken. Op grond van den verminderden om vang van de werkzaamheid van den Vol kenbond heeft de regeering gemeend, met een kleinere delegatie dan de laatste Jaren gebruikelijk was te kunnen volstaan. Als secretaris der delegatie zal optreden jhr. C. Reuchlin, gezantschapssecretaris le klas te Genève. UIT NED. OOST-INDIË. VONNIS IR. VAN DER LAAKEN BEVESTIGD. BATAVIA, 27 Aug. I Aneta-A.N.P.) Het hooggerechtshof voor Nederlandsch-Indië bevestigde het vonnis van den raad van justitie te Batavia tegen den vroegeren algemeen organisatieleider in Indië van de NSB. ir. van der Laaken, waarbij deze werd veroordeeld tot f. 100 boete, subsi diair een maand hechtenis. Uitgesproken: Teunis Ververs, kruidenier. Waddinx- veen, Zuidkade 30, R.c. mr. G. L. v. Es, cur. mr. A. A. J. Rijksen, Gouda. Op initiatief van de Middenstandscen trale, in samenwerking met de Hanze heb. ben de winkeliers in Oegstgeest bijzonder veel werk gemaakt om hun winkels een écht Oud-Hollandsch cachet te verleenen ter gelegenheid van de Oranje feestweek. Ook is veel aandacht besteed aan de verzorging der etalages. Een en ander geschiedde on der het motto „Hoe het vroeger was" en de resultaten in de de Kempenaerstraat zijn waarlijk verrassend! Men waant zich in een middeleeuwsch stadje en vol bewondering blijft men tel kenmale staan voor een aardig geveltje. waaruit het verleden tot ons schijnt te spreken Ook meerdere interieurs hebben een al- geheele verandering ondergaan zoodat het niet overdreven ls te zeggen, dat Oegstgeest prachtig voor den dag komt! Vanmiddag is deze feestelijke midden standsweek op het ..Witte Huis" plechtig geopend en trok de oude paardentram reeds veel belangstelling. Het zal ongetwijfeld de moeite loonen de fraaie Oegstgeester versieringen in de ko mende dagen te gaan bezichtigen! Hierboven een der fraaie Oud-Holland- sche huisjes in de de Kempenaerstraat. Aanvullende begrooting voor Waterstaat. Gewone dienst verhoogd met f. 1.021.476. Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi ging en verhooging van het negende hoofd- I stuk der rijksbegrooting voor het dienst- I jaar 1937. Hierbij wordt de gewone dienst I per saldo verhoogd met f. 1.021.476. Deze I erhooging is in hoofdzaak het gevolg van I 'A verhooging van den uitkeeringspost aan het verkeersfonds met f620.994, I waaromtrent wordt verwezen naar de I memorie van toelichting tot het gelijk - I tijdig ingediende wetsontwerp tot wijziging 1 en verhooging van de begrooting van dat -'onds voor 1937. Bovendien moesten wor- I "ten verhoogd de post voor herstel van I winter- en stormschade met f. 230.000. de 1 bijdrage in het tekort der uitgaven van de ;alamiteuze polders met f. 51.600 de uit kering aan het Zuiderzeefonds tot dek- "ting van de uitgaven van de Zuiderzee- Meunwet met f. 95.000 en enkele posten 1 7*n onder geschikte beteekenis. Deze en de andere in het wetsontwerp j voorgestelde verhoogingen, kunnen slechts gedeeltelijk door de daarin vermelde ver- 1 minderingen worden gedekt. 1 Getracht zal worden voor het bedrag Tan f. 1.021.476 alsnog compensatie te I binden. Uit de begrootingsrekening van de I staatsmijnen in Limburg over 1937, vloeit Toort de vaststelling van het bedrag I «oniende ten laste van art. 113 van I ooofdstuk IX wegens verstrekking van I obligatiekapitaal over 1937. De ram mg 1 f. 3.900.000 is verhoogd met I L 1-890.218 en dus gebracht op 1.5.790.218. is in hoofdzaak een gevolg van I hoogere uitgaaf voor aanlegwerken *n van toename van de vlottende mid delen van het staatsmijnbedrijf, waarte- I Henover voor aandeelen van vreemde I ondernemingen minder werd uitgegeven. H '°orgesteld wordt mitsdien het artikel rond f. 1.890.218 te verhoogen. DE MAASTUNNEL. Net transport van het derde tunnel- ;ement, dat gisteren versleept is van de ooyschehaven naar de Waalhaven te Rot- •Wam, waar het ter voltooiing neer- **64 wordt, is zonder stoornis verloopen. Internationale politiek en nationale po litiek hebben deze week weer eens terdege van zich doen spreken en hebben haar peper en zout gevoegd bij de ietwat flauwe economisch-financieele sla. die ons den laatsten tijd werd opgediend. Hoop en vrees ten aanzien van den uitslag van Runciman's zoo delicate missie te Praag hebben elkaar afgewisseld, terwijl de Duitsche manoeuvres en de komedie der non-interventie in Spanje het hunne er toe hebben bijgedragen de atmosfeer nog verder te vertroebelen. Vooral in de Ver. Staten heeft men. naar wij uit de koppen der groote Amerikaansche bladen kunnen oordeelen, de gebeurtenissen in Europa met zeer groote spanning en vrees gevolgd. De Amerikaansche aard. gepaard aan het feit. dat men op een afstand de situatie doorgaans gevaarlijker beoordeelt dan zij werkelijk is, schept een sfeer, waarin een rustige beoordeeling van den toestand wet wel mogelijk is. Dat niettemin koersen en goederenprijzen in de Ver. Staten zich niet slechts behoorlijk hebben kunnen hand haven. doch dat zelfs in het midden der week een vaste stemming zich heeft kun nen baan breken, duidt er echter naar onze meening op. dat per saldo de opvattingen ten aanzien van het Europeeseh wespen nest nog niet zoo ongunstig ziin en dat inderdaad tevens het economisch herstel in de Ver. Staten, zooals wij verwachten, ge stadig voortgang vindt. Hier zijn enkele symptomen: de bedrijvigheid in de staal industrie neemt langzaam maar zeker toe; de verwachtingen ten aanzien van de auto mobielindustrie look al trekt men hiervan onredelijk Amerikaansch optimisme af) zijn zeer gunstig, men meent, dat de vraag naar de komende nieuwe modellen zeer behoorlijk zal zijn: de kunstzijde-verkoopen hebben een nieuwe recordhoogte bereikt en de voorraden bij den handel zijn danig ingekrompen; hoewel de financieele situa tie der spoorwegen nog zwart blijft, teekent zich toch een vrij aanzienlijke verbetering ui de wagonverladingen af. Zoo schrijdt de Amerikaansche eco nomie behoedzaam voort op den weg naar herstel en het is te hopen, dat noch de komende Congresverkiezingen, noch de internationale politiek, noch monetaire onrust, nieuwe barrières zul len opwerpen. De monetaire onrust is ietwat geluwd. Weliswaar blijft het pond sterling uit hoofde van de door ons in het vorig over zicht gesignaleerde Invloeden aan druk on derhevig en ondervindt ook de goudmarkt zop nu en dan nog stuiptrekkingen, doch de vrees voor een nieuwe devaluatie is toch voorloopig zoo goed als verdwenen. Ten aanzien van de verhouding pond- dollar wacht men thans in spanning op het Britsch-Amerikaansch handelsverdrag, waaraan nu de laatste hand wordt gelegd. Met betrekking tot den franc heeft deze week Daladier eindelijk getracht de losge broken koe weer bij de hoorns te vatten. In een kernachtige rede. noodzakelijk ge worden door de nieuwe vlucht uit den franc, heeft premier Daladier de puntjes op de i gezet en. na de weinig forsche ont wikkeling van zijn oorspronkelijk program, de Fransche natie nu den weg gewezen, waarlangs zij moet gaan wil Frankrijk niet tot een derderangsnatie afzakken. Het nieuwe program omvat; verlenging van den arbeidstijd waar noodzakelijk tot 48 uur, herstel van begrootingsevenwicht zon der deflatie belastingverlaging voor het bedrijfsleven en reserveering van de kapi taalmarkt voor de particuliere industrie. Daladier heeft met dit program den spijker op den kop geslagen docli wij vragen ons af. bij gebreke van elke verdere aanduiding betreffende de uitwerking, of dit program niet „te mooi is om waar te zijn" en dus ..te waar is om mooi te zijn". Hoe zal Dala dier het ten uitvoer brengen,, zullen er geen jaren overheen moeten gaan en, ten slotte, beteekent het niet een dusdanige breuk met het Volksfront-program, dat tenuitvoerlegging van de zoo noodzakelijke en essentieele verlenging van den arbeids tijd l zonder loonsverhooging) practisch on mogelijk zal blijken? Reeds roeren zich weer de linksche groepen van het Volksfront, die liever den ondergang der natie schijnen fe zien dan aan „verkregen rechten" te laten tornen. Wij vreezen dan ook. dat. tenzij de leiders of (nog eerder) de arbeiders zelf tot bezinning zullen komen, Daladier's herstelprogram niet meer dan een pro. gram zal blijven en de franc, hoewel technisch op het oogenblik gezond, weer onder den chologischen druk van natie-verdeeldheid zal geraken. In Duitschland is economie „überhaupt" niet meer van de politiek te scheiden Dit blijkt wel uit de rede van Minister Walter Funk die een t)Oging heeft gedaan om aan de débacle aan de Duitsche beurzen met woorden paal en perk te stellen. De buiten wereld heeft geluisterd naar de usantieele ophemelingen van eigen economische deug den. naar de usantieele beschuldigingen der Joden, naar den pathetischen uitroep:: „Wij dulden geen angstpsychose" doch dit alles heeft maar een zeer ma'igen indruk achtergelaten. Wanneer de Duitsche auto riteiten met een strak gezicht durven te beweren, dat Duitschland in het buitenland geen dumping-methodes toepast, dan weet men welke waarde men den Duitschen politieken uitlatingen moet toekennen. En dan begrijpt men ook, dat de Duit sche beurzen slechts heel kort haai- reactie onderbraken, om spoedig daarna weer aan realisaties ten prooi te vallen. Toch blijft het uitermate verwonderlijk, dat in een zoo autoritair geregeerd land de staat met terdaad niets zou kunnen doen om deze inzakking tegen te houden. Zou het wel licht waar zijn, hetgeen wij in verschillen de welingelchte kringen hebben hooren fluisteren, dat na de thans bijna voltooide „onteigening" der nlet-Ariërs het Derde Rijk bezig is zijn aanval te richten op de kapitalistische klasse als zoodanig? Waar om zou het bijv. niet mogelijk zijn (om slechts een voorbeeld te noemen) dat de Duitsche Staat eenvoudig zelf alle in par ticulier bezit zich bevindende aandeelen en obligaties overneemt, om ze te vervangen door het een of andere regeeringspapier? Waarbij het dan natuurlijk in het voordeel van den Staat zou zijn. die effecten zoo goedkoop mogelijk op te koopen; en waar na het den Staat mogelijk zou zijn. dit eenmaal verworven effectenbezit te ge bruiken als een elastische basis voor aller lei Staatsuitgiften, zonder voorloopig tot de bankbiljettenpers zijn toevlucht te hoeven te nemen. Waarlijk, de leiders van het Derde Rijk zijn niet van het teere slag, dat zij voor maatregelen als hierboven ge noemd zouden terugdeinzen. De jongste ontwikkeling op de goederen markten vertoont een beeld van verdeeld heid. In het algemeen moet echter worden erkend, dat de wereldhandel er nog niet bijzonder florissant uitziet, Zoo lag de goudwaarde van den wereldhandel in het eerste halfjaar 10 pCt. beneden het peil van de overeenkomstige periode van 1937. Duidelijk weerspiegelt zich deze situatie in de scheepvaart. Het gemiddelde der vrachtprijzen is nog steeds dalende en het aantal opgelegde schepen in de wereld is sinds den aanvang van het jaar blina ver dubbeld. De La Plata-markt (de vrachten- markt voor Argentijnse!) graan en sleutel tot de geheele wilde vaart) is practisch ge desorganiseerd. De Britsche wilde vaart kan nauwelijks nog haar afschrijvingen dekken en loopt weer met plannen rond. de regeering om een wederinstelling der sub sidie te verzoeken. Tegelijkertijd echter wordt nog overleg gepleegd ten aanzien van de invoering van een internationaal ..compensatieplan", waarbij reeders, die bereid zijn. schepen op te leggen, een ver goeding uit een gemeenschappelijke pool zou worden gegeven. Wij vreezen, dat het economisch natio nalisme, dat in tal van landen op scheep vaartgebied zoo sterk tot uiting komt, hier wel een spaak in het wiel zal steken. De Nederlandsche scheepvaart staat er op het oogenblik zeer gunstig voor en behoeft zich nog niet noodeloos ongerust te maken, doch wie iets verder In de toekomst kijkt, die ziet op den duur een strijd op leven en dood zich ontwikkelen om de hegemonie op de wereldzee, waarbij economische en financieele factoren geen rol meer zullen spelen. En in dien stijd zou Nederland practisch hulpeloos staan. De vrij hevige daling op de graanmarkt, gevolg van overvloedige oogsten, heeft in Nederland tot een geheel onvoorzien con flict geleid: de Rotterdamsche en Amster- öamsche graanhandelaren hebben uit pro test regen regeeringsmaatregelen besloten, gedurende de 1ste helft dezer week de beurs niet te bezoeken, daarmede den graan handel practisch lam leggend. Wij achten ons niet bevoegd, om nader In te gaan op de détails der crisiswetgeving', die dit ern stig conflict te voorschijn hebben geroe pen. Wij willen slechts aanstippen, dat de daling in den wereldmarktprijs van gra nen de regeering theoretisch noodzaakte, de „monopolieheffingen" bij den invoer van granen sterk te verhoogen, teneinde den Nederlandschen graanboeren door den hieruit te keeren toeslag een behoorlijken prijs te verzekeren. Niet alleen zijn deze monopolierechten hierdoor tot ongekende hoogte opgevoerd, niet alleen rijdt de re geering hiermede dwars in de wielen van den eens zoo belangrijken Nederlandschen graanhandel en de veehouderij, doch de verantwoordelijke autoriteiten blijken deze verhooging blindelings te hebben doorge voerd, zonder er op te letten, of nu wer kelijk ook de verhoogde prijs op den con sument kan worden verhaald. Welnu, dit is niet het geval en de graanhandel had hierop reeds tevoren in steeds dringender betoogen gewezen. De regeering heeft die betoogen als van nul en geener waarde naast zich neergelegd en heeft met de jongste rechtenverhooging den graanhan del een klap in het gezicht gegeven, waar op deze thans met een soort proteststa king heeft gereageerd. Het gaat toch wer kelijk niet aan. dat de regeering. in haar overigens te waardeeren ijver de boeren te steunen, een belangrijken handelstak als den graanhandel volkomen kapot maakt. Het is te hopen, dat de „wanhoopsdaad" der graanhandelaren Den Haag het besef bijbrengt, dat er in vele Nederlandsche kringen ernstige ontstemming heerscht over de tenuitvoerlegging van verschillende crisismaatregelen. Die ontstemming, welke thans bij den graanhandel tot een uit barsting is gekomen, moge onzen autori teiten een waarschuwing zijn. (Nadruk verboden).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 13