STADSNIEUWS
De bloeiende Betuwe
bij Leiden
WOENSDAG 23 MAART 1938
No. 23924
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
79ste Jaargang
Het nationale
weerbaarheidsgeschenk
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht:
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
"Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque, en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd 2ljlif
per 3 maanden f. 2.35
per week OJ»
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden pottofcostenj
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndJ}
De lente is ditmaal den kalender te vroeg
af geweest en heeft de natuur ongewoon
vroeg tot nieuw leven gewekt. De blad
knoppen aan de boomen zwellen met iede-
ren dag van blijden zonneschijn; in de
plantsoenen en tuinen steken de voorjaars
bloemen haar vroolijke kopjes omhoog; de
heesters hullen zich in een teer groen
waas, hun feestelijken tooi van den nade
renden zomer. Ook in de dierenwereld doet
zich de invloed van de mildere tempera
tuur gelden: de spreeuwen en musschen,
de eenige vogels, welke wij, stadsmenschen
dagelijks gadeslaan, zijn 's morgens al heel
vroeg druk in de weer en blijven den ge-
heelen dag vol bedrijvigheid en wie het
voorrecht smaakt lijsters in zijn omgeving
te hebben, kan beluisteren hoe zij ijverig
oefenen om ,,op slag" te komen.
Alles In de natuur staat in het teeken
van den komenden zomer en ook het
menschdom kijkt verlangend uit naar den
schoonen luister onzer bloeiende bollen
velden. de schitterende bloesempracht van
de Betuwsche kersencultuur en al het an
dere schoons, dat de natuur ons in het
voorjaar zoo overvloedig schenkt.
Wie nu reeds en in de dichte nabijheid
wil genieten van de onvolprezen schoon
heid der natuur, moet dezer dagen eens
een bezoek brengen aan de fruitkweekerij
van de firma Joh. Laman en Zn. aan den
Hooge-Rijndijk (ingang naast No. 163),
waar een groot aantal perzikenboomen in
vollen bloei prijkt. De heer Laman Sr.,
heeft het zwaartepunut van zijn bedrijf in
de laatste jaren meer en meer verplaatst
naar de cultuur van perziken. Hij is daar
mede 22 jaar geleden begonnen en heeft
aan deze cultuur sindsdien geregeld uit
breiding gegeven, zoodat hij nu ongeveer
1800 vierkante meter perziken onder glas
bezit en vermoedelijk wel de grootste per-
zikenkweeker uit de naaste omgeving
mag heeten. In 1937 voerde hij niet min
der dan 55.000 stuks ter Groenteveiling
aan. Het stralende voorjaarsweer der laat
ste dagen heeft het geheele kassencom
plex omgetooverd tot een reusachtig bou
quet van zacht rose bloesem, op welks
heerlijke geuren dagelijks duizenden bijen
afkomen.
De heer Laman ziet deze nijvere bezoe
kers om voor kweekers begrijpelijke rede
nen gaarne komen en hij heeft dan ook
tal van „nood-uitgangen" aangebracht om
ze den weg naar buiten te vergemakkelij
ken en te voorkomen, dat de diertjes zich
tegen het glas doodvliegen. Waar de heer
Laman hoewel hij zijn fruit niet recht
streeks aan particulieren levert er geen
bezwaar tegen heeft, om het publiek van
deze overweldigende bloesempracht mee te
doen genieten, raden wij onzen stadgenoo-
ten aan op hun wandelingen, waartoe de
natuur zoo vriendelijk noodigt, ook hier
eens een kijkje te gaan nemen. Men stelle
dit echter niet te lang meer uit, want het
schouwspel is nu op zijn mooist!
Onze foto geeft daarvan een-als-gevolg-
van-het-ontbreken-der-kleuren, helaas
slechts onvolkomen beeld, doch toch wel
eenigszins een Indruk.
De spaarregeling van
minister Romme.
De tweede en laatste uitkeering
varieerde van f. 1.48f. 2.37.
Naar wij vernemen heeft thans ook
de tweede en laatste verdeeling van de
collecte, gehouden voor het Kleeding-,
Schoeisel- en Dekkingfonds, plaats ge
vonden.
Als extra-toeslag werd op hetgeen
door de spaarders zelf werd gespaard,
een bedrag van f. 1.48 voor gezinnen
tot en met 4 kinderen en van f. 2.37
voor gezinnen met meer dan 4 kinderen
bijgeschreven.
EEN TRAGISCH EINDE.
In de bedstede gestikt.
In het perceel Kruisstraat no. 35 woont
geheel alleen de 74-jarige weduwe J. C.
van R.—M.
Toen gistermorgen in afwijking van den
gebruikelijken gang van zaken, de huisdeur
gesloten bleef en de buren zich herinnerden
de oude vrouw ook des Maandags niet te
hebben gezien, waarschuwden zij de politie,
die zich toegang tot de woning verschafte
en de bewoonster dood te bed vond.
Aanvankelijk dacht men, dat de oude
vrouw een natuurlijken dood was gestor
ven. door de eigenaardige houding, waar
in zij werd gevonden, wettigde het instellen
van een nader ondersoek, waarbij bleek, dat
hier sprake was van een tragisch ongeluk.
De vrouw sliep namelijk in een bedstede,
waarvan een houten onderlegger onder het
hoofdeinde dusdanig vermolmd was, dat hij
tijdens den slaap is doorgezakt, waardoor
mej. v. R. met het hoofd omlaag is afge
gleden in een onder de bedstede gelegen
keldergedeelte. Het beddegoed gleed daarbij
eveneens af en kwam dusdanig op het hoofd
van de ongelukkige vrouw terecht, dat zij
zich niet kon bevrijden en een jammerlijken
verstikkingsdood vond.
MILITARIA.
Overgang naar het korps beroepsofficieren.
Zeer binnenkort zal een tweede groep,
ditmaal van 20 rcs.-luit.s onder de wapenen
komen met bestemming om na voorafgaan
de practische en theoretische vorming te
zijner tijd over te gaan naar het korps be
roepsofficieren der infanterie. Tot deze
groep behooren o.m. de reserve 2e luitenant
J. Voerman van het 4e R. I., die bij dat
regiment komt en de reserve le luitenant
A. L. Mes. eveneens van het 4e R. I.. die bij
het regiment grenadiers komt.
De reserve 2e luit. A. van der Meer var»
het 4e R. I. gaat naar het 20e R. I. Aanvan
kelijk zullen allen worden gespecialiseerd
en wel óf bij de tirailleurs, öf bij de zware
mitrailleurs öf bij de mortieren.
Gedurende het tijdvak van 24 Maart t/m
16 April 1938 komt de reserve opper-wacht-
meester-instructeur Balsters onder de wa
penen voor herhalingsoefeningen.
Gedurende het tijdvak van 4 t/m 23 April
1938 komt de res. 2de luitenant v. d. Stok
ender de wapenen voor herhalingsoefe-
Hedenmorgen te ongeveer half twaalf
arriveerde aan het station H. S. M. alhier,
per extra militaire trein de Regiments
school van het 4de R.I. uit Wolfheze waar
heen het 7 Maart voor het houden van
oefeningen was vertrokken. De trein be
stond liit 11 wagens w.o. 4 wagens voor
vervoer van mitrailleurs en 6 personenrij
tuigen en vervoerde één hoofdofficier, zes
sub.-officieren en 325 onderofficieren en
manschappen, 23 rijwielen en 4000 K.G.
bagage.
NOORDHOLLANDSCH LANDBOUW-
CREDIET.
De heer E. H. Mocns, tot dusver plaats
vervangend directeur van het Leidsehe
bijkantoor der N.V. Ncordhollandsch Land-
bouwcrediet. gevestigd te Alkmaar is
benoemd tot directeur van dat kantoor,
naast den heer J. A. W. Aalbersberg.
De nieuwe Geref. Kerk aan
den Lammenschansweg.
Het bouwplan van architect
v. d. Kraan aangenomen.
De Raad der Geref. Kerk alhier be
sloot in zijn vergadering van gister
avond aan den architect A. v. d. Kraan
te Rotterdam op te dragen het bouwen
van een nieuw kerkgebouw aan den
Lammenschansweg.
Het zal geschieden naar het plan,
waarvan door genoemden architect ook j
een maquette was gemaakt en waar
over wij reeds verscheidene bijzonder
heden hebben medegedeeld.
ALG. NEDERLANDSCH VERBOND.
Causerie over Vlaamsche humor.
In de bovenzaal van „Amicitia" hield
de heer A. Brijs gisteravond op uitnoodi-
ging van het Algemeen Nederlandsch Ver
bond een voordracht over „Humor in de
Vlaamsche volksvertelling ep in de Vlaam
sche Letteren".
Tevoren werd een algemeene ledenver
gadering gehouden. De heer C. W. van
Santen werd tot bestuurslid gekozen, ter
wijl dr. W. Th. Boissevain het voorzitter
schap zal waarnemen.
De jaarverslagen van secretaris en pen
ningmeester werden goedgekeurd.
De heer Brijs, die voor de pauze sprak
over de humor in de Vlaamsche volksver
telling, werd Ingeleid door den secretaris,
mr. J. H. Kramers.
Met talrijke voorbeelden lichtte de heer
Brijs zijn zeer interessante causerie toe.
Hij begon met de bespreking van de kwel-
vertellingen, waaraan Vlaanderen in ver
gelijking met de andere Europeesche lan
den zoo rijk is. In de kwelvertellingen,
korte veelal op rijm gestelde verhaaltjes,
wordt de toehoorder gekweld, waarna het
vertelsel plotseling eindigt, zonder dat de
gewekte belansgtelling bevredigd is. Twee
figuren, de pater en de non. keeren in
deze uit den tijd der hervorming stam
mende vertelsels steeds terug.
Oorspronkelijk waren de kwelvertellin
gen als spot bedoeld, doch in den loop der
jaren ging deze bedoeling geheel verloren
en thans kan men ze in Vlaanderen uit
den mond van de geloovigste katholieken
hooren.
Een groote dosis humor wordt verder
gevonden in de vertellingen, waarin men
de natuur tracht te verklaren. Bekend is
b.v. het verhaal „Roetoekoe" waarin ver
teld wordt waarom de duif roetoekoe roept.
Toen Noach de duif uit de ark liet vlie
gen over de overstroomde wereld, zag zij
een in staat van ontbinding verkeerende
koe in het water drijven en teruggeko
men bij Noach vertelde zij hem wat ze
gezien had: een rotte koe. Na dien tijd
riep de duif „roetoekoe".
Zoowel God als de heiligen spelen in de
Vlaamsche volksvertellingen een groote rol.
Zij treden in de verhalen op als heel ge
wone menschen. Dit is stellig niet het ge
volg van spotzucht, doch vindt zijn oor
sprong in het diep menschelijke van den
godsdienst in Vlaanderen. Verschillende
heilige verhalen werden door spr. verteld,o.a.
de geschiedenis van St. Eloy. den schuts
patroon der smeden, van St. Ivo, den eeni-
gen advocaat die een plaatsje in den he
mel heeft gekregen en van St. Padua, die
er in slaagde den duivel schaakmat te
ZGtt-Gll
De heer Brijs besloot zijn bespreking
van humoristische volksvertellingen met
het verhalen van enkele religieuze ver
telsels.
Na de pauze behandelde spr. de humor
in de Vlaamsche letteren.
Te veel, zoo zeide spr., beschouwt men
humor als iets. dat direct een uitbundige
lach moet produceeren. Bij de volksver
tellingen mag dit misschien wel het geval
zijn, bii de letteren is dit stellig niet zoo.
Humor* wordt geboren uit de tegenstelling
tusschen het tragische en het grappige.
Het Latijnsche woord humor be teekent
vocht. De geneeskunde hield vroeger re
kening met vier vochten of humeuren n.l.
hst bloed, de gal, het flegma en de zwarte
gal. Al naar gelang van de menging dezer
vier vochten was iemand goed of minder
goed gestemd, gehumeurd. In den loop der
jaren kreeg humor üe beteekenis van het
goed geluimde.
Tenslotte las spr. enkele gedeelten vom
uit het werk van Guido Gezelle, Felix
Timmermans, die een speciale wending
gaf, aan de Vlaamsche humor, Bakelmans,
Elschot, René de Clercq en Pol de Mont.
Dr. Boissevain dankte den heer Brijs
voor zijn interessante voordracht.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor in de Geneeskun
de, op proefschrift getiteld „Nystagmogra-
phie bij den mensch". met het gewijzigde
toestel van Struycken-Kuilman, de heer H.
Navis, geboren te *s-Gravenhage.
Geslaagd zijn voor het candidaatsexamen
Wis- en Natuurkunde, letter A. de heer S.
A. Wouthuysen (Antwerpen) en mej. J. C.
Hupse (Den Haag), idem, letter K. de heer
C. Weurman (Den Haag)idem, letter L, de
heer M. Evers (Schiedam).
GEREF. GEMEFNTE.
Bij ae Geref. Gemeente alhier is beroe
pen ds. J. Vreugdenhil uit Kampen.
Men denkt aan licht afweer
geschut voor de plaatselijke
luchtverdediging.
Zooals reeds is medegedeeld
(men zie onder „Binnenland")
hebben de initiatiefnemers voor
een nationaal weerbaarheidsge
schenk zich in verbinding gesteld
met de vereeniging voor nationale
veiligheid, om met behulp van
deze over het geheele land
vertakte organisatie, tot een ver
wezenlijking van het denkbeeld te
komen.
Hiervoor bestond temeer reden
omdat de vereeniging voor natio
nale veiligheid reeds een jaar
bezig is met het inzamelen van
vrijwillige bijdragen voor 's lands
veiligheid.
Deze gelden, door 3500 personen,
in bedragen, wisselend van f. 0.50
tot f. 10.000.— bijeengebracht, wer
den gestort in het luchtverdedi
gingsfonds.
Bij de stichting van dit fonds
werd van den beginne af een veel
omvattende doelstelling gekozen.
Om echter terstond tot een nuttig
effect van de ontvangen bijdra
gen te komen werd het geld tot
lusverre alleen besteed aan de op
leiding van sportvliegers, tot eeh
bepaalden graad van veiligheid,
door de militaire autoriteiten
vastgesteld.
Zoodoende konden ook reeds 40
jonge mannen in opleiding wor
den genomen en werd aan 18
hunner reeds het M-brevet door
den minister van Defensie uitge
reikt.
Nu echter door een spontane
opwelling van het Nederlandschc
volk zeer velen bereid blijken om
een vrijwillige bijdrage beschik
baar te stellen voor 's lands de
fensie, is door het bestuur ter
stond gedacht aan de verwezenlij
king van de breedere doelstelling.
Daarom roept het alle landge-
nooten zonder uitzondering op
hun bedragen, groot en klein, te
zenden aan de vereeniging voor
nationale veiligheid. Indien de
verwachtingen van het bestuur
werkelijkheid worden, zal onver
wijld in overleg worden getreden
met de autoriteiten om de be
stemming te bepalen, waarbij hij
voorbeeld gedacht wordt aan licht
afweergeschut voor de plaatse
lijke actieve luchtverdediging.
Bijdragen, groot en klein, wor
den gaarne ingewacht bij de
vereeniging voor nationale veilig
heid, postgiro 287177, 's-Graven-
hage.
REISINDRUKKEN UIT EGYPTE EN
PALESTINA.
Voordracht van dr. W. D. van
Wijngaarden.
Gisteravond hield dr. W. D. van Wijn
gaarden in het Rijksmuseum van Oudhe
den alhier een voordracht over een studie
reis, die hij in het najaar van 1937 naar
Egypte en Palestina gemaakt heeft Spre
ker, die thans voor de tweede maal Egypte
heeft kunnen bezoeken, merkt op. dat dit
een land is, waarheen men altijd blijft ver
langen. als men er eens geweest is. Dit
komt door de mooie natuur en het heer
lijke kiimaat van dit land, maar vooral
door de prachtige monumenten, die ge
tuigenis afleggen van het grootsche verle
den van het Egyptische volk. Al zijn leven
in verleden, heden en toekomst dankt
Egypte aan de onvergankelijke kracht van
den Nijl. Wie heden Egypte bezoekt, wordt
getroffen door de groote vruchtbaarheid
van het land; van den bloei in het verle
den spreekt het panorama van monumen
ten, dat zich van Caïro tot Assoean uit
strekt.
Alexandrië, eens het centrum der Hel
lenistische cultuurwereld, thans de groot
ste handelsstad van Egypte, vormt de
eigenlijke toegangspoort tot het land.
Caïro. de hoofdstad, met haar meer dan
één millioen inwoners, bestaande uit een
modern Europeesch deel en een inheemsch
gedeelte met de typische bazaars, middel
punt van Oostersch leven en werken, is
het uitgangspunt voor een bezoek aan
Gizeh en Sakkarah, waar de onvergelijke
lijke getuigen liggen van de macht en de
grootheid der koningen van het Oude Rijk:
de pyramiden, de sphinx en de mastaba's.
In de laatste jaren zijn daar belangrijke
ontdekkingen gedaan, waaruit blijkt,, dat
de periode van het Oude Rijk een der
schitterendste der Egyptische geschiedenis
is geweest. Na een bezoek aan Assioct en
Abydos was voor spreker vooral belangrijk
zijn verblijf in de oase El-Chargeh. Deze
oase. die ook thans nog weinig bezocht
wordt, bezat reeds in de Oudheid een
bloeiende cultuur, dank zij de vele na
tuurlijke bronnen. Van groote beteekenis
zijn hier de tempel van Hibis, gebouwd
BINNENLAND.
Dc vorming van een nationaal jubileum
comité; huldebetoon aan H. M. de
Koningin op 6 September te Amster
dam (Binnenland, 3e Blad).
De plannen voor een nationaal weerbaar
heidsgeschenk; Vereeniging voor Natio
nale Veiligheid zal leiding geven (Bin
nenland, 3e Blad).
Principieele uitspraak inzake het coupee
ren van hondenooren; inwoner van
Amersfoort veroordeeld (Rechtzaken,
le Blad).
BUITENLAND.
Franco stelt Huesca veilig (le Blad).
De houding der Engelsche diplomaten (Bui
tenland, le Blad).
Wie er in Oostenrijk gearresteerd zijn (le
Blad).
Blum blijft ternauwernood in de Kamer
in de meerderheid (Buitenland, le BI.),
Groeiende macht der Sudeten-Duitschers in
Tsjecho-Slowakije (Buitenland, le BI.).
Beck in den Poolschen Senaat over het ge
schil met Lithauen (Buitenland, le BI.)
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Het weer in onze omgeving zal
ook morgen nog weinig veran
deren.
door Darius I en de Christelijke necropo
lis, dateerend uit de derde tot vijfde eeuw
na Chr.
Te Loeksor, thans een echte tourlsten-
plaats, lag eens de met tempels en palei
zen versierde hoofdstad van het Nieuwe
Rijk, waar onmetelijke schatten van alle
landen en volken samenstroomden: de
machtige ruïnen der tempels van Loek
sor en Karnak spreken daar nog van. Op
den westelijken oever van den Nijl liggen
hier de doodentempels van verschillende
koningen, de graven van koningen, ko
ninginnen en aanzienlijken: wie deze be
zoekt. voelt zich ineens midden in die oude
cultuur verplaatst, die hij hier komt op
zoeken.
Assoean is bekend door de groote stuw
dam in den Nijl, die sinds 25 jaar den
grondslag vormt van het hedendaagsche
bevloeiingsbedrijf in Egypte. Deze stuw
dam heeft de welvaart in het land ten
zeerste bevorderd, maar heeft a! de heer
lijkheid van het eiland Philae met den be
roemden Isistempel, eens de parel van
Egpte, onder water doen verdwijnen.
In Palestina zijn het vooral de steden Je
ruzalem met de Omarmoskee en de kerk
"an het heilige eraf. Bethlehem met de ge
boortekerk en Nazareth, die een bezoek
waard zijn. Haifa, aan den voet var, den
Karmel. heeft een moderne haven en is
het punt van aankomst en vertrek voor
een bezoek aan het heilige land. Palestina
heeft een beteekenis en een bekoorlijkheid,
welke geen ander land op aarde bezit. Men
vindt er veel herinneringen aan den tijd
der kruistochten en wordt getroffen door
het groot aantal bloeiende Joodsche kolo
nies. Palestina en Egypte zijn tegenstel
lingen: Egypte is een rijk land. het ls een
geschenk van den Nijl. Palestina is een
arm land: zijn vruchtbaarheid is afhan
kelijk van den regen. En toch vullen beide
landen, vol van onvergetelijke indrukken,
elkander aan. Egypte is de schatkamer der
overblijfselen van de oudste menschelijke
beschaving. Palestina is het land der hei
lige herinneringen, de bakermat der drie
groote monotheïstische godsdiensten En
wie onze Westersche beschaving goeo wil
leeren verstaan, moet naar die Oosteische
landen gaan, waar de grondslagen er van
zijn gelegd.