STADSNIEUWS
MAANDAG 2 MEI 1938
No. 23956
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
L 79$fe Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het 1 Mei-feest der S.D.A.P.
Ds. Blaauwendraad en ds. Weiter zullen
den doopdienst van
prinses Beatrix leiden
WONINGBOUWVER. „ONS DOEL".
r' L. Hollinga.
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PFljJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen w»n ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 cfts. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te .betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque, en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.33
per week f.0.19
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden i -f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mud.)
de juliana-waiWdeltocht
Uitstekend geslaagd.
Onder begunstiging van! prettig wandel
weer vond Zaterdagmiddag de door de
Contact Commissie op Initiatief van de
Oranje Garde georganllileerde Jullana-
wandeltocht plaats.
Aan den start, die 's middags vanaf
„Oud-Hortuszicht" plaats vond, versche
nen 17 groepen, omvattend 442 deelnemers.
■Hiervan liepen 308 deelnemers (sters) de
route van 30 K M. en 134 deh afstand van
15 K.M.
De deelnemende groepen, waaronder er
waren die in een fleurig upiVorm meelie
pen. hadden overal veel belangstelling.
Vooral de Burgerwacht, het 4e R.I., de
Oranje Garde en de Princevlag trokken
zeer de aandacht.
Er was geen enkele uitvaller Waar het
maar even noodig mocht zijn, en dat kwam
gelukkig maar zelden voor, veHeende E.H.
B.O. en Roode Kruis bijstand.
Nadat alle groepen vrij regelmatig waren
binnengekomen had 's avonds om half
negen In den truin van Oud-Jïortuszlcht
de prijsuitreiking door den voorzitter van
de Contact-Commissie mr. Nord Thomson
plaats.
Vooraf hield mr. Nord Thontson een
;orte toespraak, waarbij hij opme rkte, dat
im financleele redenen ditmaal volstaan
1st worden met een sobere viering van
den Juliana-dag. Nadat spr. dank had ge
iracht aan de Jury, de Commissie voor
'oorbereiding en het muziekgezelschap
Orpheus", dat in den tuin van „Oiid-Hor-
iszicht" een concert aanbood, mottveerde
ij nog de reden waarom de plaquettp van
K.H. Prinses Juliana niet aan de ver
eniging, die het hoogst aantal punten be-
:eikt had, kon worden uitgereikt. Vatgens
>r. zat dit in de wisselbekers, die besclhik-
r gesteld waren en die vanzelfsprekend
:nkele malen moeten worden verdedigd.
Onder groote instemming van aljlen,
kte mr. Nord Thomson den uitslag .he
lend, welke als volgt luidt:
Militaire groep: Leidsche Burgerwacht
iet 34 pt. wisselbeker-mr. Nord Thomson
r. wandbordje Contact-Commissie; 4e
I. met 32 pt. plaquette H.K.H. Prins.es
[Juliana.
BurgergroepenPrincevlag met 34 pt.
selbeker Contact-Commissie en pin-
lette-Gerrltsen en Van Kempen; Oranje!
irde met- 31'/! pt. medaille-burgemeester
A. v. d. Sande Bakhuyzen; Kidereva
30'/i pt. standpenning-Oranje Garde
lichting Endegeest met 29 7i pt. standpen
g fa Peek en Cloppenburg; B.V.L. met
pt. plaquette-Burgerwacht; Ned. Pad-
idersgroep I met 27 pt. lauwerkrans-mr.
iapman.
Voor de groepen aan de 15 K.M.-route
ren de prijzen als volgt toegekend:
Princevlag met 32 pt. lauwertak-mevr.
;eest; Oranje Garde met 30'/t pt. lau-
'risrans-Princevlag; Ned. Padvinders
oep I met 27 pt. plaquette-Jubileum-
immissie.
Verder kregen alle deelnemers (sters) een
Tinnerings-medaille en elke groep een
ps-herinneringsmedaille.
Na de prijsuitreiking werd het Wilhel-
us gezongen.
Met groote voldoening mag de commissie
dezen marsch heeft voorbereid op
lezen tocht terugzien.
De heer F. van Meurs spreekt
de feestrede uit.
Gisteren heeft de Leidsche sociaal-de
mocratische arbeidersbeweging ouderge
woonte het 1 Mei-feest gevierd.
fOONEELVER. „HET NIEUWE TOONEEL".
Een geslaagde avond.
[De Leidsche Tooneelvereeniging ,.Het
pieuwe Tooneel" heeft Zaterdagavond een
geslaagde uitvoering gegeven in de
poote zaal van „Zomerlust". Nadat „The
bto Coulour Players", met medewerking
|n den heer Alb. Gerritsen, enkele uitste
lend gespeelde nummers ten beste hadden
►geven, sprak de voorzitter, d'e heer J. Pie
pt, een welkomstwoord tot de aanwezigen,
preker bracht vooral dank aan leden, do-
Bteurs en allen, die door hun daadwerke-
fik medeleven de vereeniging in dezen tijd
pt steun zijn geweest, waaraan spr. vol
ftrouwen den wensch toevoegde, dat ,,Het
'luwe Tooneel" ook in de toekomst deze
o noodige medewerking niet zal worden
pthouden.
Na een bijzonder woord van welkom tot
a[3evaardigden van diverse zusterveree-
^ngen. opende het doek zich voor de eer-
C ®?a' en liet zien een tableau-vivant, be-
T™ng hebbend op het op te voeren too-
re^pel „Als de zee roept" en voorstellende
u redding op zee met de reddingsboot
«rus Rijkers". Het tooneelspel, dat daar
[«Middellijk volgde, werd vlot gespeeld,
fc' N'cuv/e Tooneel" oogstte daarmede,
Fjais met de klucht „Als de klokdrie
t geslagen", veel succes.
»et een gezellig dansje onder leding van
i- ?fr Alb. Gerritsen en met muzikale
Si" van „The Roto Colour Players"
deze uitvoering besloten.
Het morgenfeest.
In de morgenuren trokken 1400 kinderen
naar de Stadsgehoorzaal, waarvan de 2de
groep van 700 vanaf het -Volksgebouw.
waarbij ln verband met den Zondag de
bruikelijke muzikale begeleiding en de
bont-kleurige vlaggentooi ontbraken.
Aan den fietstocht door de stad, welke
in groepjes van tien geschiedde, namen
circa 200 wielrijders en wielrijdsters deel,
dit is volgens de organisatoren meer dan
ooit te voren.
De politie maakte een tweetal proef
processen verbaal op, teneinde een uit
spraak uit te lokken, of hier al dan niet
sprake was van een „optocht" ln den zin
der wet.
In de Gehoorzaal, waarvan de balcons
met bonte vlaggen waren behangen, werd
de jeugd welkom geheeten door den heer
P. L. Hessing, die op bevattelijke wijze de
beteekenis van den 1 Mei-dag uiteenzette
en de verzorging van het verdere program
ma vervolgens overliet aan de plaatselijke
afdeeling van de Arbeiders Jeugdcentrale
onder leiding van Koos Webbers, die met
de opvoering van een tweetal leekenspel-
letjes veel succes oogstte.
De heer Hessing huldigde de A.J.C. in
verband met het feit, dat zij voor de vijfde
opeenvolgende maal dit programma ver
zorgde.
De ronddiening van versnaperingen
droeg niet weinig bij tot verhooging van
de feestvreugde.
In de morgenuren plantte de A. J. C.
in den Leidschen Hout tevens een Mei
boom en bood den grijzen leider der S.D.
A.P. in onze stad, mr. D. A. van Eek, een
bloemenhulde aan.
Des middags had in de groote Gehoor
zaal een
feestelijke vergadering
plaats, waarvoor, zooals gewoonlijk, zeer
groote belangstelling bestond en waarin de
heer F. van Meurs, wethouder van Am
sterdam, de feestrede uitsprak. Nadat
„Nieuw Leven" eenige pittige marschen
ad geblazen, sprak de heer A. J. Jonge
nen namens den Plaatselijken Raad het
'openingswoord, waarin hij allen welkom
'heette en in het kort de moeilijkheden
jschet.ste, waarvoor het comité zich in ver
band met de Zondagswet geplaatst zag.
Desniettemin zijn alle moeilijkheden
glansrijk overwonnen en mag de viering
telt dusverre alleszins geslaagd heeten.
In het bijzonder begroette spr. het her
boren muziekgezelschap „Nieuw Leven",
w.aarvoor hij aller financieelen steun in-
rióp. Na zang van een tweetal liederen
door „De Stem des Volks" onder leiding
van den heer Anton Krelage Jr., was het
woord aan den heer F. van Meurs.
Deze wees er op, hoe het over een jaar
een halve eeuw geleden zal zijn, dat het
internationaal proletariaat werd opgeroe
pen tot het voeren van den strijd voor een
8-uirigen werkdag. Die eisch was meer dan
een vakeisch met betrekking tot den ar
beidstijd; hij was als het ware het sym
bool van den strijd voor het socialisme te
gen het kapitalisme, dat leefde ten koste
van het proletariaat.
Uit deze leuze heeft zich geleidelijk de
strijd op een veel breeder front ontwik
keld. waarbij de 1 Mei-dag werd ingesteld
als tijdstip van wapenschouw. Behoudens
gedurende de oorlogsjaren 1914'18 is deze
dag over de geheele wereld door de arbei-
a
lli
1 ,1e
lenvs gehouden bestuursverkiezing van
L »en°emde vereeniging is door do ver-
mitLI?11 den heer A. C. v. d. Woerd als
bdtóSers''ei ln <hens plaats bij enkele
[er ™ell'ng als bestuurder gekozen de
Naar wij vernemen zal de leiding van
den doopdienst van Prinses Beatrix op
Donderdag 12 Mei as. worden toever
trouwd aan ds. Blaauwendraad. Ned.
Hervormd predikant te Baarn, in sa
menwerking met ds. W. L. Weiter, oud
hofprediker, te 's-Gravenhage, een en
ander in overleg met en met volle mede
werking van den tegenwoordigen hof
prediker, prof. dr. H. Th. Obbink. te
Utrecht.
Zooals bekend raag worden veronder
steld, heeft ds. Weiter indertijd Prinses
Juliana bevestigd als lidmaat der Ned.
Hervormde Kerk, terwijl dezelfde pre
dikant met prof. Obbink in Januari van
het vorig jaar het huwelijk van het
Prinselijk Paar heeft voltrokken.
Ds. Blaauwendraad is thans uitge-
noodigd den doopdienst te leiden, in
verband met de omstandigheid, dat het
Prinselijk Paar te Baarn woont en dus
tot de kerkelijke gemeente van Baarn
behoort.
Behalve de beide grootmoeders zullen
als peten bij de doopplechtigheid o.m.
aanwezig zijn;
H. K. H. Prinses Alice van Groot-
Brittannië.
Z. H. hertog Adolf Friedrich von
Mecklenburg.
H. D. H. vorstin van ErbachSchön-
berg.
Gravin Kotzebue.
dersklasse gevierd. Na den vrede leek het
erop alsof het begin van de uiteindelijke
zegepraal was aangebroken, doch helaas,
dezelfde vrede behelsde de kiemen van een
nieuw gevaar, een nieuwen oorlog: dien
van den overwinnaar tegen den overwon
nene en daarna van den overwonnene tegen
den overwinnaar. Daaruit werd geboren de
ontwikkeling van de dictatuur, waardoor
dc vrijheden der democratie ernstig in ge
vaar kwamen. En nog steeds schrijdt deze
ontwikkeling voort. Rusland. Hongarije,
Italië, Duitschland en Spanje zijn er het
voorbeeld van. Wie dictatuur zegt. zegt ook
onderdrukking, zegt ook oorlog, hetgeen
beteekent ellende voor de arbeidersklasse.
De dictatuur eiscfit kapitalen voor de
oorlogstoebereidselen, welke worden ont
trokken aan hetgeen sociaal-economisch
noodzakelijk is; zij vraagt niet naar rede;
alleen het geweld regeert,
Alleen het democratische stelsel is in
staat het werklooaencijfer terug te bren
gen tot de perken der natuurlijke omstan
digheden en dezelfde democratie is dan
ook in staat het natuurlijke restant bij
stand te bieden.
Op dezen 1 Mei-dag is het onze taak.
aldus spr., ons teweer te stellen tegen de
sloopende krachten van het fascisme, dat
de zelfstandigheid van het denken en doen
bedreigt.
Als eerste middel daartoe noemt spr.
den strijd tegen de werkloosheid, welk
euvel indruischt tegen het. beginsel van
mensch-zijn. In ieder individu toch leeft
de drang om voor zich en de zijnen in
zijn onderhoud te voorzien, doch helaas
ontbreekt velen de mogelijkheid om aan
dien natuurlijken drang gevolg te geven.
De werkloosheid kan effectief worden be
streden, doch die kamp vraagt gedurige
inspanning en actie voor de ideeën der
democratie, ook al voert die strijd door
aaien. Juist in deze moeilijke periode is
propaganda geboden, moet het beginsel
worden uitgedragen en mag het vertrou
wen in de uiteindelijke overwinning van
het socialisme niet verloren gaan.
Ook een klein land als het onze kan
groot zijn in geestkracht en geestdrift en
anderen staten ten voorbeeld strekken.
Spr. eindigde zijn rede met een opwek
king om te blijven strijden voor vrijheid,
rbeid en brood. (Applaus).
De middagvergadering werd besloten met
de opvoering van het Meispel „Wij erfge
namen", van Halbo C. Kool, uit Amster
dam en waaraan ongeveer 200 personen
medewerkten, t.w. Nieuw Leven, de Stem
des Volks, de Ned. Arbeiderssportbond, de
A. J. C„ de Plaatselijke Jeugdraad en leden
der Tooneelver. „D.O.S.", het geheel onder
leiding van den heer A. C. van der Woerd.
In dit spel werd in een aantal kleurige
tafreelen een beeld gegeven van de op
komst van het socialisme en daarmede ge
paard gaande, van de viering van den 1
Mei-dag. Het slottooneel, waarbij alle me
dewerkenden op het podium verschenen en
dat een buitengewoon kleurig schouwspel
bood. gaf een Indruk van een 1 Mei-dag
in den tegenwoordigen tijd.
Alvorens het doek zich voor de laatste
maal sloot, trad de heer Jongeleen naar
voren en dankte alle medewerkenden, ln
het bijzonder de dirigenten van „Nieuw
Leven" en „de Stem", de heeren Schweit
zer en Krelage en vooral den heer A. C.
v. d. Woerd, die het Meispel instudeerde.
Als blijk van erkentelijkheid voor zijn
onbaatzuchtige medewerking, bood spr.
hem onder daverend applaus een boekwerk
aan. Na een opwekking tot deelneming aan
den avondoptocht, werd de vergadering be
sloten met het gezamenlijk zingen der In
ternationale.
De fakkeloptocht.
Om 8 uur vertrokken uit de Kooi, uit
Tuinstadwijk en uit het Haagwegkwartier
drie vooroptochten naar het Kaasmarkt-
terrein, waar de opstelling van den de
monstratieven fakkeloptocht plaats vond.
Een en ander geschiedde onder leiding van
den heer Jongeleen, zoodat nog eenige mi
nuten vóór het vastgesteld vertrekuur van
negenen, de stoet, waarin drie muziek
korpsen meeliepen, zijn rondwandeling kon
aanvangen.
Zooals gebruikelijk, werden behalve vele
fakkels, vlaggen en vaandels, ook enkele
opschriften in den stoet meegedragen, o.a.
„Vrede", „Arbeid". „Vrijheid", „Wij vragen
toeslag op de steunuitkeeringen en uitvoe
ring van „Het Plan", enz.
Eén enkel opschrift, dat niet van tevoren
door den commissaris van politie was ge
keurd, doch waartegen overigens geen en
kel bezwaar bestond, werd om principieele
redenen uit den stoet verwijderd.
Naar het ons wilde voorkomen, was het
aantal betoogers hier minder talrijk dan
vórige jaren, waaraan het gure weer wel
niet vreemd zal zijn geweest.
De route werd in volmaakte orde afge
legd, waarbij langs den weg veel belang
stelling bestond.
Foto van Vliet.
BINNENLAND.
Het militaire eerbetoon op 12 Mei te 's-Gra
venhage (Binnenland, éde Blad).
Vergadering te Assen van de Padvinders-
vereeniging Nederland (Binnenland, 4e
Blad).
Het einde van de staking in de bouwbedrij
ven in Groningen en Drente (Binnen
land, 4de Blad).
BUITENLAND. I
Belangstelling voor het vraagstuk van:
Tsjeeho-Slowakije (1ste Blad).
Het 1 Mei-feest in het buitenland (3da
Blad).
Ook Brazilië doet mee aan de bewapening
(Buitenland, 1ste Blad)
Een ernstig incident te Sjanghai baart zorg
(lste Blad).
Overeenstemming in de Fransche metaal
nijverheid (Buitenland, lste Blad).
Een Italiaansche vliegtuig verongelukt. 13
slachtoffers (Luchtvaart, 4de Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
In het Noorden begint het op te
klaren en het is te voorzien, dat
het weer bij aanhouden van de
koude Noordoostelijke strooming
wat zonniger zal worden met wei
nig of geen regen.
Geseind gisteravond aan allo
posten
„BLIJFT OP UW HOEDE".
ALG. NED. VAKCENTRALE.
Een aantel leddn van het 1 Mei-comité poseert qp het Kaasmarkt terrein voor onzen fotograaf. Van links naar rechts o.a.
de heeren Kooistra, Hessing. van Eek, van Woudenberg, Hollinga. van Stralen en Snel.
Bestuurdersbond Leiden.
Genoemde Bestuurdersbond vergaderde in
café „Central", waarbij door de heeren B.
Leenstra en H. Harmsen, resp. voorzitter en
secretaris van den bestuurdersbond inlei-
leidingen werden gehouden.
Eerstgenoemde sprak over „Onze huidige
Vakbeweging". Spr. begon met op te mer
ken, dat de eerste stappen op dit terrein
waren gedaan door de typografen nu
100 jaar geleden. Na hen volgden de dia
mantbewerkers. Voor deze eerste bonden
golden uitsluitend de vakbelangen en on
derlinge steun.
De eerste Centrale op vakvereenigingster-
rein was het Alg. Ned. Werkliedenverbond.
Wegens verschil van inzicht over godsdienst
en politiek kwam er al spoedig splitsing en
na oprichting van het N.V.V. en centrales
op Christelijken grondslag daalde de invloed
van het Alg. Ned. Werkliedenverbond. In
1921 werd het verbond opgeheven.
Inmiddels was reeds een nieuwe Vakcen
trale opgericht, n.l. het Alg. Ned. Vakver
bond. waarvan in 1929 de naam werd ver
anderd in de Alg. Ned. Vakcentrale, waar
van ook de Bestuurdersbond te Leiden een.
onderdeel vormt.
De heer Harmsen sprak vervolgens over
vroegere en tegenwoordige belastingen.
Uitvoerig besprak hij de vroegere heffin
gen. onderscheiden in beschreven en onbe
schreven belastingen. De gemeenten hadden
reeds vele jaren geleden een uitgebreid be
lastingstelsel, o.a. werd een poortersrecht,
trouwrecht, begrafenisrecht geheven, als
mede waag-, markt- en havengeld. Later
ook een hoofdelijke omslag, thans de ge
meentefondsbelasting
Het rijksbelastingstelsel geldt, voor zoo
veel het betreft de invoerrechten en accijn
zen reeds vanaf 1822, behoudens dan enkele
wijzigingen in de objecten. De directe be
lastingen zijn van lateren tijd. De jongste
aanwinsten zijn de tabaksbelasting, de we
genbelasting, de omzetbelasting en de cri
sisheffingen.