STADSNIEUWS MAANDAG 2 MEI 1938 No. 23956 HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt L 79$fe Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Het 1 Mei-feest der S.D.A.P. Ds. Blaauwendraad en ds. Weiter zullen den doopdienst van prinses Beatrix leiden WONINGBOUWVER. „ONS DOEL". r' L. Hollinga. Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD verwacht LEIDSCH DAGBLAD PFljJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen w»n ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertenties 35 cfts. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te .betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque, en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.33 per week f.0.19 Franco per post f. 2:35 per 3 maanden i -f- portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mud.) de juliana-waiWdeltocht Uitstekend geslaagd. Onder begunstiging van! prettig wandel weer vond Zaterdagmiddag de door de Contact Commissie op Initiatief van de Oranje Garde georganllileerde Jullana- wandeltocht plaats. Aan den start, die 's middags vanaf „Oud-Hortuszicht" plaats vond, versche nen 17 groepen, omvattend 442 deelnemers. ■Hiervan liepen 308 deelnemers (sters) de route van 30 K M. en 134 deh afstand van 15 K.M. De deelnemende groepen, waaronder er waren die in een fleurig upiVorm meelie pen. hadden overal veel belangstelling. Vooral de Burgerwacht, het 4e R.I., de Oranje Garde en de Princevlag trokken zeer de aandacht. Er was geen enkele uitvaller Waar het maar even noodig mocht zijn, en dat kwam gelukkig maar zelden voor, veHeende E.H. B.O. en Roode Kruis bijstand. Nadat alle groepen vrij regelmatig waren binnengekomen had 's avonds om half negen In den truin van Oud-Jïortuszlcht de prijsuitreiking door den voorzitter van de Contact-Commissie mr. Nord Thomson plaats. Vooraf hield mr. Nord Thontson een ;orte toespraak, waarbij hij opme rkte, dat im financleele redenen ditmaal volstaan 1st worden met een sobere viering van den Juliana-dag. Nadat spr. dank had ge iracht aan de Jury, de Commissie voor 'oorbereiding en het muziekgezelschap Orpheus", dat in den tuin van „Oiid-Hor- iszicht" een concert aanbood, mottveerde ij nog de reden waarom de plaquettp van K.H. Prinses Juliana niet aan de ver eniging, die het hoogst aantal punten be- :eikt had, kon worden uitgereikt. Vatgens >r. zat dit in de wisselbekers, die besclhik- r gesteld waren en die vanzelfsprekend :nkele malen moeten worden verdedigd. Onder groote instemming van aljlen, kte mr. Nord Thomson den uitslag .he lend, welke als volgt luidt: Militaire groep: Leidsche Burgerwacht iet 34 pt. wisselbeker-mr. Nord Thomson r. wandbordje Contact-Commissie; 4e I. met 32 pt. plaquette H.K.H. Prins.es [Juliana. BurgergroepenPrincevlag met 34 pt. selbeker Contact-Commissie en pin- lette-Gerrltsen en Van Kempen; Oranje! irde met- 31'/! pt. medaille-burgemeester A. v. d. Sande Bakhuyzen; Kidereva 30'/i pt. standpenning-Oranje Garde lichting Endegeest met 29 7i pt. standpen g fa Peek en Cloppenburg; B.V.L. met pt. plaquette-Burgerwacht; Ned. Pad- idersgroep I met 27 pt. lauwerkrans-mr. iapman. Voor de groepen aan de 15 K.M.-route ren de prijzen als volgt toegekend: Princevlag met 32 pt. lauwertak-mevr. ;eest; Oranje Garde met 30'/t pt. lau- 'risrans-Princevlag; Ned. Padvinders oep I met 27 pt. plaquette-Jubileum- immissie. Verder kregen alle deelnemers (sters) een Tinnerings-medaille en elke groep een ps-herinneringsmedaille. Na de prijsuitreiking werd het Wilhel- us gezongen. Met groote voldoening mag de commissie dezen marsch heeft voorbereid op lezen tocht terugzien. De heer F. van Meurs spreekt de feestrede uit. Gisteren heeft de Leidsche sociaal-de mocratische arbeidersbeweging ouderge woonte het 1 Mei-feest gevierd. fOONEELVER. „HET NIEUWE TOONEEL". Een geslaagde avond. [De Leidsche Tooneelvereeniging ,.Het pieuwe Tooneel" heeft Zaterdagavond een geslaagde uitvoering gegeven in de poote zaal van „Zomerlust". Nadat „The bto Coulour Players", met medewerking |n den heer Alb. Gerritsen, enkele uitste lend gespeelde nummers ten beste hadden ►geven, sprak de voorzitter, d'e heer J. Pie pt, een welkomstwoord tot de aanwezigen, preker bracht vooral dank aan leden, do- Bteurs en allen, die door hun daadwerke- fik medeleven de vereeniging in dezen tijd pt steun zijn geweest, waaraan spr. vol ftrouwen den wensch toevoegde, dat ,,Het 'luwe Tooneel" ook in de toekomst deze o noodige medewerking niet zal worden pthouden. Na een bijzonder woord van welkom tot a[3evaardigden van diverse zusterveree- ^ngen. opende het doek zich voor de eer- C ®?a' en liet zien een tableau-vivant, be- T™ng hebbend op het op te voeren too- re^pel „Als de zee roept" en voorstellende u redding op zee met de reddingsboot «rus Rijkers". Het tooneelspel, dat daar [«Middellijk volgde, werd vlot gespeeld, fc' N'cuv/e Tooneel" oogstte daarmede, Fjais met de klucht „Als de klokdrie t geslagen", veel succes. »et een gezellig dansje onder leding van i- ?fr Alb. Gerritsen en met muzikale Si" van „The Roto Colour Players" deze uitvoering besloten. Het morgenfeest. In de morgenuren trokken 1400 kinderen naar de Stadsgehoorzaal, waarvan de 2de groep van 700 vanaf het -Volksgebouw. waarbij ln verband met den Zondag de bruikelijke muzikale begeleiding en de bont-kleurige vlaggentooi ontbraken. Aan den fietstocht door de stad, welke in groepjes van tien geschiedde, namen circa 200 wielrijders en wielrijdsters deel, dit is volgens de organisatoren meer dan ooit te voren. De politie maakte een tweetal proef processen verbaal op, teneinde een uit spraak uit te lokken, of hier al dan niet sprake was van een „optocht" ln den zin der wet. In de Gehoorzaal, waarvan de balcons met bonte vlaggen waren behangen, werd de jeugd welkom geheeten door den heer P. L. Hessing, die op bevattelijke wijze de beteekenis van den 1 Mei-dag uiteenzette en de verzorging van het verdere program ma vervolgens overliet aan de plaatselijke afdeeling van de Arbeiders Jeugdcentrale onder leiding van Koos Webbers, die met de opvoering van een tweetal leekenspel- letjes veel succes oogstte. De heer Hessing huldigde de A.J.C. in verband met het feit, dat zij voor de vijfde opeenvolgende maal dit programma ver zorgde. De ronddiening van versnaperingen droeg niet weinig bij tot verhooging van de feestvreugde. In de morgenuren plantte de A. J. C. in den Leidschen Hout tevens een Mei boom en bood den grijzen leider der S.D. A.P. in onze stad, mr. D. A. van Eek, een bloemenhulde aan. Des middags had in de groote Gehoor zaal een feestelijke vergadering plaats, waarvoor, zooals gewoonlijk, zeer groote belangstelling bestond en waarin de heer F. van Meurs, wethouder van Am sterdam, de feestrede uitsprak. Nadat „Nieuw Leven" eenige pittige marschen ad geblazen, sprak de heer A. J. Jonge nen namens den Plaatselijken Raad het 'openingswoord, waarin hij allen welkom 'heette en in het kort de moeilijkheden jschet.ste, waarvoor het comité zich in ver band met de Zondagswet geplaatst zag. Desniettemin zijn alle moeilijkheden glansrijk overwonnen en mag de viering telt dusverre alleszins geslaagd heeten. In het bijzonder begroette spr. het her boren muziekgezelschap „Nieuw Leven", w.aarvoor hij aller financieelen steun in- rióp. Na zang van een tweetal liederen door „De Stem des Volks" onder leiding van den heer Anton Krelage Jr., was het woord aan den heer F. van Meurs. Deze wees er op, hoe het over een jaar een halve eeuw geleden zal zijn, dat het internationaal proletariaat werd opgeroe pen tot het voeren van den strijd voor een 8-uirigen werkdag. Die eisch was meer dan een vakeisch met betrekking tot den ar beidstijd; hij was als het ware het sym bool van den strijd voor het socialisme te gen het kapitalisme, dat leefde ten koste van het proletariaat. Uit deze leuze heeft zich geleidelijk de strijd op een veel breeder front ontwik keld. waarbij de 1 Mei-dag werd ingesteld als tijdstip van wapenschouw. Behoudens gedurende de oorlogsjaren 1914'18 is deze dag over de geheele wereld door de arbei- a lli 1 ,1e lenvs gehouden bestuursverkiezing van L »en°emde vereeniging is door do ver- mitLI?11 den heer A. C. v. d. Woerd als bdtóSers''ei ln <hens plaats bij enkele [er ™ell'ng als bestuurder gekozen de Naar wij vernemen zal de leiding van den doopdienst van Prinses Beatrix op Donderdag 12 Mei as. worden toever trouwd aan ds. Blaauwendraad. Ned. Hervormd predikant te Baarn, in sa menwerking met ds. W. L. Weiter, oud hofprediker, te 's-Gravenhage, een en ander in overleg met en met volle mede werking van den tegenwoordigen hof prediker, prof. dr. H. Th. Obbink. te Utrecht. Zooals bekend raag worden veronder steld, heeft ds. Weiter indertijd Prinses Juliana bevestigd als lidmaat der Ned. Hervormde Kerk, terwijl dezelfde pre dikant met prof. Obbink in Januari van het vorig jaar het huwelijk van het Prinselijk Paar heeft voltrokken. Ds. Blaauwendraad is thans uitge- noodigd den doopdienst te leiden, in verband met de omstandigheid, dat het Prinselijk Paar te Baarn woont en dus tot de kerkelijke gemeente van Baarn behoort. Behalve de beide grootmoeders zullen als peten bij de doopplechtigheid o.m. aanwezig zijn; H. K. H. Prinses Alice van Groot- Brittannië. Z. H. hertog Adolf Friedrich von Mecklenburg. H. D. H. vorstin van ErbachSchön- berg. Gravin Kotzebue. dersklasse gevierd. Na den vrede leek het erop alsof het begin van de uiteindelijke zegepraal was aangebroken, doch helaas, dezelfde vrede behelsde de kiemen van een nieuw gevaar, een nieuwen oorlog: dien van den overwinnaar tegen den overwon nene en daarna van den overwonnene tegen den overwinnaar. Daaruit werd geboren de ontwikkeling van de dictatuur, waardoor dc vrijheden der democratie ernstig in ge vaar kwamen. En nog steeds schrijdt deze ontwikkeling voort. Rusland. Hongarije, Italië, Duitschland en Spanje zijn er het voorbeeld van. Wie dictatuur zegt. zegt ook onderdrukking, zegt ook oorlog, hetgeen beteekent ellende voor de arbeidersklasse. De dictatuur eiscfit kapitalen voor de oorlogstoebereidselen, welke worden ont trokken aan hetgeen sociaal-economisch noodzakelijk is; zij vraagt niet naar rede; alleen het geweld regeert, Alleen het democratische stelsel is in staat het werklooaencijfer terug te bren gen tot de perken der natuurlijke omstan digheden en dezelfde democratie is dan ook in staat het natuurlijke restant bij stand te bieden. Op dezen 1 Mei-dag is het onze taak. aldus spr., ons teweer te stellen tegen de sloopende krachten van het fascisme, dat de zelfstandigheid van het denken en doen bedreigt. Als eerste middel daartoe noemt spr. den strijd tegen de werkloosheid, welk euvel indruischt tegen het. beginsel van mensch-zijn. In ieder individu toch leeft de drang om voor zich en de zijnen in zijn onderhoud te voorzien, doch helaas ontbreekt velen de mogelijkheid om aan dien natuurlijken drang gevolg te geven. De werkloosheid kan effectief worden be streden, doch die kamp vraagt gedurige inspanning en actie voor de ideeën der democratie, ook al voert die strijd door aaien. Juist in deze moeilijke periode is propaganda geboden, moet het beginsel worden uitgedragen en mag het vertrou wen in de uiteindelijke overwinning van het socialisme niet verloren gaan. Ook een klein land als het onze kan groot zijn in geestkracht en geestdrift en anderen staten ten voorbeeld strekken. Spr. eindigde zijn rede met een opwek king om te blijven strijden voor vrijheid, rbeid en brood. (Applaus). De middagvergadering werd besloten met de opvoering van het Meispel „Wij erfge namen", van Halbo C. Kool, uit Amster dam en waaraan ongeveer 200 personen medewerkten, t.w. Nieuw Leven, de Stem des Volks, de Ned. Arbeiderssportbond, de A. J. C„ de Plaatselijke Jeugdraad en leden der Tooneelver. „D.O.S.", het geheel onder leiding van den heer A. C. van der Woerd. In dit spel werd in een aantal kleurige tafreelen een beeld gegeven van de op komst van het socialisme en daarmede ge paard gaande, van de viering van den 1 Mei-dag. Het slottooneel, waarbij alle me dewerkenden op het podium verschenen en dat een buitengewoon kleurig schouwspel bood. gaf een Indruk van een 1 Mei-dag in den tegenwoordigen tijd. Alvorens het doek zich voor de laatste maal sloot, trad de heer Jongeleen naar voren en dankte alle medewerkenden, ln het bijzonder de dirigenten van „Nieuw Leven" en „de Stem", de heeren Schweit zer en Krelage en vooral den heer A. C. v. d. Woerd, die het Meispel instudeerde. Als blijk van erkentelijkheid voor zijn onbaatzuchtige medewerking, bood spr. hem onder daverend applaus een boekwerk aan. Na een opwekking tot deelneming aan den avondoptocht, werd de vergadering be sloten met het gezamenlijk zingen der In ternationale. De fakkeloptocht. Om 8 uur vertrokken uit de Kooi, uit Tuinstadwijk en uit het Haagwegkwartier drie vooroptochten naar het Kaasmarkt- terrein, waar de opstelling van den de monstratieven fakkeloptocht plaats vond. Een en ander geschiedde onder leiding van den heer Jongeleen, zoodat nog eenige mi nuten vóór het vastgesteld vertrekuur van negenen, de stoet, waarin drie muziek korpsen meeliepen, zijn rondwandeling kon aanvangen. Zooals gebruikelijk, werden behalve vele fakkels, vlaggen en vaandels, ook enkele opschriften in den stoet meegedragen, o.a. „Vrede", „Arbeid". „Vrijheid", „Wij vragen toeslag op de steunuitkeeringen en uitvoe ring van „Het Plan", enz. Eén enkel opschrift, dat niet van tevoren door den commissaris van politie was ge keurd, doch waartegen overigens geen en kel bezwaar bestond, werd om principieele redenen uit den stoet verwijderd. Naar het ons wilde voorkomen, was het aantal betoogers hier minder talrijk dan vórige jaren, waaraan het gure weer wel niet vreemd zal zijn geweest. De route werd in volmaakte orde afge legd, waarbij langs den weg veel belang stelling bestond. Foto van Vliet. BINNENLAND. Het militaire eerbetoon op 12 Mei te 's-Gra venhage (Binnenland, éde Blad). Vergadering te Assen van de Padvinders- vereeniging Nederland (Binnenland, 4e Blad). Het einde van de staking in de bouwbedrij ven in Groningen en Drente (Binnen land, 4de Blad). BUITENLAND. I Belangstelling voor het vraagstuk van: Tsjeeho-Slowakije (1ste Blad). Het 1 Mei-feest in het buitenland (3da Blad). Ook Brazilië doet mee aan de bewapening (Buitenland, 1ste Blad) Een ernstig incident te Sjanghai baart zorg (lste Blad). Overeenstemming in de Fransche metaal nijverheid (Buitenland, lste Blad). Een Italiaansche vliegtuig verongelukt. 13 slachtoffers (Luchtvaart, 4de Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. In het Noorden begint het op te klaren en het is te voorzien, dat het weer bij aanhouden van de koude Noordoostelijke strooming wat zonniger zal worden met wei nig of geen regen. Geseind gisteravond aan allo posten „BLIJFT OP UW HOEDE". ALG. NED. VAKCENTRALE. Een aantel leddn van het 1 Mei-comité poseert qp het Kaasmarkt terrein voor onzen fotograaf. Van links naar rechts o.a. de heeren Kooistra, Hessing. van Eek, van Woudenberg, Hollinga. van Stralen en Snel. Bestuurdersbond Leiden. Genoemde Bestuurdersbond vergaderde in café „Central", waarbij door de heeren B. Leenstra en H. Harmsen, resp. voorzitter en secretaris van den bestuurdersbond inlei- leidingen werden gehouden. Eerstgenoemde sprak over „Onze huidige Vakbeweging". Spr. begon met op te mer ken, dat de eerste stappen op dit terrein waren gedaan door de typografen nu 100 jaar geleden. Na hen volgden de dia mantbewerkers. Voor deze eerste bonden golden uitsluitend de vakbelangen en on derlinge steun. De eerste Centrale op vakvereenigingster- rein was het Alg. Ned. Werkliedenverbond. Wegens verschil van inzicht over godsdienst en politiek kwam er al spoedig splitsing en na oprichting van het N.V.V. en centrales op Christelijken grondslag daalde de invloed van het Alg. Ned. Werkliedenverbond. In 1921 werd het verbond opgeheven. Inmiddels was reeds een nieuwe Vakcen trale opgericht, n.l. het Alg. Ned. Vakver bond. waarvan in 1929 de naam werd ver anderd in de Alg. Ned. Vakcentrale, waar van ook de Bestuurdersbond te Leiden een. onderdeel vormt. De heer Harmsen sprak vervolgens over vroegere en tegenwoordige belastingen. Uitvoerig besprak hij de vroegere heffin gen. onderscheiden in beschreven en onbe schreven belastingen. De gemeenten hadden reeds vele jaren geleden een uitgebreid be lastingstelsel, o.a. werd een poortersrecht, trouwrecht, begrafenisrecht geheven, als mede waag-, markt- en havengeld. Later ook een hoofdelijke omslag, thans de ge meentefondsbelasting Het rijksbelastingstelsel geldt, voor zoo veel het betreft de invoerrechten en accijn zen reeds vanaf 1822, behoudens dan enkele wijzigingen in de objecten. De directe be lastingen zijn van lateren tijd. De jongste aanwinsten zijn de tabaksbelasting, de we genbelasting, de omzetbelasting en de cri sisheffingen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 1