Het vluchtelingenvraagstuk te Evian
BINNENLAND
79sfe Jaargang
LEID5CH DAGBLAD, Zaterdag 9 Juli 1938
Derde Blad No. 24013
BUITENL. WEEKOVERZICHT
„Waarheen?"
Leed hevige spierpijnen!
diverse vraagstukken zonder
veel uitzicht.
Een daar lang duurt reeds het conflict
ln het Verre Oosten, dat uitgegroeid Is tot
een regelrechten oorlog. Wie had dat een
jaar geleden, toen de eerste botsingen
plaats vonden, durven voorspellen? Een
strafexpeditie heette het optreden tegen
China momenteel voelt Tokio zich ern
stig bedreigd, alle succes te velde ten spijt!
Natuurlijk wordt dat niet zoo ronduit
gezegd, maar alles wijst er op, dat Tokio
langzamerhand ls gaan Inzien, dat het zich
in een wespennest heeft gestoken, waaruit
het zich heel moeilijk zal kunnen bevrij
den. Voor de zooveelste maal gaat weer
eens de stelregel op, dat men wel weet,
waaraan men begint, doch niet, waar men
eindigt!
Het zijn de Japansche militairen ge
weest, die de actie tegen China hebben
doorgedreven en na den eersten stap al
verder en verder hebben moeten opmar-
cheeren. Zonder het doel te bereiken, trots
alle overwinningen. Hechter dan ooit is de
Chineesche eenheid onder maarschalk
Tsjang Kai SJek sinds eeuwen heeft
China niet zoo'n beeld van eensgezindheid
geboden als juist op dit oogenbllk van
groote beproeving. De Japanners hebben
een klein derde deel van het onmetelijke
Hemelsche Rijk bezet, doch zelfs in dat
bezette gebied worden zij lederen dag be
dreigd, zie den aanval op Peking's elec-
trlsche centrale, gelegen onder den rook
der stad, zie de aanslagen te Sjanghai op
Chineezen, die met de Japanners heulen
en op Japanners. De Japansche macht ls
slechts gevestigd daar, waar de troepen
zijn gelegerd, dus langs de bezette spoor
lijnen. nauwelijks daarbuiten kan geen Ja
panner zich veilig voelen. En tegenover
het Japansche leger staat een tegenstan
der, die juist sterker wordt ln plaats van
zwakker. Zware verliezen aan menschen-
levens heeft China geleden, doch het men-
schen-materiaal ls onuitputtelijk en wordt
steeds meer van moderne wapens voorzien
langs wegen, die ln alle haast zijn aange
legd ter verbinding met sovjet-Rusland en
Slam. Na den val van Nanking heette het,
dat Japan China zou hebben overwonnen,
het was mis; nu wordt hetzelfde voorge
spiegeld, wanneer Hankau zal zijn geno
men!
Doch slagen de Chineezen er in om een
vernietiging van hun legers te voorkomen
en alles wijst er op, dat daarop alle be
wegingen zijn gericht, al biedt men groo-
ten tegenstand dan is ook die overwin
ning opnieuw een slag ln de lucht, die de
Japansche zaak eerder benadeelt dan
bevoordeelt. Weer langer zullen de Japan
sche verbindingslijnen zijn geworden, meer
troepen zullen worden vastgehouden ter
beveiliging van het bezette gebied en
economisch zal Japan den oorlog meer en
meer gaan voelen Reeds thans wordt het
volk in hel land der Rijzende Zon er op
voorbereid, dat groote offers zullen worden
gevraagd, offers, die het gansche volk
zullen treffen. Zuinigheid wordt allerwege
gepredikt, maar oorlog verslindt geld en
goed
En wie in Tokio ziet het middel om met
eere uit de Impasse te komen? Alle kans
op een vergelijk met den Chlneeschen
generalissimus is opgegeven en terecht.
Tsjang Kal Sjek zal doorzetten tot het
uiterste; doch hoe dan? Tokio zelf weet
het niet, praat wat over de nieuwe Chi
neesche regeering die er niet ls en in
wezen niet zal komen, tenzij China's een
heid zou Ineenstorten!
Japan is bezig dood te bloeden ln een
proces, waarvan het zelf den duur niet
meer ln handen heeft. Terwijl bovendien
aartsvijanden op de loer liggen om hun
slag te slaan. Nog staan de sovjets met het
geweer aan den voet, doch Tokio weet, dat
de sovjets niet zullen aarzelen toe te
slaan, als zij de Japansche macht ernstig
in gevaar zien.gebracht.
Hoe en wanneer het einde daar m het
Verre Oosten zal moeten komen? Zoo ooit,
aan past hier een vraagteeken.
In Europa houdt de ontspanning aan, al
gaat het slechts stapje voor stapje. Schijn
baar is te Londen een groot succes behaald
doordat de niet-inmenglngs-commissie het
eens is geworden over de terugtrekking der
vrijwilligers uit Spanje, maar het is wel
typeerend, dat allerwege het grootste
voorbehoud wordt gemaakt omtrent de
directe gevolgen!
Italië, dat nog het grootste vertrouwen
naar bulten aan den dag legt het is trou
wens treffend, hoe Chamberlain nergens
zoo'n goede pers heeft als in de as Rome
Berlijn! is in wezen toch ook niet zoo
gerust, want het spant zich opnieuw tot het
uiterste in om het accoord met Engeland
direct in werking te doen treden zonder de
Spaansche oplossing af te wachten. Dat
teekent de situatie wellicht het best.
Maar, hoe opportunistisch Chamberlain s
politiek dan ook moge zijn, in dit geval wil
hij niet translgneeren, daar hij voelt dan
het heft geheel uit handen te hebben ge
geven.
Zal het dus komen tot een terugnemen
der vrijwilligers aan beide kampen der strij
dende partijen in Spanje? Op papier is de
eerste voorbereiding getroffen, doch nu de
practijk. Om te beginnen zullen zoowel Bur
gos als Barcelona hun volledige medewer
king moeten verleenen, wil de poging sla
gen. Dat zal al heel wat voeten in de aarde
hebben. En hoe lang zal er over heen gaan,
voor een juiste telling heeft plaats gehad
omtrent de vreemde krachten aan weers
zijden? Zal er bovendien een communis
opinio zijn over het begrip „vrijwilliger"?
Hoezeer men blij mag zijn, dat te Londen
overeenstemming is bereikt de schijn der
niet-inmenging wordt zoodoende immers
sterker overeind gehouden dan ooit!
voorloopig mag men de beteekenis ervan in
daden niet te hoog aanslaan. En vandaar,
zooals gezegd, de Italiaansche pressie. Mus
solini's vasthoudendheid in dezen doet daar
nevens zeer sterk het vermoeden naar vo
ren komen, dat hij door het accoord met
Engeland zich de handen elders losser wil
maken. Onwillekeurig richt men dan het
oog naar Europa's Zuid-Oosten, waar men
Duitschland en Italië meer en meer in be-
langen-botsing ziet komen. Terwijl daarne
vens van Engelsche zijde in economisch
opzicht daar nooit zoo kras ls opge
treden!
Men vergete in dit verband vooral niet,
dat Engeland nog altijd tot de „bezittende
mogendheden behoort, dus wat heeft aan
te bieden, financieel en economisch, door
het rijk zijn aan die grondstoffen, die alge
meen noodig zijn doch zoo vaak worden
ontbeerd!
Op Instigatie van president Roosevelt is
te Evian, in Frankrijk, een conferentie be
gonnen om te praten over het vraagstuk
der vluchtelingen, hetgeen practisch groo-
tendeels neerkomt op de kwestie der Jood-
sche vluchtelingen uit Duitschland en
Oostenrijk. Zeer ingewikkeld ls dit vraag
stuk, vooral waar men mag aannemen, dat
Duitschland er niet aan zal denken om den
Joden toe te staan hun bezit mee te nemen
naar het buitenland, waardoor immers groo-
tendeels verloren zou gaan het effect, dat
mede voor zit bij de actie tegen de Joden.
Palestina zal voorloopig geen Joden meer
opnemen, gelet op de groeiende onrust daar
te lande, waarmede Engeland handen vol
werk heeft en de meeste andere landen
kunnen zich. gelet op de werkloosheid, die
luxe evenmin permitteeren. Er zijn nog lan
den buiten Europa, die wel een zekere cate
gorie buitenlanders zouden kunnen ge
bruiken, speciaal landbouwers, doch juist die
moet men onder de Joden niet verwachten
Eenige hoop inzake de Doitsche houding
voedt men tengevolge van het feit, dat dui-
zenden Duitschers uit Zuid-Amerikaansche
staten als Brazilië worden verdreven, zoodat
ook Duitschland kennis maakt met het
vraagstuk doch de getallen staan niet ln
verhouding tot elkaar.
Het is wel typeerend, hoe één land door
I zijn blnnenlandsche maatregelen de gan
sche wereld in last kan brengen, wanneer
I daar humanistische gevoelens de overhand
blijven behouden!
De Koningin te Ascona.
Men meldt officieel:
H. M. de Koningin is gistermorgen
per auto van Luzern vertrokken, over
den Gothard-pas gereden en is in goe
den welstand te ongeveer vijf uur in
den namiddag in Ascona aangekomen.
De heffing op vroege
aardappelen.
Geen vrijstelling of vermindering
te wachten.
Mw. A. Th. Eatenburg-
Richter, Soestdijk-
schekade 976 te Den
Haag schrijft over
TOGAL het volgende
„Ik leed hevig aan
spierpijnen in de len
denen en alles wat ik
er tegen deed was
tevergeefs, tot lk
TOGAL gebruikte.
Direct verminderden
de pijnen en nu kan
ik rapn huiselijke
M"'„ Ti, plichten weer vervul-
Richter, Den n»»g
len, terwijl ik daar
voor niet uit bed kon komen. Ik kan dan
ook niet anders dan TOGAL, dat mij beter
schap heeft gebracht, warm aanbevelen."
Wanneer U geplaagd wordt door rheuma-
tiek, ischias, spier- en zenuwpijnen, of hoofd
pijn, gebruik dan eveneens TOGAL. Het
geheim der TO GAL-tabletten is hun
heilzame irking op bloed en inwendige
organen, waaruit zij de onzuiverheden - de
eigenlijke oorzaak van die ppnen - af
doende verwijderen.
Bij alle apoth. en drop. v.a. 0.80 p. flac. fexcl. O.B
4128 (Ingez. Med.)
De bouw van de „Oranje"
vordert snel.
Het schip zal 8 September te water
worden gelaten.
De „Tjitjalengka" moet plaats maken
Er wordt de laatste weken op de terrei
nen van de Nederlandsche Scheepsbouw
maatschappij te Amsterdam in zeer hoog
tempo gewerkt. Niet alleen aan den bouw
van Amsterdams grootste passagiers
schip „Oranje" het nieuwe vlaggeschlp van
de stoomvaartmaatschappij .Nederland",
maar ook aan de nieuwe aanwinst van
de Java-China-Japan-lijn, de .Tjitjaleng
ka", welk motorschip naast de .Oranje"
op stapel staat Het hooge tempo, waar
mede aan den bouw van dit laatste schip
wordt gewerkt heeft een bijzondere reden.
Want als acht September aanstaande de
„Oranje" te water wordt gelaten zooais
men weet ligt het in de bedoeling deze ge
beurtenis is het kader van de feestviering
ter gelegenheid van het regeeringsjubileum
van de Koningin te doen plaats vinden
dan worden duizenden belangstellenden
verwacht En waar zou men deze schare
moeten bergen, wanneer de Oranje" links
en rechts zou zijn ingesloten door de hooge
grauwe geraamten van andere in aan
bouw zijnde schepen? Daarom is besloten
den bouw van de .Tjitjilenka" te ver
snellen.
Lag het oorspronkelijk in de bedoeling
dit schip in October te water te laten,
thans is dit vastgesteld op 16 Augustus
aanstaande. Tijdig genoeg om gelegenheid
te hebben od de vrijgekomen plaats tribu
nes te bouwen, vanwaar dan 8 September
vele belangstellenden getuige kunnen zijn
van de tewaterlating van de .Oranje".
De bouw van de ..Oranje" is inmiddels
zóóver gevorderd, dat de bijzondere en
slanke bouw van het 20.000 ton metende
schip geheel is te zien. De huidbeplating
is bijna geheel gereed. Thans worden de
balken van het promenadedek aangebracht
De onderliggende dekken zijn reeds bijna
geheel afgeslonken Met het uitdraaien
van de gaten onder in het achterschip voor
de drie schroefaskokers ls een begin ge
maakt.
In de koel- en vrieskamers zijn het hout.
werk en de kurkisolatie grootendeels aan
gebracht Ook de betimmering van de
proviand- en bagageruimen en der linnen
kamers is voor een belangrijk deel gereed
Op verschillende plaatsen zijn reeds de
voetribben en het schotwerk der hutten
te zien en worden de houten dekken ge
legd.
Voorts is een aanvang gemaakt met het
aanbrengen van verschillende pijpleidin
gen voor koud en warm, zout- en zoetwater
verder tal van lucht-, peil-, spui- en loos-
Dijpen Men realiseert pas den omvang van
dit werk als men bedenkt dat een totale
lengte pijpleidingen van ongeveer 30 KM
wordt aangelegd. Toch ls deze lengte nog
gering in vergelijking met die der elec-
trische leidingen, welke in het schip zul
len worden gemonteerd. Deze lengte zal
ruim 350 K.M. bedragen.
Het bijna 200 meter lange gevaarte
zal bij de tewaterlating 9.200.000 lc.g.
wegen. Het ligt in het voornemen, dat
de „Oranje" in den nazomer van het
volgende jaar zijn eerste reis naar
Nederlandsch-Indië zal maken.
mr. r. h. woltjer.
Volgea? het Handelsblad is tot directeur
van de Haagsche Vereeniging voor Vreem
delingenverkeer benoemd mr r. h. Wolt-
jeil, thans adjunt-directeur bli de VVV
„Amsterdam".
Loonende prijzen.
Od de vragen van den heer Groen be
treffende de heffing op vroege aardappelen
heeft de minister van economische zaken
geantwoord
Het is den minister bekend, dat het
vroege aardappelgewas in sommige stre
ken des lands door vorst en andere weers
omstandigheden heeft geleden. Het is dan
ook te verwachten* dat een minder over
vloedige oogst, dan waarvoor verleden jaar
afzet moest worden gezocht, ter veiling
zal worden aanngevoerd. Voorshands
kan echter nog niet worden gezegd, dat
de oogst zeer gering zal zijn.
Door de kleinere aanvoeren is, mede we
gens den geringen voorraad oude aardap-
peleh, de prijs aanvankelijk hoog geweest.
Deze is thans wel is waar teruggeloopen,
doch bevindt zich nog op een aan
zienlijk hooger niveau dan verleden jaar
in dezen tijd, toen reeds enorme hoeveel
heden aardappelen onverkoopbaar bleken
te zijn. Daar over het verder prijs ver loop
momenteel nog weinig is te zeggen, is
het zeer wel mogelijk, dat de telers gedu
rende de geheele campagne een loonenden
prijs voor hun product zullen ontvangen.
In verband hiermede kan niet worden toe
gegeven. dat de heffing van f. 50.— per
H A. onmogelijk door de felers zal kunnen
worden betaald.
Bij daling van den prijs zal gelijk vori
ge jaren is geschied een minimum prijs
regeling dienen te worden ingesteld, waar
voor de gelden, afkomstig uit de heffing
zullen moeten worden aangewend. Gezien 1
het onzekere orijsverloop kan op dit. oogen-
blik uiteraard niet worden gezegd of deze
gelden geheel of slechts ten deele zullen
I worden aangewend.
Onder deze omstandigheden is dz mi
nister niet bereid hec nemen van maat-
regelen tot vrijstelling of vermindering der j
heffing in overweging te nemen.
de dertiende monumentendag.
Tc Gouda gehouden.
Vandaag is in restaurant „Tergouw" te
Gouda de dertiende monumentendag ge
houden.
In zijn openingswoord heette de voorzit
ter der commissie voor den monumenten
dag. prof. dr A M. Bijvanck, de bezoekers
en in de eerste plaats de aanwezige auto
riteiten welkom. Hij bracht dank aan den
secretaris der commissie, dr. S. baron van
Wijnbergen, die het voornemen te kennen
heeft gegeven als secretaris af te treden,
doch lid der commissie zal blijven.
Op dezen monumentendag, aldus de
voorzitter, zal het Nederlandsche polder
landschap ter sprake komen en het is geen
toeval, dat Gouda als plaats van samen
komst is gekozen: deze stad is het mid
delpunt van het polderland
Vervolgens kreeg ir. J G Bijl het woord
voor een voordracht over „Ons polderland
schap".
Prof. dr. Th Weevers sprak daarna over
„De natuurmonumenten var. ons polder
land."
In de plaats van mr dr. E. J. 3eumer,
die door ziekte verhind;;rl was. sprak dis.
F. A J. Vermeulen, onderdi.ecteur' van bet.
rijksbureau voor de monumentenzorg, over
„binnengedachten van een monumc.ten-
verz^-ger".
