STADSNIEUWS
De verbinding
Barcelona-Valencia verbroken
79sfe Jaargang
ZATERDAG 16 APRIL 1938
No. 23944
Franco bereikt de zee
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het overwegvraagstuk
Nieuwe Eersie Nederlandsche N.V.
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D Cis. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Ineasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zljtf!
per 3 maanden t. 2.33
per week ^ft.0.18
Franco 'per post r f. 2:35 per 3 maanden portokost en.'
(voor binnenland f. 0.80 per 9 nm4»
Maandag 18 dezer. Tweeden
Paaschdag, zal ons Blad niet ver
schijnen en zullen onze Bureaux
gesloten zijn.
DE DIRECTIE.
Zeer binnenkort is overeenstemming
tusschen de verschillende
instanties te verwachten.
Naar wij vernemen hebben de onder
handelingen, welke sedert geruimen
tjjd door het gemeentebestuur worden
gevoerd met de verschillende belang
hebbenden bij een oplossing van het
overwegvraagstuk, thans een stadium
bereikt, dat binnen zeer afzienbaren
tijd een beslissing in positieven zin mag
worden verwacht. De voornaamste be
langhebbenden bij deze voor onze stad
zoo gewichtige aangelegenheid zijn het
Rijk (Werkfonds), de provincie, de
Ned. Spoorwegen en de gemeente Leiden
Voor 4 R.I. te Weert.
De derde verantwoording.
Wij ontvingen in dank nog de volgende
giften ten behoeve van de inrichting eener
algemeene cantine voor de onderofficieren
en soldaten van het in Weert gedetacheer
de 2de bataljon van het 4de Reg. Infante
rier Th. H. f. 1.W. K. f.0.75; mevr. A.
W. van H. te O. f. 5; in totaal f. 143.50.
Voor hen, die tot dusverre geen kennis
namen van of geen gehoor gaven aan on-
I zen herhaalden opToep tot het verleenen
?an financieelen steun, deelen wij nog-
maals mede. dat er in Weert groote be-
noelte bestaat aan een gelegenheid, waar
militairen van alle godsdienstige en poli
tieke gezindheid in hun vrije uren kunnen
bijeenkomen en gepaste ontspanning vin
den. Zooals wij al eerder schreven: de lo-
Kaliteit is beschikbaar, doch de inventaris
ontbreekt.
Stort nog heden uw bijdrage hoe
bescheiden ook op onze girorekening
nr. 57055 onder vermelding „Voor 4 R. I. te
Weert" of deponeer uw gift aan ons Bu-
leau. Ook geschenken in natura zijn har
telijk welkom: gezelschapsspelen, een sjoel
bak, pingpongtafel, radiotoestel, enz. Helpt
nog vóór de Paaschdagen mede aan de ver
wezenlijking van het onderstaande rijmpje:
Veel Leidsche infanteristen
Die 's avonds geen raad in Weert; wisten
Gedenken spontaan
Wat hun stad heeft gedaan
Voor het „thuis" dat ze totdusver
[zéér misten!
Ds. E. L. Nauta schrijft ons:
Ten behoeve van het Prot. Chr. Tehuis
voor Militairen van II 4 R.I. te Weert (L.)
mbcht ik tot dusver ontvangen van: II. H.
te L.: tijdschriften; Mw. S. H.O. tc W.
f.10.Mw. B. van L. te L. f.25.idem:
boekwerken en tijdschriften; N.B. te L.
f.2.50; Jean P. te L. f.4.—; C. D. J. T. te
A. a. d. R. f. 1—mr. H. A. N. te L. f. 2.50;
Mw. A. A. M. v. P te L. f. 1.—; Mw. G. H.
N. te B. f. 5.—; P. E. V—T. te Ldrp f. 1.—;
Mw N. N. te L. f. 5—, tezamen f. 57— aan
bijdragen in geld
De predikant te Weert bericht mij, dat
er goede kans bestaat een pand in huur te
krijgen uitermate geschikt voor een Te
huis; voorloopig begint men met het kerkje
der Herv. gemeente en de daarbij behoo-
rende consistoriekamer. Uiteraard blijft
hulp voor het Tehuis dringend noodig. en
blijft de verwachting gevestigd op de me
dewerking van velen in Leiden en omge-
"ing; het geldt immers het belang van
zoovele jongemannen uit onze stad en
naasten omtrek.
Boeken, tijdschriften en spelen zijn zeer
welkom. Bijdragen in geld kunnen worden
gestort op mijn postrekening No. 60684,
met aanduiding van het doel: „voor het
Mil. Tehuis te Weert".
U, geachte Redactie, vriendelijk dank
betuigend voor de plaatsing van deze ver
antwoording en mededeeling.
Hoogachtend,
E. L. NAUTA,
Legerpredlkant
N.V. VOORHEEN SANDERS EN OO.
rJ? alhier gehouden algemeene verga
ring van aandeelhouders der N.V. Stoom-
Eau de Cologne- en Parfumerieén-
spSI „v/h Sanders en Co., Koninklijke
«oom-Zeepfabriek, werden de balans en
v,®v,Ylnst- en verliesrekening over het
-ar 1937 goedgekeurd.
WIJDINGSURE „EX ANIMO".
Ds.
D. Kuilman over de juiste
kruishouding.
Het was ongetwijfeld van de Chr.
Zangver. „Ex Animo" een goede gedachte
om aan den vooravond van Goede Vrijdag
in een bijzonderen dienst enkele oogen-
blikken stil te staan bij het lijden en ster
ven van Hem, waaraan deze dag zijn be-
teekenis ontleent. Dat deze bedoeling, de
instemming van velen wegdraagt, bewees
wel de zeer goed bezette Pieterskerk waarin
de uitvoering plaats vond.
De dienst werd afgewisseld met het lezen
van toepasselijke schriftgedeelten door ds.
D. Kuilman en zang door het Kerkkoor
„Ex Animo". Daarnaast was er gemeente
zang en zorgde het orgel voor treffende
hegeleiding. Dit laatste kwam wel zeer
bijzonder tot haar recht tn het voor- en
naspel van Gez. 123 „O, Jezus, Man van
smarten".
Daarnaast heeft ook „Ex Animo" in de
vertolking der zoo juist gekozen lof- en
lijdensliederen die steer weten te schep
pen, die nu eenmaal onontbeerlijk is voor
een ure als deze.
De heer H. W. de Wolff, onder wiens
leiding het koor reeds zulke goede vorde
ringen heeft gemaakt, leidde het geheel
met vaste hand.
Ds Kuilman hield voorts een korte
meditatie waarin hij uiteenzette welke de
juiste kruishouding is. die wij bij het kruis
van Golgotha dienen te nemen. Dit zal niet
zijn een houding van medelijden jegens het
onrecht Christus aangedaan, want dan
hebben wij niets begrepen van het godde
lijk mysterie en zou de gekruisigde tegen
ons zeggen: „Weent niet over Mij. maar
over uzelf en uwe kinderen, want indien Ik
geen medelijden heb met uw medelijden
over Mij, dan zult gij ten gronde gaan.
Wij dienen ook niet te staan in de hou
ding van opstand tegen hen. die Jezus in
Zijn ontzettende smart hebben gebracht.
Want ook dan leveren wij in onze houding
een bewijs, dat wij niets begrepen hebben
van het grootsche drama, dat zich op Gol
gotha voltrokken heeft Zoo moeten wij
tegenover het kruis van Golgotha niet gaan
staan met een gevoel van medelijden of
rechtvaardigheid, maar veeleer in een ge
bogen houding. Wij zinken voor dat kruis
op de knieën en zullen het schuldig hoofd
buigen en met saamgevouwen handen
smeeken: „O, Heer Jezus, ontferm U mij
ner". In deze houding ontdekt de mensch.
dat hij een prooi van den duivel is en dat
hij door zijn ketenen gebonden is. Maar
verstaat de mensch dit, dan leert hij ook
vragen: wie kan mij redden en dan zegt
de middelste Kruiseling: „Kom tot. Mij en
Ik zal u rust geven". „Het is volbracht",
eens van het kruishout gesproken, predikt
aan allen, dat het verzoenend lijden van
Christus de zaligheid schenkt uit loutere
genade.
Na deze ernstige overdenking wisselden
koorzang en het lezen der lijdensgeschie
denis elkander af, waarna tenslotte het
gemeenschappelijk zingen van „Jezus, Uw
verzoenend sterven, blijft het rustpunt van
ons hart" deze wijdingsure besloot.
GEBOUW VOOR CHR. SOC. BELANGEN.
Een dagelijksch bestuur gekozen.
In een gehouden algemeene vergadering
van de onlangs opgerichte vereen iging tot
exploitatie van een gebouw voor Chr. Soc.
Belangen is een dagelijksch bestuur geko
zen. dat gevormd zal worden uit het DB.
van den Leidschen Chr. Besturenbond aan
gevuld met de heeren H. van Oittert en P.
A. Harteveld. Verder vernemen wij. dat
zoo goed als alle afdeelingen van den Chr.
Besturenbond zich bij deze nieuwe ver-
eeniging hebben aangesloten.
De colonne van de generaals Aranda en
Garcia Valino welke Donderdag San Mateo
had bezet, is gisteren, naar uit telegram
men uit Saragossa, Burgos en Salamanca
blijkt, verder opgerukt en bezette achtereen
volgens Lacenia, San Raphael en San Jorge;
de weg ValenciaVinarozBarcelona werd
toen reeds door het nationalistische geschut
bestreken.
Gistermiddag zijn deze troepen Vinaroz
binnengetrokken, waardoor de spoor
weg- en telegraafverbindingen, alsmede
de weg tusschen Barcelona en Valencia
thans definitief door de nationalisten
zijn afgesneden.
Een deel der troepen richtte zich vervol
gens naar het Zuiden en bezette Benicarlo;
een ander deel rukte Noordwaarts op en
veroverde Alcanar en vervolgens Ulldacona.
De kuststrook werd over een lengte van 30
K M. bezet.
De positie der republikeinsche verdedigers
van Tortosa dreigt thans moeilijk te worden.
De troepen, die uit Morella opmarcheer
den, hebben dus de race naar de kust ge
wonnen!
Voor Barcelona is deze doorbraak naar de
zee zeer gevaarlijk en voor de rest van
Spanje waarschijnlijk fnuikend. Ook het
mofeel zal gevoelig lijden. Intusschen tracht
men nog den moed er in te houden.
Minister-president Negrin heeft aan ge
neraal Miaja een telegram gezonden, waar
in hij dezen benoemd tot commandant van
het geheele niet-Catalaansche gebied en alle
burgerlijke autoriteiten onder zijn bevelen
plaatst Gedurende den tijd „die niet lang
zal zijn, dat Catalonië van het overige
Spanje zal zijn gescheiden". Negrin maakt
gewag van de voorzichtigheid en intelli
gentie, waarmede Miaja de taak vervuld
heeft, die hem in November 1937 te Madrid
werd toevertrouwd. Hij zegt voorts: „het
werk. dat gij hebt te verrichten is onver
slapte uitoefening van het gezag en be
sliste gestrengheid in de verdediging van
de republiek en de souvereiniteit van
Spanje."
En Miaja getuigde van het optimisme der
regeeringstroepen. die zich opmaken te
overwinnen, dank zij een perfecte organi
satie, die met discipline wordt verwezen
lijkt. Allen, aldus de generaal, weten, waar
voor zij strijden en bezitten derhalve de
moreele kracht, de weegschaal van den oor
log te doen overslaan naar de zijde van de
rechtvaardigheid en het recht. Indien het
volk al zijn krachten geeft, is de overwin
ning zeker, ondanks de moeilijkheden van
het oogenblik.
Het getuigt wel van een onverbeterlijk
optimisme
De Andorraansche electriciteitscentrales
hebben hun bedrijf stopgezet. Hierdoor ont
vangen Barcelona en Catalonië geen elec-
trischen stroom meer van deze centrales.
Wacht niet tot het ongeval zélf
U komt overtuigen, dat ge een
ongevallenverzekering dringend
nodig hebt. Dan is het meestal
te laat. Sluit dus nu een persoon
lijke ongevallenverzekering bij de
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
IM. NOOMEN
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
9668
(Ing-ez. Med.)
Politiek in de Leidsche
Universiteit.
Waarschuwing van den rector-
magnificus.
In het zoo juist verschenen Leidsch. Uni
versiteitsblad richt de rector-magnificus
prof. dr. J. A. J Barze zich met de vol
gende mededeeling tot alle Leidsche stu
denten.
„In de afgeloopen week hebben zich ver_
schijnselen voorgedaan waaruit blijkt, dat
sommige studenten zich niet ontzien bin
nen de gebouwen der universiteit politieke
propaganda te maken. Zoo heeft b.v. op
een der banken in het Klein-Auditorium
een formeele uitnoodiging gestaan zich
aan te sluiten bij een bepaalde politieke
partij, met opgave van het adres, waar
men zich heeft te melden en bovendien
vergezeld van voor een deel onzer bevolking
hoogst grievende en beleedigende qualifi-
caties. die zonder twijfel vallen onder de
huidige Nederlandsche strafwet.
Krachtens art. 116 van de wet op het
Hooger Onderwijs belast met het handha
ven van de tucht onder de studenten, zie
ik mij genoodzaakt er op te wijzen, dat
dergelijke uitingen de sfeer onzer Academie
vergiftigen en volkomen ontoelaatbaar zijn.
Ik waarschuw daarom alle studenten, dat
ik in geval van herhaling van deze poli.
tieke propaganda binnen de universiteit,
ten believe van welke partij ook, zal ge
bruik maken van alle tuchtmiddelen die
mij ten dienste staan en dat ik beleedigin.
gen aan het adres van eenige groep onzer
bevolking onverbiddelijk zal brengen voor
den strafrechter".
Deze mededeeling is gedateerd 25 Maart.
BINNENLAND.
Paaschcongres der S.D.A.P.rede van den
heer K. Vorrink (4e Blad).
Pensionneering van spoorwegpersoneel reed»
op 55-jarigen leeftijd mogelijk (3e BI.).
Te Den Haag is, 78 jaar oud, overleden dr.
C. J. Vinkesteyn. oud-inspectenr der
gymnasia Binnenland, 4e Blad).
De duiker C. Sperling bij bergingswerk op
de Westerschelde om het leven gekomen
(3e Blad).
BUITENLAND.
Een speciale boodschap van Roosevelt aan
het Congres (5e Blad).
Nu het Engelsch-Italiaansche accoord ge
reed is, schijnt Frankrijk ook bespre
kingen met Italië te willen openen (Bui
tenland, le Blad).
Fransche ministers naar Londen gevraagd
(Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 1 VAN HET VIJFDE BLAD.
WOLF MEESTERS SPREEKT OVER ZIJN
„HIELKO VAN AOLTJE"
Voor den Chr. Kunstkring.
In een goed bezochte vergadering van
den Chr. Kunstkring hieeft de schrijver
Woif Meesters uit Groningen gesproken
over zijn pas verschenen roman „Hielko
van Aoltje".
Na met eenige hartelijke woorden door
den voorzitter van den kring, dr. J. van
Ham, welkom te zijn geheeten, ving de
spreker aan met een inleidende beschou
wing. Hij meende daarbij niet beter te
kunnen doen. dan iets te vertellen over het
land van herkomst, over het volk dat daar
„wuilt en waarkt". De Hollander in het
algemeen kent den Groninger niet en over
zijn taal denkt hij geringschattend Jan
Boer, de Grarüngsche dichter, heeft intus
schen bewezen, dat het Groningsch soepel
genoeg is om er een schoon vers in te
schrijven, teer genoeg om er de teerste
roerselen in weer te geven. Door de taal
leert men het volk kennen. Jan Boer zegt
van den Groninger „Ik geef toe. dat we
wat stug en stoer lijken, maar denk nu
niet. dat dat de geheele Groninger is. Het
is met ons ais met een lap stof, die een
ruwen binnenkant en een gladden buiten
kant heeft. En nu is bij ons die ruwe bin
nenkant naar buiten geslagen en omge
keerd".
De Groninger is gesloten. Over zijn ge
moedsleven praat hij nooit, over andere
dingen kort. Hij helpt graag, waar hulp
noodig is, zonder omhaal, zender „fiebele-
kwinten". Maar daarover pralen: nooit!
Hij mijdt den ander. Hij vreest anderen te
kwetsen en komt hen daarom liever niet
te na. Heeft men hém gekrenkt dan trekt
hij zich terug en zijn „roege" buitenkant
lijkt nog wat ruwer
Als kenmerken van het Groningsch
noemde spr. de kortheid en zakelijkheid,
de prachtige plastiek, de humor, de plat
heid, die niet. grof is. Spr. zette dit nader
uiteen en lichtte het met tal van voorbeel
den en aardige anecdoten toe.
Behalve de goede eigenschappen van den
Groninger noemde spr. daarna ook zijn
ondeugden. De Groninger in doorsnee is
een materialist. Werken en geld verdienen,
z'n huis goed inrichten en liefst geld „op
het plankje", zooals dat heet Nergens zijn
de tegenstellingen boer-arbeider ook zoo
groot als op het Groninger Hoogelar.d en
in het rijke Oldambt. Boerderijen als bui
tenplaatsen, boerenzoons als landjonkers
te paard boerenvrouwen, die hun garde
robe betrekken uit Parijs en als luxe dames
paradeeren. ze behooren heusch niet. tot
de uitzonderingen. De arbeider wordt soms
beschouwd als een tusschenvorm tusschen
mensch en dier. Deze Groninger hang naar
de dingen van de aarde staat de belang
stelling voor geestelijke en cultureels
waarden natuurlijk danig in den weg.
Waar deze materialistische trek echter
overwonnen wordt, daar komt de groote
De weersvooruitzichten voor
Eersten Paaschdag zijn niet gun
stig. De Noordelijke wind zal aan
houden. terwijl de temperatuur
vermoedelijk iets zal dalen. De
lucht zal zwaar bewolkt zijn, met
tijdelijke opklaringen, terwijl er
eenige kans is op regenbuien.
Omtrent het, weer op Tweeden
Paaschdag kan nog niets gezegd
worden.
zucht tot zakelijke beheersching van het
leven, gebonden aan een diep innerlijk
vergroeid zijn met hoogere idealen.
Uit dit alles blijkt wel, dat spr. zijn boek
beschouwt als te behooren tot de regionale
romans. De figuren uit het boek zijn Gro
ningers en ook de achtergrond en de en
tourage zijn typisch Groningsch.
Tenslotte staat spr. nog een oogenblik
stil bij de illustraties, houtsneden van den
Groningschen houtgraveur N. J. B. Bulden.
waarvan spr. de techniek toelicht. Hij is
met de illustraties bijzonder ingenomen
en vereerd.
Na de pauze las Wolf Meesters enkele
fragmenten uit zijn boek, waarnaar met
onverdeelde aandacht en ontroering ge
luisterd werd.
WIJDINGSDIENST ROOIKAPEL.
Aan den vooravond van Goede-Vrijdag
werd in de Kooikapel een Wijdingsdienst
gehouden, welke goed bezocht was.
Na gemeenschappelijk gezang opende ds.
Groot Enzerink op de gebruikelijke wijze,
waarna hij sprak over „Jezus en Simon
van Cyréne" en in aansluiting daarop
sprak de heer Joh. de Groot over „Jezus
en de weenende vrouwen".
Voor dezen avond had de heer Chris
Taverne zijn medewerking toegezegd. Een
tweetal liederen werd door hem gezongen,
n.l. „Es ist volbracht" en .Jesus unser Trost
und Leben".
De schoone zang heeft er niet weinig toe
bijgedragen om deze wijdingsure te maken
tot een voorbereiding van den Goeden
Vrijdag.
De samenkomst werd door den heer de
Groot gesloten.
MUIT ARIA.
Van 25 tot 30 April komen de res. kapi
teins jhr. v. d. Berg. mr. v. Hasselt en
Paul en de res. le luitenants Beucker An-
dreae, dr. v. d Bunt, Herweijer. Hogerzeil,
Labohm, v. Loo, Moerel, Schreuders. Strik
en Walta onder de wapenen voor het vol
gen van een gecompriceerden cursus voor
Jongere kapiteins en oudere luitenants.
