Van „zeuntje" tot lichtmatroos Dubbele garantie voor alle verzekerden Vorrink opent het Paaschcongres der S.D.A.P. LEID5CH DAGBLAD - Vierde Blad Zaterdag 16 April 1938 BLOEMENTENTOONSTELLING Waar onze „Jantjes" gevormd worden Algemeene Friesche Groot-Noordhollandsche Levensverzekering-Mij. van 1845 Een pleidooi voor de collectieve veiligheid PER AUTOBUSDIENST „TRIO" TE BOSKOOP THIJS IJS EX DE WOUDREUS LAND- EN TUINBOUW Aan boord van Hr. Ms. Wachtschip „Noord-Brabant" te Vlls slngen, hebben reeds duizenden JongeNederlanders het burgerpak verwisseld voor de werk- en utlgaansunt/orm van marinematroos! Pas wanneer zij. die zich aangemeld hebben, hieraan voldoen, kunnen zij een verbintenis aangaan voor den tijd van 6 jaar. ingaande na het verlaten van de op leiding, waarbij de eerste drie maanden (Van ooien specialen verslaggever). Van „zeuntje" tot lichtmatroos ln den tijd van acht maandenZiehier ln een paar woorden de prestatie, die nu al weer te Vllsslngen als proeftijd te beschouwen tientallen jaren aan boord van Hr. Ms JUn- Eerst na dezen proeftijd wordt de Wachtschip „Noord-Brabant", gemeerd ain ™Mllltnis al dan niet definitief, het uitgestrekte terrein der marine te Vlls- In Vlisslngen omvat de opleiding groo- tendeels de militaire vorming, terwijl te vens onderwijs gegeven wordt ln de'be- glnselen der bootmansvakken. De lessen worden zoowel ln de practljk als in de theorie gegeven. Tot de practische lessen behooren: zeilen, roeien, wrikken, enteren, sturen, loodwerpen, infanterie- en schiet oefeningen enz. Voorts is een plaats inge- Enteren aan boord van Hr. Ms. Wachtschip „Noord-Brabant" te Vllsslngen, waar de opleiding tot lichtmatroos voor onze Marine plaats vindt. singen, verricht wordt. Er is niemand, be last met de omvorming van burgers tot Jantjes", die er zich op beroemt, dat in zulk een snel tempo lichtmatrozen opge leid worden. Heel sober wordt het feit even aangeroerd, dan vragen andere dingen de aandacht Elke vier maanden komt er te Vlis- singen een nieuwe lichting aan, d.w.z. dat een kleine 120 jongens van 16'/» 19 jaar zich drie maal per jaar aan melden om ingewijd te worden in de geheimen van het matrozenwerk. De lichting, die er dan al 4 maanden is, voelt zich ten opzichte van de nieuwe lingen. die nog niet weten wat disci pline beteekent, die nog geen model- saiuut kunnen brengen en die niets weten van het leven aan boord, dat zij met eenigen schroom tegemoet gaan. Grijs en hoog doemt het wachtschip voor deze „zeuntjes" op. Ze betreden aar zelend de loopplanken en de dekken. De „Noord-Brabant" is daar al aan gewend. Het schip weet, dat die aarzelende voeten allengs zelfbewuster op de blankgeschuur- de dekken geplant zullen worden, al naar gelang de kennismaking met het matro- zenleven beter wordt. Het schip weet ook. dat na den proeftijd van drie maanden, enkele eigenaars van deze voeten zullen verdwijnen, hetzij op hun eigen verzoek, hetzij omdat de met de opleiding belaste superieuren ontdekken, dat de betrokke nen niet geschikt zijn voor het zeemans leven. Stil, haast ongemerkt, verdwijnen zij die afgekeurd worden of die om an dere reden den wal weer opzoeken. De overigen hebben zich aangepast, slapen in hun hangmat even rustig als thuis, laten zich het eten. dat aan boord van Neder landsche marineschepen altijd smakelijk wordt toebereid, goed smaken. Zij verlaten Vlissingen na 8 maanden, om, als licht matroos, gedurende 4 maanden aan boord van een varend schip, het zoogenaamde vormingsschip, zooals b.v. Hr. Ms. „Hertog Hendrik" en Java", de opleiding voort te zetten. Daarna volgt hun benoeming tot matroos 3e klasse! Wat leert men nu in Vlissingen in den tijd van 8 maanden? Laten we. alvorens deze vraag te beantwoorden, eerst eens be ginnen met de eischen, welke de marine aan de aanstaande lichtmatrozen stelt, eer zij in aanmerking kunnen komen voor de opleiding. Eischen? Inderdaad! Het is niet meer als vroeger, toen ouders hun kinde ren terughielden, wanneer zij het plan hadden voor de marine te teekenen. In die dagen werden de .Jantjes" gelijk gesteld met rabauwen, waar niets van terecht kwam. En het mag heusch wel eens open lijk gezegd worden, dat zij dit oor deel al lang niet- meer verdienen. De marine heeft bijtijds het roer omge gooid, zoodat zij. die zich bij het Centrale Aannemings bureau te 's-Gravenhage komen aanmel den. niet zonder meer aangenomen wor den. In de eerste plaats eischt men een geneeskundige geschiktbevinding van een officier van gezondheid der zeemacht. Dr.-maast wordt de ontwikkeling der can- didaten op de proef gesteld. Zij moeten kunnen lezen, een leesbare hand schrijven en kennis van de vier hoofdbewerkingen der rekenkunde met geheele getallen blijkende uit een af te leggen proef be zitten. Voorts wordt voldoende kennis van de Nederlandsche taal gevraagd, blijkende uit het lezen en verklaren van een een voudig stukje proza en het schrijven van een dictee. Tenslotte moeten de Candida- ten. die niet jonger dan 16'/i en nog geen 19 jaar mogen zijn, een minimumlichaams lengte van 1.52 116 en 17 jaar) en 1.56 meter (boven de 17 jaar» halen. ruimd voor gymnastiek, sport en zwem men. Het laatste geschiedt alleen in de zomermaanden, daar Vlissingen niet over een overdekt zwembad beschikt, 's Winters heeft men echter aan den wal een ruime douchegelegenheid, terwijl 's zomers het zoogenaamde zwemschip, dat ln het ka naal komt te liggen, gebruikt wordt. Het water van dit kanaal Is overigens door deskundigen onderzocht en goedgekeurd. De theoretische lessen bestaan uit: be handeling krijgstucht, militaire zaken, theorie bootmansvak, terwijl burgeronder wijzers les geven in schrijven, rekenen, Nederlandsche taal en land- en volken kunde van Nederlandsch-Indië. Drie maal per jaar 1 Januari, 1 Mei en 1 September arriveert er een nieu we lichting, bestaande uit ongeveer 115 Jongens, zoodat er steeds ongeveer 230 ln Vlissingen zijn. Willen zij zich ontspan nen. dan kunnen zij terecht ln een ruime cantlne aan den wal, of zij kunnen zich in een apart gebouwtje aan huisvlijt (figuur zagen en knutselen i wijden. Voorts wordt I den muzikaal aangelegden de gelegenheid geboden zich op te geven voor het muziek corps. Een vlootpredikant en -aalmoezenier zijn belast met de geestelijke verzorging. lede ren Zondag wordt er aan boord van de „Noord-Brabant", ln de prachtige zaal, die veel overeenstemming vertoont met een kleine kerk, een dienst voor de Protes- tantsche schepelingen gehouden. De R.-K. schepelingen bezoeken de kerk te Vlissin gen. Het godsdienstonderwijs en de cate chisatie is voor minderjarigen verplicht, tenzij ouders of voogden schriftelijk ken nis geven dit niet op prijs te stellen. Zijn dc matrozen eenmaal meerderjarig, dan mogen zij hierover zelf beslissen. De vooruitzichten. Bij het voldoen aan de daarvoor gestel de eischen kan bevordering van een ma troos 3de klasse tot 2de klasse later tot lste klasse volgen. Na afloop der oplei ding, die totaal één jaar duurt, dient men gewoonlijk nog eenigen tijd in Nederland, daarna heeft, in den regel, uitzending naar Nederlandsch-Indië plaats. Laat het gedrag niets te wenschen over en worden zij daartoe geschikt geacht, dan staat voor de matrozen de gelegenheid open om geplaatst te worden bij de oplei ding lot „maat" in een der dienstvakken „konstabel" of „telegrafist", terwijl voor- loopig ook gelegenheid bestaat om te wor den geplaatst bij de opleiding tot „maat" in een der dienstvakken „bottelier, zieken verpleger. schrijver, hofmeester en kok", waarbij zooveel mogelijk rekening gehou den wordt met de keuze van den verzoe ker. Dlenstzoekenden behooren dus niet te solliciteeren voor een dienstvak. Zij kun nen uitsluitend voor lichtmatroos ln aan merking komen. Bij de genoemde dienstvakken kan. na het examen daartoe afgelegd te hebben en bij het voldoen aan de gestelde eischen voor diensttijd enz., bij vacature bevorde ring volgen tot den rang van korporaal en voorts bij vacature tot den rang van sergeant Tevens kunnen de matrozen ver schillende brevetten behalen zooals ka nonnier, afstandwaarnemer, duiker, torpe- dist, enz. Voorzoover daaraan voor den dienst be hoefte bestaat kunnen matrozen, die we gens gebrek aan vacatures niet tot een dezer opleidingen worden toegelaten en die toch aan hooge eischen van geschikt heid en bekwaamheid voldoen, na hun eerste dienstverband doordienen, hetzij voor speciale functies, waarvoor zij de noodige brevetten hebben behaald, hetzij ter vervulling van plaatsen in andere on derofficierskorpsen. De overigen worden in den regel na afloop van het eerste dienst verband uit den zeedienst ontslagen. Verdiensten. Wat verdienen de matrozen eigenlijk, ook als zij promotie maken? Het ant woord zal velen, die zich uiteraard ook voor de materleele zijde van het matro- zenleven interesseeren, belang inboezemen. Zoodra de aanstaande matrozen ln Vlis singen aankomen, beginnen zij met een zakgeld van f.0.50 per dag. dat zij be houden tot zij matroos 3de klasse zijn. Dan krijgen zij f 0.60 per dag als zij bui ten en f. 1.05 per dag als zij binnen de keerkringen (Indië) dienen. Een matroos 2de klasse verdient, indien hij jonger dan 25 jaar is. f.0.75 per dag bulten en f. 1.30 per dag binnen de keerkringen, welke be dragen na 2 jaren dienst als matroos 2de klasse worden verhoogd tot f.0.90 en f. 1.55 per dag. Zoodra een matroos 2de klasse 25 Jaar oud Ls. verdient hij als aanvangsbe- zoldiglng buiten de keerkringen f. 1.33 per dag en binnen de keerkringen f. 2.30 per dag, welke inkomsten, indien hij bij dien leeftijd 2 jaren dienst als matroos 2de klasse heeft, (1.46 en f.2.55 per dag be dragen Ook voor de bezoldiging van een matroos lste klasse maakt het verschil of hij jonger dan 25 laar is of 25 jaar en ouder. In geval hij jonger dan 25 Jaar is bedraagt zijn aanvangssoldij buiten de keerkringen f.1 per dag en binnen de keerkringen f. 1.80 per dag, welke bezoldi gingen met 2-jaarlljksche verhoogingen kunnen stijgen tot (1.40 en (.2.30 per dag. Voor matrozen lste klasse 25 jaar of ouder wisselen dc bezoldigingen van f. 2.06 tot f. 3.30 pei dag bulten de keerkringen ên van f. 3.30 tot f. 5.30 per dag binnen de keerkringen; de evengenoemde maxi male bedragen worden bereikt door acht Burmaniahuis Leeuwarden van Brienenhuis Amsterdam 9196 (Ingez. Med 2-jaariyksche bezoldJglngBverhoogingen. Een korporaal geniet bulten de keerkrin gen een bezoldiging varieerende van f 2.66 ging van f. 3.51 per dag. welke door zeven 2-jaarlijksche verhoogingen. Binnen de keerkringen zijn deze bedragen resp f 4.15 en f7.65 per dag. Sergeanten hebben bul ten de keerkringen een minimumbezoldi ging van f. 3.61 per dag, welke door zeven 2-jaarlyksche verhoogingen kan stijgen tot f. 4.88 per dag; binnen de keerkringen bedragen die bezoldigingen f. 5.80 en f. 10 per dag. Sergeant-majoors ontvangen bul ten de keerkringen soldijen, welke va- rieeren van f. 4.19 tot f. 5.44 per dag. het laatste bedrag te bereiken door zeven 2- jaarlljksche verhoogingen; binnen de keerkringen zijn die bedragen vastgesteld op f. 7.65 en f. 11.65 per dag. Adjudant- onderofficieren kunnen een bezoldiging bereiken, bulten de keerkringen van f 6.38 per dag en binnen de keerkringen van f. 12.60 per dag Bovengenoemde bedragen zijn de sol dijen, welke worden genoten door onge- huwden, die dienen aan boord van een schip of in een kazerne, m.a.w. die boven dien voeding en hulsvesting van Rijkswege genieten. Gehuwden genieten ln zoodanige geval len buiten de keerkringen een verhooging van de soldij varieerende van f. 0.55— f. 0.65 per dag. Binnen de keerkringen ge nieten gehuwden, die aan boord of ln een kazerne dienen, een z.g. gehuwdentoelage. Bij plaatsing aan wal, wanneer in eigen voeding en huisvesting moet worden voor zien, wordt zoowel bulten als binnen de keerkringen de soldij verhoogd. Afgescheiden van de bovenstaande sol dijen genieten gehuwden buiten de keer kringen een z.g. gehuwdentoeslag van f 0.48 per dag of zooveel minder, dat het gezamenlijk bedrag aan soldij en toeslag niet stijgt boven 1.4.71 per dag of boven de maximum-soldij aan hun rang of stand verbonden. Alle financleele voordeelen verbonden aan het gehuwd zijn worden alleen geno ten door hen die 25 jaar of ouder zijn. Voorts genieten militairen voor elk wet tig en daarmee gelijkgesteld kind beneden den leeftijd van 18 jaar, een kindertoe lage. Iedere schepeling betaalt voor zijn eigen pensioen en voor het weduwen- en wee- zenpensioen, hetggen neerkomt op een 10"/o-korting van de soldij, terwijl boven- dien in den beginne 25ff/o van de soldij ge- kort wordt totdat de dooj: het land ver strekte kleedingsstukken eri kooigoederen afbetaald zijn. Vroeger, d.w.z. voor twee jaar, kregen de jongens, bij het in dienst treden de eerste uitrusting gratis en moes ten latere aanvulling zelf koopen. Thans moet zoowel de eerste uitrusting als de latere aanvulling worden betaald. Dat men op het wachtschip „Noord- Brabant", in den betrekkelijk korten tijd van 8 maanden, zooveel weet. te bereiken, als thans het geval is. pleit niet alleen voor het schip zelf. maar ook voor de wijze waarop de vorming van onze aan staande matrozen geleid wordt. Het is stel lig verheugend dit, ln een onzekeren tijd als thans, te kunnen constateeren Er wordt daar in Vlissingen goed werk gedaan, zonder dat men er eenigen ophef van maakt. Men beschouwt het als van zelfsprekend, dat de plichten, die deze op leiding den leiders oplegt, zoo goed mo gelijk vervuld worden. Hier, in de stad van Michiel Adriaensz. de Ruyter, kan men de resultaten van dergelijke opvattingen met eigen oogen aanschouwen en, wat meer zegt met respect aanschouwen! De Vlisslngers weten niet beter o( het hoort zoo Zij zien drie maal per jaar de nieuwe lichtingen, op 1 Mei as. zullen er zelfs 100 meer komen, arriveeren. En na 8 maanden zien zij lichtmatrozen, die de knepen van het vak kennen, vertrekken Zij zijn gewend aan het groote verschil tusschen aankomst en vertrek, een ver schil, dat bereikt wordt door het intensief benutten van een vrij korten opleidings- tljd (Nadruk verboden l. NAAR DE Vertrek Leiden (Station) op werk- en feest dagen 10 minuten over elk uur. Op Zon dag 10 minuten over de oneven uren. RETOUR f. 0.80. 9592 (Ingez. Med.) Waarschuwing tegen het Fascisme. In de groote zaal van Musis Sacrum te Arnhem is hedenmiddag het Paaschcon gres der S.D.A.P. geopend met een rede van den partijvoorzitter, den heer K. Vor rink. Spr begon met te wijzen op de groote spanningen op Internationaal gebied, die een bijna ondragelijke hoogte hebben be reikt. Het zijn de autoritaire en fascistische staten, die onbeschaamd de meest brute machts- en geweldspolltiek openlijk ver heerlijken en practlsch in toepassing bren gen. Dc rechtsmethode in de internationale politiek, zooals die belichaamd is in het Volkenbondsverdrag, wordt steeds verder afgebroken en we glijden steeds verder af naar de openlijke of verkapte bondgenoot schappen dan voor den oorlog. Dit heeft alles zUn uitgangspunt geno men bij de sanctiemaatregelen ten gunste van Abessynië en tegen Italië gericht. Het mislukken der sancties, is volgens spr. het gevolg geweest van den onwil der samenwerkende staten. Wij sta^n voor de historische taak trouw te blijven aan de Idee der collectieve vei ligheid en daarvan het maximum te rea- llseeren, dat op een bepaald oogenbllk be reikbaar ls. Helaas ls ook de Nederlandsche regee ring overstag gegaan. ZIJ heeft zich zelfs een weinig benijdenswaardige vermaard heid verworven door het ongelukkige Ini tiatief tot de erkenning van den koning van Italië aLs keizer van Ethiopië, waar mee zij verklaarde een zelfstandige bij drage te hebben willen leveren tot de pa cificatie van de Internationale atmosfeer. Thans moet naar spreker's overtuiging het eensgezinde parool van de geheele. door het fascisme bedreigde wereld, lul den: bereid tot ieder redelijk overleg, maar niet buigen voor de afpersingspoli- liek en de politiek van de gepantserde vuist der fascistische staten. Vasthouden aan het beginsel der collectieve veiligheid. Hoe ver moet het in sommige kringen met het defaitisme ten aanzien van den Volkenbond reeds gekomen zijn, dat men den eisch van trouw aan die beginselen, zooals die door de socialistische beweging, nationaal en Internationaal ls geformu- neerd, poogt te diskwallficeeren als aan sporing tot oorlog Spr waarschuwde tegen de propaganda die het natlonaal-soclallsttsche Duitsch- land in alle landen van de wereld voert, een propaganda, die de politieke actie van Rusland reeds ver heeft overtroffen. Het Fascisme. Er was reden tot groote voldoening, toen op 26 Mei van het vorige jaar het Neder landsche volk getuigenis aflegde van zijn verknochtheid aan de democratie. Wij mogen ons echter door de verdeeld heid van het Nederlandsche fascisme, die daarvan het indirecte gevolg was niet la ten misleiden. Wij mogen dat ln Nederland te minder, omdat de toestand van ons economische leven zóó zorgwekkend ls, oat hierin een gevaar schuilt voor ons geheele volksleven. De massa-werkloosheid ln ons land vormt den voedingsbodem voor het fas cisme. Toen partij en vakverbond ln hun mani fest aan het Nederlandsche volk hierop wezer., deden zU dat, omdat alle ter zake kundlgen weten, dat ook in Oostenrijk de massa-werkloosheid tienduizenden voorde nazi-propaganda toegankelijk heeft ge maakt, die daar vroeger volkomen afwij zend tegenover stonden. De verkiezingsuitslag. De verkiezingsuitslag toonde twee aan gezichten. Het extremisme werd verslagen, maar Colijn won. Daarmee kreeg het reaction- naire deel en het door socialistenhaat ver blinde deel der R.-K. S.-P. zijn kans. De leuze werd; herstel van de coalitie en in elk geval dc Sociaaldemocraten bulten de regeering. Het resultaat was een rageering op zoogenaamd posltief-chrlstelljken grond slag. die opnieuw, alle theologische uitleg kunde ten spijt, de tegenstelling ln ons volk wakker roept; hier de christenen en daar de heidenen. Het beroep op. positief christelijke grondslagen is in hooge mate gevaarlijk voor de wezenlijke waarden van het chris tendom. In het verleden zijn vele tien duizenden vervreemd van kerk en gods dienst. niet omdat 'zij bezwaren hadden tegen de christelijke beginselen als zooda nig, maar omdat zij teleurgesteld waren, dat er zoo weinig ernst werd gemaakt met) de toepassing dier beginselen in de maat schappelijke werkelijkheid. De begrootlngs- debatten gaven geen reden tot hoopvol vertrouwen in de scheppende kracht op sociaal en economisch gebied van het dus genaamde positieve christendom. Alles voor de landsverdediging, Geen spoor van een doelbewuste, grootsch opgezette wel- vaartspolitiek, niets voor de ouden van dagen, niets voor het onderwijs. Intusschen constateert spr. met voldoe ning, dat ook ln de kringen van het con fessioneels protestantisme zich een nieuwe en moediger oriëntatie ten aanzien van het maatschappelijk leven baanbreekt, dat voor Nederland belichaamd Is in het trio Colljn-De Wllde-Van Dijk. Met voldoening stelde spr. verder vast, dat de denkbeelden van het Plan van den Arbeid ingang hebben gevonden ln allerlei kringen, buiten de eigen rijen. Wat de ordeningsgedachte betreft is over het be ginsel zelf nauwelijks verschil van mee ning. het gaat slechts om de wijze waarop en de mate waarin de ordening moet worden doorgevoerd Het aantal voorstan ders van een krachtiger werkloosheidsbe strijding door eén politiek van openbare werxen. groeit zienderoogen. Terwijl de aanwezigen zich van hun ze tels verhieven herdacht spr vervolgens degenen, die de beweging ln het afgeloo- pen jaar door den dood ontvielen, en allen, die op de slagvelden in Spanje en het Verre Oosten als verdedigers der de mocratie zijn gesneuveld. VRAGEN EN ANTWOORDEN. Vraag: De bladeren van m^Jn roode bessen vertoonen een ziekte. Wat is daarvan de oor zaak en wat te doen ter verbetering? E. E. R te L. Antwoord: De boomen zijn door een schim mel aangetast. Pluk de ergste bladeren af en verbrand ze. Spuit de struiken met 1% Cali- fornlsche pap en herhaal dit na 14 dagen. Geef per 10 vier. Meter 3 ons Chilisalpeter en schof fel dit in. Vraag: In begaand doosje bevinden zich insecten, welke veel in mijn huis voorkomen. Wat is dat en is dit insect schadelyk? A. d. J. te A. a/d. R. Antwoord: De ontvangen insecten zijn dc larven van een motvlindertjedat insect is zeer schadelijk en bederft op de bekende manier kleeden, gordijnen enz. Tracht het zooveel mo- geHJk te verwijderen door alles schoon te maken en door veel te flitten. Vragen op Tuinbouwgebied aan de Redactie onder motto „Tuinbouw". 20. Reus Slaadroplos had zijn geduld verloren; hij schreeuwde zoo. dat men niets anders meer kon hooren. Toch was er met het verstoppen van Dick en Okkie maar een weinig tijd verloopen, en de dwerg deed de deur nu met een vriendelijken glimlach open. Reus Slaadroplos kwam binnen; hij was nog kwaad, en hij keek den dwerg aan met een dreigend gelaat. „Ik liet u even wachten", zei de dwerg, „want ik was juist aan het koken." „Ja", zei de reus: „Je kwam nog net op tijd; anders had ik de deur in drie stukken gebroken. En houd nu je mond maar vriend; van je praatjes ben ik niet gediend. Ik heb honger is het eten klaar?" „Ja", zei de dwerg; „drie kilo aardappels, een varken, elf bloem- koolen en een blikje caviaar." 2—4 1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 14