STADSNIEUWS
Vreedzame overval
op Hr. Ms. „Gelderland
MAANDAG 27 JUNI 1938
No. 24002
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
79sfe Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Leidsche studenten
breken in
Ter bemachtiging van den
„Looden Verrader".
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
De Bilt
verwacht
L EI DSC H
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
"Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week fc0.1»
Franco per post f. 2:35
per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.30 per 3 mnd>.
TiBtöSCHE SPORTVLIEGER WINT
EERSTEN PRIJS.
De heer Wernink en cehtgenoote
tijdens de prijsuitreiking
Ter gelegenheid van de opening van de
nieuwe luchthaven te Leeuwarden, was
gisteren een wedstrijd uitgeschreven In
het doelzoeken en het in kaart brengen
van het terrein. Aan dezen wedstrijd na
men 14 bekende sportvliegers deel. Voor
het snelst vinden der uitgezette doelen en
het best in kaart brengen behaalde onze
stadgenoot, de heer P. A. Wernink Jr. met
zijn ..Pouss Moth"-toestel den eersten
prijs, bestaande uit een gouden Friesche
Sjees.
FEESTAVOND L.D.W.S.
Ter gelegenheid van het 11-jarig bestaan.
In de zaal van Zomerlust heeft L.D.W.S.
Zaterdag op waardige wijze haar elfjarig
bestaan gevierd.
De feestcommissie van L.D.W.S. had een
programma samengesteld dat „Voor elk
wat wils" bevatte en waarmede vooral de
heer K. Hüner bij wien de algeheele leiding
berustte bijzonder veel eer heeft ingelegd.
Er was medewerking van een band on
der leiding van den heer C. Teske, het too-
neelgezelschap „de Vroolijke spelers"
bracht enkele vroolijke tooneelstukjes, de
heer G. J. Schreijer toonde zijn bijzondere
talenten als mondaccordeonist, de tapdan-
cers de heeren I. Vinkensteijn en H. v.
Koperen hebben de danslustigen doen ge
nieten en ook de heer N. de Tombe met zijn
populaire zangnummers had evenals de
heer A. Baart met zijn voordrachten bij
zonder veel succes.
Het was een non-stop programma, waar
van de afwerking in zeer snel tempo ge
schiedde maar desondanks was het reeds
ver na middernacht toen het interessante
programma was afgewerkt.
Even na de pauze vond nog een huldi
ging plaats. Het derde elftal van L.D.W.S.,
dat op fraaie wijze het kampioenschap
heeft behaald, werd door den L.D.W.S.-
voorz. den heer P. Mes toegesproken, waar
bij den spelers een herinnering werd aange
boden.
Met een bal onder leiding van den heer
K. Hüner werd deze prachtig geslaagde
feestavond besloten.
De feestcommissie van L.D.W.S. bestaan
de uit de heeren H. de la Rie, voorz.. G. de
Lange Secr., K Hüner penningmeester en
de heeren A. Baart en I. Binnendijk kan
met voldoening op dezen avond terug zien.
DOOR ELECTRISCHEN STROOM
GETROFFEN.
Zaterdagavond omstreeks 7 uur is de
38-jarige monteur Bekkering van de Sted.
Lichtfabrieken alhier tijdens het verrichten
van werkzaamheden in de Zilverfabriek te
Voorschoten in aanraking gekomen met een
hoogspanningsleiding. Hij bekwam brand
wonden aan linkerschouder, linkerarm en
gezicht en is nadat hij voorloopig was ge
holpen in bewusteloozen toestand naar het
Academisch Ziekenhuis vervoerd. Gelukkig
bleken zijn verwondingen niet van ernstigen
aard, zoodat hij nog denzelfden avond naar
zijn woning kon worden vervoerd.
VEREENIGING VAN MATHESIANEN.
Zaterdag j.l. hield de V. v. M. onder lei
ding van den heer M. van Zwieten de Blom
een excursie naar het Zeiss Planetarium
van de Haazsche Courant. Het aantal deel
nemers bedroeg 60. In het bijzonder werd
behandeld do „Maan".
Aan het einde deelde de heer Göbel mede.
dat de eerst volgende excursie zal worden
gehouden naar de Ridder op Zaterdag 2
Juli a.s.
AFSCHEID KOLONEL v. d. BENT.
De kolonel, commandant van de brigade
Grenadiers en Jagers, A. R. van de Bent, zal
in verband met zijn benoeming op 1 Juli a.s.
tot generaal-majoor, commandant der IVe
divisie, op 30 Juni a.s. afscheid nemen van
de brigade. Hiertoe zal het regiment Grena
diers, het Ie Bataljon van het regiment Ja
gers en het Ie Bataljon van het 4e Regiment
Infanterie op dien dag te 9 30 op de Maal
drift zijn opgesteld, waarbij de regiments
vaandels en de Kon. Mil. Kapel aanwezig
zullen zijn. Het geheel staat onder com
mando van den iuit.-kol H. D Scherpen-
huyzen, commandant van het Regiment
Jagers.
De brigade verliest in den kolonel v. d.
Bent een hoogstaand en kundig chef, die
naast zijn veelomvattenden werkkring, al
tijd tijd en gelegenheid vond. warme be
langstelling te toonen in het wel en wee van
zijn onderhebbend personeel en hen met
raad en daad terzijde te staan, ook daar
waar het particuliere belangen betrof.
ERNSTIGE AANRIJDING.
Zaterdagavond omstreeks half tien is een
personenauto uit den Haag op den hoek
Laan van Oud PoelgeestPoelgeesterweg
te Oegstgeest in botsing gekomen met een
wlelrijdster, mej. A. H. alhier. Na deze bot
sing kwam de auto tegen een paal, botste
vervolgens tegen een boom en vernielde
tenslotte een telefoonpaal, waarop de auto
omsloeg en in den wegkant bleef liggen.
Het naambord dat aan de eerste paal be
vestigd was kwam door de voorruit te
recht. waardoor de bestuurder aan het
Hoofd werd verwond. Ernstiger was de toe
stand der wlelrijdster. Zij werd een twin
tigtal meters met de auto medegesleurd en
bleef zwaar gewond liggen. Dr. Varekamp.
spoedig ter plaatse, verleende de eerste
hulp en constateerde bij de wielrijdster een
gebroken been en een zware hersenschud
ding. Zij werd met een ziekenauto naar
het Academisch Ziekenhuis vervoerd en
aldaar opgenomen. Hedenmorgen was haar
toestand nog ernstig. De bestuurder van
de auto werd ter plaatse verbonden. He",
rijwiel werd geheel vernield. De zwaar be
schadigde auto Is met een kraanwagen
weggesleept. De politie stelt een onderzoek
in naar de schuldvraag.
INSTITUUT KERN.
Jaarverslag 19371938.
In de Zaterdag j.l. gehouden jaarverga
dering van het Instituut Kern alhier, heeft
prof. dr J. Ph. Vogel het jaarverslag over
19371938 uitgebracht. Het volgende is er
aan ontleend:
Dank zij een beschikking van den mi
nister van onderwijs, kunsten en weten
schappen is ditmaal het jaarlijksche sub
sidie van f. 2500— onverkort uitbetaald.
Door het Universiteitsfonds werd het In
stituut wederom gesteund met een bedrag
van f. 500.De ledenlijst toont voor het
eerst na een aantal jaren van achteruit
gang en stilstand weder een niet onbe-
iangrijken vooruitgang; in cijfers uitge
drukt beteekent deze een jaarlijksche ver
meerdering van inkomsten in contributies
van ongeveer f. 150.
De gestadige aanwas van onze bibliotheek
door aankoop en schenkingen zette zich
ook in het afgeloopen jaar voort. Bijzon
dere dafik wordt o m. gebracht aan prof
Van Ronkel voor zijn gift bestaande uit een
aanzienlijk aantal academische proef
schriften. Keizer Wilhelm II vereerde het
Instituut met vijf geschriften van eigen
hand, waaronder een uitvoerige studie over
de Gorgo.
Voorts wordt melding gemaakt van het
vertrek van dr. H. E. Buiskool als conser
vator van het Instituut (die is overgegaan
naar het Nederlandsche Woordenboek en
van de benoeming als zoodanig van dr. A.
J. Goedheer.
In vroegere jaarverslagen ls herhaalde
lijk gewezen op de ernstige moeilijkheden
ondervonden bij de voortzetting van den
tweeden arbeid door het Instituut onder
nomen. n.l. den archaeologischen atlas van
Groot-Indië. Ook hier alweer is de groot»
feil: ontstentenis van de noodige geldmid
delen. Maar bovendien trof ons een zware
en onverwachte slag door het overlijden
van majoor J. J. Mulder, die als onze car
tograaf van den aanvang af een hoogst be
langrijke functie had vervuld bij deze we
tenschappelijke onderneming. Met diepe
dankbaarheid wordt in het verslag de over
ledene herdacht. Het resultaat van zijn
werkzaamheid is een stel met. de grootste
zorg uitgevoerde oudheidkundige kaarten
van Nederlandsch Indië. Deze kaarten zijn
nagenoeg gereed voor publicatie, maar
aangezien er de laatste hand nog aan moet
worden gelegd, is bijstand van een des
kundige onontbeerlijk. Er bestaat alle hoop.
dat de heer Van Gils bereid zal zijn ons
zijn hulp te verleenen. De voornaamste
moeilijkheid is alweer de financieele. Deze
staat ook de voortzetting der groote onder
neming in den weg. wat betreft de oud
heidkundige kaarten van Voor-Indië, waar
voor een zeer belangrijke voorarbeid onmis
baar is.
Het is een verblijdend feit, dat in de
ursussen voor de practlsche kennis van
1 Oostersche talen, die gedurende de laat
ste jaren een dalende lijn vertoonden, nu
weer een kentering ten goede is gekomen.
Het totaal aantal deelnemers aan de taal
cursussen bedroeg 17 tegen 8 in het vorige
academiejaar.
Een bijzonder belangrijke aangelegen
heid, die al jaren lang hangende was. kwam
in het afgeloopen vereenigingsjaar tot een
beslissing. Het was de bedoeling van cura
toren der Leidsche Universiteit, dat een
vleugel van het oude Ziekenhuis, thans
grootendeels in beslag genomen door
's Rijks Museum voor Volkenkunde zou
worden benut tot huisvesting der Ooster
sche Instituten van deze Hoogeschool. Het
Sinologisch Instituut is reeds geruimen tijd
geïnstalleerd in de bovenverdieping van
bedoelden vleugel, terwijl de overeenkom
stige lokalen gelijkvloers bestemd waren
voor Oostersch Instituut en Islam Stich
ting. Toen deze instelling een bij uitstek
passend verblijf hadden gevonden in het
statige huis aan het Rapenburg, laatstelijk
bewoond door wijlen professor Snouck Hur-
gronje. werden de aldus vrijgekomen ver
trekken door curatoren aan het Instituut
Kern aangeboden.
Prol. Vogel wijdt vervolgens aandacht
aan het gedeelte van het gebouw, tot he
den door het Instituut Kern in gebruik ge
nomen. waar het Instituut is opgericht en
waar vele Oriëntalisten van naam uit de
geheele wereld afkomstig, zijn ontvangen.
Maar deze huisvesting in dit oude, moei
lijk te verwarmen gebouw had ook nadee-
len. In den loop van den volgenden cursus
zal het nieuwe gebouw in het Museum voor
Volkenkunde betrokken worden. Het ver
trouwen wordt uitgesproken, dat de moei
lijkheden. welke zich ongetwijfeld bij de
verhuizing en de inrichting der leeszaal
vooral uit financieel oogpunt, zullen voor
doen. de aandacht van curatoren der Uni
versiteit zullen hebben.
TERAARDEBESTELLING K. BRANTS.
Op de aigemeene begraafplaats te Heem
stede is Zaterdagmiddag onder vele blijken
van belangstelling ter aarde besteld het
stoffelijk overschot van wijlen den heer K.
Brants, oud-hoofdinspecteur van het lager
onderwijs, eertijds werkzaam in de inspectie
Leiden, die dezer dagen in den ouderdom
van 69 jaar is overleden.
Aan de groeve is achtereenvolgens het
woord gevoerd door den heer J. C. Dun, in
specteur L.O. in de inspectie Alkmaar, prof.
dr. W. J. Aalders, voorzitter van de Ver. voor
Chr. Volksonderwijs, den heer J. Th. R.
Schreuder namens de Ver. voor Chr. Mulo,
den heer A. Brakel namens de ver. „Lukas",
dr. W. Coenraad namens de Kweekschool
,,De Klokkenberg", mr. J. N. J. E. Heerkens
Thijssen namens den Haarlemschen Reclas-
seeringsraad. den heer A. van Andel uit
naam van de Ver. van Chr. Onderwijzers-
lessen) in Nederland, dr. A. J. Olthuis en
dr. J. C. Bruyn. als vertegenwoordigers van
de Koningin Wilhelmina Kweekschool te
Rotterdam, dr. P. J. Kromsigt uit Amster
dam als vriend, mr. dr. J. van Bruggen als
bestuurslid van de Prot. Chr. Nijverheids
school te Haarlem, den heer O. A. Houwen,
directeur van de Da Costa-kweekschool te
Haarlem, den heer K. de Vries uit naam der
commissie voor advies voor buitengewoon
L O. in Noord-Holland en ds. M. Jospin, pre
dikant bij de Waalsche Kerk te Haarlem.
Tenslotte spraken nog twee zoons af
scheidswoorden, waarna onder orgelspel de
baar grafwaarts gedragen werd.
Toen de kist in de groeve was neergela
ten, bad ds. Jospin het Onze Vader
De oudste zoon dankte voor de vele blij
ken van deelneming.
Geslaagd voor het examen gemeente
administratie de heeren J. H. Visser en J.
Wessel, beiden alhier.
In den nacht van Vrijdag op Zater
dag j.l. is aan boord van Hr. Ms.
„Gelderland" een poging tot „overval"
gedaan, met het doel, den „Looden
Verrader" machtig te worden.
Men kent de geschiedenis van den ..Loo
den Verrader", dat eens het schegbeeld
was van het Nederlandsche fregat „van
Alphen", dat in het einde der achttiende
eeuw in West-Indië in de lucht is gevlogen.
Nadien is het opgevischt en het beeld
werd het eigendom van een in Curacao
algemeen geziene koopmansfamilie, de Ma-
duro's. Nu is het in marinekringen een tra
ditie geworden dit beeld, dat toch behoord
heeft tot onze marine, machtig te worden
en het vol triomf naar het vaderland terug
te brengen, verscheidene malen is aldus
een poging gedaan en dikwijls met succes.
De .Looden Verrader" werd oo slinksche
wijze aan boord van den oorlogsbodem ge
bracht en eerst, wanneer het schip in volle
zee was. werd den commandant ervan op
de hoogte gebracht. Deze wendde dan
groote verbolgenheid voor, terwijl bij aan
komst in Nederland de regeering opdracht
gaf, het beeld met de eerstvolgende gelegen
heid weer naar West-Indië te retourneeren,
teneinde het weer in het bezit der familie
Maduro te doen stellen
In het begin van dit jaar hebben ook
manschappen van de „Gelderland" een ge.
slaagde inbraak gepleegd en de .Looden
Verrader" werd met gejuich te Nieuwediep
binnengehaald.
Op de rijkswerf te Willemsoord is het
beeld weer opgeknapt en staat thans in
frissche kleuren en van een nieuwen neus
voorzien in de kajuit van den commandant
van de „Gelderland", overste A. P. B. A. van
Straelen
Op een of andere wijze is dit ter oore
gekomen aan een der leden van de ..bena
deelde" familie Maduro. een Leidsch stu
dent, en in het holst van den nacht onge
veer kwart over twee heeft deze telg een
uitstekend voorbereide inbraak trachten te
olegen aan boord van de „Gelderland", ten
einde het familiebezit weer terug te halen.
HU heeft hiertoe een teekening van het
schio in zijn bezit gekregen, waarop nauw
keurig de plaats van den „Looden Verrader"
was aangegeven en heeft zich de mede
werking weten te verzekeren van een
motorvaartuig van den Rotterdamschen
havendienst, dat een roeivlet in de nabij
heid van de ..Gelderland" heeft gebracht.
Met behulD hiervan is de „inbreker"
langszii het schip gekomen, zoodat hij langs
liet stopanker aan het achtersch.p. waarook
de appartementen van den commandant ze-
legen zijn, naar boven kon klimmen. In-
tusschen werd een mannetje van den ha
vendienst naar de onderofficier van de
wacht, sergeant-bottelier P. Kee, gezonden.
teneinde diens aandacht af te leiden door
hem te zeggen, dat er iets aan den stand
van de voortrassen mankeerde. De „inbre
ker" werd echter ontdekt door personeel
van de rivierpolitie, dat juist in een bootje
passeerde, toen hij aan boord klauterde en
de aandacht van de wacht op den „inslui
per" vestigde.
Toen deze schildwacht, de matroos 3e
klasse A. Riechelmann, dan ook een don
kere gedaante op sokken op de campagne
zag verschijnen, heeft hij onmiddellijk al
arm geslagen. De „inbreker" poogde den
schildwacht te misleiden door hem te zeg
gen. dat hij een lid der bemanning was en
dat het hier een grap betrof, maar de
wacht kende zijn consignes en waarschuwde
den onderofficier van de wacht met het
voorgeschreven sein: „onraad op de cam
pagne". Deze is toen met zijn korporaal
van aflossing op onderzoek uitgegaan en zij
liepen ieder langs een kant naar de cam
pagne. de laatste met geladen geweer ge
wapend.
De achtervolging duurde nog eenigen tijd
doordat de „inbreker" trachtte zich te ver
bergen. maar tenslotte was er geen ontko
men aan en toen hii bovendien den loop
van een geweer op zich gericht zag. heeft
hij zich „overgegeven" en zich bekend ge
maakt, waarna hij aan den wal werd gezet.
Zijn drie mede-studenten, die in de roei.
boot wachtten, waren inmiddels door de
rivierpolitie ondervraagd en werden ook
naar de „Gelderland" gebracht
Per auto is het viertal naar de Sleutel
stad teruggekeerd, een avontuur rijker,
doch zonder .Looden Verrader"
De vraag is nu alleen: wordt de aanslag
herhaald?
Overste van Straelen was eenige maan
den geleden reeds langs een achterweg op
de hoogte gebracht van een plan. dat deze
telg uit het geslacht Maduro op een ge
schikt oogenblik met eenige medestudenten
uit Leiden, den .Looden Verrader" zou
trachten in zijn bezit te krijgen, maar aan
gezien de overste het is hier sportieve
strijd tusschen marine en de familie Ma
duro gevoel voor humor heeft en deze
sportieve inbraak wei kon apprecieeren,
heeft hij geen enkele maatregel willen ne
men om den .Looden Verrader" extra te
beschermen, zoodat het oude schegbeeld
niet achter slot stond en buiten den nor
malen wacht geen enkele maatregel ge
nomen was. Ook den Rotterdamschen ha
vendienst die een rol in de „overval" ge
speeld heeft, onder leiding van enkele
autoriteiten, heeft Overste van Straelen
gaarne vergeven!
Toen de commandant denzelfden nacht
een uur nadat de inbraak gepleegd was
hij had niets van het voorgevallene ge
merkt ontwaakte, doordat het licht in
zijn appartementen ontstoken werd, vroeg
hü. wie er was en wat er wel aan de hand
kon zijn.
Het antwoord kwam ras: „De wacht,
overste, die opdracht heeft gekregen ieder
uur te komen controleeren. of de „Looden
Verrader" er nog is!"
..Wat is er dan gebeurd?"
„Iemand van de familie Maduro heeft
geprobeerdaan boord te komen, overste
en
„Ik weet genoeg, ga je gang maar".
Waarna de wacht verdween om na een
uur zijn controle te herhalen....
BINNENLAND.
De zaak-Oss; uitspraak van het Ambtena
rengerecht op 16 Juli. (2e Blad).
Vergaderingen Centr. Bond van Transport
arbeiders en van den Bond van Tex
tielarbeiders. (Binnenland, 3e Blad).
De Olympische dag; het voetbalelftal van
Nederlandsch-Indië met 92 geslagen.
(Sport, 3e Blad).
De Arbeidskwestie bij de kunstzandsteen-
fabriek „Arnoud"; zaak teruggewezen
naar de Rechtbank. (Rechtzaken, 1©
Blad).
BUITENLAND.
De dreigementen van Barcelona tegen
Duitschland en Italië. (Buitenland, le
Blad).
Litwinoff tegen de Westersche democra
tieën. (Buitenland, le Blad).
Streicher houdt twee opzienbarende rede-'
voeringen. (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor ons land mag onstuimig
weer worden verwacht. De kansen
op regen zijn gToot. Terwijl de
nacht wat zachter zal zijn, mag
voor overdag nog eenige afkoe
ling worden verwacht.
Geseind hedenmorgen aan alle
posten:
„Wordt verwacht storm uit het
Zuidwesten".
VEREENIGING „KATHOLIEK LEIDEN"
Druk bezochte receptie bij het
eerste lustrum.
Woensdag j.l. was het vijf jaar geleden,
dat de Vereeniging „Katholiek Leiden"
werd opgericht. Ter gelegenheid van dat
feit recipieerde het bestuur in de boven
zalen van „In den Vergulden Turk".
Tal van schriftelijke en telegrafische
gelukwenschen waren binnengekomen,
onder welke wij die vermelden van Mon
seigneur H. J M Taskin, proost van het
Kathedraal Kapittel en praeses van het
Theologicum, het Gem.-bestuur van Lei
den, den gem.-secr., weth. Tepe. pastoor
Smitz, kapelaan Bernefeld, het bestuur van
den R.K. Volksbond, St. Petrus, R.K. P.T.T.,
terwijl de jubilaresse door meerdere van de
26 aangesloten vereenigingen in de bloe
men was gezet.
Bij den aanvang van de receptie felici
teerde de voorzitter, de heer N. Kriek, het
bestuur en den geestelijk adviseur deken
A. Homulle met het eerste lustrum van de
vereeniging.
Velen maakten daarna gebruik van de
gelegenheid om het bestuur te feliciteeren.
Onder hen troffen wij aan mr. dr. De
Beaufort, lid v. de Tweede Kamer, pastoor
Th. Beukers ran de St. Petrusparochie,
rector Reynen, de heeren Wilmer en Man-
ders namens de R.K. raadsfractie, mr.
Nord Thomson, pater De Goede, directeur
dei' R.K. H B Sen verder vele afgevaar
digden en corporaties van vereenigingen
en instellingen. Deken Homulle bracht het
bestuur als geestelijk adviseur nog een bij
zondere felicitatie. Spreker noemde de
samenwerking met het bestuur bijzonder
aangenaam. Hij uitte den wensch, dat
„Katholiek Leiden" moge blijven werken
tot heil voor geheel Leiden.
Ter receptie was tevens een ontwerp te
bezichtigen, vervaardigd door Alex Asper-
slag, van de vlag, welke het bestuur door
het Vaandelcomité zal worden aangeboden.
De feestelijke viering van het eerste lus
trum zal eerst op 25 September plaats
vinden, als in de Stadsgehoorzaal een gala
avond wordt gegeven, waar de 8-stemmige
Eoee Sarcerdos Missa van Bruckner ten ge-
hoore zal worden gebracht.
