Leidsch Dagblad | 1938 | 16 april 1938 | pagina 18

Bouwkunstig Schoon

LEIDSCH DAGBLAD - Vijfde Blad

Zaterdag 16 April 1938

KERK- EN SCHOOLNIEUWS

UIT K BONTE WAERELD

Het Huys te Warmond en iets uit zijn historie

Nederlandsch op Het
eindexamen Gymnasium.

BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN

Scktt3 van li-et, Uiuys te tl 'armorifL.

De .Admiraal van Warmond", die in 1597
het Huys te Warmond weer in statie zag
hersteld, stierf in 1610. Hij werd opgevolgd
door een zijner zoons, Jacob baron van
Wassenaar, die in 1592 was geboren. Deze
vroeg en verkreeg in 1639 van de Staten
van Holland octrooi om het veer over de
Poel, destijds ter plaatse een vrij breed
water, te vervangen door een brug. Van
dien tijd dateert het Warmonder Hek, thans
voor velen een steen des aanstoots. Zooals
men zich herinnert werd in 1657 de Haar
lemmertrekvaart gegraven, ten deele ge
vormd uit oude waterloopen, ten deele een
nieuw kanaal, dat rechtlijnig door de lan
den liep. Toen bleek de brug. die Warmond
met de wegen naar Oegstgeest en Leiden
yerbond te laag te zijn voor de trekschui
ten. Derhalve sloten de steden Leiden en
Haarleim met den heer van Warmond een
overeenkomst om de brug te verhoogen.
Hetgeen geschiedde.

Wie over veer, brug en tol meer wenscht
te weten, leze de uitvoerige studie van den
heer Manders.

In 1858 stierf Jacob. Uit zijn eerste hu
welijk met Jkvr. Jacoba van Matenesse
Sproot zijn opvolger. Jan baron van Was
senaar die in 1687 overleed. Hij is het
waarschijnlijk geweest, die den voorgevel
ln kiasslcistlschen trant veranderde. Het
volgend jaar werd zijn dochter Anna Hen-
drina met de heerlijkheid verlijd. Zij zal er
aanvankelijk niet hebben gewoond, aange
zien zij kanones te Munsterbdlsen was. In
1703 huwde zij met een Belgischen edel
man, den Graaf van Berlo, die geheimraad
er. kanselier was van den Prins-Bisschop
van Luik. In haar tijd hebben eenige ver
anderingen aan het kasteel plaats, waarover
wij reeds hebben gesproken. Kasteelbrug en
poort werden ln kiasslcistlschen trant ver
bouwd. Ook werd de voorpoort in de Hof-
laan in 1708 wegens groote bouwvalligheid
afgebroken.

Bij testamentaire beschikking vermaakte
Bij Warmond aan een familielid uit den
talk Wassenaar-Alkemade, met name Tho-
ihas Walraven baron van Wassenaar. Diens
zoon en tweede opvolger Jacob Albreoht
was gehuwd met een Belgische dame uit
de familie De Oannart d'Hamale. Aange
zien hij het grootste deel van zijn leven
hoogere officiersrangen bekleedde in de
Oostenrijksche Nederlanden, stond het huls
verlaten.

In 1766 werd het dan ook verhuurd aan
Cornells Pieter Baron van Ley den van
Westbarendrecht, die er gedurende den
zomer verbleef, en des winters Woonde in
zijn monumentale woning aan het Rapen
burg, thans R.K School, waar men nog
zijn wapen ln den gevel vindt.

Toen dan ook op 26 Juli 1744 baron Van
Wassenaar te Antwerpen overleed, stelde
zijn weduwe geen belang meer in Warmond
en verkocht reeds in September van het
zelfde jaar Huys en Heerlijkheid aan den
bewoner. Baron van Leyden voor de som
van f. 85.000. Baron van Leyden was ge
huwd met Herwina Jacoba, zich noemend
Gravin de Thoms, een kleindochter van
den groot-en Boerhaave.

Eenmaal in het bezit van het Huys te
Warmond liet het echtpaar het in 1780
herbouwen in den toestand, waarin wij
het thans nog kennen. Het werd een 18de
eeuwsch skit, naar het uitwendige althans
geheel symmetrisch aangelegd. Waar de
toestand dit toeliet, werd gebruik gemaakt
vian oude muren en fondamenten.

We merken dan in de eerste plaats op,
dat de voormuur werd afgebroken. Even
eens werd de brug verwijderd en de gracht
ter plaatse van een breeden dam voorzien,
waardoor de 18de eeuwsche statiekarossen
met dubbele of viervoudige bespanning ge
legenheid hadden tot vlak voor het stoep-
bordes te rijden.

De vierkante hoektoren liijks voor bleef
bestaan, doch werd van buiten althans
zoodanig gemoderniseerd, dat het oude
donjonkaxakter niet meer opvalt. Doch nog
steeds kan men opmerken hoe ongewoon
zwaar de muren zijn. Trouwens ook de bui
tenmuur van den geheelen linkervleugel
en de muren van den Unkerachtertoren zijn
buitengewoon zwaar en getuigen nog van
hun Middeleeuwsche herkomst.

De traptoren naast den Unkerachtertoren
verdween. In den vleugel tusschen deze
beide torens, een complex dat van zeer
boegen ouderdom is en waarschijnlijk reeds
bestond voordat Jan XV en Elizabeth van
Cruyrungen het huis in het begin der 15de
eeuw deden herbouwen, bevinden zich
thans beneden de keuken en verdere
dienstvertrekken. Het is mij opgevallen,
dat boven dezen vleugel nog de zware
eikenhouten kapspanten met gebogen kar-

beel aanwezig zijn, ten deele zelfs van zeer
ruw bewerkt hout De geheele bekapping
draagt daar nog een 17de eeuwsch karakter
en zal waarschijnlijk dagteekenen van den
herbouw ln 15901597.

Rechts was de kleine achthoekige toren
reeds in 1734 afgebroken. Thans, ln 1780,
verdween ook de groote achthoekige toren,
om plaats te maken voor een vierkanten
van gelijken vorm als die ter linkerzijde,
en eveneens bekroond met een ten deele
gesloten, ten deele open vierkant, dat zich
uitviert ln een geestig peervormig spitsje.
De vleugel ter rechterzijde werd thans
evenhoog opgetrokken als de andere en gaf
beneden ruimte aan de eetzaal. De kapel
werd niet meer aangebracht, waarvoor, nu
de nieuwe eigenaars Protestant waren, ook
geen aanleiding meer bestond. De rechter -
toren werd meteen voorzien van een uur
werk. terwijl de eeuwenoude klok weer
dienst kon doen en nog heden door haar
helderen klank opvalt. U ziet op deze klok
ln Gothischen vorm het wapen van War
mond bekroond met een helm en als helm-
teeken twee veeren. Ze dagteekent blijkens
het opschrift reeds van 1392 en is de oudste
klok uit de omgeving van Leiden. In het
randschrift leest u verder, dat ze aan de
H. Barbara was gewijd: Et vocor Barbara.
Zij heeft een hoogte van 65 c.M., terwijl de
grootste mlddeUijn 60,5 c.M. is. Het mag
wel een wonder heeten, dat zij herhaal
delijk het vuur en allerlei geweldenarijen
heeft weerstaan en weinig geschonden ls.

Aan den middenbouw verdween alles wat
aan de 17de eeuw herinnerde. De muren
werden vlak gehouden, met een midden
partij, die ongeveer anderhalve meter naar
voren springt. De enkele sobere versiering
van de deuromlijsting en de wapens in den
timpan hebben een Louise Seize-karakter.
Merkwaardig is, dat terwijl ln 1770 -bij Ter
Wadding nog zuiver Louls-Quinzevormen
werden gebruikt, tien jaren later de stijl
grondig veranderd is.

K— w

We komen nog even op den timpan terug.
We zien hier de wapens van het echtpaar
Van LeydenDe Thoms. De 18de eeuw was
de vervaltijd der heraldiek en dat is aan
deze wapengroepeering wel zeer duidelijk
kenbaar. We merken dan op, dat zoowel
het mannelijk als het vrouwelijk schild den
ovaal vorm heeft. Verder zien we geen helm
en helmteekens; deze zijn vervangen door
en gemeenschappelijke gravenkroon. En
eindelijk zijn de dekkleeden vervangen door
groene slingers. Hoe zeer strijdig met de
in de Middeleeuwen en later gehuldigde
heraldische wetten. i6 het geheel tooh een
karakteristiek tijde-verschijnsel. dat men
op weinig plaatsen in die mate van volle
digheid aantreft.

Zeer zeker heeft het Huys te Warmond
door de ingrijpende verbouwing de eigen
aardige 17de eeuwsche schoonheid inge
boet. Daar tegenover staat, dat het een
goed voorbeeld is van den Louis Seiae-Stijl
in deze landen. Daar tegenover staat ver
der, dat het inwendige statleuzer en gerief
lijker kon worden Ingericht.

Oprijzend uit het breede water van de
gracht, waarin het zich behalve ter hoogte
van den dam overal kan spiegelen, maakt
het een uitermate voornamen en aristocra-
tischen indruk. Van welke zijde men het
ook beschouwt, overal wordt men getroffen
door de fraaie ligging in het water, ten
overvloede omgeven door hoog en zwaar
geboomte, dat hier welig worteilt in een
bodem met betrekkelijk lagen grondwater
stand.

Ook het terrein rondom het „Huys" on
derging zeer belangrijke veranderingen.

In de eerste plaats werden de erven en
de omgeving van twee boerderijen, gelegen
tusschen den Heerenweg en het kasteel,
aangekocht. De boerderijen werden afge
broken en dit geheele terrein herschapen
in een park. dat zich aansloot bij het voor
malige buitenhof. Ook dit veranderde van
karakter. Te voren waren er een tuin, een
boomgaard en enkele dienstgebouwen.

De laatste werden verwijderd en alles in
bosch herschapen.

Slechts op één boomgroep, die reeds
teuwen aanwezig was op het buitenhof, en
die zich thans in het midden van het park
bevindt, moeten wij even afzonderlijk de
aandacht vestigen.

We zien daar een gToep eeuwenoude
i taxiaboomen, waarvan de ouderdom, naar

PREDIKBEURTEN.

VOOR ZONDAG 17 EN MAANDAG 18 APRIL.

Leiden Doopsgez. Gem.: Zd. Voorm. half
elf, ds. ten Cate.

Eglise Wallonne: dimanche k dix heures et
demie. mr. E. Micheiin, pasteur a La Haye.

Evang. Luth. Gem.: Zd. voorm. half elf,
(Bed. H.D.). ds. J. A. Rust van Utrecht; Md.
voorm. half elf, ds. Makkink.

Rem. Geref. Gem.: Zd. voorm. half elf, ds
Mispelblom Beijer.

Ver. van Vrijz. Hervormden (Volkshuis): Zd.
voorm. half elf, dr. Boersema.

Vryz. Jeugdkerk (Gerecht 10): Zd. nam. half
een, dr. Boersema.

Geref. Gem. (Nieuwe Rün>: Md. voorm. 10
uur. ds. H. Ligtenberg van Lisse.

Geref. Kerk in H.V. (Gerecht 10): Zd. nam.
5 uur, ds. Kroon.

Vrije Kath. Kerk (Vreewijkstr. 19)Zö. voorm.
hallelf, Hoogmis.

Hooglandsche Kerk: Zd. voorm. halfelf
(jeugdienst), dr. J. Riemens.

Aalsmeer Ned. Herv. Kerk Dorp: Zd.
voorm. 10 uur, ds. Alkema; nam. 6 uur en Md.
voorm. 10 uur. as. van der Linde.

Ned. Herv. Kerk Oo„t: Zd. voorm. 10 uur, ds.
van der Linde; nam. 6 uur en Ma. voorm. 10 u.
ds. Alkema.

Geref. Kerk: Zd. voorm. 10 en nam. 5 uur en
Md. voorm. 10 uur, de heer C. Moens, cand. te
Den Haag.

Doopsgez. Kerk: Zd. voorm. 10 uur, ds. de
Lange; Md. geen dienst.

Chr. Gerei. Kerk: Zd. voorm. 10 en nam.

5 uur en Md. voorm. 10 uur, de heer Biesma
van Apeldoorn.

Aarlanderveen Ned. Herv. Kerk: Zo. voorm.
halftlen (H. A.> en nam. halfzeven (Dankz. en
H.A.) en Ma. voorm. halftien, ds. G. Th. van
Beusekom.

Geref. Kerk: Zo. voorm. halftien. ds. Mool-
huizen; nam. halfzeven, ds Warner van Ter-
Aar; Ma. voorm. halftien ds. Mooihuizen.

Alphen aan den Rijn Ned. Herv. Kerk.
Oudsh.weg: Zo. voorm. 10 uur. ds. J. J. Canne-
gieter; Ma. geen dienst.

Evangelisatie Hooftstr.: Zo. voorm. halftien
de hosr A. J. Dekker; nam. halfzeven, ds.
vierkerk van Moercapelle; Ma. voorm. halftien,
de heer Dekker.

Geref. Kerk Hooftstr.: Zo. voorm. 10 uur en
nam. halfzeven, ds. Hartkamp; Ma. voorm. 10
uur, ds. Dronkert van Woubrugge.

Chr. Geref. Kerk: Zo. voorm. halftien en
nam. 6 uur, leesdlenst; Ma. nam. 6 uur, ds. De
Jong van Den Haag.

Lokaal van Mandersloostr,: Zo. voorm. half
tien en nam. 6 uur, leesdlenst; Ma. nam. half
zeven, de heer Redelijkheid van Ouderkerk a. d.
IJssel.

Martha-StichtingZo. voorm. 10 uur, ds.
Meijer; Maandag geen dienst.

Ned. Herv. Kerk, Julianastr.: Zo. voorm. half
tien, ds. Stehouwer; nam. halfzeven, ds. De
Bruin; Ma. voorm. halftien, ds. Scheers.

Hulpgebouw Gouwsluis: Zo. nam. halfzeven,
as. Scheers; Ma. geen dienst.

Kinderkerk Bethel: Zo. vöorm. 10 uur, de
heer Bos; Ma. geen dienst.

Geref. Kerk Raadhuisstr.Zo. voorm. 10 uur.
as. Mulder; nam. 6 uur. ds. Bosch; Ma. voorm.
10 uur. ds. Hartkamp.

Geref. Kerk De Ruyterstr.: Zo. voorm. 10
uur, ds. Bosch; nam. 6 uur. ds. Mulder; Ma.
geen dienst.

Benthuizen Ned. Herv, Kerk: Zd. voorm.
half tien, ds. BieShaar; nam. 6 uur, leesdlenst;
Md. voorm. half tien. ds. Bieshaar.

Geref. Gem:. Zd. voorrq. half tien en nam.

6 uur en Md. voorm. half tien. ds. Stuivenberg.

Boskoop Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
halftien en nam. 6 uur, dr. Jacobs; Md. voorm.
halftien, ds. Stehouwer van Alph'en.

Geref. Kerk: Zd. voorm. halftien en nam. 6
uur, ds. Petersen; Md. voorm. halftien, ds.
Heuzenveldt van Hazerswoutte.

Chr. Geref. Kerk: Zd. vóorm. halftion en
nam. 6 uur en Md. voorm. Iia4ffcien, ds. IQfeiden.

Rem. Kerk voor Vrije. Hervormden: Zd.
voorm. 10 uur, ds. Thomson.

Geref. Gem.: Zd. voorm. halftien en nam. 6
uur en Md. voorm. halftien, leesdienst.

Rem. Geref. Gem.: Md. voorm. 10 uur, ds.
Hoenderdaal.

Hazerswoude Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
half tien en nam. half zeven. ds. Kiehl: Md.
voorm. 10 uur, d6. J. H. Vrielink van Hoog-
made.

Geref. Kerk: Zd. voorm. half tien en nam.
half zeven. ds. Heuzenveldt; Md. voorm. 10 u.,
ds. Petersen van Boskoop.

Hillegom Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm. 10
uur en nam. 7 uur «jeugddienst), ds. Eerhard;
Ma. voorm. 10 uur. de heer J. D. van der Meer
van Abbenes.

Geref. Kerk: Zo. voorm. 10 uur, ds. Krabbe;
nam. 5 uur, prof. dr. K. Schilder; Ma. voorm.
10 uur. ds. Visser van Noordwijk.

Chr. Geref. Kerk: Zo. voorm. 10 en nam. 5
uur en Ma. voorm. 10 uur. ds. Hendriksen.

Hoogmade Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
10 uur. ds. Vrielink; Md. voorm. 10 uur. ds.
G. J. Streeder van Leiderdorp.

De Kaag Ned. Herv. Kerk: Voorm. half
tien. ds. Verwaal; Md. voorm. half tien. ds.
De Vries van Nieuw-Vennep.

Katwijk a. d. Rijn Ned. Herv. Kerk: Zd.
voorm. half tien, ds. Warmoltz; nam. 6 uur.
ds. J. G. de Bel van Warmond; Md. voorm.
half tien, ds. Warmoltz.

Geref. Kerk: Zd. voorm. half tien en nam.
5 uur. ds. Metering: Md. voorm. half tien, ds.
Bouma v. Noordwjjk a. Zee.

Katwijk-aan-Zee Geref. Kerk: Zo. voorm.
10 uur, ds. Ingwersen; nam. 6 uur, ds. Visser
van Noordwijk-Binnen; Ma. voorm. 10 uur. ds.
Ingwersen.

Geref. Gem. (Remisestraat)Zo. voorm. 10 en
nam. 5 uur en Ma. voorm. 10 uur, leesdienst.

Koudekerk Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
half tien, ds. de Bruin van Alphen; nam. half
zeven. ds. D. Kuilman van Leiden; Md. voorm.
half tien, ds. Eljkman van Zoeterwoude.

Leiderdorp Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
10 uur en nam. half zeven (Dankz.), ds. Stree
der; Md. voorm. 10 uur, ds. P. L. Kiehl van
Hazerswoude.

Kinderkerk (Kerklaan 2): Zd. voorm. half
elf, de heer P. J. D. van Malssen.

Geref. Kerk: Zd. voorm. half tien en nam.
half zeven en Md. voorm. 10 uur, d6. Dijk.

wij vernamen door prof. Baas Beoking min
stens op 800 jaren wordt geschat. Ze staan
geschaard in half cirkelvorm, het halfrond
geopend naar het Oosten. Een vaag ver
moeden ie bij ons gerezen. Zou het niet
mogelijk kunnen zijn, dat hier eeuwen ge
leden een oude gerechtsplaats is geweest,
waar naar Oud-Germaansehe zede bij
klimmende zonne de vierschaar werd ge
spannen? Het naar het Oosten open half
rond op een eenigszins verhoogde plaats
geeft te denken.

Deze groep bevond zich in vroegeren tijd
aan den rand van het buitenhof.

De singels daarvan werden op enkele
plaatsen in 1780 gedempt en op andere
plaatsen overbrugd, zoodat de scheiding
tusschen oud en nieuw niet meer in het
oog valt. Men begrijpt, dat de nieuwe ann-
planting van Baron van Leyden in onze
dagen den vollen wasdom heeft verkregen.

(Nadruk verboden)

N. J. 3-

Lcidscliendam Ned. Herv. Kerk; Zd. v.m.
10 en nam. 5 .uur, ds. Vermet; Md. voorm. 10
uur, ds. Hoekert van Voorburg.

Geref. Kerk: Zd. voorm. 10 en nam. 5 uur,
ds. Boukema; Md. geen dienst.

Leimuiden Ned. Herv. Kerk: Zo. voorm.
halftien en Ma. voorm. halftien. ds. Jongens.

Geref. Kerk: Zo. voorm. halftien en nam.
halfdrie en Ma. voorm. halftien, ds. Aalders.

Lisse Ned. Prot. Bond: Md. voorm. 10.15 u.
ds. Pattist van Den Haag.

Ned. Herv. Kerk: Zo. voorm. 10 uur. ds. Ti
chelaar; nam. 5 uur. ds. J. Bronsgeest van
Velsen (jeugddienst); Ma. voorm. 10 uur, ds.
Krijkamp van Sassenheim.

Geref. Kerk: Zo voorm. halftien, ds. Visser
van Noordwijk-Binnen: nam. 4 uur, dr. Ruys;
Ma. voorm. halftien, ds. P. D. Kuiper van Sas
senheim.

Chr. Geref. Kerk: Zo. voorm. 10 en nam. 5
uur en Ma. voorm. 10 uur, ds. Ponstein.

Geref. Gem.: Zo. voorm. halftien en nam. 4
uur en Ma. voorm. halftien. ds. Ligtenberg.

Oud-Geref. Gem.: Zo. voorm. halftien en nam.
halfdrie en Ma. voorm. halftien en nam. half
drie, leesdienst.

Nieuwkoop Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
half tien en nam. half zeven en Md. voorm.
half tien. ds. A. J. van Wijngaarden.

Geref. Kerk: Zd. voorm. half tien. leesdienst;
nam. half zeven. ds. Speelman van Nieuwveen;
Md. voorm. half tien, ds. Lichter van Nieuwer -
brug.

Remonstr. Kerk: Zd. voorm. 10 uur. ds. L. W.
van Wijngaarden; Md. geen dienst.

Nieuwveen Ned. Herv. Kerki Zd. voorm.
10 uur. ds. Brink; Md. geen dienst.

Geref. Kerk: Zd. voorm. 10 uur. ds. Speel
man; nam. half zeven, leesdienst: Md. voorm.
10 uur. ds. Geelhuis van Utrecht.

Evangelisatie: Zd. voorm. half tien en nam.
half zeven en Md. voorm. half tien. de heer
van Scherpenzeel.

Nieuw-Vennep Ned. Herv. Kerk. Zd.
voorm. half tien en nam. 6 uur. ds. De Vries;
Md. voorm. half tien. ds. Verwaal van De Kaag

Geref. Kerk: Zd. voorm. half tien en nam.
3 uur en Md. voorm. half tien. ds. Smllde.

Chr. Geref. Kerk; Zd. voorm. half tien en
nam. 3 uur en Md. voorm. half tien, leesdienst

Noorden Ned. Herv. Kerk: Zo. voorm. half
tien en nam. 7 uur, en Ma. voorm. halftien, de
heer Van Ginkel van Bilthoven.

Geref. Kerk: Zo. voorm. halftien. ds. W. van
Dijk van Zevenhoven; nam. halfzeven, lees
dienst; Ma. geen dienst.

Noordwijk-Binnen Ned. Herv. Kerk: Zo.
voorm. 10 uur, ds. Siddré; Ma. voorm. 10 uur.
ds. Ten Kate van Wassenaar.

Geref. Kerk: Zo. voorm. 10 uur, dr. Ruys van
Lisse; nam. half zes. ds. Ingwersen van Katwijk-
aan-Zee: Ma. voorm. 10 uur, ds. Van der Loo
van Rijnsburg.

Ned. Prot. Bond: Ma. nam. halfacht, ds. G.
Westmijse van Rotterdam.

Noordwjjk-aan-Zee Ned. Herv. Kerk: Zo.
voorm. 10 uur, ds. Cupedo; nam. 5 uur (jeugd
dienst), ds. Te Winkel van Den Haag; Ma.
voorm. 10 uur. ds. De Bel van Warmond.

Geref. Kerk: Zo. voorm. 10 en nam. 5 uur.
ds. Bouma; Ma. voorm. 10 uur, ds. Meljering
van Katwijk-aan-den-Rijn.

Geref. Kerk in H. V.: Zo. voorm. 10 uur, ds.
Kroon; nam. 5 uur. leesdienst; Ma. voorm. 10
uur. ds. Kroon.

Geref. Bond: Ma. nam. 7 uur. ds. Remme van
Amsterdam.

Noordwijkerhout Ned. Herv. Kerk: Zo.
voorm. 10 uur en Ma. voorm. 10 uur, ds. Van
Noort.

Oegstgeest Ver. v. Vrijz. Hervormden (W.
de Zwijgerkerk)Zd. voorm. half elf. ds. J.
Beyerman van Utrecht.

Groene Kerkje: Zd. voorm. 10 uur, de heer
J. Streefland.

Pauluskerk: Zd. voorm. 10 uur, ds. Jansen
Schoonhoven; nam. 5 uur, ds. A. de Voogd van
Delft; Md. voorm. 10 uur, dr. H. J. Honders v.
Wassenaar.

Oude-Wetering Ned. Herv. Kerk: Zo.
voorm. halftien en Ma. voorm. halftien, ds.
Geerling.

Geref. Kerk: Zo. voorm. halftien en nam.
halfdrie en Ma. voorm. halftien, ds. v. d. Bos.

Remonstr. Kerk: Zo. voorm. 10 uur, ds.
Meyer.

RÜnzaterwoude Ned. Herv. Kerk: Zd. vjn.
half tien. ds. H. v. Dijk; Md. voorm. half tien,
ds. C. A. v. Harten van Zevenhoven.

Chr. Geref. Kerk: Zd. voorm. half tien en
nam. 6 uur, leesdienst; Md. nam. 3 uur. ds.
Kleisen van Boskoop.

Rijnsburg Ned. Herv. Kerk: Zo. voorm.
halftien, ds. Scheers van Alphen; nam. 5 uur.
ds. Stehouwer van Alphen; Ma. voorm. 10 uur,
ds. Th. G. Tonnon van Vlaardingen.

Kerkzaal: Zo. voorm. halftien. ds. P. Pras
van Katwfjk-aan-Zee; nam. 5 uur, ds. J. J.
Kloots van Maassluis.

Geref. Kerk «Rapenburg): Zo. voorm. half
tien. ds. Broekstra; nam. 6 uur, ds. Van der
Loo; Ma. voorm. 10 uur. ds. Krabbé van Hil
legom.

Geref. Kerk Voorhouterweg)Zd. voorm.
half tien, ds. v. d. Loo: n.m. 6 u.. ds. Broekstra.

Chr. Geref. Kerk: Zd. voorm. half tien en
nam. 5 uur en Md. voorm. half tien. «is. H.
Jansen van Den Haag.

Sassenheim Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
10 uur, ds. Krijkamp; nam. 5 uur (jeugddienst)
ds. De Boer van ScheveningenMd. voorm.
10 uur. de heer Lambour, cand. te Katwijk.

Geref. Kerk: Zd. voorm. half tien en nam.
5 uur en Md. voorm. half tien. ds. Kuiper.

Chr. Geref. Kerk: Zd. voorm. 10 en nam.
5 uur en Md. voorm. 10 uur, ds. De Bruijne.

Ned. Prot. Bond: Zd. voorm. half elf, ds. P.
Eldering van Oegstgeest.

Gemeente Gods: Zd. voorm. 10 uur. dienst.

Ter Aar Ned. Herv. Kerk Zd. voorm. half
tien en nam. half zeven en Md. voorm. half
tien. ds. Hoeufft van Velsen.

Geref. Kerk: Zd. voorm. half tien. ds. Speel
man van Nieuwveen; nam. half zeven en Md.
voorm. half tien. ds. Warner.

Valkenburg Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
10 uur. ds. Steenbeek; nam. half zeven, ds.
Warmoltz van Katwijk a. d. Rijn: Md. voorm.
10 uur, ds. H. P. Fortgens van Voorschoten.

Voorhout Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
10 uur en Md. voorm. 10 uur. ds. Klomp.

Voorschoten Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
10 en nam. 5 uur. ds. Fortgens; Md. voorm.
10 uur ds. J. Steenbeek van Valkenburg.

Geref. Kerk: Zd. voorm. 10 en nam. 5 uur.
de heer S. J. Greidanus. sand.; Md. geen dienst.

Geref. Gem. (Ambachtshuls): Zd. nam. 5 u..
leesdlenst.

Ver. van Vrijz. Hervormden (Gymn. zaal.
Raadhuis): Zd. nam. 7 uur, ds. R. H. Oldeman
van Santpoort.

Waddinxveen Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
10 uur, de heer L. van Herk van Gouderak;
nam. 6 uur. ds. v. d. Graaf van Schoonhoven;
Md. voorm. 10 uur, de heer De Pater van
Haastrecht.

Geref. Kerk: Zd. voorm. 10 eri nam. 6 uur
en Md. voorm. 10 uur. ds. Smidf.

Oud-Geref. Gem.: Zd. voorm. half tien en
nam. 6 uur en Md. voorm. half tien. ds. v. d.
Kraats.

Warmond Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
10 uur, ds. de Bel; nam. 6 uur. ds. J. Steen
beek van Valkenburg: Md. voorm. 10 uur. ds.
N. Cupedo van Noordwijk a. Zee.

Wassenaar Dorpskerk: Zd. voorm. 10,05 u.
dr. Honders: nam. half zes, ds. ten Kate; Md.
voorm. 10.05 u., ds. W. W. Siddré van Noord
wijk-Binnen.

Kievietkerk: Zd. voorm. 10,05 u., ds. ten Kate;
Md. voorm. 10,05 u., ds. T. J. Jansen Schoon
hoven van Oegstgeest.

Ned. Prot. Bond: Zd. voorm. 10,35 uur, dr.
J. C. A. Fetter van Den Haag.

Woubrugge Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
half tien en nam. half zeven en Md. voorm,
half tien, d$. Doornebal.

Geref. Kerk: Zd. voorm. half tien én nSm
half zeven en Md. v.m. half tien, ds. Dronkert'.

Zevenhoven Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm
half tien (Bed. H.D.), ds. van Harten; Md'
voorm. half tien, ds. H. van Dijk van Rijn-
zaterwoude.

Geref. Kerk: Zd. voorm. half tien. leesdienst-
nam. half zeven en Md. voorm. half tien, ds'
W. van Dijk.

Zoetermeer Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm
10 uur en nam. half zeven. dr. Woldendorp'
Md. voorm. 10 uur ds. Stlgter van Berkel.

Geref. Kerk: Zd. voorm. 10 uur en nam
half zeven en Md. voorm. 10 uur, ds. Versluys'

Geref. Gem.: Zd. voorm. half tien en nam'
half zeven, leesdlenst.

Ver. tot Verbreiding der Ger. Waarheid: Zd
voorm. half tien en nam. half zeven en Md!
voorm. halft ien, de heer van der Hoeven van
Molenaarsgraaf.

Ver. van Vrijz. Hervormden: Zd. nam. half
zeven. ds. J. A. Mulder van Lise; Md. g. dienst.

Zoeterwoude Ned. Herv. Kerk: Zd. voorm.
10 u.. ds. Eijkman; Md. voorm. 10 uur dé
heer Groenendijk van Boskoop.

Zwammerdam Ned. Herv. Kerk: Zd. v.m

half tien. leesdienst; nam. half zeven, ds
Bieshaar van Benthuizen; Md. voorm. half
tien. dr. Jacobs van Boskoop.

Geref Kerk: Zd. voorm. half tien en nam
half zeven en Md. voorm. half tien. ds. Zwaan!

Rem. Geref. Gem.: Zd. voorm. kwart voor
tien, mej. ds. Günther; Md. geen dienst.

NED. HERV. KERK.

Beroepen: te Bunnlk L. Knier te Vianen; te
Charlols <vac. O. J. Koolhaas) H. Schroten te
Suawoude.

Aangenomen: naar Neerlangbroek H. Taisma
te Kamperveen.

CHR. GEREF. KERK.

Tweetal te Harlingen: N. Brand&ma te Wil-
dervank en L. Holtrigter te Woerden.

Mondelinge proza of poëzie.

Candidaten voor het eindexamen aan
liet gymnasium en voor het Staatsexamen
zullen met Ingang van het volgende Jaar
cok aan een mondeling examen ln de Ne-
Qcrlandsche taal worden onderworpen. De
elsch hiervoor ls als volgt omschreven:

Het op Juiste wijze voorlezen en verkla
ren van een na 1600 ln niet te gemakke
lijk Nederlandsch geschreven stuk proza
of poèzle. De duur van dit examen-onder
deel is bepaald op 20 minuten voorafge-
gaaan door 15 minuten Inzage van het te
verklaren stuk.

In de dezer dagen verschenen Memorie
van Antwoord aan de Eerste Kamer in
zake de Onderwijsbegrooting heeft minis
ter Slotemaker dc Bruine, ten bewijze dat
het onderwijs in het Nederlandsch zijn
aandacht heeft, verwezen naar een Ko
ninklijk Besluit van 28 Maart 1938 waar
door wijziging is gebracht ln het eindexa
men van het gymnasium en in het Staats
examen.

Thans is bedoeld Kon. Besluit in het
Staatsblad verschenen, en hieruit blijkt
dat de candidaten, behalve het te maken
opstel bij het schriftelijk gedeelte van het
examen, voor de Nederlandsche taal, ook
aan een mondeling examen zullen worden
onderworpen, waarvan de eischen hierbo
ven worden vermeld.

GEBOREN:

Janny Jacqueline, d. van J. Muusse en J.
Mulder; Jacques Lambertust z. van I. L. de
Groot en P. J. Oskam; Maria. d. van M. J. van
Tol en O. M. Verschuren; Agatha Wilhelmina,
d. van D. Heijmans en P. Gerritsen.

ONDERTROUWD:

B. Dool. Jm. 29 Jaar en M. C. de Jongh, jd,
22 jaar; H. G. P. Plasmeijer, jm. 30 Jtar én
H. Hakkaart, jd. 30 Jaar.

OVERLEDEN:

C. M. van Wijk, ongeh. vrouw, 65 jaar; A,
van Haarlem, wedn., 76 Jaar.

INDISCHE LIEDEREN BIJ DE INDIANEN

Naar aanleiding van onderzoekingen in
den laatsten tijd kan men met tamelijk
groote zekerheid aannemen, dat de India
nen uit Indlë over China of Japan tot de
Berlngstraat en van daar uit naar Ame
rika zijn getrokken. Voor deze iels zullen
ze vermoedelijk vele eeuwen hebben noo-
dlg gehad. Men gelooft thans weer een be
vestiging van deze opvatting te hebben ge
vonden. Miss Francis Densmore wijdde
zich aan een diepgaande studie van In-
diaansche krijgszangen. Het viel haar op,
dat de Pueblo-Indianen zeer bedreven wa
len ln de techniek om de klank van hun
Lederen zoo te veranderen, dat de opwin
dende en bemoedigende uitwerking ervan
wezenlijk nog wordt verhoogd Dezelfde
soort zang vindt men echter ook ln Japan.
Verder ls het bekend, dat deze methode
van het zingen van krijgsliederen een bij
zonderheid was der bewoners van Indlë.
welke ongeveer ln de zevende eeuw na
Christus door Chineesche priesters werd
geleerd, die deze manier van zingen over-
biachten naar hun geboorteland. De Ja
panners leerden haar weer van de Chinee-
zen. Nu zou het wel zeer merkwaardig zijn,
dat Juist de Indianen in Amerika een ge
meenzame eigenschap blijken te bezitten
met Indische en Oost-Azlatlsche volkeren,
wanneer men niet de boven-vermelde
theorie van den grooten trek der Indiërs
wilde aannemen. Bovendien vond Miss
Densmore bij andere Indianenstammen
gezangen, zooals men ze alleen nog bij de
Russen hoort. Ook hier zal wel een samen
hang bestaan In ieder geval ls het lang
niet onwaarschijnlijk, dat de trekkende
Zuid- en Oost-Aziaten zich ook met de
Noord-Aziaten hebben vermengd.

25