De verlenging van den diensttijd.
7> sfe Jaargang
LE8DSCH DAGBLAD, Zaterdag 19 Maart 1938
Derde B!ad
No. 23921
Ernstige critiek op
minister Slotemaker de Bruine
GEMENGD NIEUWS
Minister-President Colijn: Ook gij zult „inzien, dat het treffen van voorzorgen in
dezen tijd niet mag worden nagelaten".
Zekerheid inzake de
spelling gevraagd
Vetwormpjes
NOODLOTTIGE STOEIPARTIJ OP DE
FIETS.
Aanrijding met doodelijken afloop te
Aalten.
Gistermiddag fietsten drie Aaltensche
jongens, scholieren van de R.K. Muloschool,
naar huis. Onder het rijden stoeiden zij met
elkaar en daarbij stak de 14-jarige zoon
van den garagehouder O. te Aalten plotse
ling den weg over. Hij kwam hierbij vlak
voor een uit de richting Aalten komende
montage-auto met aanhangwagen van de
P.T.T. terecht. De jongen werd door den
bumper omhoog geworpen en kwam ver
volgens tegen de voorruit terecht. Hij was
op slag dood.
De chauffeur trachtte nog een aanrijding
te voorkomen, doch hierbij kwam de auto
met een boom in botsing, waardoor zij ge
deeltelijk werd vernield. De chauffeur kwam
met den schrik vrij; de naast hem zittende
monteur kreeg verwondingen aan het ge
laat.
brand in pakhuis te den haag.
Kort voor middernacht is een brand uit
gebroken in het perceel aan het Korten-
bosch no. 11 te Den Haag, waarin een lom
penpakhuis van den heer van g. was ge
vestigd.
De brand werd ontdekt door den sigaren
winkelier op den hoek van Kortenbosch en
Westeinde. die onmiddellijk de brandweer
alarmeerde. De brand had reeds een fel
karakter aangenomen, hetgeen in verband
met de groote, in het pakhuis aanwezige,
voorraden van oud papier, lompen e.d. niet
te verwonderen viel.
De vlammen sloegen dan ook spoedig het
dak uit en er was zoodoende gevaar voor
de belendende perceelen in dit dichtge
bouwde stadsdeel. De brandweer wist ech
ter door krachtdadig ingrijpen met twee
motorspuiten erger te voorkomen, zoodat
de schade bepaald bleef tot het eigenlijke
pakhuis en de daarin aanwezige voorraden.
Het dak van het pakhuis werd mede door
de vlammen verteerd.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
duitsch schip op een mijn
geloopen.
Het Duitsche s.s. „Clauboege" is vannacht
in de Noordzee op een mijn geloopen en
binnen tien minuten gezonken. Het Zweed-
sche s.s. ..Sverre" was spoedig ter plaatse
cn wist de geheele uit 21 koppen bestaande
bemanning behalve den kapitein te redden.
massamoord van religieuze
fanatici.
Religieuze fanatici hebben een in het
binnenland van den Braziliaanschen staat
Bahia gelegen hacienda overvallen en
twaalf personen, waaronder een zevenjarig
meisje, vermoord en de lijken verminkt. De
moordenaars zijn gearresteerd.
autobus-ongeluk eischt twaalf
dooden.
Nabij het dorp Falgon in de Cubaansche
provincie Santa Clara is een autobus in de
langs den weg loopende rivier gestort.
Twaalf personen kwamen door verdrin
king om het leven.
storm in zweden.
Tijdens den storm, die den laatsten tijd
ever geheel Zweden heeft gewoed, zijn te
Aadalen in Norrland ongeveer 100.000 boo-
men ontworteld. In het bosch van een en
kelen zaagmolen werden 50.000 boomen het
slachtoffer. Een landbouwer, die zijn auto
verlaten had, om op het land te werken,
vond bij zijn terugkomst zijn wagen ver
pletterd liggen onder een 60-voet hoogen
boom, die omgewaaid was.
Collectieve reclame voor
het Levensverzekerings
bedrijf.
Voor de zesde maal gaan circa 140
Amerikaansche levensverzekerings
maatschappijen dit jaar een reclame
campagne voeren, waarmede zij het
publiek collectief zulen wijzen op het
mooie „levensverzekeringsidee".
Deze actie wordt geconcentreerd in
een speciale „Levensverzekerings-
week" in de maand Mei.
Voor een serie advertenties, uitslui
tend in dagbladen te plaatsen, heb
ben de deelnemers 120.000 dollar
bijeengegaard. 7959
Radiorede dr. Colijn.
tffllN/T IN IITTCREN
TIJDSCHRIFTEN.
R.K. Bouwblad.
In de laatste aflevering van het R.K. Bouw
blad worden de volgende artikelen gepubliceerd:
Drie nieuwe kerkgebouwen van prof. Bosslet;
een kerk in volière-stijl; In Memoriam pastoor
F. C. van Beukering.
de zevende nederlandsche
boekenweek.
Van 2 tot en met 9 April zal de zevende
Nederlandsche boekenweek worden gehou
den.
Deze boekenweek zal in een gala-avond
in den Kon. Schouwburg te 's Gravenhage,
waar o.m. de minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, prof. dr. J. r.
Slotemaker de Bruine, het woord zal voe
ren, worden geopend.
In verschillende gemeenten zullen feest
avonden, lezingen, etalage-wedstrijden ezn.
worden gehouden.
Eerste Kamer over Onderwijs.
Blijkens het voorloopig verslag der Eer
ste Kamer over het hoofdstuk Onderwijs,
Kunsten cn Wetenschappen der Rijksbe-
grooting 1938 verklaarden sommige leden
zich weinig ingenomen met het feit. dat
de minister na zijn, huns Inziens min
vruchtbare, voorafgaande ambtsperiode op
nieuw is opgetreden in het vierde kabinet-
Colijn.
Zij gaven uiting aan hun vrees, dat ook
in de toekomst de invloed van den minis
ter In het kabinet gering zal zijn.
Zij spreken er hun verbazing over uit,
dat de r..-k. fractie in de Tweede Kamer,
hoewel van deze zijde de scherpste critiek
werd gehoord, toch voor de onderwijsbe-
grooting heeft gestemd.
Hiertegenover merkten andere leden op,
zoodanig standpunt volkomen te kunnen
billijken. Men kan, aldus deze leden, wel
degelijk de noodzakelijkheid gevoelen, blijk
te geven van zijn standpunt ten aanzien
van het beleid van den minister, zonder
het tegen de begrooting stemmen als con
sequentie van de geoefende critiek en de
naar voren gebrachte wenschen te behoe
ven te zien.
De mede verantwoordelijkheid van de
r.-k. ministers voor het regeeringsbeleid,
ook op het gebied van het onderwijs, ver
klaarden zij trouwens hierbij geenszins uit
het oog te verliezen.
Intusschen meenden verschillende
leden te moeten uitspreken, dat zij
weinig vertrouwen hadden in dezen be
windsman, zulks èn in verband met
zijn antecedenten, als zoodanig èn op
grond van dc ten aanzien van deze
bcgrooting tot dusverre gewisselde
stukken.
Wat onder de leiding van dezen be
windsman in de laatste jaren in de wet
geving met betrekking tot het lager on
derwijs heeft plaats gevonden, is. naar
hun oordeel, zoo van elke groote lijn ge
speend, zoo bij voortduring nederwaarts
gericht geweest, dat deze leden meenden
daaraan het recht te kunnen ontleenen
om zeer sceptisch tegenover het beleid van
den minister te mogen staan.
Verscheidene leden kwam het voor, dat
de critiek op het beleid van den minister,
hier en elders tot uiting gekomen, niet in
alle opzichten redelijk kon worden ge
noemd.
Voor het financieel beleid, met name de
handhaving van de ongunstige leerlingen-
schaal voor de scholen voor gewoon lager
onderwijs, waartegen de critiek wel het
scherpst is, moet het geheele kabinet aan
sprakelijk worden geacht, en althans tot
op zekere hoogte geldt dit ook ten aan
zien van het vraagstuk van de schrijfwijze
der Nederlandsche taal.
Eenige leden zouden den minister in
overweging willen geven nog eens na te
gaan. of en met het oog op de vijfjarige
H.B.S. èn in verband met het uitgebreid
lager onderwijs, herstel van de driejarige
H.B.S. niet wenschelijk moet worden ge
acht.
Eindelijk zou men met klem willen aan
dringen op een wettelijke regeling van het
voorbereidend onderwijs.
Verscheidene leden uitten klachten over
huidonzuiverheden en puistjes
lUROL doet ze verdwijnen!
Gebruikt bij gelaatsverzorging witte Purol.
7953 (Ingez. Med.)
het te intellectualistische karakter van het
lager- middelbaar- en gymnasiaal onder
wijs, die alle drie, doch de laatste twee
takken in het bijzonder, gebukt gaan on
der een cumulatie van vakken, waardoor
oppervlakkigheid op elk gebied wordt be
vorderd of uitgelokt. De begaafden, aldus
deze leden, worden verdrukt onder de
middelmatigheid.
De lagere scholen, die opleiden voor het
gymnasium en hoogere burgerschool, voe
ren tal van leerlingen naar deze institu
ten, die er niet thuishooren, den gang van
het onderwijs aldaar belemmeren en ten
slotte, na veel teleurstelling en verdriet
voor hun ouders en zichzelf, de school ver
laten, na herhaalde mislukking, al dan
niet in het bezit van het eind-diploma, in
het eerste geval veelal om dan „losgelaten"
te worden op universiteit of hoogeschool.
Zoo verschijnen aan den top dezer oplei
ding studenten zonder wetenschappelijke
aspiraties, aan wie ten eenenmale het fun-
damenteele onderscheid tusschen univer
siteit en vakschool ontgaat. Zelfs het gym
nasium heeft men weten te ontwrichten.
Over de resultaten van de ongeveer
f. 140.000.000, welke uit de staatskas aan
deze belangen des volks worden besteed,
heerscht, naar deze leden opmerkten, een
maar al te zeer gerechtvaardigde ontevre
denheid.
In verband hiermede werd de samen
hang tusschen de gesanctionneerde spel
ling- en taaimishandeling belicht; op z.g.
paedagogische gronden heeft jarenlang een
bijna ongeloofelijke laksheid toegelaten,
dat hier het dictee, elders het opstel, daar
het lezen, op een vierde plaats memori-
satie en voordracht als onbelangrijk in de
verdrukking kwam of verdween. Wat er
op deze wijze van grammatica en spelling
terechtkwam, is bekend.
Ten aanzien van het middelbaar on
derwijs werd de noodlottige invloed der
diploma-zucht en van hetgeen daartoe
aanleiding geeft scherp gelaakt.
Nog andere leden betreurden, dat het
onderwijs in het algemeen een eenzijdig
intellectualisme bevordert.
Door overheersching van het rationalis
me ontbreekt vertrouwde leiding, waaraan
de jeugd zoo dringend behoefte heeft; van
daar de baldadigheid, de moedeloosheid,
de genotzucht en het cynisme onder de
jeugd. Het eenige juiste middel is tijdige
selectie, reeds te beginnen bij het middel
baar onderwijs.
In zake de spellingsverwarring was
het gevoelen van vele leden, dat aan
de onzekerheid een einde moet komen
en wel door een tijdelijken maatregel,
welke op korten termijn het voortwoe
keren van het kwaad beteugelt en zoo
de gelegenheid schept tot een bezon
nen regeling, welke de hooge goederen
van orde, tucht, nauwkeurigheid, eer
bied voor het wezen onzer schrijftaal,
volledig beschermt en handhaaft.
Naar het gevoelen van andere leden is
het zeer gewenscht de eenheid van de
nieuwe spelling algemeen te bevorderen en
daarvoor een begin te maken met de in
voering der nieuwe spelling op de regee-
ringsbureaux.
Daar de Nederlandsche taal ook België
raakt, juicht men het contact, dat de mi
nister met zijn Belgischen ambtgenoot had
gezocht, algemeen toe. Daaraan werd de
wensch verbonden, dat voor den Neder-
landschen stam niet aanvaardbare radi-
calismen niet in overweging zouden wor
den genomen. Opgemerkt werd, dat de
vrijheid van beslissing aan deze zijde der
grenzen ten volle dient gehandhaafd te
blijven.
Sommige leden verklaarden zich ten
aanzien van het regeeringsbeleid met
betrekking tot dc spelling wel bijzon
der crilisch gestemd. Zij merkten op,
dat, daargelaten wat het eindbesluit
van alle overwegingen, weifelingen,
commissies, enz., zal zijn, van „beleid"
waaronder toch moet worden ver
staan een doelbewust volgen van een
bepaalden weg om tot een goede uit
komst te komen hier moeilijk kan
worden gesproken.
Zij herinnerden er aan dat, toen in 1934,
op voorstel van minister Marchant, de ver
eenvoudigde spelling bij het onderwijs en
de examens werd ingevoerd, ook de hui
dige minister van Onderwijs deel uitmaak
te van het Kabinet, evenals de ministers
Colijn en De Wilde. Ook toen werd Kabi-
netspolitiek gevoerd. Deze drie bewinds
lieden kunnen zich van de toen aanvaarde
verantwoordelijkheid niet losmaken. In
zonderheid geldt dit voor den tegenwoor-
digen minister van Onderwijs. Het geheele
onderwijs had recht te verwachten, dat
binnen niet al te langen tijd de vereen
voudigde spelling algemeen zou worden in
gevoerd. Dat recht hadden ook degenen
uitgevers en anderen die zich alvast
op deze spelling gingen inrichten.
Terugkeer is niet mogelijk; commissies
hebben geen zin meer; uitvindingen, .als
welke de minister meende te doen. toen
hij sprak van „woorden, die een kenne
lijk mannelijke zelfstandigheid aandui
den". kunnen beter achterwege blijven.
Te betreuren valt dat de band met Bel
gië dan misschien zal worden verbroken,
maar België kan ten slotte in dit opzicht
aan Nederland den weg niet wijzen.
Andere leden konden zich met deze
laatste beschouwingen geenszins vereeni
gen. Al was het vorige Kabinet eenstem
mig van oordeel, dat de spelling-1934 moest
worden ingevoerd, dan hebben toch de
tegenwoordige ministers uit dat Kabinet
volkomen het 'recht thans een ander ia-
zicht te huldigerr.
