STADSNIEUWS
Buitenland
MAANDAG 15 AUGUSTUS 1938
No. 24044
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
79ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het Prinselijk paar naar
Duitschland en
Italië
Het werk ligt stil.
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bi) vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.31
per week f. 0.11
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokostei
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mud.!
«3
3
40 JAAR BLOEMIST»
De heer N. Moene.
Gisteren was het veertig jaar geleden,
at de heer N. Moene, BloemLstenlaan 12,
ier als tuinman in dienst trad van de
Jirma J. G. Ballego en Zonen.
Ter herdenking van dit feit is de heer
loene hedenmorgen op het kantoor der
Irma door zijn patroon den heer A. N.
allego toegesproken, terwijl de heer J. G.
allego in zijn kwaliteit van voorzitter van
e afdeeling Leiden van de Koninklijke
ederlandsche Maatschappij voor Tuin-
"uw en Plantkunde namens het Hoofd
bestuur de zilveren medaille en het diplo-
a voor veertigjarigen trouwen dienst met
"n toepasselijk woord in tegenwoordigheid
jan den heer J. Kriest Jzn., secretaris der
jf(h-nn«T, den jubilaris heeft uitgereikt.
K' -ersoneel bood hierna bij monde
heer Merbis een cadeau aan,
ivm, ververschingen werden rond
gediend.
WOLKBREUK BOVEN DE SLEUTELSTAD
Hoewel gelukkig met aanzienlijk minder
rampspoedige gevolgen dan elders in ons
land, heeft toch ook de Sleutelstad haar
deel gekregen van het noodweer, dat op
verschillende plaatsen zulke verwoestingen
heeft aangericht. Hier ter stede manifes
teerde het zich in den nacht van Zater
dag op Zondag omstreeks 2 uur in den
vorm van een regenbui van zóó ongeken
de hevigheid, dat gevoeglijk van een wolk
breuk kan worden gesproken. Het was met
recht, of het water „met bakken uit den
hemel werd gegoten". I7et zóóveel kracht
kwamen de waterstralen op de daken en
tegen vensters terecht, dat het den indruk
maakte alsof er dikke hagelsteenen vielen!
Er zullen vermoedelijk dan ook niet veel
Leidenaars geweest zijn. die door het tu
mult van het neerplensende water niet zijn
wakker geworden. Waarbij wij dan maar
niet eens spreken over openstaande of
slecht sluitende ramen, waardoor het he
melwater met stroomen naar binnen kwam!
De straatkolken konden den overdaaigen
toevloed niet verwerken, waardoor op meer
dere plaatsen overstroomingen ontstonden,
dank zij het nachtelijk tijdstip zonder stag
natie in het „verkeer" te veroorzaken. De
assistentie van de polltiebrandweer werd
alleen ingeroepen door eenige bewoners van
de Parkstraat, wier kelders onder water
liepen.
LEIDSCHE GEITENFOKVEREEN.
Jaarlijksche tentoonstelling.
Zaterdag heeft bovengenoemde vereenl
ing haar jaarlijksche tentoonstelling gc-
ouden on het Schuttersveld. Ingezonden
rden ruim 50 gelten. De jury. bestaande
't de heeren Borst uit Hoogmaöe en Cle-
ens uit Haarlemmermeer roemde de kwa-
•eit der ingezonden dieren, in het bli
nder van de ingezonden lammeren. Na
«ring vielen de prijzen ten deel aan:
Eenjarige geiten: le prijs L. v. d. Voet
et geit. Christina: 2e pr.. A. Mulder met
nnie; 3e pr.. P. de Groot met Sonja; 4e
S. v. d. Zee met Lenie.
Tweejarige geiten: le pr.. J. Schenke-
ld met geit Coba; 2e pr., D. v. Bommel
t Heintje; 3e pr. P. Hagemans met Nelly;
pr. P. Hartman met Mientje.
Overjarige geiten: le pr., C. Geugjes met
it Henkie. Deze geit werd tevens kam-
"en van Leiden: 2e pr. W. Mank met
teta; 3e pr., C. Geugjes met Dora: 4e pr.
van Leeuwen met Beb: 5e pr., Jac. Keij-
rmet Sienie; 6e pr., Mej. Bekooy met Suze
Lammeren: le or. J. v. Meizen met Ma-
2e pr., S. v. d Zee met Rietje: 3c or..
Ma»k met Annie: 4e pr., D. v Bommel
tToos; 5e pr, H. Benschop met Geertrui;
pr.. J. Tegelaar met Tonia; 7e or.. P.
gemans met Dora; 8e pr., J. Jonk met
ppie.
a de klasse Overloopers waren slechts
cc inzendingen, waarvoor één prijs be-
ikbaar was; deze viel ten deel aan mej.
kooy met geit Annie.
Des avonds vond in het café van den
"t v. Meizen de prijsuitreiking plaats. Na
'i'ng door den voorzitter, den heer C.
Leeuwen, werd allereerst begonnen met
uitreiking der prijzen van de op 9 Juli
houden stalkeuring, waaraan is deel-
omen door 23 leden. Hierna volgde de
reiking der prijzen van de tentoonstel-
Nsdat nog een tombola gehouden
Weef men nog eenigen tijd gezellie
P*-n. De Leidsche Geitenfnkvereenimng
on oen goed geslaagde tentoonstelling
ugzien.
TENTOONSTELLING VAN OUDE
LEIDSCHE STADSGEZICHTEN.
De welbekende firma Burgersdijk en
Niermans, Temrlum Salomonis heeft het
plan opgevat cm ter gelegenheid van de
Leidsche feestweek, met name gedurende
het tijdvak van 29 Augustus6 September
in een der bovenzalen van café-restaurant
..In den vergulden Turk" een tentoonstel
ling van oude Leidsche stadsgezichten en
kaarten uit eigen verzameling in te richten.
De directeur de heer De? heeft daarbij
het sympathieke denkbeeld gehad om het
entrée-geld, dat 25 cents per persoon zal
bedragen, geheel te willen afstaan aan het
Carillon-comité.
Mej. M. A. H. Pröpper alhier slaagde
te Utrecht voor het examen Fransch L. O.
Wij ontvingen het gedrukte jaarver
slag over 1937 omtrent den Keuringsdienst
van Waren voor het gebied Haarlem, tot
welk gebied sedert de opheffing van dien
dienst hier ter stede, ook Leiden en om
geving behoort.
Zaterdagmiddag is de 48-jarlge losser
J. K. bii het lossen van een schip, liggende
In den Zijlsingel, in het ruim van dat schip
gevallen, waardoor de man zijn linkerpols
brak en bovendien een hoofdwonde be
kwam. De E. H. D. vervoerde hem naar het
Academisch Ziekenuis.
Zaterdagmiddag heeft bij een vecht
partij in de Vestestraat de 41-jarige J. L
met een stuk hout een klap op het hoofd
gekregen, waardoor hij zoodanig verwond
werd, dat hij ter behandeling naar het
Academisch Ziekenhuis moest worden over
gebracht.
Hedenmiddag om 3 uur is de reeds
vele jaren bestaande zaak in fournituren
voorheen Manus Turksma N.V., Haarlem
merstraat 157, na een grondige verbouwing
heropend. De verbouwing, welke werd uit
gevoerd volgens het ontwerp van den Haag-
schen architect J. Kalf, omvatte de ver
nieuwing van de voorpui en het geheele
'.vinkelinterieur, dat tevens werd vergroot.
Daardoor was het ook mogelijk uitbreiding
le geven aan de collectie nouveauté's, w.o.
vele van buitenlandsche huizen. Dat deze
verandering een belangrijke verbetering
beteekent. zal iedereen, die er kennis van
neemt, volmondig erkennen.
HANDELSREGISTER
r* V!ER VAN KOOPHANDEL.
'iii! gingen
f?- G. Los. „Het Oudste Kaashuis",
"dztraat 207, Leiden. Uittredend Eige-
J D. Groeneveld Jr. Wijziging han-
taip in: G. Los. Het Oude Kaashuls.
PWe e>enaar: G. Los. Leiden,
[ed J Wieringa, Hooftstr. 67. Alphen
Rijn. Kruideniers- en grutterswaren,
.heden eigenaresse: wed. J. Wieringa
d- Werff.
Kammeraat, D. 32. Ter Aar. Timmer-
hjf. Uittredend eigenaar: A. Kamme-
Het bedrijf wordt voortgezet in den
eener vennootschap onder firma, on-
den naam: Firma A. Kammeraat. Ven-
en: A. Kammeraat en P. Kammeraat,
Aar. Bijvoeging uitgeoefend bedrijf:
bemingsbedrijf, bouwkunde, handel in
en bouwmaterialen in den meest rul-
an.
Prinses Beatrix blijft
in Den Haag.
Men meldt ons van officieele
zijde, dat Prinses Juliana
en Prins Bernhard heden
voor ruim een week per auto
op reis zijn gegaan.
Het eerste doel is Aken, waar
Prinses Armgard een kuur
doet. Vandaar ligt het in de
bedoeling een autotoer door
Duitschland en Noord-Italië
te maken.
Het kleine Prinsesje zal dien
tijd bij Haar Grootmoeder
op het landhuis Ruigenhoek
logeeren.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Het Tsjecho-Slowaaksche vraagstuk - De
Tsjechische regeeringsontwerpen - Hitier
ontvangt Balbo - Franco's antwoord
spoedig verwacht - De Duitsche
manoeuvres - De verhouding tus-
schen Serven en Kroaten.
Het beste, zoo wordt inzake het Sudeten-
Duitsche probleem uit Praag gemeld, wat
gezegd kan worden van de afgeloopen week
is, dat wederom een week voorbijgegaan is,
zonder dat het tot een breuk is gekomen.
Het zou echter onjuist zijn te erkennen,
dat men geen stap dichter is gekomen tot
een overbrugging van den kloof. De aan
wezigheid van Runciman heeft tot dusverre
gewerkt als een rem op de extremisten van
beide kanten. Er zijn echter aanwijzingen,
dat Berlijn ongeduldig wordt en dat de
Tsjechische nationalistische gevoelens
eenigszins de overhand beginnen te krijgen.
Aan Sudeten-Duitèchen kant is er niet de
minste neiging tot matiging van de eischen
en wanneer de Sudeten-Duitschers niet op
zettelijk provcceerend zijn opgetreden, heb
ben hun vrienden in Duitschland in hun
plaats hun gevoelens gelucht door een
campagne van uiterste heftigheid. Onder
deze omstandigheden is de atmosfeer in het
geheel niet gunstig voor onderhandelingen
en kan de tijd een factor vormen, die in
gunstigen of ongunstigen zin kan werken,
al naar de ver van Praag werkende in
vloeden.
Runciman heeft besprekingen gevoerd
met Sudeten-Duitsche industrieelen, ten
einde hun standpunt te vernemen over den
economischen toestand in het gebied der
Sudeten-Duitschers en heeft het week-end
doorgebracht bij prins Kinsky in Noord-
Bohemen.
Uit officieele Praagsche bron worden
de volgende bijzonderheden van de regee
ringsontwerpen ter oplossing van het na
tionaliteitenprobleem genoemd
De ontwerpen berusten op de grondwet.
De regeering is van meening, dat de grond
wet, wanneer zij vertegenwoordiging der
verschillende nationaliteiten mogelijk
maakt, dezen nationaliteiten de gelegen
heid geeft haar wenschen kenbaar te
maken.
De bevoegdheid der provinciale besturen
zal worden uitgebreid ten koste van die
van de ministeries van binnenland-
sche zaken, onderwijs, landbouw, 90-
ciale voorzorg, handel, nijverheid en hand
nijverheid. De provinciale landdagen zullen
de tegenwoordige provinciale vertegenwoor
digende vergaderingen vervangen.
Deze landdagen zullen worden verdeeld
in nationale afdeelingen. Duitsche afdee-
lingen voor de kwesties, waarbil de Duit
sche bevolking belang heeft en Tsjechische
afdeelingen. Deze afdeelingen zullen de ga
rantie hebben, dat haar besluiten niet on
gedaan worden gemaakt door de landda
gen, waarin zij een minderheid vormen. De
uitvoerende organen der nationale afdee
lingen zullen de „presidentschappen" zijn.
De provinciale regeeringen zullen uit den
landdag gekozen worden. Zij zullen bestaan
uit leden der verschillende nationaliteiten
voor de behandeling der vraagstukken, die
deze nationaliteiten aangaan.
Economische, sociale en financieele
viaagstukken zullen door speciale commis
sies worden behandeld.
Er zullen waarborgen gegeven worden, die
de onderdrukking van een nationaliteit
door een andere onmogelijk maken.
De Tsjechische minister voor sociale voor
zorg, Necas, heeft tijdens een betooging te
Cesky Krulov het woord gevoerd en bij die
gelegenheid met name verklaard:
„Thans is de propaganda van den vijand
er op gericht te bewijzen, dat er conflicten
bestaan tusschen de regeering en het par
lement, tusschen het parlement en de be
volking en tusschen de regeering en andere
belangTijke organismen der republiek. Deze
propaganda werkt vergeefsch.
Het is juist, dat er verschillende opvat
tingen bestaan in den boezem der politieke
partijen, die de regeering vormen. Het zou
bedroevend zijn. indien dit in een demo-
cratischen staat niet het geval was. Toch
is het geheele Tsjecho-Slowaaksche volk
zonder onderscheid van klasse eensgezind,
wanneer het groote vitale kwesties betreft,
die van belang zijn voor de republiek. Het
volk van Tsjecho-Slowakije is eenparig
wanneer het er om gaat de democratische
beginselen van de grondwet te behouden.
Voor allen, aldus minister Necas. zijn de
verdediging van ons land en de verdediging
van onze grondwet heilige plichten.
De vijanden van de democratieën ver
gissen zich. wanneer zij de krachten der
democratieën onderschatten en wanneer
zij slechts wijzen op de moeilijkheden,
waarop deze stooten.
Hitier heeft op den Obersalzberg den
Italiaanschen luchtmaarschalk Italo Balbo
ontvangen, in gezelschap van talrijke auto
riteiten. Het bezoek duurde ruim ander
half uur. waarna, na een hartelijk af
scheid, Balbo per auto naar Italië vertrok.
Volgens den correspondent van de
Sunday Times" te Berlijn had Balbo
van Mussolini de opdracht medege-
kregen, te Berlijn nauwkeurige mede-
deelingen over de militaire maatregelen
De Karimata beschadigd.
(Van onzen specialen verslaggever).
Het pechduiveltje heeft Zondagavond
de Karimata parten gespeeld. Een van
de zware emmerkettingen is van de
s lens geloopen. Er was slijtage ontstaai^
tengevolge van het langdurig ononder
broken werken.
Nu ligt men dus op het nieuwe terrein
en moet noodgedwongen rusten, een
tegenslag waarop men niet gerekend
had en die zeer slecht past nu de tijd
dringt.
Het goud moet nu binnen 14 dagen ge
vonden worden en als men tegenslag
heeft, gaan weer vele kostbare uren ver
loren.
Zondagnacht nog zijn de noodige repa-
ratie-onderdeelen op Terschelling aan
gekomen.
Hedenmiddag was de schade nog niet
hersteld.
te verkrijgen en tot gematigdheid en
voorzichtigheid aan te manen".
Balbo zou voorts tegenover Göring
en Hess uiting gegeven hebben aan de
sympathie van Italië voor het Duitsche
standpunt ten aanzien van Tsjecho-
Slowakije, doch ook verklaard hebben,
dat Italië geen enkel belang zou heb
ben bij een eventueel conflict, ontstaan
door een overhaaste actie in Midden-
Europa".
Reuter verneemt, dat in Londen de
verzekering is ontvangen, dat generaal
Franco binnen enkele dagen zal ant
woorden op het Britsche voorstel tot
terugtrekking der vrijwilligers uit
Spanje.
De Duitsche manoeuvres blijven de aan
dacht trekken van de Britsche pers. De
„News Chronicle" verklaart, dat officieele
kringen te Londen gisteravond voor het
eerst hun onrust lieten blijken.
De „Daily Telegraph" schrijft, dat
Duitschland niet verbaasd moet zijn, dat
zijn buren een zekere onrust aan den dag
leggen. Het is misschien normaal manoeu
vres te houden, het aanleggen van verster
kingen in het Rijnland te versnellen en
reservisten onder de wapenen te roepen,
doch het is niet normaal de recruten mede
te deelen dat zij niet op den vastgestelden
datum naar huis kunnen gaan en alle man
nen beneden 65 jaar te verbieden het land
te verlaten. Ook is het niet normaal alle
officieren te gelasten zich gereed te hou
den voor den dienst, doktoren en genees
kundig personeel beperkingen op te leggen
wat betreft verplaatsing en de burgerbe
volking te bevelen zich bij de politie aan te
melden voor speciale diensten. Niet alleen
in het oog van buitenlanders, doch ook in
het oog van Duitschers hebben deze maat
regelen den schijn van mobilisatie. Een ge
ruststellend feit is echter, dat alles in het
openbaar geschiedt.
De Duitsche autoriteiten mogen ontken
nen, dat dit een kwade beteekenis heeft,
doch zij moeten zich bewust zijn, dat zij
in het verleden reden hebben gegeven tot
ongerustheid. Niemand ontzegt Duitsch
land het recht zijn legers te oefenen, doch
in verband met de zenuwachtige spanning,
welke thans bestaat zouden zouden minder
opmerkelijke maatregelen aan te bevelen
geweest zijn.
De „New York Times" schrijft, dat Hitier
thans door daden de alarmeerende geruch
ten, welke in Europa in de afgeloopen drie
weken de ronde hebben gedaan, bevestigt.
Het moet beschouwd worden als een ant
woord op de mobilisatie van Tsjecho Slo
wakije in Mei j.l. Ook wil Hitier het wapen,
dat hij heeft gesmeed beproeven.
Tenslotte schrijft het blad, dat nooit
militaire manoeuvres zoo gevaarlijk en uit
dagend zijn geweest, dan thans, in een zóó
oververhitte internationale atmospheer.
De leider der Kroatische Boerenpartij
Matsjek is gistermiddag te Belgrado aan
gekomen Hij werd langs de heele spoor
lijn tusschen Zagreb en Belgrado door de
landelijke bevolking jubelend begroet en te
Belgrado door een zeer groote menigte toe
gejuicht.
Men is v%n meening. dat deze triomf
tocht een positieven stap beteekent in de
richting der verdere ontwikkeling van de
Servisch-Kroatische betrekkingen en ver
klaart. dat de wijze van ontvangst een be
wijs vormt voor de tevredenheid, welke
over zijn politiek heerscht.
Matsjek heeft een toespraak gehouden,
waarin hij uiteenzette, dat zijn bezoek aan
Belgrado moet leiden tot een overeenkomst
tusschen de Serven en de Kroaten.
Hij zeide, dat het Servische en het Kroa
tische volk in overeenstemming met elkan
der hun toekomst en hun geluk zullen or-
ganiseeren tot voldoening van allen.
Naar aanleiding van deze redevoering
merkt men in politieke kringen op, dat
Matsjek dezen keer nog vermeden heeft in
het openbaar uiteen te zetten, waaruit de
eischen der Kroaten bestaan, die door de
Serven zouden moeten worden aanvaard,
BINNENLAND.
Het onweer van Zaterdagavond. (2e Blad)',
De opleiding tot reserve-officier; een com
missie van advies ingesteld. (Binnen
land, 2e Blad).
Drama in Haagsch ziekenhuis; één doode
(Gemengd, le Blad en Laatste Berich
ten, le Blad).
H. Ms. Gelderland bestaat 40 jaar op 28
September a.s. (2e Blad).
BUITENLAND.
De voorstellen der Tsjechische regeering
inzake het minderheden-probleem.
lste Blad).
Balbo door Hitier ontvangen; Mussolini zou
op matiging aangedrongen hebben (le BI.)
Vliegramp van Tsjechisch verkeerstoestel
zeventien dooden. (Luchtvaart, le BI.).
Recordvlucht van het Duitsche vliegtuig
„Condor"; New-YorkBerlijn binnen
20 uur. (2e Blad).
Britsche militaire vliegboot verongelukt;
zes dooden. (Luchtvaart, 2e Blad).
Duitsch-Amerikaansche geregelde trans
atlantische luchtdienst (Luchtvaart,
le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor morgen wordt geen
regen van beteekenis meer
verwacht. De lucht zal aan
vankelijk gedeeltelijk be
wolkt zijn, doch later zal
de bewolking waarschijn
lijk weer toenemen. De
temperatuur zal in het
Noorden van het land nog
iets dalen. Overigens zal
zij weinig veranderen.
De wind zal aanvanke
lijk nog met zwakke tot
matige kracht uit het
Noordwesten waaien, doch
later veranderlijk worden.
opdat een volledige overeenstemming tus
schen alle Serven en Kroaten kan worden
verwezenlijkt.
De 75-jarige Mgr. Hlinka. de leider der
autonomistische Slowaaksche volkspartij,
die lijdende is aan een maagziekte, heeft
thans ook longontsteking. Nadat zijn toe
stand zeer verergerd was. luiden de laatste
berichten weer iets gunstiger. Hij schijnt
echter zeer zwak te zijn.
De besprekingen tusschen Hongarije en
de Kleine Entente zijn, voor zoo ver Hon
garije. Roemenië en Zuidslavië betreft, in
een definitief stadium getreden. De par
tijen zijn het er over eens geworden, dat
aan den eenen kant een gemeenschappe
lijke verklaring zal worden uitgegeven in
de kwestie der erkenning der rechtsgelijk
heid van Hongarije op bewapeningsgebied
en aan den anderen "ant, dat verklaringen
zullen worden afgelegd betreffende ver
plichtingen in den geest van het Kellogg-
pact.
Het accoord tusschen Hongarije en de
Kleine Entente zou eerst van kracht wor
den na de regeling van de minderheden-
kwestie in Tsjecho-Slowakije. Praag is uit-
genoodigd zich bij de aangenomen formule
aan te sluiten. Men verwacht, dat een gun
stig resultaat der onderhandel'-"^n voor de
deur staat.
Na een verblijf van zeven weken in Italië
is de president der Poolsche republiek,
Moscicki, naar Polen teruggekeerd.