Geuzenbaai
Het Tsjecho-Slowaaksche
vraagstuk
IEIDSCH DAGBLAD - Vierde Blad
Maandag 23 Mei Ifij
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
e baai zegt,
zegt: GEUZENBAAI;
wie Geuzenbaai zegt,
zegt: REUZE-BAAI!
baai
Geen springplank voor
het bolsjewisme
GEMENGD NIEUWS
FAILLISSEMENTEN
Meen bij KREYMBORG
THIJS IJS OP WEG WAAR HEES
1631
(Iniei. Mm
(Van onzen specialen verslaggever).
IV.
Praag, Mei. Tijdens Konrad Heinlein's
verblijf in Londen is er stellig menig woord
gevallen over het ..bolsjewistisch gevaar"
dat Tsjechoslowakije oplevert omdat het
een verdrag van wederzijdschen bijstand
met de Sovjet-Unie heeft gesloten. De Su-
deten-Duitsche partij voert met dit schrik
beeld. dat overigens van Berlijnschen oor
sprong is. een grootscheepsche propaganda,
die vooral bij de Engelsche conservatieven
inslaat, en toegegeven moet worden dat de
gegeven voorstelling van zaken dat ook
wel eenigszins begrijpelijk maakt. Wie de
kaart bekijkt en ziet hoe diep Tsjecho
slowakije in Duitschland indringt, en wie
dan bereid is te gelooven dat de Tsjechen
druk aan het „bolsjewiseeren" zijn, zal de
vergelijking van dit land met een „spring
plank van de Russen" in de richting van
West-Europa niet mank vinden. Juist om
dat een handige propaganda bijvoortdu-
ring op dit aambeeld hamert kan het
nuttig zijn. over het „bolsjewistisch gevaar"
in Tsjechoslowakije aan de hand van on
loochenbare en door ieder te controleeren
feiten iets meer te zeggen.
Ik moet dan beginnen met er aan te
herinneren dat de socialisten van 1918 af
de jonge Republiek met alle kracht heb
ben gesteund Bij de verkiezingen van 1920
sinds den zomer van 1919 was de socia
list Vlastimil Tusar minister-president
kregen zij niet minder dan 74 zetels in de
Kamer. Maar al heel spoedig ontstond in
de partij een toenemende spanning tus-
schen rechter- en linkervleugel. De laatste
raakte onder Russischen invloed, propa
geerde den onvoorwaardelijken klassen
strijd en de dictatuur van het proletariaat,
en het was duidelijk dat deze ontwikkeling
het aanblijven der Regeering-Tusar onmo
gelijk maakte Een zakenkabinet onder
leiding van Cerny trad 25 Mei 1920 op en
de socialistische partij splitste zich in een
sociaal-democratische en een communis
tische. Het gevolg was dat de socialisten
een groot aantal (meer dan de helft) van
hun zetels verloren. Thans hebben zij er
38. De socialisten vormen een rustige, ge
matigde partij; zij hebben sedert 1920 bijna
altijd leden in het kabinet gehad en zijn
dan ook volstrekt loyaal tegenover den
Staat. Het is van belang daarop te wijzen
omdat eruit volgt dat er van een opjagen
der socialisten door de communisten in dit
land geen sprake kan zijn. Tusschen hen
bestaan geen relaties; zij werken in niets
samen; er is hier niets dat zweemt naar
een „volksfront"; de communisten zijn vol
komen geïsoleerd.
Het „bolsjewistisch gevaar in Tsjecho
slowakije zou dus van de communisten
alléén moeten komen. Zij tellen in de
Kamer 30 van 300 zetels (10 pet. derhalve)
en daar de kiesdeeler ongeveer 22.000 be
draagt zijn er in dit land een 650.000 kies-
gerechtigde communisten. Dat zijn
niet allen Tsjechen! Ook in de Duitsche
minderheid, die immers in de industrie
streken haar voornaamste terrein heelt,
zijn de communisten talrijk; zij geven in
Reichenberg een eigen dagblad, de ..vor-
warts" uit. Bij de laatste verkiezingen zijn
communisten naar de Henleinpartij over-
ge^aan Een der Sudeten-Duitsche Kamer-
led'en is een voormalig communist. De lei
ding der communistische partij, die
natuurlijk haar instructies uit Moskou
ontvangt, is incapabel. Zij raakte in ver
warring naarmate Rusland s_ buitenland -
sche en binnenlandsche politiek rijker
werd aan verrassingen, en geen enkele
serieuze Tsjech kent den communisten op
den gang van zaken eenigen reeelen
Deze stand van de feiten vindt zijn ver
klaring in de sociale structuur van Tsje
choslowakije. Men behoeft de beroeps
statistieken maar te raadplegen en zijn
oogen den kost te geven omin te zien dat
dit land o.a. dézen karaktertrek bezithet
is het land der kleme zelfstandigen. Hier
ontbreekt die trek van memgen. daarom
voor sociale woelingen ook veel meer toe-
g ankelijken staat: in Tsjechoslowakije
vindt gij niet de kleine groep oer zéér
rijken tegenover de enorme massa d?r
proletariërs. De weistandsverschillen z j
hier veel kleiner dan veelal elders De
middenstand en de stand der klem
boeren de laatste vooral in Slowakije
is het dichtst bezet. Kleine ondernemin
gen zijn er bij de vleet, groote naar ver
houding weinig. Bij de telling van 1930
bleek dat er 659.431 ondernemingen met1
tot 5 arbeiders, 42.602 met 520, en 16.136
met 20 of meer arbeiders waren Ter ver
klaring van het overwicht der „kleine
luyden" diene dat in de dagen van de
Donaumonarchie alle hooge staatsambten
door niet-Tsjechen waren ingenomen, en
dat hetzelfde gold van de hooge rangen in
het leger en van de voornaamste particu
liere functies Een zoo gestructureerd land
is al zeer weinig geschikt voor bolsjewis
tische penetratie. Pogingen van dien aard
zouden afstuiten op de mentaliteit van den
kleinen bezitter, die de typische figuur van
Tsjechoslowakije is. Vandaar dan ook dat
de Tsjechen, ofschoon zij, als Slaven, een
natuurlijke verwantschap met de Russen
hebben, zich tegen bolsjewiseering altijd
fel hebben gekeerd. Zij waren het die tegen
de poging der communisten (Dec. 1920)
om een „Putsch" te ondernemen zoo dras
tisch te werk gingen dat na één etmaal de
zaak volledig mislukt was. Zij waren het
die zich de Hongaren, tijdens hun bolsje
wistische periode, met wapengeweld van
het lijf hielden. Zij waren het, die van
meet af aan alle onderaardsche communis
tische propaganda binnen hun grenzen den
kop indrukten. Toen Duitschland al jaren
lang met de Sovjet-Unie op normalen voet
verkeerde Hitier sprak zich in 1933.
reeds Rijkskanselier, nog uitdrukkelijk
voor goede relaties met de Russen uit en
het Duitsch-Russische vriendschapsverdrag
van 1926 nog van kracht was Tsjecho
slowakije tot het herstel van normale be
trekkingen met Rusland nog steeds niet
overgegaan. Niettemin wordt sedert de
sluiting van het Tsjechisch-Russische ver
drag van 16 Mei 1935 allerwege gewerkt
met de voorstelling van Tsjechoslowakije
als een „bolsjewistische springplank".
Het zou mijn bestek verre te buiten
gaan. indien ik te dezer plaatse aan een
beantwoording van de vraag begon of
Rusland inderdaad verlangt naar een oor
log aan zijn Westgrenzen. De politiek die
Stalin voert wijst in die richting zeker niet.
Maar mocht het toch zoo zijn dan en
daarom gaat het hier ware het Tsje
chisch-Russische verdrag daartoe geen
hulpmiddel. Dit verdrag toch spreekt van
niets dan van een onuitgelokten aanval.
Het is zoo defensief als een tractaat kan
zijn en treedt daarenboven eerst in werking
nadat het Fransch-Russische verdrag in
functie is gekomen. Bovendien moet men
in deze Tsjechisch-Russische overeenkomst
het magere resultaat zien van de pogingen
krachtig door Benesj gesteund om tot
een „Oost-Locarno" te komen. Niets ware
Praag welkomer geweest dan de medewer
king van Berlijn en Warschau, die echter
niet te verkrijgen was.
Hoe het zij. Rusland zou, indien het
een aanval naar het Westen mocht
willen doen zou in Duitschland één
verantwoordelijk politicus in zulk een
plan gelooven? met het Tsjechische
verdrag in de hand hoegenaamd niets
van Praag kunnen verlangen, en Praag
zou bij zulk een experiment ook niet
het geringste belang hebben. Nog altijd
is Duitschland, ofschoon de cijfers lee-
lijk terugloopen, Tsjechoslowakije's
beste klant, zooals Duitschland in den
Tsjecbischen import de eerste plaats
inneemt. Het is moeilijk in te zien wat
Praag bij slechte nóg slechtere
verhoudingen met Berlijn zou kunnen
Maar niet minder moeilijk ls in te zien.
welk voordeel het loslaten van het verdrag
met Moskou voor Praag zou kunnen heb
ben. De Tsjechen ik heb er dezer dagen
velen gesproken en onder hen waren man
nen met een groot mate van verantwoor
delijkheid voor de huidige Tsjechische
buitenlandsche politiek zijn na den Oos-
tenrijkschen „Anschluss" van 11 Maart j J
meer dan ooit overtuigd van de juistheid
hunner meening dat Duitschland het
„bolsjewistisch gevaar" hanteert als een
scherm waarachter andere, in Zuid-Ooste
lijke richting gaande, verlangens verscho
len liggen. Zij citeeren uit „Mein Kampf"
de passages waarin den Duitscher letterlijk
gezegd wordt dat hij een gevaar en een be
dreiging moet zien in het ontstaan of het
voortbestaan van een militaire macht
langs de Duitsche grenzen. Mocht zulk een
macht opkomen Tsjechoslowakije is er
een! dan. zoo zegt Hitiers boek, moet de
Duitscher daarin een „Angriff gegen
Deutschland" zien. die hem .nicht nurdas
Recht, sondern die Pflicht" geeft om zulk
een staat „zu zerschlagen". De Tsjechen
geven er zich. dit lezende, rekenschap van
dat de auteur van „Mein Kampf" thans
Duitsch Rijkskanselier ls, en dat zijn op
vattingen gewijzigd kunnen zijn. Maar met
temeer klem vragen zij zich af, waartoe
dan die campagne tegen het quasi-
„gebolsjewiseerde" Tsjechoslowakije dien
stig moet zijn. Het treft hen pijnlijk dat in
die campagne de waarheid vaak onder den
voet wordt geloopen, dat bijvoorbeeld een
Russisch bericht over „Nieuwe vliegvelden
in Tsjechoslowakije" in de Duitsche pers
als „Onze vliegvelden in Tsjechoslowakije"
wérd vertaald, dat de Tsjechische generaal
Luza volgens Duitsche berichten langs de
grenzen inspecties hield met Russische offi
cieren. terwijl hijin het buitenland
verbleef, en dat de „Völkische Beobachter"
in het feit dat drie Russische officieren
hier in Praag logeerden om de Tsjechische
manoeuvres bij te wonen aanleiding vond
om te berichten dat in Praag geen hotel
kamer te krijgen was omdat alles door Rus
sische militairen in beslag was genomen.
Deze onophoudelijke propaganda tegen
Tsjechoslowakije verbittert de betrekkingen
tusschen Praag en Berlijn, betrekkingen
die aan verbittering zooveel minder be
hoefte hebben dan aan verbetering. Te
verdrietiger voor allen die op het behoud
van den vrede in Europa hopen is deze
gang van zaken nu ook de Sudeten-Duit-
schers alarm slaan over de „bolsjewisee
ring" van Tsjechoslowakije.
Gisteravond besprak ik de situatie met
den politieken hoofdredacteur van de
„Ceske Slovo", het dagblad van de partij
waartoe ook Dr. Benesj behoort. Wij zaten
buiten, op het terras van ,3errandov", een
hoogst modern restaurant aan den oever
van de Moldau. Mijn partner herinnerde
mij eraan dat Tsjechoslowakije nu al 20
jaar een land ls van rustigen socialen voor
uitgang. een land dat niet onder heftige
arbeidsconflicten of onder fabrieksbezet-
tingen en .sit-down"-stakingen lijdt, een
land dat den vrede liefheeft en consequent
dien vrede heeft nagejaagd, een land ook
dat in den Europeeschen heksenketel een
factor van stabilisatie en opbouw wil zijn
en kan zijn. Hij sprak van de visie die
Masarijk op de taak van Tsjechoslowakije
had, en in den loop van zijn uiteenzettin
gen werd hij vol eerlijken geestdrift voor
zijn vaderland.
Zooals de zaken nu staan gelooven
de Tsjechen niet in agressieve plannen
van Duitsche zijde. Maar móchten zij
zich ooit vergist blijken te hebben
wel dan zullen zij, hoezeer zich ook
van de ongelijkheid der partijen be
wust, vechten tot het bittere einde.
(Nadruk verboden).
Kon. Ned. Stoomb. My. COSTA RICA. 19
Mei van Curacao naar Puerto Cabello.
Rott. Lloyd KOTA AGOENG. thuisreis, 21
Mei van Marseille.
Halcyon Lyn STAD VLAARDINGEN. 20
Mei van R'dam te Wabana.
Diverse Stoomvaartmaatschappijen GENO-
TA. 19 Mei van Dakar naar Barbados
NEDERLAND. 15 Mei van Bahrein naar
Mombassa IJSELHAVEN. 21 Mel van
Bremen te Antwerpen JONGE JOHANNA.
Alexandrië naar Londen, pass. 20 Mei Malta
MIJDRECHT. Abadan naar Lands End
v.o., pass. 21 Mei Suez SCHIE. 20 Mei van
Bremen naar Lapvik WAALHAVEN,
Tabon naar R'dam, pass. 20 Mei Finisterre
TUVA, 20 Mei van R'dam te Rio Janeiro
LEKHAVEN. Antwerpen naar B. Aires. pass.
21 Mei Vlissingen OOSTPLEIN. R'dam n.
Melilla. pas. 21 Mei Finisterre ALGENIB.
21 Mei van Liverpool naar Br. Indlë
ARUNDO, 23 Mei n.m. van Port Arthur te
Birkenhead verw. BEURSPLEIN. 20 Mei
n.m. van Oxelosund naar R'dam CO-
LYTTO, 20 Mei van Sorel naar R'dam
ST. ANNALAND, 20 Mei van de Tyne te
Hamburg.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Echteld. J. J. v. d. Ree te
Münsheerenland; te Marum, A. Burger, em.-
pred. te Uithuizen.
GEREF. KERKEN.
Tweetal te Helpman: F. Guillaume te Klun-
dert en J. W. Tunderman te Vrouwenpolder.
Wielrijder stak plotseling
den weg over.
Een d code lijk auto-ongeluk was
het gevolg.
Gistermorgen omstreeks elf uur is op
den rijksweg BelfeidTegelen, een auto-
ongeluk gebeurd, dat één persoon het le
ven heeft gekost, terwijl drie personen
werden* gewond
Op genoemd tijdstip reed een Belgische
auto, toebehoorende aan den heer R. uit
Fleron, nabij Luik, met een flinke vaart
op den rijksweg BelfeidTegelen. Vermoe
delijk doordat een fietser plotseling van
het rijwielpad den rijweg overstak, week
de auto uit en reed met groote vaart te
gen een boom. De wagen werd grooten-
deels vernield.
Van de vier Inzittenden werd mevrouw
R. zoo ernstig gewond, dat zij vrijwel ter
stond overleed. De andere drie inzittenden
werden licht gewond en zijn op medisch
advies naar het R.-K. ziekenhuis te Te
gelen vervoerd.
AUTOMOBILIST VERLEENDE GEEN
VOORRANG.
Motorrijder en duopassagiere
ernstig gewond.
Nadat Zaterdagmiddag het gedeelte van
den nieuwen rijksweg tusschen Vianen en
Utrecht voor het verkeer was opengesteld,
is daar gisteren om half zeven reeds een
ernstig ongeluk gebeurd.
Uit de richting Vianen kwam van de
Lekbrug af een personenauto, bestuurd
door den twintigjarigen J. van V., die op
het kruispunt links den weg naar Lopik
wilde opdraaien. Op hetzelfde moment
naderde uit de richting Utrecht een mo
torrijwiel, dat den voorrang had, doorreed
en tegen den zijkant van de auto botste.
De motorrijder, de heer H van Ron,
wonende in de Putterstraat te Vught (N3.)
liep hierbij een schedelbasisfractuur en
verscheidene verwondingen op. De duo
passagiere mej. S. Gulik uit Haren (NB.)
kreeg eveneens ernstige verwondingen.
Met twee ziekenauto's zijn de beide
slachtoffers naar d|e rijksklinieken te
Utrecht overgebracht. De motorfiets werd
van voren vernield. Van de auto werden
slechts eenige ruiten Ingedrukt.
Maassluis, voeren per sleepboot Aren.
naut" den Nieuwen Waterwag af naar het
in de richting Hoek van Holland varend.
Japai sche schip, dat wegens zijn grootte
niet voor anker kon gaan en daarom halve
kracht voer. Nabij Poortershaven werden
de politiemannen en de dokter door mld-
del van een net aan boord geheschen
Het bleek toen, dat een 32-jarlge sto.
ker zich kwaad had gemaakt naar aan
leiding van een opmerking over zijn werk-
zaamheden door den chef-stoker. Hij ging
dezen met twee saamgebonden scheermes^
sen te lijf en bracht hem een levensge-
vaarlijke wonde aan den hals toe Een
andere stoker, die tussehenbeide wilde ko
men, werd eveneens door de messen aan
het hoofd getroffen, doch de wonde was
niet gevaarlijk. Een olieman overmeesterde
den woesteling en sloot hem ln een
kool op.
De chef stoker, die 34 Jaar oud is, werd
naar de aan boord aanwezige operatieka
mer gebracht, waar de scheepsdokter in
samenwerking met dokter de Wilde, 'een
voorloopige operatie verrichtte. Inmiddels
was het schip Hoek van Holland genaderd
en hier kwamen de inspecteur van politie
de Pous en twee agenten ter assistentie
aan boord. De gewonde stoker, die even
eens verbonden werd, kon aan boord blij
ven. De politie nam hem een verhoor af
en arresteerde den dader. Tevens had een
reconstructie van het gebeurde plaats.
Inmiddels was de walvlschvaarder en
kele mijlen buitengaats voor anker gegaan
en konden het slachtoffer en de dader
aan boord van een sleepboot van L. Smit
en Co worden opgenomen en naar Hoek
vair Holland worden gebracht. Eerstge
noemde werd per ziekenauto naar het he
kenhuis Coolsingel te Rotterdam vervoerd,
terwijl de arrestant naar het politiebureau
te Maassluis werd overgebracht en daar
voorloopig ingesloten. HU zal ter beschik
king van de justitie worden gesteld.
EEN FELLE BRAND TE
HOOG-KARSPEL.
VECHTPARTIJ AAN BOORD VAN
JAPANSCH SCHIP.
In de week van 16 t,m. 21 Mei werden ln
Nederland 59 faillissementen uitgesproken.
Chef-stoker ernstig gewond.
Zaterdagavond werd door Dirkzwager's
Scheepsagentuur de politie te Maassluis
gewaarschuwd, dat de kapitein van der.
uitgaanden Japanschen walvlschvaarder
.Nisshin Maru II" dringend politie- en
dokterassistentie verzocht in verband met
een vechtpartU onder enkele leden van de
bemanning. Een rechercheur en een agent
van politie, alsmede de arts De Wilde uit
Al wie een gewoon pak heeft gekocht moet
er later wel spijt van krtjgen btj Kreymborg
niet liever 'n Waarborg-costuum te hebben
genomen.
1635
(ïngez. Med.)
2. „Ik woonde", zeide de oude man, „ln een klein huisje, heel
vredig; ik had veel te doen en zat dus nooit ledig. MUn dochter hield
alles schoon en verzorgde het eten; een aardiger meisje zou ik niet
weten. Dat ging zoo heel goed, totdat, op een dag. de koning mijn
dochtertje zag. Toen stuurde tüj ons een gezant en die vroeg, voor
den koning, haar hand; maar dat liet haar koud, omdat zij al van
een eenvoudigen houthakker houdt. Het beviel den koning heel
slecht, dat er dus zoo maar neen werd gezegd; hU riep: „Dat zal je
betalen!" en hU liet haar door soldaten 't huis uit halen. Hij liet
zich door geen smeekbeden storen; hU bracht haar naar dit meer en
sloot haar op ln dien toren. Daar zit zU nu te huilen, achter een
ruit; zij komt er niet gemakkelijk weer uitEn morgen komt
de koning met een boot; dan trouwt hU met haar, dus mijn verdriet
is erg groot...."
ThUsje had dit heele verhaal aangehoord; hl] was diep bewogen
en sprak eerst een poosje geen woord.
Kinderen speelden met vuur.
Zaterdagmiddag omstreeks drie uur ont
stond een zware uitslaande brand ln de
boerderU van de families Stapel en Bool
aan den weg HoornEnkhuizen te Hoog-
Karspel.
Het vuur ontstond ln een aschkull ach
ter de schuur van de boerderU, waar kin
deren met lucifers aan het spelen waren.
Door den vrU krachtigen wind sloegen de
vonken van het vuurtje, dat de kinderen
hadden gemaakt, over naar de schuur,
welke spoedig ln vlammen was gehuld. Een
oogenbllk later had ook het rieten dak
van de boerderU vlam gevat, zoodat de
geheele boerenplaats ln een minimum van
tUd in lichter laaie stond.
De brandweer van Hoog-Karspel achtte
het noodig assistentie te vragen van de
brandweer van Enkhuizen.
Nog voordat verdere maatregelen kon
den worden genomen, had ook het dak
van de woning van de weduwe K. de Boer
aan de overzijde van de straat vlam ge
vat. Weer eenige oogenblikken later bleek,
dat de naast de boerderU gelegen woning
van de familie A. Molenaar eveneens door
het vuur werd aangetast.
De inmiddels gearriveerde motorbrand
spuit van Enkhuizen nam oogenbllkkelijk
aan het blusschingswerk deel en mede
dank zU deze assistentie wist men den
brand tot de boerderU en de woning van
de wed. De Boer te beperken. De boeren
plaats brandde totaal af, terwUl van
woning van de wed. De Boer het dak
werd vernield. Het huls van de famuie
Molenaar kreeg geringe brandschade. De
schade, veroorzaakt door het bluschwater,
was echter groot. Ook eenige andere aan
grenzende perceelen kregen waterschade.
Alle schade wordt door verzekering tf'
dekt.
DAGBLADGEBOUW TE MAASTRICHT
RIET TEER BESRIEURD.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
hebben eenige personen den voorgevel van
het hoofdbureau van de „Limburger Koe
rier" aan de Wolfstraat overvloedig
teer bespoten. De politie ls erin gcslaag
de daders in den loop van den zonaag
te arresteeren. Het zUn vier jongehede
uit Maastricht, van 22 tot 26 jaar ou
die lid zUn van „Zwart Front Zu wu
den met hun daad uiting geven
misnoegen crver publicaties in het genoew
de blad.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
VON CRARIM IN HOOGER BEROEP
De tennisspeler von Cramm. die verle
den week wegens een misdrijf tegein
zeden werd veroordeeld tot een jaar t
vangenisstraf, is ln hooger beroep 8e8
NOODWEER IN STIERMARKEN-
In de laatste dagen hebben
woon hevige regens in Stiermarken Is"
te schade aangericht. Het geheele da
de Mur staat onder water. Vele.. ^„Ln
zUn weggeslagen. De spoorwegverbmau s
zijn onderbroken. o.m. de lijn Khwenfwv
Marlbor. Zes personen zUn verdron
DORP IN ASCH GELEGD.
Het Poolsche dorp Zolkiewka, in S'
van de stad Krasnystaw 'O0®'" f ,r de
is ln den afgeloopen nacht geheri
asch gelegd. 300 huizen, met de bijg
wen. zUn een prooi der vlammen s
den. 2-4
