LAATSTE BERICHTEN LEtDSCH DAGBLAD - Eerste Blad Woensdag 11 Mei 1938 De strijd in het Verre Oosten BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN Binnenland VEREEN IGDE-V/A55CHERIJEN VITTE -SINGEL-13- LEIDEN. tiet geheele Duitsche volk zeer gelukkig is, nu de Fuehrer weer in het land is. Het volk heeft met warm hart gadegeslagen, hoe zijn leider de gast van het bevriende Italiaan- sche volk geweest is. Het is dankbaar voor de groote gastvrijheid, die de koning-keizer den Fuehrer heeft betoond" Vooral echter, aldus Goering. hebben de harten sneller geklopt, toen gij en de Duce de wederzijdsche vriendschap met woorden bezegelden. De vriendschap der leiders is de vriendschap van de volken: en wanneer gij eeuwigen vrede afkondigt en de Duce be vestigt dien, dan zal ook deze vriendschap van onze volken eeuwig zijn. Wij danken God. dat gij behouden bij ons teruggekeerd zijt". De woorden van Goering werden met groot gejuich begroet. Berlijn heeft den Fuehrer nooit een zoo grootsche ontvangst bereid als gisteravond. De versiering der stad overtrof den tooi bij vorige gelegenheden. De weg. dien het ge zelschap door de stad volgde, was geheel geïllumineerd in verschillende kleuren. Toen Hitier door de Brandenburger Tor reed. stegen reusachtige fonteinen van vuur op. die de omgeving hel verlichtten. Na een zegetocht door de feestelijk ver sierde straten kwam Hitier te 23.12 uur bij de Rijkskanselarij aan. Hij verscheen even later op het balkon om voor de huldebe tuigingen. te danken. BELGIË. De financiën in de Kamer. De Kamer is gisteren bijeengekomen. De minister van financiën heeft namens de regeering een uiteenzetting gegeven. Hij verklaarde, dat de huidige economische depressie het evenwicht van de begrooting heeft vernield door het verminderen van de belastinginkomsten. Het tekort bedraagt 1150 millioen franc. Reeds heeft de regeering om het evenwicht te herstellen de uitgaven be snoeid, doch sommige uitgaven kunnen niet verminderd worden en men moet dus zijn toevlucht nemen tot belasting- verhooging, welke zoowel moeten druk ken op de rijken als op de arbeiders klasse. Twee ontwerpen, welke door de financieele commissie van de Kamer zijn aangenomen, n.l. de crisisbelasting en het ontwerp inzake de douane en accijnzen zullen 762 millioen opbrengen en men moet dus nog 400 millioen vin den. De regeering heeft de genoemde 762 millioen aanvaard en heeft tevens aanvaard met een commissie samen te werken om de overige 400 millioen te vinden. Alle voorstellen zullen bestu deerd worden. Toen minister Soudan het spreekgestoelte besteeg, om zijn rede te houden, werden van de publieke tribune pamfletten omlaag ge worpen. Deze pamfletten luidden als volgt: „Hulde aan de moedige oudstrijders. Hee- ren politici van alle partijengaat weg en komt niet temg. Ontbinding, België voor de Belgen". Deze pamfletten waren afkomstig van een lid van den bond der oorlogskruisen. De premier Janson wees er nog op, dat bezuinigd moet worden en de begrootlng in evenwicht gebracht, doch daarbij mag niet de industrie door de betastingen verplet terd worden. De premier bevestigde voorts het voorstel van den minister van finan ciën en-verzocht de Kamer de beide door de commissie van financiën aangenomen wetsontwerpen te behandelen en er haar stem over uit te brengen. Hij vroeg tevens de instelling van een commissie, bestaande uit parlementsleden behoorende tot de meerderheid, gekozen op grond van hun financieele en economische bekwaamheid. Deze commissie zou dan de door de regee ring ingediende wetsontwerpen moeten be- studeeren en de begrooting in evenwicht brengen. De minister-president deelde nog mede. dat hij een commissie van ambtenaren zal benoemen, welke belast zal zijn met het zoeken naar bezuinigingen, die nog tot stand gebracht kunnen worden. Hij besloot met de kwestie van vertrouwen te stellen. De vergadering werd vervolgens opgehe ven, teneinde de verschillende parlements- fracties in staat te stellen, haar houding te bepalen. Heden voortzetting van het debat. De gemeenteraad van Eupen heeft de drie wethouders, die uit hun functie ontheven waren op grond van hun weigering tot deel neming aan de ontvangst van den minister van blnnenlandsche zaken, vervangen. Met zeven tegen vijf stemmen werden drie nieuwe wethouders gekozen. Zij hebben den grondwettigen eed voor den burgemeester afgelegd. BRAZILIË. Een fascistische revolutie mislukt. Uit Argentinië kwamen berichten over een fascistischen staatsgreep. Vargas zou als president zijn omver geworpen. Officieel wordt uit Brazilië medege deeld, dat de opstand mislukt is. Het nationale departement voor propagan da heeft per radio medegedeeld, dat er geen reden tot ongerustheid bestaat, daar de regeering den toestand mees ter is. Deze eerste poging der fascisten met wapengeweld het bewind van Vargas om ver te werpen, heeft aanleiding gegeven tot gevechten, die eenige uren hebben ge duurd. In een officieel communiqué wordt me degedeeld: een bende gewapende groen- hemden en burgers, die de uniformen droegen van politiebeambten en marine officieren, heeft een poging gedaan eenige openbare gebouwen, o.m. het ministerie van marine en het Guanabar-paieis te bezetten. De opstandelingen slaagden er in het ministerie van marine in hun bezit te ne men, doch dit werd door militairen her overd. Gemeld wordt, dat de opstand slechts drie en een half uur heeft geduurd. Emilio Valverde, een vooraanstaand lei der der groenhemden, behoort tot dege nen. die op het ministerie van oorlog werd gearresteerd. De groenhemden hebben eenige barakken in brand gestoken. Verscheiden personen werden gearres- steerd. toen zij probeerden te vluchten. Twaalf anderen werden gearresteerd in de buurt van het paleis van den president. ENGELAND. Regeeringswijziging? Naar verluidt, zou Malcolm Mc Donald, thans minister voor de Dominions. Ormsby Gore opvolgen als minister van koloniën, terwijl lord Stanley, de tegenwoordige on derstaatssecretaris van Indië, in de plaats van Malcolm Mc Donald zou komen. DENEMARKEN. Spionnage? „Berlingske Tidende" meldt, dat de Deen- sche politie een onderzoek geopend heeft naar het feit, dat brieven, welke in de gar nizoenen in Deensch-Sleeswijk verzonden waren aan den commandant van de Jut land-divisie te VSborg, onderweg geopend zijn. Een dezer brieven had betrekking op ver duisteringsoefeningen te Haderslev. Het blad herinnert er in dit verband aan, dat in 1933 brieven, welke mobilisatlevoor- schriften voor Soederberg en Toender be helsden. verdwenen zijn, zonder dat de zaak ooit werd opgehelderd. De aanval op Amoy. De verbinding tusschen Hongkong en het eiland Amoy, waar gisteren sterke afdee- lingen Japansche marinesoldaten aan land zijn gegaan, nadat de stad en het eiland te voren door vliegtuigen waren gebombar deerd en door scheepsbatterijen beschoten, is thans geheel onderbroken Volgens de schaars binnenkomende be lichten schijnt het doel der inbezitneming van het eiland Amoy door de Japanneezen te zijn er een nieuwe basis te scheppen voor de landingstroepen, die noodig zijn voor het eerlang te ontketenen groote offensief in Zuid-Chlna. Te Hongkong maakt men zich bezorgd over de groote Europeesche nederzetting op het eiland Koelagsoe, dat in de directe na bijheid van Amoy is gelegen. Engelsche en Amerikaansche oorlogs schepen zijn reeds derwaarts gezonden. In hoever het eiland reeds als bezet mag worden genoemd, is twijfelachtig. Beide partijen gewagen van voordeelen, maar niet van een definitief succes. Blijkens het Chineesche communiqué, is in de stellingen der Chineezen en Japan ners in Zuld-Shantoeng geen verandering gekomen. In West-Sjantoeng trachten de Japanners het Keizer-kanaal over te steken, doch de Chineezen hebben dit tot dusver weten te beletten. In Z.O.-Sjansi bevinden zich thans geen Japansche troepen meer, aangezien het Sakai-detaehement zich in Oostelijke rich ting teruggetrokken heeft, na in een reeks gevechten met de Chineezen 5000 man te hebben verloren. Geen vacantie in Japan. De Japansche minister van financiën, Kaja, zal voorstellen, dat bij alle regee- ringsdepartementen, -afdeelingen, -instel lingen en -kantoren, de halve vacantie- dagen in den zomer, die dus tusschen 21 Juli en 31 Augustus plegen te worden ver leend, worden afgeschaft. De minister stelt zich op het standpunt, dat dergelijke halve vacantiedagen ongeoorloofd en onverdedig baar zijn in een tijd, dat Japansche solda ten en zeelieden hun leven wagen in een strijd zonder vacanties. 977 (Iniez. Mid.) LITHAUEN. Wilna blijft hoofdstad heeten. Voor morgen, den dag, waarop de nieuwe grondwet van kracht wordt, zijn overal feestelijkheden vastgesteld. Het parlement zal in plechtige zitting bijeenkomen. Ook in deze nieuwe grondwet wordt Wilna de hoofdstad nog van Lithauen genoemd. Wat Polen daarvan zal zeggen? ZUID-AFRIKA. Generaal Hertzog over universeelen vrede. den DUITSCHLAND. Rede van Schacht. Te Berlijn heeft dr. Schacht een rede gehouden, waarin hij o.m. zeide: de hoop op buitenlandsohe hulp is een actief, dat ik met geen mark in mijn balans zou op nemen. Daarentegen is het vertrouwen in eigen kracht een actief, dat bij ons voor honderd procent te boek moet staan. Wat de buitenlandsohe schulden betreft, zeide Schacht, dat hij niet volgens het ge bruikelijke deflatlerecept te werk was ge gaan, waarbij het Duitsche volk zou zijn verhongerd, doch den bulteniandschen crediteuren hun eigen verantwoordelijkheid voor oogen gesteld had, waardoor hun be reidwilligheid, resp, medewerking was ver kregen. Zijn „nieuwe plan" was het tegen deel van de klassieke theorie geweest, doch liet had een groot deel van den wereld handel aan de Duitsche behoeften aan gepast. De veel besproken kwestie van de nationalisatie der banken noemde Schacht overbodig. Belangrijker daarentegen achtte hij de invoering van een krachtig toezicht op het crcdietwezen. De burgemeester van Weenen, Neu- taeher, heeft verordend, dat de Joodsche leerlingen van de lagere en middelbare scholen moeten worden afgezonderd van de arische scholieren en moeten worden ondergebracht ln eigen scholen. ROEMENIË. Een revolverschot verwekte opzien. Gisteren heeft Roemenië zijn nationalen feestdag gevierd. Te 10 uur werd een gods dienstplechtigheid opgedragen, waarbij de koning, de kroonprins, de minister-presi dent, de leden der regeering en andere autoriteiten tegenwoordig waren. Vervolgens inspecteerde de koning de troepen. In de nabijheid van den koning werd tij dens de plechtigheden een schot gelost. Dat gaf aanleiding tot geruchten over een aanslag op den koning. Een dergelijke beteekenis had het incident echter geens zins. Op het oogenblik, dat de politieagent Spi- ridon. die Bianu, den chef van den vellig- dienst. vergezelde, in zijn auto stapte, viel zijn revolver uit zijn zak op de treeplank van den wagen. Bij dezen val ging het wapen af. Spiridon werd licht aan den voet gewond en moest in het hospitaal verbon den worden. Zijn toestand is niet ernstig. TSJECHO-SLOW AKI JE. Nieuwe minister van gezondheid benoemd - De Henlein-kwestie. Bij decreet van den president der repu bliek is Jezek. tot dusverre minister van staat, benoemd tot minister van openbare gezondheid en lichamelijke opvoeding. Hij is een vertegenwoordiger van de rechtsche nationaal-democratische partij en volgt den Duitschen sociaal-democratischen mi nister Gzeh op. die od 9 April j.l, was af getreden De benoeming van Jezek betee- kent een versterking van het conservatieve element. De vertegenwoordigers der 5000 leden omvattende vakorganisaties der postambte naren hebben besloten het sociaal-demo cratische vakverbond te verlaten en zich bij den nationalen bond der Duitsche post ambtenaren aan te sluiten, In de „Times" schrijft Wickham Steed: De Tsjeeho-Slowaaksche regeering heeft de Sudeten-Dui'schers steeds veel beter be handeld dan eenige rassenmlnderheid ln andere landen van midden of Zuid-Oost Europa. Duitschland en Italië inbegrepen, werd behandeld. Het zou onvoorzichtig voor eenige Brit- sohe regeering of staatsman zijn de Tsjeaho-Slowaaksche regeering er toe te brengen de macht prijs te geven. Brigade- generaad Spears (cons, afgevaardigde voor Carlisle) verwondert zich er over. dat nie mand ooit heeft gesproken over de Tsje chische minderheden in Duitschland, daar er tenslotte 400.000 Tsjechen in de buurt van de grens van Tsjecho-Slowakije wonen „Genieten zij dezelfde faciliteiten op het gebied der opvoeding en dezelfde vrijheden als de Sudeten-Duitsehers in Tsjecho- Slowakije? Kunnen zü 'nun eischen in het parlement indienen? Gelooft iemand, dat zij zich dezelfde rumoerige betoogingen tegen de regeerine kunnen veroorloven als die de activiteit der party van Henlein karakte- riseeren?" Generaal Hertzog heeft het woord ge voerd tot bijna 200 Zuld-Afrikaansche oud- strijders, die een bezoek zullen brengen aan de Europeesche slagvelden. Hertzog hoopte, dat deze bedevaart gezegend zal worden door de aanknooping van Inter nationale vriendschapsbanden, die zullen leiden tot datgene, wat de wereld thans het meeste noodig heeft, n.l. een universeelen vrede. Om dezen wereldvrede te verzekeren, al dus Hertzog, is nog Iets meer noodig dan alleen een over de geheele wereld ver spreid nationaal gevoel, dat gunstig staat tegenover de handhaving van den Inter nationalen vrede en vriendschap. Om doeltreffend te zijn, moet zoo'n de wereld omvattend gevoel van de zijde van hen, die krachtens hun hooge functie en gezag verantwoordelijk zyn voor de hand having van den vrede, vergezeld gaan niet alleen van de overtuiging, dat de oorlogs buit geringer is dan de voordeelen van den vrede, doch ook van den loyalen vasten wil. dat deze voordeelen nog zullen worden vergroot door de trouwe aanhankelijkheid der staten en staatslieden aan de politiek, welke werd verkondigd, toen de mogend heden het pact van Kellogg teekenden en aan de verplichtingen, die zij daarbij aan gingen. EllN/T IM UTTEIIN BACH-KANTATEN IN DE PIETERSKERK. Naar wij vernemen zullen het Leidsch Studentenzangkoor en het Leidsch Studen. ten Kamerorkest Collegium Muslcum een drietal belangrijke kantaten van Johann Sebastiaan Bach uitvoeren in de Pieters kerk op Woensdag 25 Mei, te 20 uur. Als solisten werken mede: Riet Ipema, sopraan; Dzjobs Ising, alt; mr. Harm Smedes. tenor; Otto Couperus, bas; Haa kon Stot.vn, hobo en Leo Mens, orgel. Het geheel staat onder leiding van Hans Brandts Buys. Het concert wordt gegeven als inleiding van de Zomerconoerten, welke de heer Leo Mens elk jaar ln de Pieterskerk geelt. Een eventueel batig saldo zal dan ook ten goede komen aan het orgelfonds. GEBOREN: Jannetje, D. van H. Klein en C. Klein - Hendrik Johannes Nicolaas, Z. van H. J. N, van Oosten en J. P. Christiaanse. ONDERTROUWD: D. v. Benten Jm. 24 J. en M. J. R. Rach j<L 17 Jaar OVERLEDEN: P. RUsdam Z. 4 j. C. Straathof, Dr. 9 j. P. Zwaan. Wedn. 79 J. M. M. Oldenburg, Wed. van G. Holl 72 J. W. Grupstra, hsvr. van G. C. de Rijk 29 J. S. Sierag, hsvr. van G. de Pree 69 J. J. J. M. v. Seumeren, Zn. 19 J. D. L. Fortrle, Zn. 4 j. J. CastelelD, Wedn. 73 J. CIngez. Med.) HONGARIJE. Verklaring van minister Szell tegen uiterst rechtsche demagogie. Tijdens de debatten over de kieswet in het Hoogerhuis heeft de minister van bin- nenlandsche zaken, Szell, een verWaring afgelegd, waarin hij o.m. zeide: „Het is betreurenswaardig, dat de ge beurtenissen der laatste jaren langs revo- lutionnairen weg in verschillende landen een afstompenden invloed hebben uitge oef end op een gelukkig klein, maar gemak kelijk te beïnvloeden gedeelte van de Hon gaarsche maatschappij. Zich verbergende achter het masker van een rechtsche ex tremistische politiek wenschen deze ele menten onrust te wekken bij de massa en de bacillen der revolutie te verspreiden. De vaderlandslievende politici hebben zeker reeds begrepen, dat deze dema gogische, anti-patriottische en egoïsti sche strekkingen de werkelijke recht sche politiek slechts kunnen neerha len. Wijs overleg en vaderlandslieven de moraal zullen weldra uit ons open bare leven deze schadelijke elementen en ziekte-verspreiders uitroeien". De minister gaf de Kamer de verzeke ring. dat de regeering vastbesloten is op de meest energieke wijze iedere poging, gericht tegen de grondwet en de openbare rust, te onderdrukken en te straffen. Hij verklaarde, dat hij absoluut is voorbereid op iedere gebeurlijkheid en voldoende kracht bezit. Ik raad niemand aan, aldus de minister, zich te verzetten tegen de grondwet en de wetten van den duizend jarigen Hongaarschen staat. VEREENIGDE STATEN. Middelen tegen de depressie Tegen on -Amerikaansche actie. Philip Murray, voorzitter van het organi satie-comité van staalarbeiders, heeft gisteren voorgesteld, dat president Roose velt een open conferentie zal beleggen van arbeiders, industrieelen, financiers, land bouwers en regeeringsautoriteiten. ten einde middelen te beramen om uit de depressie te geraken. De voorschriftencommissie uit het Huis van Afgevaardigden heeft zich gunstig uit gesproken over de resolutie om een onder zoek in te stellen naar de „on-Amerikaan- sche" actie, waarmede het dus mogelijk is geworden dat het congres zich zal gaan bezig houden met- het optreden van natio- nael-socialisten, fascisten, er. communis ten in de Vereenigde Staten. Prinses Juliana aan het winkelen. H. K. H. Prinses Juliana heeft heden ochtend, vergezeld van de hofdame freule vgn Heemstra een wandeling door de Haagsche binnenstad gemaakt. Te ongeveer half elf verliet de Prinses aan de achterzijde het paleis, waarna aller eerst een bezoek werd gebracht aan de firma Schroder aan de Groenmarkt. Ver volgens wandelde Zij naar de Bonneterie, en bezocht ten slotte nog de zaak van de firma Phillppona in de Hoogstraat. Te 12 uur keerde de Prinses in het palels terug, waarna zij kort daarop met Prins Bernhard per auto weder uitreed, lulde toegejuicht door de vele belangstellenden, die zich hier hadden opgesteld. HET CONFLICT IN DE HARING VISSCHERIJ. De algemeene vergadering van het N. V. V. Zullen de werkgevers concessies doen? Na een bespreking hedenochtend op het departement van Economische Zaken be treffende het conflict in de haringvis- scherij heeft de rijksbemiddelaar, prof. mr. A. C. Josephus Jitta, den werkgevers in overweging gegeven ten aanzien van twee punten concessies te doen en hun ver zocht hem morgen hierop hun antwoord te doen toekomen. Hedenavond zullen de reeders te 's-Gra- venhage in vergadering bijeen komen ten einde naar- aanleiding van het hedenmor gen besprokene een beslissing te nemen. VERLICHTINGSPROEVEN OP HET VLIEGVELD SCHIPHOL. Op het vliegveld Schiphol worden onder leiding van ir. P. van Braam van Vloten, adviseur van de gemeente Amsterdam en den heer U. F, M. Dellaert, havenmeester van Schiphol, en ln samenwerking met het Gem, Electr. Bedryf te Amsterdam, proefnemingen gedaan met een nieuwe, door de Philips fabrieken ontworpen in stallatie voor de verlichting van groote vliegvelden. Het betreft hier een landlngs- licht van een zeer groot vermogen. Hiermede verkrijgt men een 10-maal grootere lichtsterkte dan die van de thans op Schiphol gebruikte landingsllchten. De bediening geschiedt vanuit den com mandotoren. De eerste indruk van Nederlandsche en buitenlandsche autoriteiten was uitermate gunstig. BRAND TE ENSCHEDE. In de villawijk van Enschedé is vanmid dag brand ontstaan in het groote pand, bewoond door den textielfabrikant den heer H. B. Maurik. De brand ontstond op een bovenverdie ping, waar mevrouw Maurik bezig was met het friseeren van haar haar Hierbij ge bruikte zij een spiritustoestelletje. Plotse ling ontstond brand in papier. Met groote snelheid breidde het vuur zich uit, zoodat alle pogingen om het te blusschen vruch teloos bleven. De bovenverdieping is ge heel uitgebrand. Verzekering dekt de ernstige brand- en waterschade. Bestrijding van de werkloosheid. Na de gistermorgen in de algemeene ver gadering van het N.V.V. te Amsterdam ge houden rede door den heer Hlemstra, kwam aan de orde een voorstel van het verbonds- bestuur tot opheffing van den bestuurs raad, omdat deze na de uitbreiding van hel verbondsbestuur met onbezoldigde bestuurs. leden en de daaruit voortvloeiende vermin derde bevoegdheden van het dageüjksch be stuur, veel van zijn beteekenis heeft verlo ren. De meeste aangesloten bonden zijn thans rechtstreeks ln de leiding vertegen woordigd doordat een hunner bestuurder» zitting heeft in het verbondsbestuur. Het voorstel werd verworpen met 139.631 stem men tegen 187.094 stemmen. Aangenomen werd een voorstel, waarin er op wordt aangedrongen dat bij aanbeste dingen van bouwwerken van overheidsin stellingen de collectieve arbeidsovereen komsten in de bestekken zullen worden op genomen. De Alg. Ned. Bond van handels- en kan toorbedienden had een voorstel ingediend, waarin gevraagd werd te bevorderen, dat in de b rijfsraden ook de hoofdarbeiders hun vertegenwoordiging zullen krijgen. Dit voorstel werd zonder stemming goed gekeurd, evenals een voorstel van den Alg, Ned Bond van meubelmakers, behangers en stoffeerders, waarin wordt aangedron gen op het bevorderen van de instelling van bedrijfsraden en te streven naar het toekennen van verordenende bevoegdheid aan deze raden. In de hedenmorgen voortgezette vergade ring heeft het lid van het verbondsbestuur, de heer H. Lindeman, een inleiding gehou den over de uitvoering van openbare wer ken als middel ter bestrUding van de werk loosheid. Spr. wees erop, dat door het Werkfonds slechts 3000 arbeiders per week direct te werk worden gesteld en indirect misschien nogmaals 3000. Tewerkstelling op groote schaal zal een aanzienlijke verhooging van de koopkracht tengevolge hebben. Door het Plan van den Arbeid zouden hu uitvoering van werken tot een bedrag van f. 250 millioen gulden direct 75.000 arbeiders en indirect ruim 35.000 arbeiders tewerkge steld kunnen worden. Thans heeft het N.V.V. echter een uitge breid plan gepubliceerd, waarin nauwkeu rig zijn opgesomd, voor elke provincie af zonderlijk, alle openbare werken, die direct kunnen worden uitgevoerd, tot een totaal bedrag van één milliard. Uitvoerig weerlegt spr. de critiek die van verschillende zijden op dit plan is geoefend- Spr. meent te kunnen constateeren, dar er thans eenige beweging in het land komt. en dat men overal de noodzakeiykheld van veel productief werk inziet. Oostenrijk heeft velen geleerd, welk gevaar een vas' leger van 400.000 werkloozen biedt. Het vliegongeluk boven de Waddenzee. De toestand van den officier-vlieger A. Prins, die gisteren bij het vliegongeluk ern stig werd gewond, is zeer zorgwekkend. 2—1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 2